Шерхан Мұртаза Қызыл жебе бірінші кітап алматы, 2021
жүктеу/скачать 1,34 Mb. Pdf көрінісі
|
1. Қызыл жебе - I кітап Шерхан Мұртаза (8 сынып)
| Қызыл жебе
Өң мен түстің арасын ажырата алмай, әрі-сәрі халде қалған Рысқұл Қара Иванның дауысын естіген соң есін бірден жиып алды. Өң мен түстің арасы алшақ емес екен. – Мә, – деді Қара Иван кішірек құмыра мен бір түйіншек ұсына беріп. – Әлденіп ал. – Не хабар? – деді Рысқұл ауқатты алып жатып. – Хабар жақсы емес. Тамақтанып ал. Қазір қайтып келем... – деп Қара Иван бір қолтық шөпті алып, мал қора жаққа кетті. Әлгіде Қара Иван қатынынан жасырып, кішкентай қыш құмыраға сүт құйып алып жатқанда Марфа көріп қойып: – Ваня, оны қайтесің? – деген таңданып. – Бұзауға беремін, – деді күйеуі сасқанынан. – Бұзауға бергені несі? Балаларыңды қайтесің? Екі сиыр сауып отырғандай сөйлейсің-ау, мырзам. Жалғыз сиыр, оның өзі суалып бара жатыр. Ешкінің сүтіндей ғана сүт береді. Енді көрші Кузьмихаға барып жалынып бір қасық ағарған берші деп тостағанымды тосып тұрғаным қалып еді, Кузьма құсап сен де екі сиыр ұста, содан кейін бере бер бұзауға да, торайға да, тіпті итіңе құйсаң да өзің білесің. Екі сиыр ұстайтын шамаң жоқ, баяғы құтаймайтын қу әдетіміз. «Байимыз, байлыққа батып қаламыз», – деп Россиядан ауып келгенде, міне, Жетісуға келіп кенелдік те қалдық. Ішсек – асқа, кисек – киімге жарымай, жарық дүниеден өтетін болдық... «Енді бұл жуық арада тоқтамайды. Сөз деген шіркін қайдан шыға береді бұдан? Қатындарда сөздің қазынасы қалған ба?» – деп Қара Иван қарсыласып жатпастан, қатыны бұрқылдап жатқанда, жылыстап, үйден шығып кетті. Ширек бөлке нанды қоса ала шықты. Қара Иванның қолынан келген жақсылығы осы еді. Жан- жақтан қасқыр қамалағанда, шөмелесіне тығып пана болды. Шиеттей балаларының аузынан жырып алып, дәм ұсынды. Кейде осылай, өз туысқаныңнан, қарындасыңнан көрмеген қайырымды, қаны басқа, діні бөлек орыстың мұжығынан көресің. Бұған Рысқұл дән риза, екі дүниеде де ұмыта алмас. Бұл жақсылық өзінен қайтпаса, құдайдан қайтар. Бірақ Рысқұлдың Қара Иваннан күткені бұл ғана емес еді. Қару-жарақ тауып берсе, 112 Қызыл жебе жауға қарсы тайсалмай шауып, шайқаста шейіт кетсе, арманым бар демес-ау. Құдай мұны қос көрмеді. Қара Иван қаруды қайдан тапсын. Көршісі Кузьма сірә көнер ме? Жалғыз атын жоғалтып тапқан Софрон көнер, малын батырақ жалдап баққызып отырған Семен қалай қостар? Қара Иванның өзін көзтүрткі қылып, ұстап берсін... Әлгіде ғана, Қара Иван жалғыз кер сиырын сайдан суарып қайтқанда, қауға сақал Кузьма үйінің шарбағынан асылып тұрып: – Жаңалықты есіттің бе, Иван? – деді. – Жоқ. Ол не? – деген Қара Иван жүрегі су етіп. – Бір киргиз өзінің управителін атып өлтіріп, қашып кетіпті. Әлгі аңшы киргиз көрінеді. Айтпақшы, ол саған келгіштеп жүруші еді-ау. Еліктің лағын әкеліп берген сол емес пе еді? Байқа, бәлеге қалып жүрме! – Ол не дегенің, Кузьма? Аңшыны мен көрмегелі қашан?! – Әй, қайдам, болыстың түбіне жеткен нақ сен құйған оқ болып жүрмесін. Байқа... – Кузьма миығында зымиян күлкі зәр шашып. – Айтпақшы, сол киргиздың сенің Федькаңдай баласы бар екен. Болыстың адамдары соны ұстап отырса керек. Әкесі үш күннің ішінде өз еркімен келсе келді, келмесе баланы бауыздап өлтіреміз деп жар салғызыпты. Верныйдың бүкіл қару асынғандары қазір сонда көрінеді. Көрдің бе, киргиз әкімін өлтіргеннен кейін, заман не болады? Не болып бара жатыр бұл заман? Кузьма шоқынған ырым жасап, шарбақтан ары үйіне қарай беттеді. Қайта бұрылып: – Біздің атаманды да Верныйға шақыртып жатқан көрінеді. Сірә, әлгі киргиздің әлегіне байланысты мәселе ғой. Жапондардың істегені анау. Россия анамыз бүлікке бөгіп жатқаны мынау. Енді- енді аузымыз асқа тигенде, мұрнымыз тасқа тимесе игі еді. – Кузьма тағы шоқынды. – Тыныштық болғай. Иә, құдай! Қара Иванды қат-қабат уайым қамалады. Кузьма сұм әлгі күдігін атаманға айтып қойған жоқ па екен? Аңшы киргиз Қара Иванға келгіштеп жүретін деп оттап қойса болды, атаман ақиланып жетіп келеді. Енді не істеу керек? Тым болмаса, түн |