Дандай ысқАҚҰлы рухани толғамдар алматы «ДӘСТҮР» 2015
жүктеу/скачать 3,03 Mb. Pdf көрінісі
|
| («Ақ жол»,
14.11.1924), — деген жолдардан Сұлтанбектің осы мәселеге деген түркішілдік көзқарасы анық байқалады. С. Қожановтың қайраткерлігі 1924 жылы Түркістан республикасы- ның Қазақстан, Қырғызстан, Өзбекстан, Тәжікістан, Түркіменстан болып бөлініп, ұлттық-территориялық межеленуі кезінде ерекше көзге түсті. Ол 1924 жылы қараша айында жаңадан құрылған РК(б) П Қазақ обкомының, 1925 жылдың ақпанынан өлкелік партия коми- тетінің екінші хатшысы қызметін атқарды. Осы жылдары ол астананы Ақмешіт қаласына алып келді. Сұлтанбек қазақ елінің жаңа астанасы болатын қала бірнеше талап- тарға жауап бере алатын болуы керек деп білді. «Қазақстан астанасы орыстың туы тігілген қалада емес, қаласы жоқтықтан қазақтың киіз үйінде болса да, қазақ ұлты жұртшылығына жуық болуы керек» («Ақ жол», 16.12.1924); «Қайда болса да Қазақстан кіндігі қазақ ішінде болсын. Киіз үйге орнаса да, қалың қазақтың ортасы болсын. Олай ойламай, әдемі үй, жайлы мекеме іздеп кетсек, бір күн де болса кешік- пекпіз. Бір мезгіл де болса, қазақтың ұлт тіршілігін, ұлт мемлекетін жасау игілік істерін кенже қалдырмақпыз... Қазақстанның жаңа бас қаласы кіндігі үлкен жолдың үстінде, қаты- насқа ыңғайлы, барлық гүбірналарға байланысы бар орталық жерде болсын....
157 Аты аталып жүрген Ақмешіт қаласы түстігі Қарақалпақ облысы мен Сырдария гүбернасы, күншығысы Жетісу, теріс түстігі Ақмола мен Торғай, күнбатысы Ақтөбе мен Орал болып, үлкен жолдың үстінде тұрған ыңғайлы қала»
– деп, Ақмешіт қаласын Қазақстанның астанасы қылуға, оның атының Қызылорда болып өзге- руіне мұрындық болды. Қазақ елі жеке мемлекет болып құрылған соң, оның патша өкі- метінің кемсітуімен «киргиз» аталып келгенін өзгертіп, халықтың та- рихи «қазақ» атауының қайта қалпына келуін жүзеге асырды. Қазақстанның басшылығында бір жылдай ғана қызмет атқарған С. Қожанов азаматтықтың, халыққа қызмет етудің асқан үлгісін көр- сетіп, елінің есінде қаларлық талай-талай тарихи жұмыстардың басы- қасында жүрді. Жаңадан құрылған мемлекеттің шегарасын межелеп, ел экономикасын өркендету, қазақ халқының ұлттық құндылықтарын сақтап, ұлттық дәстүрлерін, әдебиеті мен мәдениетін дамыта түсу жолында қыруар жұмыстар атқарылды. Сол кезде жүргізілген пролет- культшілдік саясаттың зардабынан ұлттық мәдениеттердің көп зардап шеккені белгілі. Осындай қауіп төнген Наурыз мейрамына Сұлтанбек сол кездің өзінде-ақ араша түсті: «22-нші март – Наурыз мейрамы. Күншығыс халқына тегіс мей- рам қылып өткізу салт болған күн. Мұны көп білгіштер дін мейрамы деп жиреніп, лажы болса, құртып жіберу керек деп сопышылсынып, аңқау елге арамза молдалық соғатын қазақ коммунист жолдастардан бар екен. Наурызға арналған намаз жоқ. Наурызда құрбан шалынып, құран оқылмайды. Наурыз – жыл басы. Наурыз – күн мен түннің те- ңеліп,күннің асып кетіп бара жатқан уағына дәл келетін мейрам. Нау- рыз – иұсылмандықтан бұрын шыққан мейрам. Наурыз – ел шаруа- сымен күн көріп,табиғат шарттарына тұрмысы көбірек байланысқан елдің тұрмысы тудырып отырған мейрам. Жұрт қысқы қысымшылық- тан құтылып, малы жұт қаупінен құтылып, аман қалған малы балалап, қорасы көбейіп жатқан, өздері егін шаруасына қам қылып, қасиетті жаз маусымында байлығын молайтудың, табиғаттың иіп тұрған кезін- де қолынан келгенше көп өндіріп қалудың шарасын істеп, абыр-сабыр болып жатқан ел шаруаларының талабы қозған ең көңілді уақыты – көктем. Сол көктемнің басы – Наурыз»
жүктеу/скачать 3,03 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|