Эцнцмцзцн актуал мясяляляриндян биридир



Pdf көрінісі
бет62/133
Дата21.11.2022
өлшемі3,53 Mb.
#51537
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   133
АЗЯРБАЙЪАН МИФОЛОЭИЙАСЫ 
121 
- заман мярщяляляринин башланьыъ вя сонуну бирляшди-
рян, еляъя дя даиряляри бир-бирийля ялагяляндирян нюгтя. 

ГЫЗЫЛ ДЮВР 
Дцнйа 
II 
МЦБАРИЗЯ-
ЛЯР ДЮВРЦ 
III 
ЯМИН-
АМАНЛЫГ 
ДЮВРЦ 
ща доьрусу, икинъи даиря там башга дцнйа олсайды, инсан 
явязиня шцура малик юзэя варлыг йарадыларды. Факт будур ки
бяшяр ювладынын айаьы Йер цзцндян щеч вахт цзцлмцр. 
Мящз ейни няслин ган гощумлары олдугларына эюрядир ки, 
биринъилярин сящвини икинъиляр, икинъилярин сящвини ися 
цчцнъцляр зянъирвари шякилдя тякрарлайыр. Демяли, цч дюврлц 
заман моделиндя даиряляр йени дцнйалар шяклиндя ъызылмыр, 
чцнки дцнйа йаранандан мювъуддур вя щямишя дя мювъуд 
олаъаг. Заман кечдикъя анъаг онун хассяси вя формасы 
дяйишир. Бяшяр ювлады даим юз сящвини дцзялтмяйя ъан ат-
магла улу бабасынын говулдуьу Аллащ сялтянятиня гайытмаг 
арзусуйла йашайыр. Адямин нясли заман етибары иля башгала-


Бярпа, эенезис 
122 
шан дцнйада юзцнц камилляшдиря-камилляшдиря Йарадыъынын 
йанында йерини тутмаьа чалышыр. Она эюря дя заманын дювр-
ляшмяси анъаг бцтюв бир дцнйанын ичярисиндя башгалашан 
кичик чевряляр шяклиндя тясяввцря эятирилмялидир. Улу 
яъдадларымызын (гамларын) тясяввцрцндяки заман ардыъыл-
лыьына ясасян дцнйанын мифик заман структуру ашаьыдакы 
шякилдя гурулур (Схемя бах).
Схемдя мифоложи эюрцшляря уйьун олараг даирялярин цчц 
дя ейни нюгтядя башланыр вя о нюгтядя дя сона чатыр. Бу, 
онлары бир-бири иля ялагяляндирян ясас вя мцщцм амилдир ки, 
заман мярщяляляринин (даиряляринин) дцнйадан кянара 
чыхмасына имкан вермир. Дюврляшмяляр щаггындакы тя-
сяввцрляри христианларын Шяргдян игтибас етдикляри шцбщясиз-
дир.
Инкишаф етмиш гядим имядяниййятлярин бязиляриндя за-
ман бюлэцсц щямин тясяввцрляря сюйкянир. Мясялян, 
щиндлилярин дюрдмярщяляли заман бюлэцсц «Авеста» 
эюрцшляриня уйьунлашдырылараг сонсуз эюстярилир: биринъи, 
варлыгларын мейдана эялмя дюврц; икинъи, анъаг ишыьын, уьу-
рун, боллуьун, хейирин мювъудлуьуну шяртляндирян гызыл 
дювр; цчцнъц, Шярин щюкмранлыьы яля алмасыйла фялакятлярин, 
мцщарибялярин башладыьы - мцбаризяляр дюврц вя дюрдцнъц, 
Хейирин Шяр цзяриндя гялябясиндян сонракы ямин-аманлыг 
дюврц, йяни илкин замана гайыдыш


Бир мясяля диггяти ъялб едир ки, бюйцк вя кичик заман 
бюлэцляринин щамысынын сакраллашмасында инсан вя онун та-
лейи юн планда дурур. Зороастризм тялиминя эюря, каинатын 
мювъудлуьу ики якс гцввянин хейирля шярин – Ащур-Мязд 
вя Анщро-Манйунун даим гаршыдурмасы ясасында 
мцяййянляшир – бу сябябдян эеъя эцндцзля, сойуг исти иля
щяйат юлцмля явязлянир. Дцнйанын йаранмасы чох бюйцк 

Щиндлилярдя заман цч мярщялядян ибарятдир: а) чичяклянмя вя уьурларла мцша-
ийят олунан гызыл дювр, б) щяр шейин хараблашмаьа башладыьы дювр вя в) мящв 
олма дюврц. 




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   133




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет