с
оциально
ориентированный
маркетинг
как
катализатор
Экономики
в
Условиях
кризиса
Шанашбаева Владлена Николаевна
Регионоведение, 3 курс
Научный руководитель:
Островский В.В., магистр э.н.
99
Здесь принимались попытки анализа статистики, но в официальных источниках не указывается
численность бездомных резидентов Казахстана. Лишь в отдельных публикациях СМИ обнаруживаются
некоторые неофициальные данные по городам Алматы и Астана. Так, по этим сведениям, в Алматы
проживают от 7 до 10 тысяч людей без определенного места жительства [4], а в городе Астана по данным
правоохранительных органов их численность только на 2013 год достигла 1300 человек [5]. Необходимо
принимать во внимание, что доля бездомного народа приходится на бывших интеллигентных людей,
имеющих определенную квалификацию, которые, по мере представления возможности, готовы выйти
на нормальный уровень жизни и к социально-трудовой адаптации. Следовательно, представляется
возможным превратить часть людей без определенного места жительства в число населения, занятого в
экономике Казахстана, предоставив им первую необходимую помощь, решив первоначальный жилищный
вопрос и организовав рабочие места в коммерческих учреждениях. Важно то, что в этом направлении
может быть задействовано множество предприятий. Развивая данную область деятельности, существенно
важно привлечение волонтеров и стажеров, которые будут способствовать процессу социально-трудовой
адаптации бывших интеллигентных людей и, в свою очередь, формировать представление и навыки не
только в области социальной ответственности, но и в сфере бизнеса. Описанную инициативу можно
назвать «кадровым фандрайзингом».
Таким образом, вышеизложенное предложение в момент своей реализации в коммерческом секторе
может послужить примером практического использования концепции социально ориентированного
маркетинга, будет способствовать как увеличению численности занятого населения, так и развитию
социально ответственного поколения граждан.
В Казахстане социально ориентированный маркетинг – пока еще «невспаханное поле», но данная
концепция имеет огромный потенциал ввиду своей актуальности в мире. Возможно, его эффект не всегда
проявляются «в мгновение ока», однако важно, что от него все оказываются в выигрыше: потребители,
организация, среда развития бизнеса и общество в целом.
Источники:
1. Импорт и экспорт Казахстана в декабре 2015 года // Показатели внешней торговли и структуры импорта и экспорта РК, http://
kazdata.kz/04/2015-12-export-import-kazakhstan.html
2. АО «Национальный управляющий Холдинг «Байтерек», http://www.baiterek.gov.kz/ru/about/information/
3. Отчет КСО Фонда «Даму» за 2014 г., http://www.damu.kz/6518
4. Публикация медиа портала газеты «Караван» за 22.07.2011г., http://gazeta.caravan.kz/articles/diagnoz-bomzh-articleID32953.
html
5. Медиа-центр органов внутренних дел Республики Казахстан // О центре для бездомных, http://press.mediaovd.kz/ru/?p=2679
100
Алматы
Менеджмент
Университет
На данный период времени маркетинг и менеджмент находят свое применение не только в коммерческом
секторе, но и активно используются в некоммерческой сфере, а особенно в организациях сферы культуры.
Маркетинговые технологии имеют все более значимую роль в развитии современных социально-
культурных процессов. Музеи и галереи, театры, культурно-досуговые центры, концертные залы - эти и
другие социально-культурные организации ведут активную борьбу за потребителя, стремясь этим самым
компенсировать нехватку бюджетного финансирования.
Время, когда принципы и положения маркетинга чаще всего просто декларировались, фактически
пришел к завершению. На современном этапе происходит внедрение и разработка маркетинговых
технологий, где в учет берутся особенности деятельности культурных организаций определенных типов.
Данный факт не обошел и сферу изобразительного искусства: музеев, галерей и арт-рынка. Стоит учесть и
то, что именно в изобразительном искусстве больше всего проявляются виртуальность и новые технологии,
которые увеличивают разнообразие творческих подходов и методов.
Искусство в условиях глобализации играет очень важную роль в силу своего общественного начала.
