1. Мәдениет туралы антропологиялық түснік. Теориялардың мысалдары
Көшпелі (номад) типіндегі шаруашылықтың сипаттамалары
жүктеу/скачать 57,77 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Номадизмнің жіктелуі
| Көшпелі (номад) типіндегі шаруашылықтың сипаттамалары
- тез өзгеретін континенттік ауа райы жағдайында, атмосферлік жауын-шашынмен (жыл бойы 200 мм-ге дейін) және басқа су қорымен жеткіліксіз қамсыздандырылған жағдайда жүзеге асырылады. Осындай аумақтар «аридтік зоналар» деп аталады. - көшпелі халықтарда жұрттың бір шаршы километрге тығыздығы - 0,5-2 адам шеңберінде шайқалады. Мекендеудің осындай дисперстік (шашыраңқы) типі номадизмнің негізгі экожүйелі принципіне – көшпелі адамның иелігіндегі малдың саны мен табиғи су-жем қордың арасындағы дәлме-дәл (симметриялық) сәйкестілігіне - байланысты және кеңістікте меншіктің тарауына болысады; - жыл бойы малды аяқ астындағы жеммен қамсыздандыру мақсатпен жүзеге асырылатын бір тәртіптегі көшу-қону қыстаудан-көктеуге-жайлауға-күздеуге ауысу түрінде жүреді Номадизмнің жіктелуі - отырықшылық деңгейі мен экономикалық әрекетіне қарай: көшпелі, жартылай көшпелі және жартылай отырықшы, яйлаждық түркі тілінен «яйлаг» – жазғы жайлау). - көшу-қону бағытына қарай: тік (тау-жазық), көлденең (ені, меридиан, шеңбер бойымен) - ұлттық-этникалық белгілеріне қарай: кидан, түркі, монғол - мекендеудің географиялық ареалына қарай: евразиялық дала (түркілер, монғолдар, буряттар, қазақтар, қырғыздар т.б.). Бұл ареалдың көшпенділері мықты дала мемлекеттерін құрған (сақтар, ғұндар, түркілер, монғолдар т.б..); Таяу Шығыс (бахтияр, бассери, пуштун); Аравия шөлі және Сахара, (бедуиндер, туарегтер т.б.); Шығыс Африка, Сахарадан оңтүстікке қарай саванналар (нуэр, динка, масаилар т.б..); Ішкі Азиядағы биік таулы плато (Тибет, Памир) және Оңтүстік Америкадағы (Анд), мұнда жергілікті халық қодасты, ламаны, альпаканы т.б. жануарларды бағып өсіреді; 6) солтүстік номадтар, бұғыны бағып өсіретін (саам, чукча, эвенктер т.б..). Көшпелі өркениеттің аса маңызды сипаттамаларының қатарында шығыстанушылар келесі параметрлерді атап көрсеткен: : мемлекеттілік; жерлеу құрылыстардың монументалды сипаты; қала типіндегі қоныстар; жазу-сызу; өнер; тұрақты сауда қатынастары; бірыңғай идеология; бірыңғай культ (жоғарғы күштерге табынушылық әрекеттердің жүйесі) және дін жүктеу/скачать 57,77 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|