Шерхан Мұртаза Қызыл жебе бірінші кітап алматы, 2021
жүктеу/скачать 1,34 Mb. Pdf көрінісі
|
1. Қызыл жебе - I кітап Шерхан Мұртаза (8 сынып)
| Қызыл жебе
Түрменің биік дуалмен қоршалған дәу дарбазасының алдында бұлар сәске түстен бесін ауғанға дейін тұрсын. Қарауыл ішке кіргізбейді. – Айда, начальникке бар. Рұқсат қағаз ал, – дейді. Начальниктің қайда екенін қайуана қазақ білмейді. Ақыры бір қияқ мұртты, жас тілмаш қазақ, мың болғыр, бастықтан тілдей рұқсат қағаз алып беріп, ішке Ахат пен Тұрар енді де, Молдабек аттарды қарауылдап сыртта қалды. Тұрар ойлаған: «көкем мына дуал қорғанның ішінде жүрген шығар» деп. Сөйтсе, қорғанның ішінде тағы да үйлер, тағы да мылтық асынған қарауылдар бар екен. Жағалап жүріп, бір үйдің есігінің алдына тоқтады-ау. Есіктің алдында тағы қарауыл. Жақындатпайды. Рысқұлды бері шығармады. Қарауыл тек темірмен қаптаған есіктің алақандай тесігінің қақпағын көтеріп: – Жылқайдаров! Бері жақында, саған кісілер келіп тұр,– деді. Тесіктен Рысқұлдың бір көзі ғана сығалады. Кірпік қақпайтын суық көз жалт еткенде Тұрар шыдай алмай: – Көке! – деп айқайлап жіберді. Суық көз жылиын деді. Күлімсірегендей болды. – Көке! Meн ғой, Тұрармын ғой. Ахат атам келді. Молдабек тәтем сыртта қалды, – деп шырылдады бала. – Көке, мә, – деп Тұрар алақанына жабысып қалған кәмпитті тесіктен сұға бергенде бұлардан көз жазбай тұрған қарауыл: – Нельзя! – деп зекіп тастады. Баланың қолындағы қызыл қораз кәмпит екенін көрген соң: – Ладно, – деп рақым танытты. – Өзің жей ғой, Тұрар, – деді әке үні үздік-үздік шығып. – Беу, шіркін перзент-ай, өзінің өзегіңнен шыққан қайран бала! – деп Ахат елжіреді. Өз баласы жоқ екені есіне түсіп қамығып та қалды. – Ой, ақымақ, көкең тәтті жеуші ме еді. Міне, ауқат алып келдік қой оған ауылдан, – деп қоржынды көрсетті. Қоржындағы құрт, май, пісірген ет сияқты тағамдарды қотарып қарауылға берді. Елден келген сәлем-сауқатты тұтқынға қарауыл тапсырады. Тәртіп солай. Тамақтың арасында пышақ, егеу жасырып салып жіберген жоқ па деп тексереді. Ахат арық қолын көлегейлеп, тесікке үңіліп: 54 Қызыл жебе – Уа, Рысқұл, қайдасың, қарағым? Дені-қарның сау ма? Тамақтан тарыққан жоқсың ба? – деп құлағының мүкісі бар адамның әдетімен тіл қатты. – Аз үй Шілмембет шілдің боғындай тоздық қой. Қалған- құтқан жалғыз-жарым малды старшын түтін салыққа деп сыпырып әкетті. Қыс болса жақын. Не істейміз, нендей әрекет қыламыз? Сен қашан босанып шығасың, шырағым? Ар жақтан Рысқұл айқайлап тұр. Ахат оның бір сөзін естіп, бір сөзін естімейді. – Метрейге хат жазыңдар, – деді Рысқұл дауыстап. – Рысқұл жазықсыз түрмеде отыр деңдер. – А? А? – дейді Ахат түсінбей. – Ол қай Метрей? Қайдағы Meтрей? – Былтыр мені ілестіріп, Талғардың басына шыққан ұлық орыс ше? Ұмытып қалдың ба? Петерборда тұрады. Хатты қайда жазу керек екенін айтып маған бір қағаз беріп еді, – деп тесіктен шиыршықталған қағаз ұсынды. – Қалтамда жүріп тозып қалыпты. Жазуы өшпеген сияқты. Хат жазыңдар. Ол өзгелердей емес, қайырымды орыс. Біздің оязға бір ауыз хат жолдаса, мені босатады, құдай біледі. – Қайдам, қарағым, болыстың тілмашы болмаса, біздің тұқымда Петерборға хат жазатын кім бар? Тілмашқа жалынып көрерміз. Омар туысқаның елге көшеміз деп күнде лаң шығарады. Кәйтеміз? Көшпесек, болыс қырына бізді қатты алды. Өзің кеткелі, ауылдың үстінен күнде ат ойнақтатады. Қартайған ағаңның түрі мынау. Менде бүгінде ақыл-ес қалмады. Елге жетіп, ата-бабаның қонысында сүйегім қалса – екі дүниеде арманым болмас еді. Көшейік десек, сенің үйінді жұртта қалай жалғыз қалдырамыз? Ойым – ойран, ақылым – айран. – Әй, бабай, болды. Все, – деп қарауыл Ахат пен Тұрарды тесіктен ығыстырып жіберді. – Уа, Рысқұл, айтсаңшы! Не істейміз? – Метрейге хат жазыңдар!.. Қарауыл Ахат пен Тұрарды қақпадан шығарып жіберді. Бала қақпадан шықпай тырысып тұрып, алақандай тесікке қайта- қайта қарады. |