)  және  Д.Б.Эльконин  (1904-1984)  зерттей  бастаған.  Дамыта  оқыту  оқушыны  оқу

130 
 
качество  и  глубина  подготовки  кадрового  потенциала  в  значительной  мере  зависит  от 
кадрового  состава  образовательных  учреждений  региона,  от  степени  использования 
инновационных  технологии  в  образательном  процессе  профессорско-пресподавательского 
состава, управление которым является важной задачей развития инновационного потенциала 
территорий[2]. 
Как  глава  страны  отметил  в  своем  послании  народу  «Ключевым  конкурентным 
преимуществом  Казахстана  на  мировом  рынке  должен  стать  высококвалифицированный, 
мобильный  человеческий  капитал,  а  также  постоянное  внедрение  инноваций»  и  при 
реализации  стратегий  вхождения  Казахстана  в  число  наиболее  развитых  и 
конкурентоспособных  стран  мира  поставил  цель  перед  государством  –  развивать  
современное  образование  и  передовую  науку,  тоисть  развивать  инновационную 
деятельность[1].  
Развитие  инновационной  деятельности  привело  к  появлению  новых  понятий  и 
институциональных  структур  в  системе  высшего  образования.  Кадровый  менеджмент 
становится  системой  формирования  и  управления  интеллектуальным  потенциалом  и 
человеческим капиталом как его важнейшей составляющей. Глобальные изменения приводят 
к необходимости пересмотра структуры и принципов управления и кадрового менеджмента 
образовательных  учреждений  высшего  профессионального  образования.  Становится 
актуальным выявление основных механизмов, определяющих систему управления кадровым 
потенциалом  образовательного  учреждения  системы  высшего  образования.  Необходимость 
разработки 
методов 
использования 
современных 
информационных 
технологий, 
моделирования  процесса  адаптации  и  карьерного  роста  специалистов  сферы  высшего 
профессионального  образования  диктуется  сложностью  решаемых  задач  и  большими 
информационными потоками в системах управления и мониторинга образования. 
Перед  Казахстаном  стоят  задачи  требующие  глубокий  анализ  методов  управления 
кадровым инновационным потенциалом образовательных учреждений высшего образования 
на  базе  идей  развития  интеллектуального  потенциала,  формирование  моделей  управления 
инновационной  активностью.  Подлежат  уточнению  концептуальные  модели,  описывающие 
инновационную деятельность различных групп специалистов сферы высшего образования - 
преподавателей,  заведующих  кафедрами,  научными  лабораториями  и  т.д.  Актуальной 
является  также  задача  разработки  методики  сравнения  реальных  профилей  специалистов, 
оценки  степени  их  соответствия  тому  или  иному  типу  специалистов.  Нерешенной  остается 
задача  количественной  оценки  степени  соответствия  конкретного  специалиста  каждому  из 
критериев в отдельности, обобщенной оценки по группам качеств  и комплексной оценки в 
целом [2]. 
Обеспечению  роста  инновационного  потенциала  образовательного  учреждения 
системы  высшего  образования  на  основе  его  кадрового  развития  является  актуальным  на 
сегодняшний день и это обусловлено рядом причин таких как: 
1.  Выявлены  тенденции  динамики  изменения  контингента  занимающихся 
инновационной  деятельностью  в  секторе  науки  и  высшего  образования,  демонстрирующие 
как  преобладающую  роль  научного  потенциала  вузов,  так  и  его  решающую  роль  в 
формировании и управлении интеллектуальным потенциалом территорий. 
2.  Основываясь  на  концепции  взаимосвязи  между  инновационной  активностью  и 
кадровым  инновационным  потенциалом,  предложена  классификация  основных  механизмов 
управления  его  развитием.  Выделено  три  главных  механизма  управления:  стратегическое 
управление человеческим капиталом, информационно-аналитические механизмы поддержки 
и  контроля  и  мотивационные  механизмы,  что  позволяет  рассматривать  кадровый 
менеджмент  в  инновационной  деятельности  вуза  как  стратегическое  управление  уровнем 
кадрового  инновационного  потенциала  при  информационно-аналитической  поддержке, 
базирующейся  на  передовых  информационных  технологиях  и  мотивационных  механизмах. 
Определены  функции  и  соответствующие  им  системы  управления  инновационной 
активностью  через  развитие  кадрового  инновационного  потенциала  -  планирование 

