12-тақырып. Саяси процесс және саяси қызмет Саяси процесс дегеніміз – саяси оқиғалардың бірізді ішкі байланыс, әр түрлі саяси жеке адамдардың саяси өкіметті қоғамда ұстап қалу үшін өзіндік бірізді әрекеті.
Саяси процестің негізгі кезеңдері ● басқару туралы шешім кезеңдері институт саяси тобы мен бөліктерінің саяси қызығушылығының бөлінуі
● саяси еріктің қалыптасуы, шешімнің қабылдануы
● саяси еріктің басқару шешім түрінде іске асуы.
Саяси процестің тіршілік ету режимі (күн тәртібі) ● қызмет ету тәртібі – саяси жүйе өкімет ету институты мен азамат-тардың қалыптасқан қарым-қатынас аясынан шықпайды: элита мен электор араларында қарапайым қарым-қатынастарды қалыптастыруды байқатады;
● даму тәртібі - өкімет мемлекеттер ішіндегі және дүниежүзілік аренадағы қатынас өзгерісін реттейді.
● құлдырау тәртібі – саяси тұтастықтың құлдырауы, орталық күш басым түседі, саяси шешім басқару қабілетінен, ал тәртіп – легитимдігін жоғалтады.
Саяси процестің құрылымы: ● саяси қарым-қатынас: өндіріс, бөлу, алмасу, қоғамдағы саяси өнімдерді тұтыну жағынан.
● саяси процестің субъектілері: әлеуметтік, конституциялық.
● саяси тәртіп: саяси белсенділік, саяси қызмет.
● Өкіметтің қайта құрылу сипатына қарай: төңкерістік - өте тез, өкіметтің сапалы өзгеруі, Конституцияны қайта қарау, бұрынғы тәртіпті бұзу үшін бейбіт те күштеу құралдарын пайдалану, көпшілік саяси қозғалыс формасын еркін формамен алмастыру; өкімет ету деңгейінің барлығында басқару шешімін қабылдауға уақыттың жетіспеуі; эксперт және консультациялық ұйымдарының рольдерінің түсуі, саяси жетекшілердің жауапкершілігінің артуы; ескі және жаңа элиталық қақтығы-сының өсуі;
эволюциялық – қайшылық пен қақтығыстың бірте-бірте өршуі, шешім қабылдаудың механизмнің беріктігі, электорат пен элитаның бірлесе қызмет етуі, статус аясындағы еркін әрекет етуі, конструтивтік қатыстардың міндетті этикасы электорат пен элитаның өз қызметтерін көпшілікте іске асыруы – ашық саяси процесс топтар мен азаматтардың саяси қызығушылығын электо-рат деңгейінде шешуі, қоғамдық пікірдің әсерімен саяси бағдардың түзетілуі, қоғамның даму құрамы мен бағдарламаның жалқылануы.
● Әлеуметтік және саяси құрылымдардың өзара байланысының тұрақтылығы бойынша:
