Дәріс «тамақтану физиологиясы» және адам денсаулығы Мақсаты
Трансгенді өнімдерді алу әдістері
жүктеу/скачать 466,69 Kb.
|
Лекция «тама тану физиологиясы»
| Трансгенді өнімдерді алу әдістері
Гендік өзгерген өнімдерді алу қазіргі кезде гендік инженерлер үшін ешқандай қиындық тудырмайды. Өсімдік геномына бөтен генді енгізудің бірнеше әдістері бар. Әдіс №1 Табиғатта өз ДНҚ сының бөлігін өсімдікке енгізе алатын Agrobacterium tumefaciens бактериялары кездеседі. Бұл бактериялар енген соң өсімдіктің зақымдалған жасушалары тез бөліне бастайды да одан ісік пайда болады.Алдымен ғалымдар бұл бактерияның ісік тудырмайтын,бірақ өз ДНҚ сын басқа жасушаға енгізу қабілетінен айрылмаған штаммдарын алды.Одан кейін қажетті генді алдымен клондап алып, осы бактерияны өсімдікке жұқтырды.Зақымдалған өсімдік жасушасы қажетті қасиеттерге ие болды. Әдіс №2 Қалың жасуша қабықшасын бұза алатын реагенттермен өңделген жасушаларды ДНҚ және ДНҚ ның жасушаға енуіне жағдай туғызатын заттар бар ерітіндіге салады. Осыдан кейін сол жасушалардан тұтас өсімдікті өсіреді. Әдіс №3 Өсімдік жасушаларын арнайы,өте кішкентай,құрамында ДНҚ сы бар вольфрам оқтармен атқылау арқылы трансгенді өсімдік алады. Бұл оқ өсімдік жасушаларына дұрыс тиген жағдайда генетикалық ақпарат өсімдік жасушасына беріліп,өсімдік жаңа қасиеттерге ие болады. Сонымен,трансгенді өсімдікті алудағы басты міндеттердің бірібөтенДНҚ дан қажетті генді бөліп алып, өсімдіктің ДНҚ сына енгізу болып табылады. Бұл үрдіс өте күрделі әрі қиын. Ширек ғасыр бұрын ДНҚ ның ұзын молекуласын жеке бөліктерге –гендерге бөлетін рестриктаза ферменті алынды. Алынған гендердің ұштары тура сондай рестриктаза ферментімен бөлінген бөтен ДНҚ ның гендеріне жабысып,бірігіп кете алатын қасиеттерге ие болады. Трансгенді өсімдік алуда ең көп қолданылатыны әрі ең тиімдісі №1 әдіс болып табылады.Өсімдіктерде ауру туғызатын Agrobacterium tumefaciens бактериясы өсімдік хромосомасына өз ДНҚ сының бөлігін енгізеді. Одан соң өсімдікте гормондар қарқынды түрде бөліне бастайды да,жасушалары тез бөлініп,ісік пайда болады. Пайда болған ісік бактерия үшін өте қолайлы қоректік орта болғандықтан бактерия тез көбейеді.Ботаниктер үшін өсімдіктің кез келген мүшесінің жасушасынан тұтас өсімдікті өсіру қиын емес. Бірақ бұл әдіс кейде қолдануға тиімсіз болады.Өйткені агробактерия бидай,жүгері,күріш тәрізді дақылдарды зақымдай алмайды.Ондай жағдайда жоғарыда айтылған әдістердің бірі қолданылады. жүктеу/скачать 466,69 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|