Ә с I гі т I к б I л I m г. А. Кактаева философия
механикалыц, физикалыц, хи м иялы ц , биологиялы ц
жүктеу/скачать 12,84 Mb. Pdf көрінісі
|
httpkmib.netuchebnikifilosofija.g.kaktaeva-2.pdf
- Бұл бет үшін навигация:
- К еціст ік
| механикалыц, физикалыц, хи м иялы ц , биологиялы ц ,
әлеуметтік. М еханикалыц цозгалысца өр түрлі денелер- дің кеңістіктегі орын ауыстыруы: аса үсақ бөлш ектердің ңозғалысы, атомдар мен м олекулаларды ң орын ауы сты - руы кіреді. Ф изикалыц өзгерістерге ж ы лу процестері, ядро мен атомның іш інде болатын өзгерістер, "элемен- тарлық бөлшектердің өзара әрекеттері, т.б. кіреді. Қоз- ғалыстың химиялы ц формасына атомдардың молекула- лар болып қосылу жөне молекулалардын, ыдырау процес- тері, заттарды ңорганикалы ң жөне органикальщ емес та- биғатта болып ж ататы н ңүралу ж әне бүзы лу процестері кіреді. Қозғалыстың биологиялы ц формасы дегеніміз — тірш іліктің алуан түрлі көріністері, тірі организмдердің өзараж өне өлі табиғатпен арадағы ңары м-ңаты настары . Қозғалыстың әлеуметтік ( цогамдыц) формасы өндіріс са- ласындағы өзгерістерді, таптың және үл тты қ ңатынас- тарды қоса алғанда қоғамда болып ж ататы н алуан түрлі процестердің материалдьщ ж әне рухани мөдениеттің да- му процестерін, қоғам мен табиғатты ң өзара ж асайты н өрекеттерін қамтиды. 54 Қ озғалы сты ң ж еке формалары жөніндегі көзңарастар ғы лы м ны ң дамуына байланысты өзгеріп отыра бермек. Ол ж еке ғылы мдарды ң айналы саты н мәселесі. Себебі фи- лософия материяны , оның формаларын ойлауға кеңірек ауңымды алғанда - адамға қаты ссы з, одан оқш ау алып зерттемейді дедік. Б үлай зерттеу ж еке ғылымдардың мін- деті. Қозғалыс табиғаттағы , қоғамдағы барльщ өзгеріс- терді түгел қамтиды. 3. М атерияны ң ңозғалы стан ш ы ғаты н келесі негізгі формалары - кецістік пен уацыт . Қозғалыс өзін кеңістік пен уақы т формасында айңындайды. Олар қозғалы сты ң көріну формалары деуге болады немесе оның сы ртқы өл- ш емдігі. Қ озғалысты біз кеңістік пен уақы тты ң арақа- тынасы арңы лы өлшей алам ы з. К еціст ік - қозғалы сты ң әр сәттегі орналасу ңалпы . К еціст ік пен уацы т материя ңозғалы сы ны ң сандың айңы нды ғы . К еңістік деген үғым м атериялы қ объектілердің қатар өмір сүруін ж әне олар- ды ң өзара орналасуын білдіреді. Оның өлшемдері : үзын- ды ғы , ені, биіктігі. Бүл өлш ем тек затты қ формаға ғана тән емес, процестерге де тән. жүктеу/скачать 12,84 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|