Дәріс 1 Тақырып: Кіріспе
Саңырауқұлақтардың шығу тегі
жүктеу/скачать 0,72 Mb.
|
Саңырауқұлақтардың шығу тегі.Саңырауқұлақтар әр т‰рлі жолдармен (полифилергическое происхождение) дамыған: олардың жекелеген топтары бір-біріне байланыссыз талшықтылардың әр т‰рлі топтарынан немесе талшықтарын жоғалтқан амеба тәрізді флагеляттардан дамыған. Саңырауқұлақтардың кейбір топтасырн балдырлардан шыққан деп жобалайды. Ертедегі саңырауқұлақтардың қалдықтарының аз сақталғандығына байланысты, олардың қандай организмдердің топтарынан шыққандығын анықтау ‰шін, қазіргі кезде кездетін саңырауқұлақтардың мынадай белгілерін алады: талшықты кезеңінің құрылысын, клеткасының қабықшаларының химиялық құрамын, зат алмасуының кейбір жолдарын. т.б. Саңырауқұлақтардың көпшілігінің вегетативтік декнесі миценлий деп аталынады. Ол бұтақталып тармақталған жіпшелерден-гифалардан тұрады. Гифалар апикальды (төбе жағынан) өседі және жанама жағынан бұтақтанады. Мицелий субстратқа еніп жатады және одан қоректік заттарды сорып қабылдайды, ( субстраттық мицелий). Сонымен бірге субстраттың бетінде жататын, және субстраттың ‰стінен жоғары ауаға көтеріліп тұратын мицелилерде болады жер ‰сті және ауалық мицелий). Ауаға көтеріліп тұратын мицелийлерде көбею органдары пайда болады. Мицелийлерді клеткаланбаған (ценотический) және клеткаланған (септированый) деп бөледі. Клеткаланбаған мицелийлердің көлденең перделері (септы) жоқ және көп ядролы, бір ғана ‰лкен клеткадан тұрады. Клеткаланған мицелийден бір немесе бірнеше ядролары бар, көлденең перделері (септалары) арқылы жекелеген клеткаларға бөлінген мицелийлерді айтады. Шартты т‰рде төменгі сатыдағы саңырауқұлақтарға жататын хитридиомицеттер, оомицеттер, гифохитридиомицеттер және зигомицеттер кластарының өкілдеріне клеткаланбаған мицелий тән. Жоғарғы сатыдағы саңырауқұлақтардың барлығының- аскомицеттердің, базидиомицеттердің және жетілмеген саңырауқұлақтардың мицелилийлері клеткаланған, толық желіген көлденең перделері немесе септалары бар болып келеді. Септалар- көлденең перделер ядролардың синхронды бөлінуінің нәтижесінде рет-ретімен пайда болып отыратын құрылымдар. Септаларды кейде төменгі сатыдағы саңырауқұлақтарда табуға болады: олар көбею органдарын және гифаның зақымдалған бөліктерін ажыратып тұрады. Септалар (көлденең перделер) гифаның клеткаларының қабырғаларынан ортасына қарай өседі. Септалардың ортасында паралар қалып отырады. Олар арқылы қор заттары және клетка органойдтары жылжып өтіп отырады. Септалар саңырауқұлақтардың әрт‰рлі топтарында бірдей емес. Аскомицеттермен кейбір базидиомицеттерде қарапайым септалар пайда болады. Олардың ортасында тесігі болады. Базидиомицеттердің көпшілігінде доминоровая деп аталатын септа болады, оның парасы т‰тік тәріздес кеңейген болып келеді. Пора екі жағында парентосомалармен немесе паралар қақпақшасы деп аталынатын мембраналармен қоршалып тұрады.Кейбір саңырауқұлақтарда мысалы ашытқы саңырауқұлағында вегетативті денесі б‰ршіктенеді немесе бөлінетін клеткадан тұрады. Егер мұндай б‰ршіктенетін клеткалар ажырап кетпесе, олар псевдомицелий құрайды. Жемісті денелер т‰зілген кезде және кейбір вегетативтік денелер (структура) пайда болған кезде саңырауқұлақтардың гифалары тығыз матасып өрімделіп жалған ткань т‰зеді. Оны плекнхима деп атайды. Шығу тегі жағынан ол нағыз тканьдандан өзгеше болады. Олар клеткалардың ‰ш жаққа бірдей бөлінуінің нәтижесінде пайда болады. Нағыз ткань саңырауқұлақтарда өте сирек кездеседі. Тканьді құрылыстыларға мысалы қалталы саңырауқұлақтарға жататын лабульбениялылардың – Labylbeniales талломасы жатады. жүктеу/скачать 0,72 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|