Образования
Зерттеу нәтижелері және талқылау
жүктеу/скачать 2,01 Mb.
|
| Зерттеу нәтижелері және талқылау. Неміс педагогтарының жұмысы барлық балаларға білім беруге бағытталған. Сол себепті, балалар нұсқауларды тікелей жеке топта емес сыныпта балалармен бірге алады. Мүмкіндігі шектеулі балаларға жеке қолдау сабақтан тыс уақытта және арнайы орталықтарда көрсетіледі. мүмкіндігі шектеулі балаларға нұсқаулар икемді және дифференциалды құрастырылған. Икемді және жеке-дифференциалды тәсіл оқыту әдістерінде, балалар мен педагог арасындағы вариативті жұмыс формасында, дидактикалық материалдарда ұсынылған. Шет елдік зерттеушілер оқу іс-әрекетін ұйымдастырудың жетекші принципі негізделген шоғырлану және релаксация, іс әрекеттің бірінен екіншісіне ауысу, мысалы, жекеден шығармашылыққа ауысуы болып табылады. Сондықтан, осы инклюзивті сыныптарда сыртқы және ішкі диференциация жүзеге асады.
АҚШ-та мүмкіндігі шектеулі балаларға инклюзивті білім беру процесінде педагогтар балаларға арнайы қолдау көрсетуге ерекше назар аударады. Шет елдік ғалымдардың ойынша теориялық негіздері мен тәжірибенің арасында қарама-қайшылықтар бар екендігі ойландырады. Мүмкіндігі шектеулі балаларға инклюзивті білім беру Ұлттық білім беру бағдарламасына сай жалпы білім беретін сыныпта педагогикалық қолдаудың және қоршаған ортаның шектеулі шарттарын ұсынады [11]. Аталған орта балаларды оқу және сабақтан тыс уақытта іс-шараларға белсенді қатысуын қамтамасыз етеді. Арнайы сыныпта, жалпы сыныпта мүмкіндігі шектеулі балаларға «ресурстық орталық» бағдарламасы бойынша педагогикалық қолдау көрсетіледі. Сол уақытта жүргізілген талдау жұмыстары АҚШ-тың педагогтары мүмкіндігі шектеулі балаларды бірге оқытуды ұйымдастырудың мол тәжірибелеріне қарамастан, қазіргі таңда инклюзивті мектептер саны шектеулі. Бұл жағдайдың салдары балалардың инклюзивті білім алуы уақытша немесе бөлектелген инклюзия моделімен іске асып инклюзивті білім беруге қарама-қайшы келеді. Мұндай жағдайда балалар жалпы білім беретін мектептің арнайы сыныптарында ресурстық бөлмелерде көмектер алады. Бұл өз кезегінде көптеген шет мемлекеттерде инклюзивті білім беруді дамытуына кедергі келтіретін өзекті мәселенің бірі[12]. 80-ші жылдардың соңында Ресеймен бір уақытта интеграциялық процесте басталған Беларуссияның тәжірибесі қызықты. Беларуссиядағы интеграциялық процестердің дамуына жеке тұлғаның және қоғамның дамуына жағдай жасайтын әлеуметтік жүйе ретінде білім берудің жаңа құндылықтарын тану әсер етті. Арнайы білім беру мекемелері ерекше психофизикалық дамуы бар балаларды оқыту мен тәрбиелеуді жүзеге асырып қана қоймайды, олардың толық әлеуметтенуін және қоғамға интеграциялануын қамтамасыз етуге шақырады. Интеграция елдегі арнайы білім беруді дамытудың жетекші бағытына айналуда. Беларусь Республикасының «Баланың құқықтары туралы» Заңында: мемлекет мүгедек балаларға, физикалық және психофизикалық бұзылыстары бар мүмкіндігі шектеулі балаларға ақысыз мамандандырылған медициналық, түзетушілік және психологиялық көмекке кепілдік береді, ата-аналардың оқу орнын таңдау мүмкіндігі, негізгі және кәсіптік білім, олардың мүмкіндіктеріне сәйкес, әлеуметтік оңалту, олардың жарамдылығын қамтамасыз ететін жағдайдағы толыққанды өмір, қоғамға белсенді кіруге ықпал етеді [13]. Беларуссияда мектеп оқушыларына арналған интеграцияланған білім берудің үш формасы (моделі) анықталды және олар мемлекеттік қолдау тапты. 1. Жалпы білім беретін мектептегі арнайы сыныптар. Бос орын - әр санаттағы балалар үшін белгіленген сыныптағы оқушылардың стандартты санына сәйкес 6-дан 12 адамға дейін. Олар балаларды психофизикалық дамудағы әр түрлі ауытқушылықтарға үйретеді. Оқытуды ұйымдастырудың бұл формасы арнайы мектептен (интернаттан) гөрі кеңірек интеграциялық негізде сыныптан тыс жұмыстар жүргізуге мүмкіндік береді. 2. Кіріктірілген оқыту сыныптары. Сыныпқа қабылданатын - 20 адам. Сыныпта біртекті сипаттағы дамудың күрделі бұзылыстары бар (естімейтін, көрмейтін, зияты зақымдалған немесе қосымша бұзылыстары бар) немесе біртектес орташа кемістігі бар (көру қабілеті нашар, есту қабілеті нашар, оқудағы қиындықтары бар, кемінде 6 адам) оқушылар болады. Оларды оқыту үшін мұғалім мен арнайы педагогтар қатысады. Арнайы педагог дамуында кемістігі бар балалармен бөлек сабақтар өткізеді. Арнайы сыныптар мен кіріктірілген білім беру сыныптарын құру үшін мектепте білікті мамандардың болуы, қолайлы режимді қамтамасыз етуге және түзету-дамытушы оқу процесін ұйымдастыруға мүмкіндік беретін қажетті жағдайлар мен жабдықтар қажет. 