Ғылым министрлігі ҚазаҚстан респуБликасы
Аутизмнің ауыр бұзылысы бар балалар
жүктеу/скачать 356,64 Kb.
|
Аутизмнің ауыр бұзылысы бар балаларБұл балалардың арасында психофизикалық дамудың ерекшеліктеріне және сыртқы әлеммен өзара әрекеттесу әдістеріне байланысты үш шағын топты бөлуге болады. Бірінші шағын топтың балалары аутизмнің күрделі нысанында, ол айна- лада болып жатқан нәрселерден толық бөлінуде, қоршаған ортамен белсенді байланыс нысандарының қол жетімсіздігінде көрінеді. Бұл балалардың психологиялық ерекшеліктері никольская О.с. жіктемесіндегі балалар аутизмінің бірінші тобының суретіне сәйкес келеді [40]. мұндай балалар аты-жөніне, өтініштерге жауап бермейді және өздері ештеңе сұрамайды немесе ересек адамның қолын қалаған нәрсесін алу үшін механикалық түрде пайдаланады. Олар басқаларға немқұрайлы қарайды, олардың барлық әсерлерін елемейді, бірақ олар тіпті бейтаныс адаммен дене байланысына қарсы тұра алмайды, оларды тамақтандыруға, киюге және басқа да амалдарға пассивті түрде тартылуы мүмкін. мақсатсыз мінез-құлық байқалады: бөлменің кеңістігінде қозғалу, олар- мен белсенді әрекеттерсіз заттарға қол тигізу, жиһазға өрмелеу, шеңберде жүгіру, объектілер мен әрекеттер туралы ұзақ және селқос ойлау. Бұл мінез - құлық аутостимулятор ретінде қарастырылады-әр түрлі сезінімдерді алудың селқос тәсілдерін қолдана отырып: жайлылық күйін тыныштандыратын, қолдайтын және нәрлендіретін [8, 40]. Баланы тапсырманы орындауға белсенді түрде бағыттауға тырысқанда, ол іс-әрекетке қарсылық көрсетеді, бірақ наразылық пен негативті түрінде емес, байланысқа түсуден аулақ болады: бала тұрып, ересек адамның қолынан тайып кетеді және жағымсыз араласудан қашады. Балаларда сөйлеу жоқ, әр түрлі вокализация жиі байқалады: дыбы- стар, ысқырықтар, шолпылдау. Олар сөйлеуді ғана емес, басқалармен қарым-қатынас жасау үшін ым-ишара мен қимылдарды да пайдаланбай- ды. ересектердің іс-әрекеттеріне, пәндік және ойын әрекеттеріне еліктеу жоқ. жекелеген облыстарда (түсі, пішіні, көлемі және т.б. бойынша топ- тастыру) қабілеттердің селективті көрінісімен ақыл-ой дамуының кешігуі байқалады. психологиялық жұмыс барысында дамып келе жатқан көмекке төмен сезімталдық, ұзақ уақыт болмауы және баяу оң қарқын байқалады. Бұл балаларда әлеуметтік өзара әрекеттесудің өте шектеулі бастамасы және басқалардың әлеуметтік бастамаларына аз жауап, сөйлеу және сөзсіз емес қарым-қатынас дағдыларының жеткіліксіздігі, бұл әлеуметтік жұмыс істеудегі елеулі бұзушылықтарға әкеледі. екінші кіші топтың балалары басқалармен таңдамалы түрде байланысқа түсе алады, оларды қоршаған әлемді тануға деген қызығушылықпен ықыласқа қарағанда қабылдамауы мүмкін. Бұл балалардың психологиялық ерекшеліктері никольская О.с. жіктемесіндегі балалар аутизмінің екінші тобының суретіне сәйкес келеді [8, 40]. Қорғау әдісі ретінде балалар ыңғайсыздық пен қорқыныш тудыратын барлық нәрселерден белсенді түрде бас тартады. сондықтан әлеммен бай- ланыс бала белгілеген және қатаң түрде орындайтын тәртіппен ғана жүзеге асырылады, ал қоршаған ортамен өзара әрекеттесудегі барлық күш-жігер қалыптасқан қатаң өмір стереотипін, белгілі бір рәсімдерді қатаң сақтауға бағытталған. Бұл балалар жаңа, бейтаныс нәрселерге шыдамайды және барлық нәрселерде тұрақтылыққа ұмтылады: тамақ, киім, таныс орта, се- руендеу бағыттары және т. б. Ұнату өте аз және қатаң түрде қалыптасады, баланың мінез-құлқын рәсімнен тыс шығаруға тырысу оған наразылықтың айқын реакциясын тудырады (айқайлау, жылау, белсенді қарсылық және озбырлық). Бұл топтың балалары тек жақын адамдарымен байланысқа түседі, шектеулі болса да, сөйлеу құралдарын қолданады. Олар анасына деген сүйіспеншілікті көрсетеді, көбінесе онымен симбиотикалық байланыс деңгейіне жетеді: бала анасынан бір минутқа бөліне алмайды. Бұл балалар тобында сенсорлық ақпаратты қабылдау және өңдеу проблемалары болуы мүмкін: сезімталдықтың жоғарылауы және / не- месе төмендеуі, кейбір сезімдерді алу кезінде шамадан тыс игеру және басқалардың дүрбелеңінен аулақ болу. көптеген сенсорлық және моторлы стереотиптер бар, олар күрделі және таңқаларлық болуы мүмкін. Балаларда қолдау болған кезде де әлеуметтік қарым-қатынас пен өзара әрекеттестіктің айқын бұзылуы байқалады; әлеуметтік өзара әрекеттесудің шектеулі басталуы және басқалардың әлеуметтік бастамаларына шектеулі немесе қалыптан тыс жауап беру. мінез-құлықта икемділіктің болмауы, өзгерістер мен өзгерістерге бейімделудегі қиындықтар немесе жеткілікті жиілікте көрінетін және әртүрлі жағдайларда жұмыс істеуге кедергі келтіретін шектеулі / қайталанатын мінез-құлық түрлері. Бұл балалар көбінесе теріс және проблемалық мінез-құлықты көрсетеді, бұл байланыс пен өнімді өзара әрекеттесуді қиындатады және олармен психологиялық жұмыстың тиімділігін едәуір төмендетеді және әртүрлі және арнайы жұмыс әдістерін қолдануды талап етеді. Үшінші шағын топтағы балаларда аутизмдік бұзылымдар зияттық және/ немесе сенсорлық және қозғалыс бұзылымдарымен бірге жүретін күрделі бұзылымдар бар. Бұл балалар бұзылымдарының күрделі сипаты олардың көмекке өте төмен сезімталдығын, дамудың өте баяу қарқынын анықтайды және қосымша технологиялар мен жұмыс әдістерін қолдануды, сондай- ақ түзету және дамыту жұмыстарының алғашқы кезеңдерінен бастап дефектолог-мұғалімдердің (олигофренопедагогтар, сурдопедагогтар, тиф- лопедагогтар) қатысуын талап етеді. жүктеу/скачать 356,64 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|