Арт-рынок выполняет задачу сливания потребности человека в гармонии и прекрасном с пользой. Арт-
рынок не только удовлетворяет интерес и повышает качество жизни, но и способствует улучшению
образования, культурного уровня.
В прошедшие века всеобщий стиль в изобразительном искусстве изменялся не больше двух раз в
столетие. Сейчас же новые технологии и современные средства коммуникации сделали возможным смену
стиля и моды раз в сезон, или даже чаще. Все это приводит к тому, что такая частая смена событий и
впечатлений не дает удержать и зафиксировать в сознании настоящие ценности, именно по этой причине
арт-бизнес зачастую не в силах закрепить гуманистические традиции искусства у его потребителей, но
несмотря на это, он каждый раз пытается приспособиться к рынку с его новым правилам, и поэтому
учитывает изменяемую моду на искусство и выполняет его переоценку в связи ситуацией, а также
старается откликаться и реагировать на мотивацию потребителя. Одни из которых ищут познание и смысл
действительности, другие - возможность выгодного вложения, а третьи - эстетику. На рынке эстетическая
ценность искусства объединяется с его коммерческой оценкой.
Некоммерческие организации культуры создают условия для проникновения компаний на рынок
потребителей с достаточно высоким уровнем образования, а также доходов, то есть финансовой и
интеллектуальной элиты общества. Кроме этого, выражая поддержку искусству, компании могут поднять
свой статус в глазах партнеров, собственного персонала и потребителей.
Процесс маркетинга для культурных учреждений, ориентированных на продукт, будет отличаться от
традиционного тем, что его конечной целью будет скорее искусство, нежели прибыль. Этим обусловлен
особый подход к маркетингу, в котором продукт не просто пешка в маркетинговом комплексе, а
суть существования организации. В том случае, когда организации направленны больше на рынок и
преимущественно преследуют финансовые цели, то лучшим вариантом для таких подойдет традиционная
маркетинговая модель.
За основу маркетинга в сфере культуры и искусства взята информация о запросах аудитории, состоянии
рынка, и что подразумевает за собой проведение продуманной политики продвижения того или иного
продукта искусства на рынок.
Культурные учреждения, как и многие другие некоммерческие организации в этой сфере, не
«подстраиваются» под потребителя и не пересматривают свои услуги для большего объема сбыта на рынке.
По этой причине, концепция маркетинга некоммерческих организаций не «отталкивается» от принципов
классического маркетинга, где производят продукты, которые пользуются спросом и соответствуют
потребностям. И, все-таки, производство организаций культуры играют в обществе очень важную роль
(сохранение национального достояния, культурного наследия, и других важно составляющих общества).
Их деятельность или продукты вращаются и происходят вокруг акта художественного творчества.
Организации, связанные с культурной деятельностью, являются главными и основными каналами
творчества, а также важными источниками повышения благосостояния и занятости населения. Они несут
в себе начало экономического и социального динамизма, позволяющего сделать жизнь людей более
«богатой» как в духовном, так и в финансовом плане. Также к положительным факторам можно отнести
развитие культурного туризма, основанного на уникальности национального искусства.
м
аркетинг
как
инстрУмент
сохранения
кУльтУрного
достояния
общества
Шишерина Мария Владимировна
Маркетинг, 3 курс
Научный руководитель:
Момынова С.А., к.э.н., доцент
101
Алматы
Менеджмент
Университет
Нефтегазовый комплекс для нашей страны является доминирующим в экономической структуре.
Именно он определяет будущее экономическое развитие Республики Казахстан, а также показывает
финансовое состояние экономики страны.
Нефтедобывающая отрасль Республики Казахстан имеет свою структуру и представлена тремя
основными составляющими элементами. Это: добыча, транспортировка и переработка нефтепродуктов.
Развитие нефтеперерабатывающей промышленности, увеличение ежегодной добычи позволяют нашей
стране иметь определенный уровень финансовой устойчивости, так как увеличение добычи, повышение
экспорта нефти обеспечивают увеличение налоговых отчислений в бюджет страны. Бывший вице-
министр нефти и газа Ляззат Киинов заметил, что нефтяная промышленность «..была и остается основной
и быстроразвивающейся отраслью казахстанской экономики, которая обеспечивает значительную часть
ВВП, бюджетных доходов и валютных поступлений в страну..», а также что «..наша страна входит в десятку
ведущих стран по запасу углеводородов..» [1].
Общеизвестно, что добыча нефти в нашей стране имеет более чем вековую историю. Первая нефть была
добыта на разведочной площадке Каранунгул в 1899 году, затем были открыты два других месторождения
- Доссор в 1911 году и Макат в 1915 г. Эти месторождения находятся в Атырауской области.
Также одним из важнейших нефтедобывающих районом нашей страны является Мангышлак. Динамика
развития добычи нефти в данной местности хорошо просматривается в тот период, когда Казахстан входил
в состав СССР. Так в 1965 году там добывалось 32% нефти республики, но уже через 10 лет добыча нефти
превысила 88% от всей нефтедобывающей промышленности Казахстана.
В настоящее время наша республика обладает одним из крупнейших запасов нефти в мире. В нашей
стране насчитывается 356 месторождений углеводородного сырья. Из них 223 по нефти, 58 - по конденсату
и 202 месторождения по свободному газу [2].
На мировой арене, по данным BP (British Petroleum), на 2014 год Республика Казахстан обладала
запасами нефти в размере 3,9 млрд. тонн, что ставит нашу страну на 12-е место в мире [3]. Однако по
данным ОПЕК (Организация стран-экспортеров нефти), за 2014 год ежедневная добыча нефти в Казахстане
составила 1344,8 тыс. бар/день, что составляет 1,83% от общемировой добычи и ставит нашу республику
на 16-е место [4].
В свою очередь министр нефти и газа Сауат Мынбаев отметил, что «…Казахстан - одно из немногих
нефтедобывающих государств, пик добычи у которого «еще впереди». То, что, согласно прогнозам, в
2020 году у нас будет добываться около 130 миллионов тонн нефти, означает, что в течение 40 - 50 лет из
республики будет экспортироваться 80 - 100 миллионов тонн нефти ежегодно…». Но при этом, министр
также отметил, что в последние годы «…почти не проводились переговоры по предоставлению права на
недропользование…» [1].
Следует также, отметить, что премьер-министр РК Карим Масимов на конференции, проходившей в
Давосе в 2011 году, отметил, что «…Казахстан удвоит добычу нефти к 2020 году до 3 млн. баррелей в
сутки...» [5].
За последние 10 - 15 лет в Республике Казахстан произошло множество событий, которые повлияли на
ход экономического развития страны. Среди них: кризис 2008 года, вступление Казахстана в ЕврАзЭС,
а затем в ВТО. И одним из последних событий, которое имело огромное значение для Казахстана, стало
принятие Национальным банком и Правительством РК решения о переходе к свободно плавающему
обменному курсу, которое вступило в силу 20 августа 2015 года [6].
Чтобы отразить картину взаимосвязи экономики Республики Казахстан и рынка нефтепродуктов, мы
предлагаем рассмотреть динамику изменения обменного курса тенге к доллару (рис. 1.), а также динамику
изменения цены на нефть (рис. 2.).
в
лияние
реализации
нефти
на
финансовУю
Устойчивость
Экономики
р
еспУблики
к
азахстан
Аленов Дмитрий Борисович
Логистика, 2 курс
Научный руководитель:
Ердавлетова Ф. К., к.э.н., МВА, доцент
102
Рисунок 1. Динамика обменного курса тенге к доллару
за период ноябрь 2015 г. по март 2016 г. [7]
Рисунок 2. Динамика изменения цены на нефть
за период ноябрь 2015 г. по март 2016 г. [8].
Одновременно сравним динамику изменений курса валют с динамикой цены на нефть марки Brent.
Нефть марки Brent, добываемая в Северном море, является эталонной и принята во многих странах, за
своеобразную точку отсчета для определения цен на собственные марки нефти (в нашей стране одним из
примеров национальных марок нефти может послужить нефть марки Tengiz, добываемая на одноименном
месторождении).
103
Графики на рисунках 1 и 2 явно показывают, что курс национальной валюты Казахстана к доллару
США находится в обратной пропорциональности от цены на нефть. Данное утверждение имеет место
быть, так как максимальное значение курса KZT USD за 2015 год равное 383,91 было зафиксировано после
падения цены на нефть марки Brent до 27,88 доллара США за баррель. Разница между изменениями цены
на нефть и обменным курсом в данном случае составила 2 дня.
Приведенные выше данные показывают, что экономика Республики Казахстан является
экспортоориентированной, и ее финансовая устойчивость находится в прямой зависимости от поступлений
в бюджет страны денежных средств от реализации нефтепродуктов.
Таким образом, в заключение хотелось бы отметить, что финансовая устойчивость экономики
Казахстана не возможна без изменения индустриальной и добывающей части экономики нашей страны.
Так как увеличение доходной части государственного бюджета невозможно при:
1) зависимости от количества экспортируемой нефти;
2) сложившейся ситуации на рынке углеводородов;
3) столь большой конкуренции среди стран с большими запасами нефтепродуктов.
В сложившейся ситуации, мы считаем, в Республике Казахстан необходимо развивать горнодобывающую
промышленность. В частности, увеличить финансирование добычи урана, его обогащение, затем развивать
строительство атомных электростанций. Тому есть несколько причин:
1) По данным Всемирной ядерной организации, РК находится на втором месте по запасам урана на
2011 год (629 000 тонн).
2) По добыче урана Казахстан занимает первое место в мире с результатом в 21 317 тонн за 2012 год,
по данным Всемирной ядерной организации [9].
Положительно о развитии уранодобывающего сектора высказался премьер-министр РК, находясь на
Всемирном экономическом форуме в Давосе. «Мы довольно богаты металлами и на первом месте по
запасам урана. Я считаю, что атомная энергия станет важнейшим вопросом следующего десятилетия», -
сказал К. Масимов.
Источники:
1. Зелепухин С. Нефть в Казахстане всему голова // ИС «Параграф», http://online.zakon.kz/Document/?doc_id=30832955
2. Джантуреева Э. Нефть и газ Казахстана. Запасы, добыча, инвестиции // Kazakhstan Business Magazine. 2010. № 4, http://www.
investkz.com/journals/74/774.html
3. Мировые запасы нефти // Wikipedia. оrg, https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%
4. Список стран по добыче нефти // Wikipedia.org, https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0
5. Казахстан удвоит добычу нефти к 2020 году до 3 млн баррелей в сутки – Масимов // BNEWS.KZ, http://bnews.kz/ru/news/
politika/novosti_pravitelstva/503239-2011_01_28-503239
6. Казахстан перешел к свободно плавающему обменному курсу тенге // Tengrinews.kz
http://tengrinews.kz/kazakhstan_news/kazahstan-pereshel-svobodno-plavayuschemu-obmennomu-kursu-279495/
7. Динамика курса доллара США к тенге (USD, НБ РК) // Yandex.kz, https://news.yandex.kz/qu
8. Фьючерс Нефть Brent // Investing.com, http://ru.investing.com/commodities/brent-oil
9. Уран по странам // Wikipedia.org, https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D1%80
104
Алматы
Менеджмент
Университеті
Кіріспе. Қазақстан әлемдік көмірсутегі қорлары бойынша алғашқы он бес елдің қатарына кіреді, және
әлемдегі дәлелденген мұнай қоры 1,8% құрайды. 172 мұнай кен орындары бар, оның 80-ы игерілуде. Елдің
ЖІӨ-де мұнай-газ өнеркәсібінің үлесі 25% астам. 2014 жылы Қазақстанда мұнай өндіруі 80,8 млн.тонна
құрады, соның ішінде 67,9 млн.тонна шикі мұнай мен 12,9 млн.тонна газ конденсаты. 2013 жылы мұнай
өндіру көрсеткіші бойынша әлемде 17-ші орында болды [1].
Алайда, еліміз халықаралық индекстер бойынша бірқатар әлемдік рейтингте келесідей көрсеткіштерді
көрсетеді. 2016 жылы Қазақстан 180 елдің арасында экологиялық тиімділік индексі (The 2016 Environmental
Performance Index) бойынша 69-ші орын алды. Адам даму индексінен (Human Development Index 2015)
Қазақстан 56-ші орын, сондай-ақ өмір сүру ұзықтығы деңгейі бойынша (Life Expectancy Index 2014) 137-ші
орынды алып отыр[2].
Әлбетте, мұнай өнімділігін арттыру қоршаған ортаға қысым деңгейінің ұлғайуы есебінен жүреді,
бірақ бұл қысым экономикалық қызмет нәтижелері үшін компаниялардың корпоративтік әлеуметтік
жауапкершілік (КӘЖ) деңгейін төмендету үшін арналған. Сондықтан, осы мақаланың мақсаты
Қазақстанның листингтік мұнай-газ компанияларын КӘЖ тұрғысынан жылдық есептерінің мазмұн талдау
(контент-талдау) және соның негізінде КӘЖ-дің деңгейін өлшеуге мүмкіндік беретін сандық көрсеткішін
ұсыну болып табылады.
Негізгі бөлім. Мұнай өндіру қызметі ҚР заңнамасымен және жер қойнауын пайдалануға қатысты талаптар
мен ережелер, сондай-ақ халықаралық конвенциялардың нормалармен реттеледі. Барлау, мұнай өндіруге
қатысты құқықтық мәселелер және жер қойнауын бағалау екі заңдар негізінде - ҚР «Жер қойнауы және
жер қойнауын пайдалану туралы» Заңына және ҚР Экологиялық кодексі негізіндереттеледі. Минералдық
ресурстар, қоршаған ортаны және техникалық зерттеулер бойынша өткізіліп жатқан жұмыстар үшін мұнай
барлау және өндіру уәкілетті мемлекеттік органдардың міндетті лицензиялау және аккредиттеу алынады.
Мұнай кен орындарын шетелдік инвесторларға табыстау тәртібі мемлекеттік органдардың бақылауында
болады. ҚР аумағында орналасқан иелiктен шығарылатын кен орындарының бірінші дәрежелі құқығының
мемлекет пайдасына ауысуы ҚР «Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы» Заңының
талаптарына сәйкес жүзеге асырылады [3].
ҚР «Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы» Заңына сәйкес, жер қойнауын пайдалану
келісім-шарт бойынша міндеттемелерді қатысты нақты жағдайларды қамтуы тиіс:
-
Облыс және оның инфрақұрылымын әлеуметтік-экономикалық даму құнының мөлшері мен
мерзімі;
-
Кадрларды жергілікті қамту;
-
ҚР азаматтары болып табылатын жұмыскерлердің білім беру, даярлау және қайта даярлау жөніндегі
шығыстар мөлшері;
-
Жұмыстарды (қызметтерді) жергілікті қамтуы;
-
Шетелдік персоналдың тартуға қатысты, қазақстандық персоналдар үшін еңбек ақы тең жағдайда
қамтамасыз ету;
-
ҚР аумағындағы ғылыми-зерттеу, ғылыми-техникалық және тәжірибелік-конструкторлық
жұмыстар үшін шығындар мөлшері ашылып көрсетілуі қажет [4].
Компания міндеттерін жер қойнауын пайдаланушы “ҚоЖан” АҚ жұмысы негізінде қарастырамыз.
“ҚоЖан” АҚ Атырау облысындағы Даулеталы, Қаратал, Қамжол жерлерінде өзінің барлау және өндіру
жұмыстарымен айналасады. «ҚоЖан» АҚ өзінің есептілігінде, келісімшарттық міндеттеме бойынша
облыс және оның инфрақұрылымының әлеуметтік-экономикалық дамуына жыл сайынғы жарналар толық
орындалуда деп атап өтті. 2014 жылы облыстың дамыту жөніндегі аударымдардың нақты сомасы 44 656
мың теңге, ал білімге – 12 917 мың теңге құрады [5].
Атап өтсек, 2014 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша, «ҚоЖан» АҚ 100% акциясы «International
Mineral Resources II B.V.» (Нидерланды) компаниясында. (кесте -1).
Қ
аржылыҚ
есептілік
негізінде
,
жер
ҚойнаУын
пайдаланУшы
компаниялардың
корпоративтік
ҚаржылыҚ
жаУапкершілігін
Қалай
өлшейміз
?
Аманқосова Назерке Аманқосқызы,
Баймуханова Назгүл Мақсымқызы
Есеп және Аудит 3 курс
Ғылыми жетекшісі:
э.ғ.д., профессор Мархаева Б.
Кесте-1 «ҚоЖан» АҚ 2014 жылғы қаржылық нәтижелері мен қаржылық көрсеткіштер (мың. теңге)
Жарғылық капитал
11 988 749
Жиынтық актив
15 767 149
Негізгіқұралдар, барлаужәнебағалауактивтері
10 225 588
105
Мұнай-газ және энергетика қауымдастығының кешені KAZENERGY биылғы жылы Қазақстандағы
алғашқы бизнестің әлеуметтік жауапкершілікті, халықаралық стандарттарға сәйкес дайындалған
шолуымен таныстырды. Құжатта әлеуметтік жауапкершілігі бойынша ірі мұнай-газ компанияларының
менеджерлерінің сауалнама нәтижелері, адам ресурстарын басқару, еңбекті қорғау және қауіпсіздік, өңірлік
даму, қоршаған ортаны қорғау, сондай-ақ осы саладағы процестерді жетілдіру бойынша ұсыныстар, оның
ішінде озық тәжіребие, мысалдары қамтиды. Бұл әлеуметтік жауапкершілік саласындағы қазақстандық
мұнай-газ компанияларының қызметінде алғашқы жүйелі талдау болып табылады. Сондықтан, есептілік
кезеңнің (2012-2013 жылдар) статистикалық мәліметтерін сәйкес, мұнай-газ компанияларының
өнімдерін шығаруға кеткен 1 теңгеге, басқа салалардағы өнімдеріне 0,78 теңге қосымша құралады және
1 теңге қосылған құны, басқа да секторлардағы қосылған құнның 0,81 теңгесіне құрылады. Мұнай-газ
компанияларының төлейтін 1 теңге салығына, басқа да салаларда 0,14 теңге төленетін салықты құрайды.
Мұнай және газ өнеркәсібіндегі бір жұмысқа, басқа салалардағы қосымша жұмыс орындарының 3.55
қосымша жұмыс орны құрылады [7].
Сонда, жоғарыда көрсетілген қаржылық міндеттемелерге кеткен шығындары мен компанияның таза
пайдасының қатынастары КӘЖ-нің сандық көрсеткіші ретінде қарастыруымызға болады, бұл тек КӘЖ-
дің кешенді көрсеткішінің бірден бір элементі болып саналады. Ұсынылған қатынастар, 1 бірлік таза
пайда алу үшін, компания қаржылық міндеттемелерді орындауға қанша шығын жұмсайтынын көрсетеді.
Сонымен қатар біз белгілі бір уақыт кезеңі ішінде, әлеуметтік және экологиялық шығындарды ескере
отырып, компанияның бухгалтерлік есептілігінде КӘЖ саласы бойынша Әлеуметтік инвестиция енгізіп
және оны пайдалануды ұсынамыз.
Мұнай-газ компаниялардың қаржы есептілігіндегі қосымшадағы әлеуметтік жауапкершілік бойынша
міндеттемелерді және қоршаған ортаны қорғау мәселелері бойынша ақпаратты ашып көрсету міндетті
талап етілген жағдайда және мемлекеттің КӘЖ бойынша белгілі бір әлеуметтік инвестиция деген жаңа
көрсеткішінің енгізілуі, қаржылық міндеттеменің атқарылуын есептеуге және Қазақстанның мұнай-газ
саласына мониторинг жүргізуге мүмкіндік беретін еді [8].
Осылайша, «ҚоЖан» АҚ таза пайданың 1 теңгесі үшін қаржылық міндеттеменің 0,0114 теңге тұтынады.
Басқаша айтқанда, келісім-шарттық міндеттемелер қаржылық шығындардың орындау пайызы таза
пайданың 1,1% құрайды. Егер кестеде берілген шығындарға 10 072 мың теңге қайырылымдылық сомасын
қоссақ, онда соңғы көрсеткіш 0,0134 теңге болады. Бұл компанияның таза пайдасының 1 теңгесін өндіру
үшін, КӘЖ міндеттемелерінің 0,0134 теңге қамтамасыз етеді деген сөз. Қайырымдылық туралы ақпарат,
қаржылық есептіліктің №25-інші Әкімшілік шығындар деп аталатын қосымшасында көрсетілген.
Қорытынды. Қазіргі уақытта, көптеген мұнай-газ компанияларда КӘЖ стратегиялық мақсаттың
қатарына кіреді. КӘЖ саласындағы шаруашылық жүргізу нәтижелерін салыстыру және бағалау
қолданыстағы нормалармен көрсеткіштеріге сәйкес және халықаралық стандарттар бойынша өзінің
қызметін жүргізіп отырған елдің заңына сәйкес жүзеге асырылады. Осындай бағыты жоқ халықаралық
нарықта көшбасшылық рөл атқарып келе жатқан табысты компанияны елестету мүмкін емес. Алайда,
кейбір мұнай-газ компаниялары қаржылық есептілік қосымшалары ақпаратты ашып көрсетпейді, бұл
жоғарыда ұсынылатын коэффициентті қолдануын қиындатады.
Әлеуметтік инвестиция бухгалтерлік баланстің негізі бойынша жасалынады. Бухгалтерлік
есептілікте, әлеуметтік инвестиция шығындар бабының «Басқа да шығыстар» бөлімінде көрсетіледі, яғни
әлеуметтік салаға жұмсалатын шығыстардың әрбір түрі бойынша одан әрі талдау жүргізу. Әлеуметтік
инвестиция қоғамдағы экологиялық тепе-теңдік пен экономикалық тұрақтылықты дамыту үшін, мұнай-
Сату көлемі
14 659 086
Таза пайда
5 052 258
ROA
32,04%
ROE
42,14%
ROFA
49,41%
Қаржылық міндеттемені орындау [6].
57 573
Қаржылық міндеттемені орындау / таза пайда
0,0114
Медициналық көмек шығындары
-3 000
Мәдени және білім беру бағдарламалары мен қызметкерлердің
біліктілігін арттыру шығындары
-125 00
Қайырымдылық іс-шараларға қатысу шығындары
-10 000
Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі шығындары
-608 000
Басқа да әкімшілік шығындар
-626 000
106
газ компаниясының қандай дәрежеде жұмыс істеп жатқаны жөнінде мүдделі тараптарды хабардар ету
үшін қоғамдық құрал ретінде қарастыруға болады, бірақ бірінші кезекте - бұл кәсіпорынның әлеуметтік
шығындар туралы ішкі басқару есебі болып табылады.
Бухгалтерлік баланста КӘЖ саласындағы «Әлеуметтік инвестиция» шығындарын былай бөліп
көрсетуге болады:
-
Медициналық көмек шығындары;
-
Мәдени және білім беру бағдарламалары мен қызметкерлердің біліктілігін арттыру шығындары;
-
Қайырымдылық іс-шараларға қатысу шығындары;
-
Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі шығындары;
-
Шипажайлардағы демалыспен қамтамасыз ету шығындары.
Нәтижесінде кәсіпорындарда әлеуметтік жауапкершілік тұрғысынан экономикалық қызметті талдау
үшін тиімді құрал пайда болады. Бірақ кәсіпорын қызметінде жаңа көрсеткіштің пайда болғанымен,
әлеуметтік бағыттағы қызметті жүргізу үшін шығындарды жоспарлау мен бірнеше жаңа есептеу әдістерін
енгізу қажет. Осы шығындарды жоспарлау мен жаңа есептеу әдістерінің бірі әлеуметтік инвестиция болуы
мүмкін. Әлеуметтік инвестицияны негізге ала отырып кәсіпорынның әмбебап әлеуметтік есептілігін
жасауға болады және сол арқылы кәсіпорынның қоғамдық игіліктері туралы тұтынушыларға, жергілікті
қауымдастықтарға, инвесторлар мен бизнестің әлеуметтік жауапкершілік өкілеттілігіне ақпаратпен
бөлісуге болады.
Достарыңызбен бөлісу: |