Емтихан сұрақтары: Тарихи дамудың қазіргі кезеңіндегі ғылым теориясы мен методологиясының орны мен рөлі
Ақпарат туралы ілім тұрғысынан тарихи дерек көзі
жүктеу/скачать 65,59 Kb.
|
| 17. Ақпарат туралы ілім тұрғысынан тарихи дерек көзі.
Тарихи деректер – тарихи процесті айқындайтын және адамзат қоғамының өткенін зерттеуге мүмкіндік беретін барлық объектілер; материалдық мәдениеттің, жазба ескерткіштердің, салт-дәстүр мен әдет – ғұрып , т.б заттары. Тарихи деректер арқылы өткенде не болғанын біліп, анализ жасап,белгілі бір заманнан қалған деректер арқылы сол заманның тарихын білуге болады. Тарихи деректерді көбінесе сол заманда өмір сүрген тарихшылар немесе сол заманда өмір сүрген ақын-жыраулар қалдырып кетеді. Осындай деректер арқылы қазір өткеннін тарихын біле аламыз. Деректанудың зерттеу объектісі – тарихи дереккөздер. Объект туралы іс жүзінде ешқандай пікірталас болған жоқ. Ғылымды зерттеу пәніне келетін болсақ, оның ғылымдағы анықтамасымен кейбір қиындықтар туындады. 20 -шы жылдары. ХХ ғ. Бұл тақырыпты ғылыми тәжірибеге және білімге (яғни, дереккөзге сүйене отырып қандай қорытынды жасауға болады) тарту мүмкіндігі деп есептелді. Деректанудың теориялық мәселелері арасында орталық орынды тарихи дерек теориясының өзі алады, ол оның табиғатын, мәнін, шындықпен өзара әрекеттесу ерекшеліктерін, ондағы ақпараттың ерекшеліктерін, ғылыми зерттеулердегі оның гносеологиялық қызметін ашады. . Тарихи дереккөз ұғымының анықтамасына келетін болсақ, ол бір жағынан салыстырмалы және шартты, кез келген анықтама сияқты, екінші жағынан, бұл ғылыми категорияны неғұрлым толық және дәл түсіну құралдарының бірі. Терминнің пайда болуы 1768 жылы неміс тілінде басылған неміс тарихшысы А.Л.Шлетцердің «Тәжірибе орыс хроникасын зерттеу» жұмысымен байланысты, онда Quelle термині қолданылады. 18 ғасырдағы тарихи шығармаларды жалпылау. Осы терминнен бас тартты. XIX ғасырдың басында. Квелл термині бірте -бірте орыс тарих ғылымына ене бастады. Оны М.Т.Каченовский, Н.М.Карамзин қолданады, бірақ мағыналық мазмұнын түсіндірместен. 30-60 жылдары. XIX ғ. «дереккөз» термині тарихты оқыту практикасына, ғылыми -зерттеу жұмыстары мен жалпылау жұмыстарына кеңінен енгізілген. Мысалы, Н.Г.Устряловтың «Орыс тарихында» тарихи дереккөз термині өткенге ескерткіш ұғымымен теңестіріледі. «Тарихи дереккөз - бұл адам психикасының жүзеге асқан, тарихи маңызы бар фактілерді зерттеуге жарамды өнім». Тарихи дереккөз ұғымына кең ауқымды түсініктеме беруге алғашқы талпыныстардың бірі неміс тарихшысы Алоис Майстерге (1906) тиесілі: сонымен қатар адамдардың рухани және физикалық белсенділігінің өнімдері». жүктеу/скачать 65,59 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|