Т о п о н о м І / ik r ЖӘне этимология қазақ тіл білімінің антологиясы а. Әбдірахманов Топономика жэне этимология Павлодар 2010

жүктеу/скачать 7,05 Mb.

Pdf көрінісі

бет	66/144
Дата	19.12.2022
өлшемі	7,05 Mb.
	#58216

1 ... 62 63 64 65 66 67 68 69 ... 144

Байланысты:
Топонимика және этимология

2) бран. «несчастный, окаянный» (Таджикско-русский словарь.
М., 1954, стр. 40).
Сөйтіп иран тілдеріндегі «бэдбахт» сөзінің екі мағынасының
бірі - «бахытсыз» Бетпақдала атауын жасаған да, екіншісі
-«оңбаған, бетсіз, арсыз» деген мағынада жэне ұрысу ретінде
«бетпақ» түрінде эдеби тілге енген. Сонымен сөздің эти-
мологиясы мынадай: бад+бахт (иранша - «бақытсыз»)+дала
(түрікше жазық жер) = Бетпакдала.
Қазақстанда осы жөнмен жасалған Бетпақтау деген тау аты
да бар.
БОРАБ¥РГЫСЫН - Шығыс Қазақстанмен көршілес Тау-
лы-Алтайдағы жер аты. Осы жерде экспедицияда болған
Ж. Болатовтың пікірі бойынша бұл монғолдың бор - сұр, бур-
гас - тал деген сөздерінен жасалған (Ж. Болатов. Қошағаш
қазақтарының тіліндегі жергілікті ерекшеліктер. Қазақ тілі
тарихы мен диалектологиясының мәселелері. 4 шығуы, Ал
маты, 1962, 69-беті). Бірак Ж. Болатов сөз арасындағы а
дыбысының қайдан келгенін айтпайды. Сондықтан бүл пікір
жетілдіре түсуді қажет етеді. Біздіңше бурят тіліндегі боро
сөзі дэл осы топонимнің сырын ашуға көбірек жақын сияқты,
Бүл сөзге бурят-монғол-орыс сөздігінде мынадай түсінік
берілген: боро 1) серый, сивый (о масти); 2) смуглый (о цве
те лица). Осының бірінші сүр, боз деген мағыналары жақын.
Екіншіден, Борабұрғысын атауындағы; бора сөзі де бурят-
монғолдың боро сөзіне жақын. Бургааһа(н) сөзіне бурят-
монғол-орыс сөздігінде: 1) прут, хворостина; 2) кустарник деген
94

түсінік берілген (Бурят-монгольско-русский словарь. М , 1951,
стр. 125). Бурят-монгол тілінде басқа түркі-монғол тілдеріндегі
с дыбысы һ дыбысына ауысатынын (башқүрт тілі тәрізді) ескер-
сек, онда бургааһан сөзінің қазақша және алтайша бүрғысын
түрінде келуі әбден заңды қүбылыс. Сонымен бүл атаудың
өзгеру схемасы былай: Боробургааһан > Борабұргысын.

жүктеу/скачать 7,05 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 62 63 64 65 66 67 68 69 ... 144