Јділет Ќабылов


Ә.Кекілбаев шығармаларындағы күлкіге қатысты



Pdf көрінісі
бет16/21
Дата22.12.2023
өлшемі1,4 Mb.
#142807
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   21
Ә.Кекілбаев шығармаларындағы күлкіге қатысты
поэтикалық қолданыстардың 
ҚЫСҚАША ТІЗБЕСІ 
 
Сөз тіркесі 
Айқындауышты 
тіркес 
Сөйлем 
ақсия күлу 
Алдыңғы жақтағы ақсия күлетін жас 
жігіттер мен қыз-келіншектердің орнын 
салиқалы ағайлар мен жеңгейлер 
иемденіпті. 
ашық күлкі 
 
 
Тек төрдегі Мәтінің ғана көзінде бір 
буылдыр мұнар бар. Күлкісі ашық. Сөзі 
жарқын. 
ащы мысқыл 
айыз қандырар ащы 
мысқыл 
Әміршінің жүзіне айыз қандырар ащы 
мысқыл жүгірді. 
бейқам күлімдеу 
мәз-мейрам дархан 
тіршіліктің буына 
елтігендей бейқам 
күлімдейді
 
...Ержанов мынау мәз-мейрам дархан 
тіршіліктің буына елтігендей бейқам 
күлімдейді. 
бетін 
шымшып 
күлу 
 
Ол айтқанын істетіп, ән салудан 
құтылғанына мәз, ал мынау айналасындағы 
біреулері көздерін сүртіп, біреулері іштерін 
ұстап, енді біреулері бетін шымшып
қыран-топан боп қырыла күліп жатқан көп 
халықтың неменеге қағанағы қарк, сағанағы 
сарқ бола қалғанында оның шаруасы жоқ. 
әдемі күлкі 
Жаппар осы бір әдемі күлкіні танитын 
сияқты. 
әдепті әжуа 
...әдепті әжуа мен қылқылдаған қылықты 
қолқаны шебер қиыстырған ән айтып берді. 
әзәзіл таба 
Әркімнің жүрегіне қонақтап алған әзәзіл 
табаны сүйтіп аластағаны жөн.
болмашы күлкі 
 
Сол бір болмашы күлкінің болымсыз табы
қоңырқай жүзінде ұзақ уақыт тұрып 
алатын.
 
бүлк-бүлк күлкі 
 
 
Хан: «Жә, оған бола қысылма! Үндегелі 
отырған өзім де жоқ», - дегендей жұрттың 
кеу-кеуіне құлықтана құлақ тосып, бүлк-
бүлк күліп қояды.
 
дарақы күлкі 
кез келген нәрседен 
үркіп, бетін 
шымшитын дарақы 
күлкі
 
Кез келген нәрседен үркіп, бетін 
шымшитын дарақы күлкі ілгері басуға емес, 
кері кетуге қызмет етеді. 
дуылдаған күлкі 
 
 
Сонда тусырап жатқан тың топырақтың 
астындағы бір кездегі дуылдаған күлкі, 
сауық-сайран, қызыл кеңірдек айтыс
қыран-топан ұрыстар оның қаперіне де 
кіріп-шықпас. Адамды адам қылып жүрген 


159 
де әуелі сол күңірсіген қазан, дуылдаған 
күлкі емес пе?
 
ду-ду күлкі 
 
 
Мынау ұланғайыр кең жазықтан ертең 
жиын тарағасын да айлар бойына қымыз 
иісі аңқып, ду-ду күлкі естіліп тұрардай.
Жабыр-жұбыр үн мен ду-ду күлкі қайта 
естіледі
 
екі езуін жия 
алмай күлу 
 
Дәржан үйіне шаршап келсе де, балаларды 
көргенде екі езуін жия алмай, ырсыңдап 
күліп, мәз-мейрам боп қалады.
 
екі иығы бүлкілдеп 
күлу 
 
Екі иығы бүлкілдеп күліп тұр, әлі күліп тұр.
 
етене таныс күлкі 
 
 
Апыр-ай, осы бір монтаны күлкіні тағы 
қайдан, тағы кімнен көріп еді? Тіпті етене 
таныс күлкі ғой. 
жайбарақат күлу 
 
Жақан жайбарақат күліп ыржиып тұрады. 
жайдары күлкі 
 
 
Езуіне бір өмір бақи жүгірмеген жайдары 
күлкі жүгірген екен дейді. Екінші қабатқа 
көтерілгенде барып, Ержановтың жүзіне 
қайтадан жайдары күлкі жүгірді.
жайраң кілкі 
 
 
Жымиғаныңда ыржаңдап, соңына еріп, 
артына сырт айнала беріп, қабағыңды 
түйгенде әлгі екі езуі екі құлағындағы 
жайраң күлкісі жым-жылас жоғалса – 
қорқақ. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   21




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет