Ғылым министрлігі ҚазаҚстан респуБликасы



бет14/53
Дата01.11.2023
өлшемі356,64 Kb.
#121356
түріБағдарламасы
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   53
Байланысты:
autizmkaz

Жұмыстың екінші сатысы-артта қалған еліктеу стратегиясы (әдісі). кешіктірілген еліктеу әдісі-ересек адам баланың мінез-құлқын оның стереотиптік әрекеттері мен ойындарын, сондай-ақ аутоынталанды- руды қайталау арқылы көрсетеді, бірақ баланы бірден емес, кейінірек өз іс- әрекеттерін өздігінен және баланың мінез-құлқына тәуелсіз орындайды.
алдымен баланың бірнеше әрекетін таңдау керек (5-тен көп емес), оны ересек адам ойнатады. Оның моторлы стереотиптерін, вокализациясын, іс- әрекеттерін балаға әр түрлі жағдайларда көрсететіндей дәл бейнелеу керек. кейінге қалдырылған имитацияны тікелей еліктеуден кейін 10 минут ішінде жүзеге асырады. Бұл кезеңде сабақтың құрылымы әдетте келесідей: тікелей еліктеу - 10 минут; артта қалған еліктеу – 10 минут, содан кейін баланың қалаған әрекеті. кейінге қалдырылған имитацияны 4-8 сабақ ішінде жүргізеді.
селқос-немқұрайды көзқарасы бар балаларда белгілі бір уақыттан кейін келесі мінез-құлықты байқауға болады: бала өз әрекетін тоқтатады және ересек адамды қысқаша бақылайды. Ол мінез-құлық сипатын өзгерте ала- ды: вокализация, аутоынталандыру және стереотиптік әрекеттер күшейеді, кеңістіктегі қозғалыс қарқыны өзгереді, ересектерге бүйірлік бақылау пайда болады.
Басқа балаларда мазасыздық немесе наразылық реакцияларын, соның ішінде озбырлықты байқауға болады. Бұл жағдайларда біз алдыңғы қадамдағыдай әрекет етеміз. алайда, белсенді наразылық кезеңінен кейін ол көрсетімдік деп анықтауға болатын өзіндік мінез-құлықты байқай ала-
ды. Бала қайтадан психологты елемеуді бастайды, бірақ ол мұны көрсету түрінде жасайды – ол бір жағына бұрылып, еденге жатып, көзін жұмып, стереотиптерін жаңа күшпен жүзеге асыра бастайды.
Баланың мұндай мінез-құлқына қатысты психологиялық қиындықтарға қарамастан, бұл оң қарқынды көрсетеді. көрсетімдік мінез-құлық баланың ересек адамның мінез-құлқын байқап, оған тікелей жауап беретінін білдіреді. әдетте, мінез-құлықтағы бұл кезең ұзаққа созылмайды.

Екінші кезеңнен күтілетін нәтижелер. Бала:


    • ересек адамды бақылайды және оның әрекеттеріне оң жауап береді, бірақ оларды әлі қайталамайды және оларға қосылмайды.

    • психологтың әрекеттеріне қосылып, оны белгілі бір рахатпен қайталайды, бірақ оны кейде және қысқа мерзімде жасайды.

    • қасақана әрекеттер пайда болады: бала ересек адамда сол әрекетті байқау және одан ләззат алу үшін әрекетті әдейі орындайды.

кейбір балалар ересектердің іс-әрекеттерінен ләззат алу үшін әрекеттерді қайта-қайта қайталайды және ересек адамның әрекеті сәтсіз болса, оның әрекетін қайталайды. Басқалары ересектердің іс-әрекеттерінің дәлдігін бақылау үшін орындалады: әрекеттерді қайталай отырып, олар орындалу дәлдігіне қол жеткізеді. тағы біреулері ересек адамға ұнамайтын әрекеттерді әдейі бірнеше рет орындайды, оларды жазалайды, оларды жағымсыз нәрселер жасауға мәжбүр етеді (мысалы, шашты тартып, түкіріп, қатты құлап кетеді).
Осылайша осы кезеңдегі жұмыстың жалпы нәтижесі балалардың ере- сек адамның іс-әрекетінен ләззат алуы болуы мүмкін. Олар психологтың әрекеттерін ұзақ уақыт қайталай бастайды және қайталайды; іс-әрекеттің ниеті пайда болады: бала алдымен ересектерді бақылайды, содан кейін ере- сектермен бірлескен әрекеттерден ләззат пен қанағат сезімін сезінеді.
Бұл мінез-құлық балада байланыс орнату қабілетінің пайда болу- ын, ересектермен өзара әрекеттесуді дамыту мүмкіндіктерін және жеңіл және орташа аутизмдік бұзылулары бар балаларға арналған бағдарламада қолданылатын қосылу стратегиясын қолдануға дайын екендігін көрсетеді.




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   53




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет