Ә с I гі т I к б I л I m г. А. Кактаева философия
жүктеу/скачать 12,84 Mb. Pdf көрінісі
|
httpkmib.netuchebnikifilosofija.g.kaktaeva-2.pdf
- Бұл бет үшін навигация:
- Сана ец жогары цйым
| И зом орф и зм де
беинеле нетін объект пен оны ң бейнесі арасында айнымас үқсас^ ты қ болады. М әселен, нақты үш ақ пен оның кіш кентаи моделі. А л гомоморфизм дегеніміз - бейнеленетін объект пен оның бейнесі арасы ндағы үқсасты қ д әл м е-дәл емес, жоба түрінде болатыны. М әселен, ж ер бедерінің карта дағы көрінісі. М атерияны қ түр л і қүры лы м ды к даму дәрежесіне сәи кес бейнеленуі де әр қилы болып келеді. Өлі материяда 57 ондай бейнелеудің негізінде зат, дене бірте-бірте мүж іліп, үгітіліп, бара-бара жойы лып бітеді. Ал тірі материяда он- дай әсерге белсенді түрде бейімделу пайда болады. Мыса- лы, өсімдіктердің ж арьщ қа созылып, күнге бой тартуы. Бейнеленудің ең жоғары түрі тірш ілікке, өмірге байла- нысты биологиялық формасы. Ал енді тірш ілік өмірдегі бейнелену формалары ңандай? Ол да түрліш е. Ең алғаш- қы ңарапайым бейнеленуге тітіркену ж атады . Ол барлық тірі организмдерге тән қүбылыс. Орталық ж үйке жүйесі бар организмде ол рефлекс тудырады. Адам миы на сыртңы дүниедегі түрліш е аңпараттар қалай келеді? Ол сезім мүш елері арқы лы қабылданады . Адамда бес т урлі сезім м уш елері бар: көру, есту, иіскеу, дөм, сезу, яғни, тері түйсігі. Бес сезім мүш есі арқы лы келген хабарды сезімдік бейнелеу дейміз. Сезім мүш елері адам м иы н сы р тқ ы дүни ем ен б ай л ан ы сты р у ш ы . Ол сезімдік формасы омыртңалы ж ануарларда да бар. Б ірақ олардың түйсігі өз тірш ілігіне сәйкес сы ңарж ақ дамиды, яғни өзіне ңаж еттіні ғана ңабы лдайды. А л адам сана, тіл арқы лы өзінің сезім м үш елерінің м үм кіндіктерін жан- ж ақты дамытады. Ол сезім мүш елерін ақы лға билетеді. Адамға микроскоп, телескоп, сейсмограф сияқты ңүрал- дар көмекке келеді. Сөйтіп, адам сезім мүш елері арқы- лы затты ң қ аси еттер ін б іл еді. Б ір аң зат т ы ң қаси еті әртүрлі болады. Затты бүтіндей, толық білу үш ін оның қасиеттерін ж ан -ж ақты таны п, түсіну ңаж ет. Ол үш ін таны м -түйсіктен бірте-бірте ойлауга көтеріледі. Сана өзінің ш ығуы ж ағы нан екінш і. Б ірақ сана енж ар емес, белсенді, пәрменді рөлі бар ңүбылыс. Сонымен, адам миы түрлі түйсіктер арқы лы келетін мәліметтерді орталы қ ж үйке ж үйесі қабылдап оны ңорытады, белгілі ой түжы- рымдарын жасайды. Сана қалай пайда болды деген сүраң- қа ж ауап біреу ғана: ол түйсік мүш елер арңылы объек- тивті ш ындыңты бейнелендіріп, оларды ңорыту арқы лы пайда болады. Оған түйсік, қабылдау, ойлау сияқты не- гізгі элементтердің ж иы нты ғы кіреді. Сана дүниені бейнелеп қана қоймайды, сонымен қатар оны өзгертеді, ңолдан жасайды . Сана ец жогары цйым- жүктеу/скачать 12,84 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|