Бярпа, эенезис
116
характери иля нязяря чарпыр: щансыса заман кясийиндя Аллащ
тяряфиндян битмиш сайылан ня вардыса,
щамысы арадан
эютцрцлцр, щяр шей тязядян доьулуб фяалиййят эюстярир, вар-
лыглар, щадисяляр тякрарланыр, юзц дя яввял неъя мювъуд иди-
ся, о шякилдя. Илкин дювранлар – нювбя иля дювретмя консеп-
сийасы тякъя мифоложи системлярдя юзцня йер тапмырды, щям
дя ибтидаи фялсяфядя (мясялян, мидийа, мисир, йунан) гябул
едилир вя бцтцн щалларда мифоложи ирсля сых баьлылыьы горунуб
сахланылырды. В.В.Йевсйуков заман, мякан вя кямиййят
мяфщумларынын мифоложи дяркинин сябяблярини эюстярмиш,
заманын дюврцлцйц щаггында эюрцшцн есхатолоэийада –
дцнйанын сону щаггында дини тялимдя даща эениш вцсят алыб
йайылмаг имканы ялдя етдийини вурьуламышдыр. Христиан ми-
фолоэийасында Хачын икинъи эялиши иля дцнйанын сону ча-
таъаьы гянаяти иряли сцрцлцр [192, 117-118]. «Дирилмя»нин
ардынъа щаггы тапдайанлара гаршы дящшятли мящкямя гуру-
лаъаг, эцнащкарлара гяддаръасына диван тутулаъаг. Йер цзц
писликлярдян тямизлянмякля Аллащын ябяди щюкмранлыьы тя-
мин олунаъаг. Бу, ахирят эцнц – щагг-щесаб
юдямя заманы
кими исламда да юзцня хцсуси йер тапмышдыр. Заманын цч
пилляли дюврцлцйц даиряляр шяклиндя эюстярилир. Авропа вя
рус тядгигатчылары христиан мифолоэийасына истинадян беля гя-
наят иряли сцрцрляр ки, «Библийа»дакы «мцгяддяс ящвалат»да
дцнйанын йараныб юмцр сцрдцйц заман бцтювлцкдя цч та-
мамланмыш даиряни хатырладыр:
Биринъи даиря: дцнйанын йаранмасы вя илк инсанларын
мейдана эялмяси иля башланыр. Адямля Щявванын ъяннятдя
йашамалары, эцнаща батмагла орадан говулмалары вя Йер
цзцндя мяскунлашыб нясил тюрятмяляри иля чевря ъызылыр. Ин-
санлыьын сонракы позьунлашмасы, азьынлыьы Йарадыъынын
гязяби иля гаршыланыб Дцнйа туфаны иля нятиъялянир. Эц-
нащкарларын мящви иля даирянин радиусу башланьыъ нюгтясиня
чатыб гапаныр.
Икинъи даиря: мюмин Нущ (Нущ щаггында миф Азяр-