131 
 
величины  и  структуры  интеллектуальных  ресурсов,  проектирование  профессиональных 
компетенций, управление инвестированием в человеческий капитал. 
3.  Разработка  базовых  моделей  специалистов  сферы  высшего  образования,  занятых 
инновационной деятельностью, предложена методика формирования системы требований к 
специалистам различных профессиональных групп, основанная на экспертно-аналитических 
технологиях. Введение понятие «коэффициент инновационного потенциала», определить его 
нормативные значения для специалистов различных профессиональных групп. 
4.  Рассмотрение  методики  определения  уровня  соответствия  специалистов  сферы 
высшего  профессионального  образования  занимаемой  должности,  которая  может  быть 
использована  не  только  как  технология  аттестации,  но  и  как  опорная  технология 
планирования кадровых компетенций. 
В  управлении  инновационным  потенциалом  учреждений  высшего  профессионального 
образования 
важная 
роль 
принадлежит 
оценке 
деятельности 
профессорско-
преподавательского,  научного  и  управленческого  состава  персонала  вузов,  что  связано  с 
выполнением  ими не  только  учебно-образовательных  функций, но и  значительного  объема 
научно-исследовательских  работ,  внедрением  инноваций  в  образовательный  процесс  и 
производство. 
Традиционно основным инструментом оценки профессионального уровня специалиста, 
его  соответствия  предъявляемым  требованиям,  считается  аттестация,  для  проведения 
которой  необходимо  располагать  специальной  методикой,  содержащей  состав  критериев, 
шкал  для  оценки  соответствия  данной  должности,  результативности  работы,  определения 
уровня  квалификации.  Результатом  проведения  аттестации  должен  стать  анализ  оценки 
работников,  обобщение  итогов,  подготовка  рекомендаций  о  целесообразности  кадровых 
изменений в соответствии с кадровой политикой организации или предприятия[4]. 
На  основании  анализа  зарубежного  и  отечественного  опыта  оценки  деятельности 
менеджеров  и  преподавателей  вузов,  предлагается  модель  специалиста  сферы  высшего 
образования,  предполагающая  оценку  его  научной,  педагогической  и  управленческой 
деятельности, а также занятие инновационной деятельностью и личностных характеристик. 
Но  нужно  отметить  для  того  чтобы  кадровый  состав  высшего  учебного  заведения  мог 
заниматься инновационной деятельностью нужно внести изменения в сложившуюся систему 
отечественных образовательных учреждений, такие как: 
-
 
так как основной работой профессорско-преподавательсого состава является давать 
качественное,  современное  образование  студентам,  освободить  ППС  от  офисной 
работы и от запросав разной информации связонной с учебным процесом, которые 
отвлекают  преподавателей,  и  являются  барьером  для  выполнение  основной 
профессиональной  задачи  и  наряду  с  этим  занятие  научной  и  инновационной 
деятельностью, саморазвитием. 
-
 
создавать условия дл карового состава ВУЗа заниматься научной и инновационной 
деятельностью  и  пивлекать  к  этой  работе  студентов.  Организовать  научные 
лаборатории,  оснощение  их  нужным  оборудованием,  и  при  необходимости 
финансово поддерживать. 
В  зависисмоти  статуса  профессиональных  групп  специалистов  сферы  высшего 
образования  возможно  применение  новых  профессиональных  терминов:  «ученый», 
«педагог»,  «администратор»,  «инноватор».  Установить  состав  критериев,  определяющих 
удельный вес частных статусов, методика расчета соотношения удельных весов статусов. Из 
частных  статусов  выделить  статус  «инноватор»,  удельный  вес  которого  отражает  уровень 
инновационности специалиста[3]. 
Управлению  развитием  кадрового  инновационного  потенциала  образовательного 
учреждения  системы  высшего  образования,  как  механизма  совершенствования  его 
инновационной деятельности, на базе методов экспертного моделирования и использования 
современных  информационных  технологий,  позволяют  сделать  выводы  и  предложить 

132 
 
следующие функции и соответствующие им системы стратегического управления кадрового 
менеджмента: 
- планирование величины и структуры кадровых ресурсов; 
- проектирование профессиональных компетенций; 
- управление инвестированием в человеческий капитал[3]; 
На  сегодняшний  день  государство  понимает  что  обеспечение  роста  инновационного 
потенциала  образовательного  учреждения  системы  высшего  образования  на  основе 
кадрового развития, позволит рационально использовать интеллектуальный потенциал вуза, 
повысить его инновационную активность, и наряду с этим национальные, государственные и 
нужно отметить есть ряд и частных  ВУЗов страны которые уделяют огромное внимание на 
развитие кадрого потенциала, и создание условии развития по инновационному направлению 
и параллельно с этим выпоняют слудющие задачи.  
-  на  основе  концепции  взаимосвязи  инновационной  активности  и  кадрового 
инновационного  потенциала  анализируются  тенденции  развития  человеческого  капитала 
образовательных учреждений высшего профессионального образования; 
 -  выполняются  анализ  сущности  и  категориального  аппарата  исследования 
инновационного потенциала вузов, выявляя наиболее значимые механизмы стратегического 
управления кадровым инновационным потенциалом; 
-  установливают  структуру,  место  и  роль  информационно-аналитических  и 
мониторинговых  механизмов  контроля  и  управления  развитием  кадрового  инновационного 
потенциала образовательных учреждений высшего образования; 
- разработана методика определения уровня соответствия специалистов сферы высшего 
профессионального образования занимаемой должности как важнейшего элемента системы 
управления развитием инновационного потенциала образовательного учреждения[2];  
 
А также, вместе с выше перечисленным можно включить: 
-  возможность  разработки  модели  профессионального  роста  персонала,  занятого 
инновационной деятельностью, в образовательных учреждениях высшего образования; 
 
ЛИТЕРАТУРА 
1.
 
Послание  Президента  РК  народу  «Новое  десятилетие  –  новый  экономический 
подъем – новые возможности Казахстана» 29.01.2010  
2.
 
 «Концепция  инновационного  развития  Республики  Казахстан  до  2020  года» 
30.07.2012г. №990. 
3.
 
Абасов З.А. Проектирование инноваций в структуре педагогической деятельности // 
Высшее образование сегодня. 2012. №6. С.2-12. 
4.
 
Положение о ВУЗ РК.  13.08.2003г. №554. 
 
 
УДК 574:37.015.3 (045) 
 
ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫҢ МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ ЖӘНЕ ОНЫ  
КОЛДАНУ 
 
Кадирова Фатима Дуйсенбаевна 
«Ы.Алтынсарин атындағы орта мектебі» КММ, Қарасай ауданы Шамалған бекеті, 
Fat.kad_81@mail.ru 
 
«Саған бақыт келтіреді ме немесе 
бақытсыздықпа, оған мән берместен 
өз міндетіңді орында. Кімде-кім өз 
міндетін орындаса және соның 
себебінен келетін жағдайларды дұрыс 

133 
 
қабылдаса, ол шын мәнінде ұлы адам» 
 
