Қызыл жебе
мойнын салбыратып, тұлымшағы, сексиген кішкене қызға төніп,
әлдене ұққысы келгендей, мүлгіп кетті.
***
Саймасайды құлатқан соң, Рысқұл түнделетіп отырып,
Талғарға келіп кірген. Софийская станицасының шетінде, жар
судың жағасына тығылып тұрған Қара Иван үйінің терезесін
тықылдатқан. Түнгі суықта жылы төсектен жиіркене түрегелген
Қара Иван терезеге үңіліп, ашулы үнмен:
– Бұл кім? – деді.
– Рысқұлмын, тамыр. Шаруа бар, – деді Рысқұл.
Қара Иван шолақ тонын жамылып, аяғына пима сұғып, дудар
басы жалаң күйі далаға шықты.
– А-а, Рысқұл? Қайдан? Түн ғой қазір, – деді Қара Иван қол
алысып тұрып.
– Мүйізі қарағайдай дәу арқар атып қайттым, тамыр. Жағдай
мәз емес.
– Е, неге? Арқарың қайда?
– Арқарым – Саймасай болыс. Албаннан тоқал алып келе
жатқан жерінен атып кеттім.
Қара Иван шошығандай, жан-жағына қарады. Станицаның қар
жамылған үйлері үнсіз. Иттер де үрмейді. Бәрі бұйығып, қалың
ұйқыға батқан шақ. Қар жауып, әлдилеген әдемі түн.
– Сен түрмеден қашып кетті дегенді естігем. Енді бәле үстіне
– бәле жамалды ғой. Енді қайтесің?
– Соны сенімен ақылдасқалы келдім, тамыр. Менде сенен
басқа дос-ағайын жоқ. Жал-құйрықсыз жалғызбын.
– Есіктің алдынан былайырақ кетейік, – деді Қара Иван мал
қора жақты кезеп. – Сен қашқын, қылмысты адам. Менің үйіме
келгеніңді білсе, оңдырмайды. Түсінеді?
– Түсінемін, Иван. Саған сеніп келдім. Мені қазір іздеп те
жатқан шығар. Қар жауып тұр. Саған келген ізді басып қалады,
қорықпа.
– Сен түрмеден бекер қашқан, Рысқұл. Сені осы станицадағы
Софронның атын ұрлады деп айыптады ғой, рас па? Так вот, сол
Софронның аты таяуда табылған. Цығандар ұрлаған. Базарда
ұстаған. Сені әкімдер түрмеден былай да босататын еді ғой.
108
Қызыл жебе
Болысты бекер өлтірген. Бекер, бекер – деп Қара Иван дудар
басын шайқады, өкінішпен таңдайын тақылдатты.
– Ә, солай ма? – деп Рысқұлдың қараңғыда екі көзі құтырына
жайнап шыға келді. – Солай ма? – Онда мені болыс неге қаматады?
Жала ма? Жала! Өмір бойы жала! Өмір бойы жаза! Жазықсыздан
– жаза! Шыдай беру керек пе? Бұға беру керек пе? Зауал қайда?
Болыс біреу-ақ. Оны өлтірдім. Кегім қайтты. Бірақ баяғы қорлық
– сол қорлық. Одан құтыларға тағы да қалған қорқауларды
өлтіру керек. Иван, досым, маған тағы да мылтық керек. Бес-
алты мылтық керек. Менің туысқандарымда қару жоқ. Қайдан
табамын! Ақыл айт. Өзің айтушы едің ғой, көп адам көтерілсе,
әкім де артын қысады деп. Сен үйреткен. Ал енді маған қазір
бәрібір – бір өлім. Қару тауып бер, алысып өлемін. Жалғыз өзім
не бітіремін. Тым болмаса бес-алты, он мылтық.
Рысқұлдың ысылдап, ышқына шыққан үнінен қорқып, Қара
Иван:
– Тсс! – деді. Шолақ Шабдардың тізгінін тартып, қораның
тасасына жақындатты. Жан-жаққа құлақ түріп:
– Эх, Рысқұл, Рысқұл, – деді досының иығына қолын салып
тұрып. – Біріншіден, сонша мылтық табылмайды. Екіншіден,
табылған күнде де бес-алты, тіпті он мылтықпен дүниені төңкеріп
тастай алмайсың. Он шақты қолдан өкімет құламайды. Ажалды
қарға ақ иық қыранмен ойнаған сияқты әурешілік ол.
– Сонда қандай ақыл бересің? Не істеуім керек?
– Әзірше осында жасырына тұр. Менің жасырғанымды білсе,
оңдырмайды. Ал менде де шиеттей бала-шаға бар. Бірақ мына
атың қиын. Атты көршілер көріп қойса, дереу сөз тарап кетеді.
Аттан құтылу керек.
– Жарайды. Тағы да жаяу қалдым ғой. Ат жоқ жерде мен
байғұс қанаты кескен құс сияқты мүсәпір болып қалам ғой...
Рысқұл Шолақ Шабдардың шылбырын қырғыз ердің қайыс
бауынан өткізіп, тізгінді ердің қасына байлады, жан серігі болған
жануардың құлағын қасылап, тұмсығынан сипап, мойнынан
құшақтады.
109
Достарыңызбен бөлісу: |