3. Түзету-педагогикалық кеңес беру арнайы ұйымдастырылған оқыту түрі ретінде. Бұл форма шағын жинақты мектептерде оқитын психофизикалық кемістігі бар балаларға және оқуда артта қалған және тұрақты функционалдық өзгерістер тудырған ұзақ уақытқа созылған аурудан кейін уақытша көмекке мұқтаж оқушыларға арналған. Мұғалім түзету-педагогикалық сабақтарын бұзылуының ауыр түрі бар бір оқушыға аптасына 8 сағаттан және жеңіл түрі бар бір оқушыға аптасына 4 сағат есебінен жүргізеді. Түзету-педагогикалық көмектің мазмұны мен көлемі оқушының жеке қажеттіліктеріне байланысты анықталады. Анықтама қысқа мерзімге қол жетімді болған кезде жүйелі, тұрақты немесе эпизодтық болуы мүмкін. Арнайы педагог, әдетте, оқушымен баланың қабілетін дамытуға және оның бұзылысын түзетуге бағытталған жеке бағдарлама бойынша сабақ жүргізеді. Компенсаторлық қабілеттерді дамыту - қазіргі заманғы қоғамдағы психофизикалық даму ерекшеліктері бар баланың өмірге сәтті бейімделуінің алғышарты. Білім беру интеграциясының жетістігі, беларуссиялық мамандардың бақылаулары бойынша, баланың психофизикалық бұзылыстарының ауырлығы мен сипатын ескере отырып, білім беру процесінің әлеуметтік бағытын дұрыс ұйымдастыруға байланысты. Украинада арнайы білім берудің сараланған жүйесі XIX ғасырдың ортасында құрыла бастады. Бүгінгі таңда дамуында ауытқуы бар мектепке дейінгі және мектеп жасындағы балаларға көмек мемлекет бақылауында. Елде барлық мүгедектерге көмек көрсетуді реттейтін заңнамалық және құқықтық актілер қабылданды. Украинаның Білім министрлігі арнайы білім берудің мемлекеттік стандартын, «Украинада психофизикалық бұзылысы бар балаларға арнайы білім беру» және «физикалық немесе зияты зақымдалған балаларды оңалту» тұжырымдамаларын бекітті, бастауыш арнайы білім беру стандарты бойынша жұмыстар аяқталды [14]. Шет елдік мектептердің инклюзивтік білім берудегі тәжірибесін жалпылау және жүйелендіру педагогикалық қарым-қатынас ұйымдастыру негізінде осы процеске барлық қатысушылардың инклюзивті мектептердің негізгі түрлерін анықтадық. Мектептердің қоғамға тиімді қатысуын жеңілдету және осы балалардың мектептегі қоғамға қатысуы және инклюзивті қоғамдастық құру болып табылады. Мектеп типтері әр елде өзгеруі мүмкін. Шет елдегі мүмкіндігі шектеулі балаларды инклюзивті оқытуды ұйымдастыру тәжірибесін талдау көптеген елдер үшін мәселені анықтауға мүмкіндік берді. Мысалы, «ерекше оқытуды қажет ету» термині көптеген елдерде кез келген қиындықты сезінген балаларға айтылады. Олардың маргинализация және сигматизациясына қатаң жол берілмейді. Алдын ала диагностикалау және ерекше оқытуды қажет ететін балаларды бағалау қиындықтардың табиғатын түсіну, балаларды білім беру проецесіне белсене қатысуы негізінде кедергілерді анықтау мақсатында жүргізіледі. Инклюзивтік білім беру үдерісіне қатысушы барлық балаларға арналған ең қолайлы болып табылатын кедергісіз ортаны әдісі барлық мектепке қатысты. Диагностика ата-аналарды баласының ерекшеліктері жайлы толық ақппараттандыру үшін және қосымша қолдау түрін алуға өте маңызды. Шет елдік кейбір мектептерде жыл бойы әр сыныпта оқыту тәрбиелеудің мүмкіндіктерін жеке жоспар бойынша қолдану аз топтан құралған сыныптарды ұйымдастыруға дифференциалды тәсілді енгізген. Аз топтарды құру мүмкіндігі балалардың оқу қызығушылықтары мен қажеттіліктеріне сай шығармашылық және мектептен тыс мектептегі іс-шаралар шеңберінде жүзеге асырылады. Мысалы, Бельгияда кешенді медициналық-психологиялық тексеру шешімі негізінде мүмкіндігі шектеулі балалардың аз пайызы (%) ғана жалпы білім беретін мекемеде білім алуда. Көбіне балалар арнайы білім беретін мекемеде білім алуда. Грецияда мүмкіндігі шектеулі балалар инклюзивті сыныптарда арнайы мектептің педагогтарынан арнайы қолдауды аптасына 10 сағаттан артық ала алмайды [15]. Аталған сыныптар жалпы мектеп кешенінде орналасқан арнайы сыныптар. Мүмкіндігі шектеулі балаларға инклюзивті білім берудің мақсаты-жекелік дамуына мүмкіндік беру, әлеуметтік дағдылары мен мүмкіндіктерін жоғарылату, заңда көрсетілгендей өмірге, қоғамға дайындау. Баланы инклюзивті сыныпқа кіргізу сұрақтарын мектеп директоры диагностика шешімі бойынша қабылдайды. жүктеу/скачать 2,01 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|