Қазіргі  таңда  мемлекетімізде  білім  саласына  жұмсалып  жатырған  үлкен  көлемдегі 
инвестициялар Қазақстанның ең дамыған мемлекеттер мен бір сапта тұруына себепші болды 
десек те болады. Мысалы, жоғары білім беру орындарын материалдық-техникалық базасын 
модернизациялау және мамандардың сапасын жақсылау мақсатында атқарылып атырған бір 
неше  шаралар.  Қазақстанның  білім  моделі  ең  заманауи  талаптарға  жауап  беретін  білім-
ғылым орындарын құру мен ғана шектеліп қалмастан, осы модель  ең алдымен сапаға, яғни 
мұғалімдер, оқушылар, студенттер, оқу материалдары және жоғары деңгейдегі материалдық 
базаның сапасын арттыруға негізделген.  
Президент  Н.Ә.  Назарбаев  айтқанындай  «Ертеңгі  болашақ-бүгінігі  жастарды 
қолында».  Солай  екен,  ертеңгі  болашағымыз  жарқын  болуы  үшін  ұрпақтарымыз  білімді  де 
саналы, тәрбиелі болулары керек. Ал, олардың сондай деңгейге жетуі үшін біз-ұстаздардың  
мойнына  үлкен  жауапкершілік  жүктеліп  отыр.  Сол  жауапкершілікті  жұмысты  атқару  үшін 
білім  саласына  көп  жаңалықтар,  технологиялар  кіргізіліп  отыр.    Осы  жерде  Конфуцийдің 
мынадай  сөзін  келтіріп  өткім  келеді:  “Адамдарға  бір  балық  берсеңіз,  олар  бір  күн  тоқ 
болады, ал, оларға балық аулауды үйретсең өмір бойы тоқ болады”. 
Технология  –  бұл  белгіленген  мақсат  және  кепілдік  берілген  нәтижеге  жетудің 
экономикалық  нәтижелі  әрекеттер  тізбегі.    “Технология”  сөзі    латынша  “Thexnos”  –  өнер, 
сала  және  “Logos”  –  пән  деген  мағынаны  білдіреді.    Технологиялық  кластер  –бир  ғана 
шектелген аймақта орналасқан және жасап шығару байланыстары арқылы өз-ара байланысты 
болған жұмыс орындары. 
Ал, педагогикалық технология –оқушыны оқыту,оны сыни тұрғыдай ойлауға дағдыландыру, 
тәрбиелеу, жеке тұлғаны дамыту әрекеттерінің шешіміне қаратылған және белгілі бір тізбек 
негізінде іске асырылатын педагогикалық-психологиялық әдіс-тәсілдер жинағы. 
Ол  оқу  процесінің  техникалық  базасындағы  жаңалықтар,  оқушының  санасы, 
қоғамдағы  әлеуметтік-экономикалық  қарым-қатынастар,  білім  саласындағы  мемлекет 
саясаты,  қоғамның  хабар  орталығы  (“Интернет”),  одан  пайдалану  мүмкіндіктері,  білім 
беруші  және  білім  алушылардың  руханий  дүниесі  және  материалдық  жағдайының 
дәрежесіне байланысты түрде дамып, жаңаланып барушы инновациялық проект. 
 Педагогикалық  технология  –  адамға  алдынан  белгіленген  мақсат  бойынша  білім-
тәриелік жағынан әсер еткізу әрекеті. Бірақ, педагогикалық технология мен оқыту тәсілдері 
(методика)ның айырмашылығын  білу керек.  
Оқыту  әдістері  (методика)  –  белгілі  бір  оқу  пәнін  оқыту  және  де  тәрбиелік  істер 
заңдылықтарын  қолдануға  бағытталған.  Қазіргі  таңда  білім  саласындағы  педагогикалық 
технологияның даму тікелей хабар технологияларына байланысты. 
Интерактивті оқыту технологиясы. 
 Интерактивті оқыту – оқушы өзінде алдын ала жинақталған тәжірибеден пайдаланған 
түрде, оқу процесінде белсенді әрекет етеді, жаттығу барысында өте маңызға ие болып, жаңа 
тәжірибелер  арттырады,  алған  тәжірибелері  негізінде  сабаққа  анализ  жасап,  өзіне  керекті 
маңызды материалдарды алады, және озінің күнделікті тәжірибесімен байланыстырады. 
Интерактив  сөзі  ағылшын  тілінен  алынған  болып,    “inter”  –  өзара  (взаимный),  “act”-
әрекет) мағынасын білдіреді.  
Интерактивтік,  бұл  өзара  қарым-қатынаста  болу-диалогтік  оқу  мағынасын  білдіреді.  
Сол  себепті  интерактивтік  оқыту-диалогтік  оқыту  дегенді  білдіреді.  Диалог  дәстүрлі  оқыту 
әдіс-тәсілдерінде  де  бар,  мысалы,  “мұғалім-оқушы”,  “мұғалім-оқушылар  тобы”  . 
Интерактивтік  оқытуда  болса  диалог  “оқушы-оқушы”,  оқушы-оқушылар  тобы”,  “оқушы-
аудитория”,  “оқушылар  тобы-аудитория”  (топтар  презентациясы),  “оқушы-компьютер” 
көрінісінде  болады.  Оқушы  лекцияда  тек  “пассив”  тыңдаушы  есебінде  емес,  ал  “актив” 
қатысушы ретінде қатнасады. 
Интерактивтік оқыту технологиясы дәстүрлі лекция оқу әдістеріне негізделмеген. Біз 
дәстүрлі сабақтарда мұғалім белсенді болатынын, ал оқушы тек практикалық сабақтарда ғана 

134 
 
белсенді борлатынын білеміз. Интерактив әдісте болса мұғалімнен сабақ барысында оқушы 
мен мұғалім арасындағы өз-ара қатынастың белсенділігі талап етіледі.  
Оқушы мәліметтерді тек ғана есіту арқылы қабылдаса, берілген мәліметтердің орташа 
20  пайызын    қабылдайды  екен.  Сол  себепті,  егер  тақырып  тек  ауызекі  түсіндіру  арқылы 
өтілсе, оқушылар сабақта берілген мәліметтердің 80 пайызын түсінбей қалулары мүмкін.  
Оқытудың интерактивті әдістері 
Оқытудың  интерактив  әдістері  дегенде  ең  алдымен  оқушының  оқу  процесінде 
белсеннді  әрекет  етуіне  бағытталған  инновациялық  педагогикалық  әдістер  жиыны  және 
техникалық  құрылғылар  жүйесі  жатады.  Интерактив  әдістегі  жаттығуда  оқушы  беріліп 
жатырған  мәліметтерді  тыңдауы,  оқуы,    көруі,  жазып  баруы,  тақырып  бойынша  сұрақтар 
беруі, өз пікірін еркін айта алуы, практикалық тапсырмалар орындауы және сыни тұрғыдан 
ойлана отырып өзінің өмірлік тәжірибесімен байланыстырып, тақырып бойынша теориялық 
білім  алуы  керек.м.  Төменде  оқытудың  интерактивтік  әдістерінің  кейбір  түрлері  бойынша 
мәлімет беріп кетемін: 
Пікір-талас. 
Бұл интерактивті оқытудың ең кең таралған түрі болып есептеледі және оқушылардың 
берілген тақырып бойынша әр түрлі білім дәрежесі және тәжірибелері негізінде үйренілетін 
мәселеге  қандай  әрекет  ететіндігі  анықталады.    Мұнда  мұғалім  талқылау  үшін  проблемалы 
сұрақты немесе анық бір жағдайды белгілеп, ортаға тасатайды. Оқушылар болса тақырыптан 
ауытқымай  өз  пікірлерін  айтады,  талқылайды,  ең  соңында  ортақ  шешім  шығарады.  Бұл 
әдісте  оқушы  өтілген  тақырып  бойынша  80  пайыз  түсінікке  қабылдайды,  себебі  оқушы 
тапсырманы талқылау үшін: тыңлайды, оқу-визуалдық материалдар арқылы көреді, оқыйды, 
ең маңызды деген тұстарын жазып барады, есітеді, , өз пікірін айтады, сұрақтар береді және 
практикалық  тапсырмалар  орындайды,  тақырыпты  өмірдегі  мысалдармен  байланыстырады, 
жалпы айтқанда, оқушының белсенділігі артады. 
Дебат сабақ. 
 Сабақ  дебат  түрінде  өтіледі.  Оқушыларға  тақырып  бойынша  проблемалы  тапсырма 
оқушының осы сұрақ бойынша беріледі және әрбір  Талабаларга муаммоли савол еркін пікірі 
тыңдалады.  Мұнда  оқушыларда  тақырыпты  түсінумен  бірге  төмендегіше  әрекеттер 
қалыптасады: 
- өз пікірін еркін айта алу; 
-өзгелер пікірін тыңдау және үйрену: 
-басқа оқушының пікіріне селқос қарамау; 
- өз пікірімен басқалар пікірін салыстыру; 
- проблема бойынша дұрыс шешім қабылдау. 
  Рөлдік ойындар. 
Мұнда  белсенді  оқушылар  таңдап  алынады  және  оларға  тақырыпқа  қатысты  рөл 
ойнау талап етіледі. Бұл әдісте оқыту процесі 3 басқышта, яғни жағдаятқа қарай отырып рөл 
ойнау, жағдайды бақылау және өз шешімін қабылдау негізінде іске асырылады.   
“Кластер” әдісі. 
Бұл  әдіс  оқушының  өзіндегі  алдынан  бар  білімдер,  тақырып  бойынша  түсініктерге 
негізделген.  Мұғалім  негізгі  сөзді  тақтаға  жазады,  оқушылар  негізгі  сөзді  толықтырушы 
немесе  сөз  жауабына  байланысты  сөздерді  айтады.  Мұғалім  оқушылардың  айтқан  сөздерін 
“Кластер” айналасына топтап, логикалық байланыс пайда етеді. 
Балық скелеті техникаси. 
Бұл  технология  үлкен  проблемалардың  шешімін  табуға  бағытталған.  Балықтың 
жоғары  бөлігінде  проблемалар  жазылса,  төменгі  бөлігінде  осы  проблемаларды  шешуге 
қаратылған шаралар немесе осы проблемалар бойынша мысалдар жазылады. 
Интернет –технология және аралықтан оқыту 
Қашықтықтан оқыту технологиялары 

135 
 
Қазіргі  таңда  білім  процесіне  дәстүрлі  түсініктемелер  мен  бірге  жаңадан  бір  қатар 
түсініктемелер  кіріп  келіп,  және  оларды  тәжірибеге  енгізіп,  оңтайлы  нәтижелерін  көріп 
жатырмыз.  
Қашықтықтан  оқыту-бұл  жаңа  хабар  технологиялары,  телекоммуникация 
технологиялары және техникалық құрылғылырға негізделген білім жүйесі. Ол білім алушыға 
белгілі бір стандарттар жіне білім заңдылықтары негізінде  оқу шарттары және мұғаліммен 
ара  қатынасты  жетілдіріп,  оқушыдан  көбінесе  еркін  түрде  айналысуды  талап  етуші  жүйе. 
Мұнда  оқу процесі оқушының қай уақытта және қай жерде болуына байланысты болмайды. 
Қашықтықтан оқыту (distant education) – оқу процесінің мақсаты, мазмұны, әдістері, 
ўқув  жараёнининг  мақсади,  мазмуни,оқыту  материалдары  және  Интернет  технологиясы 
жәрдемінде  оқушы  және  мұғалім  қашықтықтан  тұрып  интербелсенді  байланыс  жасау 
процесі.  Қашықтықтан оқытудың мақсады-оқушылардың дәстүрий білім, көз-қарас негізінде 
еркін  жұмыс  жасау  нәтижелілігін  арттыру-оларды  ғылыми  пікірлеуге  үйрету,  оқу  пәніне 
қызығуды  күшейту,  кәсіби  білімдерін  кеңейту,  теориялық  және  практикалық  жаттығу 
барысында белсенділігін арттыруға негізделген. 

жүктеу/скачать 5,5 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: