(with smth); ~ oneself (in/with) doing smth

282
283
butter ['bʌtə(r)] A.n 1. сары май, май ♦Would 
you like some more bread and ~? – Тағы біраз 
нан мен май жейсіз бе? 2. (күрделі сөздерде) 
белгілі бір өнімнен істелген май ♦peanut ~ 
жержаңғақ майы 3. (idm) *(to look as if/
as though) ~ wouldn’t melt in one’s mouth 
(сөзбе-сөз: тап бір аузында май ерімейтінде 
болып көріну) құдды бір бейкүнə, пəк адам-
дай көріну *like a knofe through ~ knife B.v 
1. (нанға) май жағу 2. (idm) *to know which 
side one’s bread is ~ed know 3. (phr v) *~ 
smb up (ауызекі) жағымпаздану, жылбырау, 
маймөңкелеу ♦I’ve seen you ~ing up the boss! – 
Бастықтың асты-үстіне түсіп жатқаныңды 
көргенмін!
butterball ['bʌtə(r)bɔ:l] n (US) семіз адам, 
(көбінесе) семіз бала
butter-bean ['bʌtəbi:n] n майбұршақ (ірі, ақ 
бұршақ; кептіріліп сатылады)
butter cream ['bʌtəkri:m] n май крем(і) (май 
мен қаннтың қоспасы; торт, т.б. өнімдерде 
қолд)
buttercup ['bʌtəkʌp] n (бот) сарғалдақ (гүлдері 
тостақ пішінді ашық сары гүл)
butterfat ['bʌtə(r)fæt] n (бот) кілегей (сүт 
майы)
butter-fi ngers ['bʌtəfi ŋgəz] n босбелбеу, был-
жыр, ынжық (адам)
butterfl y ['bʌtəfl ai] n 1. көбелек 2. (ауысп. мағ.) 
ұшып-қонған адам, «көбелек», ебелек ♦a social 
~ - қоғами «көбелек» 3. (кейде ~ stroke) бат-
терфляй (жүзу стилі) 4. (idm) *to have ~ies in 
one’s stomach (сөзбе-сөз: асқазанында көбелек 
болу) бірнəрсе істер алдында жүрексіну, 
асқазаны бүлкілдеу 
buttermilk ['bʌtə(r)milk] n көк сүт (кілегейді 
бөліп алғаннан кейін қалған сүт)
butter-nut ['bʌtənʌt] n 1.(кейде white 
walnut) амер-қ май(лы) жаңғақ 2. 
майжаңғақ ағашы 
butterscotch ['bʌtə,skɒʧ] n ирис (май мен 
қантты бірге араластыра жасаған конфет)
buttery I ['bʌtəri] adj 1. майлы, май бар 2. 
жағымпаз, маймөңке
buttery II ['bʌtəri] n 1. қойма (үй заттарын, 
арақ-шарап қоятын) 2.(көбіне Оксфорд, 
Кəмбридж университеттеріндегі) студенттерге 
азық-түлік сататын я тарататын дүкен
butting ['bʌtiŋ] n шек, шекара
butt-joint ['bʌtʤɒint] n (техн) түйіскен жер, 
тоғыс, жапсар, торап
buttock ['bʌtk] n (көбінесе pl) құйрық, бөксе 
(адамның) ♦the left/right ~ - сол жақ/оң жақ 
құйрық ♦a smack on the ~s – құйрықтан 
(қолмен) қағу, сақ еткізу
button ['bʌtn] A.n 1. түйме (көбінесе pl) 
құйрық ♦a coat, trouser ~ - киім, шалбар 
түймесі 2. кнопка, түйме, тетік (құралдың, 
есік қоңырауының, т.с.с.) ♦Which ~ do I press 
to turn the radio on? – Радионы қосу үшін қай 
кнопканы (түймені) басайын? 3. (idm) *bright 
as a ~ bright *on the ~ (US ауызекі) дəл, 
мұқият ♦You’ve got in on the ~! – Дөп (үстінен) 
түстің! B.v 1.(a) ~ (up) түймелеу ♦to ~ (up) 
one’s shirt – жейдесін түймелеу (b) түймелену 
♦This dress ~s at the back. – Мына көйлек арт 
жағынан түймеленеді. 2. (idm) *to ~ (up) 
one’s lip (US slang) (сөзбе-сөз: ернін түймелеп 
қою) жақ ашпау, үндемеу 3. (phr v) *to ~ smth 
up (ауызекі) бірн-ні сəтті, табысты аяқтау 
♦The deal should be ~ed up by tomorrow. – Бай-
лам (келісім) ертең бекітіледі. 
button-down collar [,bʌtn daun 'kɒlə(r)] adj 
жағасы түймеленетін 
buttonhole ['bʌtnhəul] A.n 1. түймелік, түйме 
тесігі 2. = boutonniere, костюмнің, жакеттің 
жағасындағы түймелікке тағылатын гүл, буто-
ниер B.v сөйлеп біреудің уақытын алу; біреуді 
əңгімеге мəжбүр ету
buttonhook ['bʌtnhuk] n түйме ілмек (түйменің 
қызметін атқаратын ілмек)
button mushroom [,bʌtn 'mʌʃrum] n əлі 
ашылмаған кішкентай саңырауқұлақ
buttoned up [,bʌtnd ‘ʌp] adj ұяң, үндемес 
buttress [‘bʌtris] A.n 1. бүйір тіреу 
(қабырғаны тіреп тұру үшін салынған 
кірпіш я тас құрылым) 2. тірек, қорған 
♦(ауысп. мағ.) a country admired as a ~ of 
democracy – демократияның тірегі деп ел 
сүйсіне қарайтын мемлекет B.v ~ smth (up) 
бірн-ні қолдау, демеу ♦(ауысп. мағ.) More 
government spending is needed to ~ industry. 
- Өнеркəсіпті демеу үшін үкімет көбірек 
шығындану керек. 
butty [‘bʌti] n (Brit ауызекі) сəндуич, сэндвич
butyl [‘bju:til] n (хим) бутил
buxom [‘bʌksəm] adj (жақтырм я қалж) 
толық, ірі денелі (əйел)
buy [bai] A.v (pt, pp bought [bɔ:t]) 1. ~ smth 
(for smth) сатып алу ♦Where did you ~ that 
coat? – Андағы киімді қайдан (сатып) алдың? 
♦Money can’t ~ happiness. – Ақшаға бақыт 
келмейді. ♦A pound today ~s much less than 
it did a year ago. – ҚАзір фунтқа бір жыл 
бұрынғыдан гөрі аз зат келеді. ♦His fame was 
bought at the expense of health and happiness. 
– Ол атағы үшін денсаулығы мен бақытын 
сарп етті. ♦The victory was dearly bought. – 
Жеңіс қымбатқа түсті. 2. (ауызекі) дұрыс 
деп қабылдау, сену, алу ♦No one will ~ that 
excuse. – Ондай сылтауға (ақталуға) ешкім 
де құлақ аспайды (иланбайды). 3. пара беру, 
сатып алу ♦He can’t be bought. – Ол ақшаға 
сатылмайды. 4. (idm) *to ~ a pig in a poke бірн-
ні көрмей я тексермей сатып алу (сөзбе-сөз: 
қаптағы шошқаны қарамастан ала салу) *to ~ 
time уақыт ұту ♦The union leaders are trying to ~ 
time by prolonging the negotiations. – Кəсіподақ 
жетекшілері келіссөздерді ұзартып уақыт 
ұтуға тырысуда. 5. (phr v) *to ~ smth in (a) 
көптеп сатып алу ♦to ~ in coal for the winter – 
қысқа көп қып көмір алу (b) (аукционда өтпеген 
өз затын) кері сатып алу *to ~ into (a) (бизнестің, 
компанияның) бір бөлігін (яғни, акцияларын) са-
тып алу ♦Clegg used the money to ~ into a printing 
business. – Клег ақшаны баспа кəсіпорнының 
бір бөлігін (акцияларын) сатып алуға жұмсады. 
(b) (ауызекі) белгілі бір пікірге, ойға сену *to ~ 
smb off ақша беріп көндіру, иландыру, мəмілеге 
келу ♦Unless he drops the charge we’ll have to ~ 
him off. – (Егер) ол айыптауын қоймаса, бізге 
оған ақша беріп көндіруге тура келеді. *to ~ 
smb out біреудің бизнестегі (компаниядағы) 
үлесін (акцияларын) толығымен сатып алу 
(сөйтіп бизнесті толығымен иелену) ♦Having 
bought out all his partners he now owns the whole 
company. - Əріптестерінің үлесін (акцияларын) 
сатып алғаннан кейін, енді ол бүткіл компанияға 
өзі ие. *to ~ smb over біреуге пара беру *to ~ 
smth up бəрін я келгенінше сатып алу ♦A New 
York businessman has bought up the entire company. 
– Нью-Йорктік бизнесмен бүткіл компания-
ны сатып алды. B.n сатып алынған зат; сатып 
алу(шылық) ♦a good ~ - жақсы (тиімді) сауда 
♦Best ~s of the week are carrots and cabbages, which 
are plentiful and cheap. – Осы аптада жақсы 
өткендер – сəбіз бен капуста; олар көп əрі арзан. 
buyer ['baiə(r)] n сатып алушы, алушы
buyer’s market [,baiə(r)z 'mα:kit] (сөзбе-сөз: 
алушының базары) заттар көп, баға арзан кез
buzz [bʌz] A.v ызылдау, ызыңдау, бызылдау 
(a) ♦bees, fl ies ~ing round a pot jam – джем 
құтысының жанында ызыңдап жүрген 
аралар, шыбындар (b) ♦My ears began ~ing. 
– Құлақтарым ызыңдай бастады. 2. ~ (with 
smth) сөзге, əңгімеге толу, гу-гу болу, гуілдеу, 
күбірлеу ♦The offi ce is ~ing with rumours. – 
Офис гу-гу өсекке толы. ♦The village was 
~ing with excitement at the news of the Queen’s 
visit. –Королева келеді деген хабардан соң 
ауыл іші гу-гу əңгімеге толды. 3. ~ (for) smb 
бызылдақпен (buzzer) шақыру ♦The doctor 
~ed (for) the next patient. – Дəрігер келесі 
пациентті бызылдақпен шақырды. 4. телефон 
шалу, соғу ♦I’ll ~ you at work. – Жұмысыңа 
(телефон) шаламын. 5. белгі, ескерту ретінде 
біреуге/бірн-ге жақын ұшу, жанай ұшу ♦Two 
fi ghters ~ed the convoy as it approached the 
coast. – Конвой (керуен) жағаға жақындай 
бергенде екі ұрыс ұшағы ескерте жақыннан 
зу-зу ете қалды. 6. (phr v) *~ about/around 
(smth) сарсылу, ары-бері жұмыспен шапқылау 
♦She ~ed around the kitchen making preparations 
for the party. – Ол жиын-тойға дайындалып 
кухняда ары-бері шапқылады (сарсылды). 
*~ off (Brit ауызекі) (көбінесе бұйрықты 
сөйлемдерде) əрмен кету, əрі кету, жоғалу, тай-
ып тұру ♦Just ~ off and leave me alone! - Əрмен 
кет те адамды (яғни, мені) еркіне қалдыр! 
B.n 1.ызың, ызыл, бызыл ♦the angry ~ of a bee/
wasp – араның/сонаның ызалы ызылы (ызыңы) 
2.(a) күбір, гуіл ♦the ~ of voices in the crowded 
room – аузы-мұрнынан шыққан бөлмедегі 
дауыстар күбірі (b) өсек, қауесет ♦There’s 
a ~ going round that the boss has resigned. – 
Бастық отставкаға кетіпті деген алыпқашпа 
сөз жүр. 3. бызыл, шырыл (бызылдақтың, 
қоңыраудың) 4. (US ауызекі) рахат, думан, 
масайрау ♦Flying gives me a real ~. – Ұшудан 
жаным жай табады. 5. (idm) *to give smb a ~ 
(ауызекі) біреуге телефон соғу, шалу 
buzzard ['bʌzəd] n (зоол) ақсары, жамансары 

284
285
(қаршыға, сұңқардың бір түрі)
buzz-bomb ['bʌzbɒm] n (əскери) ұшақ-
бомба (ІІ Дүн-к соғыс кезінде немістер 
ағылшындарға қарсы қолд-н, ракета платфор-
маларынан ұшырылып өзін-өзі бағыттаған)
buzzer ['bʌzə(r)] n бызыл, бызылдақ (белгі бе-
руге арналған құрал)
buzz saw ['bʌzsɔ:] n (US) дөңгелек ара 
buzz word ['bʌz wз:d] n (сəнге айналған 
я кең тарап үлгірген) сəн сөз ♦The 
«information highway» became a ~ in the 90s. 
– «Информациялық даңғылжол» 90 жж сəн 
сөзге айналды. 
by [bai] A.adv part 1. жақын тұста, маңайда, 
төңіректе, таяуда, т.с.с. ♦He stole the money 
when no one was ~. – Ол ақшаны ешкім 
маңайда жоқ кезде ұрлаған. ♦He lives 
close/near ~. – Ол осы маңайда тұрады. 2. 
маңайдан, жанынан, тұсынан, т.с.с. ♦to drive/
go ~ - тұсынан (маңынан) машинамен өту, 
жүру ♦He hurried ~ without speaking to me. – 
Ол маған лəм деместен жанымнан зу етіп 
өте шықты. ♦Time goes ~ so quickly. – Уақыт 
зулайды. 3. бөлек, жеке, арнайы ♦to put smth 
~ - бірнəрсені бөлек қоып қою ♦I always keep 
a bottle of wine ~ in case friends call around. 
– Мен ылғи да достар келіп қалар деп бір 
шөлмек шарапты сақтап қоямын. 4. (idm) *~ 
and ~ (көне қолд) жуықта, таяуда, əне-міне 
♦They’ll be arriving ~ and ~. – Олар əне-міне 
(дегенше) келіп қалады. *~ the ~/bye = by the 
way айтпақшы, демекші, сонымен қатар *~ 
and large large B.prep 1. (біреудің/бірн-ң) 
жанында, тұсында, қасында ♦a house ~ the 
river - өзен жанындағы үй ♦Come and sit ~ 
me. – Келіп қасыма отыр(шы). ♦We had a 
day ~ the sea. – Біз теңіздің жағасында бір 
күн өткіздік. 2. (жүрген жолды көрсетеді) 
арқылы, т.с.с. ♦He entered ~ the back door. – 
Ол артқы есіктен (есік арқылы) кірді. ♦We 
travelled to Rome ~ Milan and Florence. – Біз 
Римге Милан мен Флоренция арқылы сапар 
шектік. ♦We came ~ country roads, not by the 
motorway. – Біз автомагистральмен емес, 
ауыл арасымен келдік. 3. жанымен, жанай, 
қасынан, маңынан, тұсынан ♦He walked ~ 
me without speaking. – Ол қасымнан үн-түн 
деместен өтіп кетті. ♦I go ~ the church 
every morning on my way to work. – Таңертең 
жұмысқа барар кезде мен ылғи да шіркеудің 
қасынан өтемін. 4. (уақыт бойынша) кеш 
емес, бұрын, дейін, шейін ♦Can you fi nish the 
work ~ fi ve o’clock/tomorrow? – Жұмысты 
сағат 5-ке қарай/ертеңге дейін бітіре аласың 
ба? ♦By this time next week we shall be in New 
York. – Келесі жетіде осы шақта біз Нью-
Йоркте болатын боламыз. ♦By the time (that) 
this letter reaches you I will have left the coun-
try. – Бұл хат саған жеткенше мен елден 
кетіп қаламын. 5. (əдетте «the» артиклінсіз) 
(əрекеттің жай-жапсарына назар аудара) ♦to 
travel ~ day/night – күндіз/түнде сапар шегу 
♦She sleeps ~ day and works ~ night – Ол күндіз 
ұйықтап, түнде жұмыс істейді. ♦The view is 
best seen ~ daylight/moonlight. – Көрініс күндіз/
ай жарығында жақсы көрінеді. ♦Reading ~ 
artifi cial light is bad for the eyes. – Жасанды 
жарықта оқу көзге зиян. 6.(a) ♦a play (written) 
~ Shakespeare – Шекспирдің пьесасы (Шек-
спир жазған пьеса) ♦a church designed ~ Wren 
– Рен жобалаған шіркеу ♦He was arrested ~ 
the police. – Оны полиция тұтқынға алды. 
♦He was shot ~ a terrorist. – Оны террорист 
атып кетті. ♦struck ~ lightning – найзағай 
тиген/жай түскен (b) ♦The room is heated ~ 
gas. – Бөлме газбен жылиды (жылытыла-
ды). ♦May I pay ~ cheque? – Чекпен төлейін 
бе (төлесем қалай болады)? ♦I shall contact 
you ~ letter/telephone? – Мен сенімен хатпен/
телефонмен хабарласамын. ♦He earns he liv-
ing ~ writing. – Ол (кітап, т.с.с.) жазып күн 
көреді. ♦By working hard he gained rapid pro-
motion. – Талмай жұмыс істеудің арқасында 
ол жұмысында тез өсті. 7. (the артиклінсіз) 
нəтижесінде, себепті, сондықтан, арқылы 
♦to meet ~ chance – кездейсоқ кезігіп қалу ♦to 
achieve smth ~ skill, determination – бірн-ге 
шеберлікпен, өжеттікпен жету ♦to do smth ~ 
mistake/accident – бірнəрсені қателікпен/оқыс 
істеп алу 8. ♦Let me begin ~ saying … - … деп 
бастайын (бастауға рұхсат етіңіздер. ♦He 
shocked the whole company ~ resigning. – Ол 
отставкаға кетіп бүткіл компанияны аң-таң 
қалдырды. 9. (транспортты я жолды көрсетеді) 
♦to travel ~ boat/bus/place – кемемен/авто-
буспен/ұшақпен сапар шегу ♦to travel ~ air/
land/sea - əуемен/құрлықпен/теңізбен сапар 
шегу 10. (дене мүшесін я киімнің бөлігін 
көрсете) ♦to take smb ~ the hand – біреуді 
қолынан алу (ұстау) ♦to seize smb ~ the hair, 
collar – біреудің шашына, жағасына жарма-
су 11. (the артиклін қолдана) ♦to rent a car ~ 
the day/week – күндеп/апталап көлікті жалға 
алу ♦to sell eggs ~ the dozens – жұмыртқаны 
он екі талдап/талдан сату ♦to pay smb ~ the 
day/hours – біреуге күн сайын/сағат бойын-
ша (яғни, істеген уақтын сағатпен, күнмен 
есептей) төлеу ♦to sell material ~ the meter 
– материалды метрлеп сату ♦to sell coal 
~ the tonne – көмірді тонналап (тоннамен) 
сату ♦We sell ice-creams ~ the thousand in the 
summer. – Біз балмұздақты жазда мыңдап 
сатамыз. 12. ♦imrpoving day ~ day – күн сайын 
(күннен күнге) жетілу ♦little ~ little – аз-аздан 
♦The children came in two ~ two. – Балалар ішке 
екі-екіден (екі-екілеп, екі-екілей) енді. 13. (a) 
(аумақты өлшегенде) ♦The room measures fi ve 
metres ~ seven metres. – Бөлменің көлемі бес 
те жеті метр (яғни, 5х7). (b) (көбейткенде, 
бөлгенде) ♦6 (multiplied/divided) ~ 2 equals 
12/3. – 6-ны 2-ге көбейткенде/бөлгенде 12-
ге/3-ке тең болады. 14. ♦The bullet missed him 
~ two inches. – Оқ оған екі инч тимей кетті 
(оқ одан екі инчке мүлт кетті). ♦The carpet 
is too short ~ three feet. – Төсеніш əжептəуір 
– үш футқа қысқа. ♦Godard’s fi rst fi lm was 
better ~ far. – Годардтың алғашқы фильмі 
əлдеқайда жақсы болатын. 15. (бірдеңе) 
бойынша, сəйкес ♦By my watch it is two 
o’clock. – Менің сағатым бойынша – сағат 
екі. ♦Judging ~ appearances can be misleading. 
– Адамның түріне қарап айтуға болмайды 
(Адамды сыртқы келбетіне қарап бағалауға 
болмайды). ♦I could tell ~ the look on her face 
that something terrible had happened. – Оның 
ұсқынына қарап бір пəленің болғанын сездім. 
16. сəйкес, бойынша, сай ♦to play a game ~ the 
rules – ойынды ережеге сəйкес ойнау ♦~ smb’s 
leave – біреудің рұхсатымен 17. ♦to be German 
~ birth – тумысы (тегі) неміс болу ♦a solicitor 
~ profession – мамандығы бойынша – адвокат 
♦to do one’s duty ~ oneself - өз міндетін өзі 
атқару 18. (ант етіп, серт бергенде) ♦By God! 
– Құдай куə! (Бисмиллаһ!) ♦I swear ~ Almighty 
God! – Құдіреті күшті құдайдың атымен 
ант етемін! 19. (idm) *to have/keep smth ~ 

жүктеу/скачать 3,69 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: