Емтихан сұрақтары «Сот сараптамасының заманауи әдістері»
Сараптамалық зерттеуде сарапшының ішкі сенімділігін түсіндір
жүктеу/скачать 232,02 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 124. Сарапшының қателіктерін сипатта.
| 123.Сараптамалық зерттеуде сарапшының ішкі сенімділігін түсіндір.
Салыстыру сатысында сарапшы сәйкес келген папиллярлық бедердің жалпы және жеке белгілеріне сандық-сапалық тұрғыдан, өзінің ішкі түйсігіне сене отырып, жекедаралық және қайталанбайтындығына баға береді және қорытынды түзеді.Сарапшының ішкі түйсігі субъективті болғанымен ол объективті факторларға сүйеніп жасалады.Салысытырмалы зерттеу жүргізу барысында сарапшы төмендегі жәйттарға мән береді:- сәйкес келген белгілер жиынтығы - қол және саусақ, бедердің түрімен типі, бедердің центрі мен дельталсы, олардың өз ара орналасуы және т.б.Көрсетілген әрбір сәйкес белгілер тобы жеке теңестіру жәйті болып табылады да, олар жекедаралық жыйынтықты бағалаудыңа дәрежесін артырады;- бедер құрылымының жалпы және жеке белгілерінің анық бейнеленуі;- белгінің сипатының сапасы -- оның сыртқы құрылымының өзгешелігі,олардың бедердегі үйлесімділігі; сонымен бірге екі негізгі сипаттамасы - кездесу жиілігі және теңестіру маңыздылығы; сандық сипаттамасы, басқа жәйттермен жиынтығында, ал негізгі - сапалық жиынтықпен. Салыстыру зерттеуінің нәтижесін бағалау негізінде сарапшы тұжырым жасайды. 124. Сарапшының қателіктерін сипатта. Сарапшының түсініксіз, толық емес, негізсіз пікірін егер сараптама барысында елеулі қателіктер жіберген және ол анықталған болса, тергеуші және сот таныуы мүмкін.Қате - бұл «іс-әрекеттер мен ойлардағы қателік», бұрыс тұжырымдарға әкелетін объективті шындық туралы бұрмаланған білім. Сарапшылардың қателігі - бұл сарапшының пікірі немесе оның объективті шындыққа сәйкес келмейтін әрекеттері, сондықтан сараптамалық зерттеудің мақсатына жетелемейтін, шынайы алдаудың нәтижесі. Соңғы жағдай сарапшы қателігін біле тұра жалған қорытындыдан, яғни сарапшы жасай алатын сот төрелігіне қарсы қылмыстан ажыратады. Қорытындының қасақана бұрмалануы - бұл қасақана жасалған әрекет және оны зерттеу объектілерінің маңызды фактілері мен белгілерін зерделеуде, оларды әдейі дұрыс емес бағалауда немесе оларды зерделеу кезінде абайсызда дұрыс емес жасауда, зерттеу объектілері әдістерін немесе оны қолдануда әдейі дұрыс таңдамау кезінде білінбеу немесе үнсіздікпен білдірілуі мүмкін. Өз табиғаты бойынша сарапшылардың қателіктері біртекті емес және сараптамалық зерттеу процесінің ерекшеліктерін ескере отырып үш топқа бөлуге болады: 1) процедуралық қателер; 2) эпистемологиялық қателіктер; 3) белсенділік (операциялық) қателіктер.Процедуралық қателер сараптамалық зерттеулердің процедуралық режимі мен рәсімдерін бұзудан тұрады. Бұған оның құзырынан тыс қозғалатын сарапшы кіреді; заңда белгіленбеген нысанда сараптамалық бастаманы білдіру; іс жүргізу ережелерін сақтамау, соның ішінде заңда талап етілетін деректемелердің болмауы; Қорытындыларды зерттеу нәтижелерімен емес, іс материалдарымен және т.б. негіздеу. Процессуалдық сипаттағы қателіктер сарапшының сараптамалық тапсырманың тұжырымдамасына немесе мәніне сыни тұрғыдан қарамауынан туындауы мүмкін, мысалы, тергеуші бұл жұмысты сарапшыға өзінің дәлелдемелер жинау процедуралық міндеттерін бұза отырып тапсырса.Эпистемологиялық қателер сараптамалық білім беру процесінің күрделілігіне негізделген. Оларды логикалық және нақты (негізді) қателерге бөлуге болады. Логикалық қателер - бұл «маңызды психикалық актілердегі заңдылықтар мен логика ережелерін бұзумен, сонымен қатар логикалық әдістер мен амалдарды дұрыс пайдаланбауымен байланысты қателер». Нақты немесе маңызды қателер - бұл объективті әлем объектілері арасындағы қарым-қатынас туралы бұрмаланған идея. Олар сараптамалық зерттеу объектілерінің мәні, қасиеттері, атрибуттары, олардың арасындағы қатынастар туралы білуге, сондай-ақ сараптамалық зерттеулердің нәтижелерін, нәтижелерін бағалауға, оларды түсіндіруге рұқсат етіледі.Операциялық (операциялық) қателер зерттеу объектілерімен сарапшы жүргізетін операциялар мен рәсімдерге байланысты және бұл рәсімдердің белгіленген реттілігін бұзу, зерттеу құралдарын дұрыс пайдаланбау немесе жарамсыз құралдарды пайдалану, сапасыз салыстырмалы материалдарды алу және т.б. Сарапшылардың қателіктерінің себептері болып екіге бөлінеді объективті яғни, сараптамалық зерттеу объектісі ретінде сарапшыға тәуелсіз және субъективті сарапшының ойлау және іс-әрекет тәсілдеріне негізделген. Бұл бөлім шартты, әдіснамалық сипатта болады. Негізгі объективті себептердің бірі ақпараттық мәні төмен объектіні зерттеу болып табылады. Мысалы, қысқаша қолтаңбалар немесе қолмен жазылған және цифрлық жазбалар. Сараптама, егер ұсынылған материалдар сараптама жүргізу үшін жеткіліксіз болса, сараптаманы тағайындау туралы шешімді орындаусыз қайтаруға құқылы (Ресей Федерациясының Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 199-бабы 5-бөлігі), іс жүзінде жеке сарапшылар қылмысты тергеуге көмектесуге тырысады, нәтижесінде сарапшының қорытындысы қате.Қателіктердің объективті себептері сараптамалық тексерулерді өткізуге кететін уақытты қысқарту болып табылады. Ресей Федерациясының Ішкі істер министрлігінде емтихан материалдарды алу кезектілігі бойынша, шұғыл жағдайларды қоспағанда және 15 күннен аспайтын мерзімде жүзеге асырылады.Осыған байланысты сарапшылардың қателіктері жоққа шығарылмайды, өйткені уақыттың жетіспеушілігінен сарапшы әрқашан алынған нәтижелерді бағалау мүмкіндігіне ие бола бермейді, ал күмән туындаған жағдайда тәжірибесі мол мамандармен кеңесу мүмкін емес.Олар сондай-ақ ақаулы немесе жеткілікті ажыратымдылығы жоқ және заманауи сот-медициналық технологиялары бар төменгі бөлімшелердің техникалық қамтамасыз етілмеген құралдары мен құралдарын қолдануды қамтиды. Сондықтан сарапшының кейбір сезімтал инструменталды зерттеу әдістерін қолданбауы мүмкін, бұл өз кезегінде күрделі мәселе бойынша қате қорытынды шығаруға әкеледі.Кәдімгі сарапшылардың қателігі - бұл сараптамалық зерттеу әдістерінің жетіспеушілігі, қолданылған әдістің жетілмегендігі, қате ұсынылған әдістердің қолданылуы. жүктеу/скачать 232,02 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|