Қорытынды
1 Күркетауық жұмыртқасының инкубацияға салынғанға дейінгі сақталу мерзімі мен
инкубациялауға салыну салмағы мен тәуліктік балапандар шығымы мен олардың жынысы
аралығында байланысы байқалады.
2 Инкубацияланған жеңіл (< 80 г) және орта (80-90 г) салмақтағы жұмыртқалардан жалпы
балапан шығымы 73,8-75,4% (ұрықтанған жұмыртқадан 87,0-88,8%), ал шыққан балапандардың
мекиен / әтеш қатынасы 1 : 1 жуық болса, ауыр (> 90 г) жұмыртқалардан балапан шығымы 57,1%
(75,0%) деңгейіне дейін төмендеп, балапандардың мекиен / әтеш қатынасы 1 : 1,28 болып әтештер
саны өскен.
3 Инкубациялауға 6-8 тәулік сақталып салынған жұмыртқалардан жалпы балапан шығымы
71,4-72,2%, ал ұрықтанған жұмыртқадан 82-83,3% болса, 9 тәулік сақталған жұмыртқалардан,
тиісінше, 68,3% бен 87,6% болды. Шыққын балапандардың мекиен / әтеш бастарының ара-қатынасы,
сол ретпен, 0,98 : 1,10 аралығынан 1 : 1,26 аралығынла өзгерген.
Ұсыныс
Кең кеуделі ақ түсті күркетауық тұқымының инкубациялауға салынатын жұмыртқасының
салмағы 80-90 г аралығында болып, сақталу мерзімінің 6-8 тәуліктен аспағаны жөн.
177
Әдебиет
1 Fisher R. A. The genetical theory of natural selection // Oxford Univ. Press. −1930. −47 p.
2 Алексеевич Л.А. и др. Проблемы детерминации пола у птиц // Генетика. –2009. -Т. 45. -№ 3.
- С.293−304.
3 Тагиров M. T. Смещение полового соотношения у кур после продолжительного хранения
яиц // Биотехнология. – 2010. -Том. 3. -N. 3. - С. 84−90.
4 Francis R. C., Barlow G. W. Social control of primary sex differentiation in the Midas cichlid //
Proceedings of the National Academy of Sciences. −1993. -№ 90. -P.10673-10675.
5 Holmgren K., Mosegaard H. Implications of individual growth status on the future sex of the
European eel // Journal of Fish Biology . −1996. -№ 49. -P. 910−925.
СВЯЗЬ ПОЛА ИНДЮШАТ С МАССОЙ И СРОКОМ ХРАНЕНИЯ ЯИЦ
Н.Омарқожаұлы, Б.Ж.Кожебаев,Е.Жікішев, Л.Муканова
Раннее определение пола молодняка (секстирование) является важным
производственным требованием производства продукции птицеводства. Установлена связь
между выводимостью и полои индюшат Белой широкогрудой породы индеек с массой и сроком
хранения яиц. Выводимость молодняка была более высокой из яиц с легкой и средней массой, у
которыз соотношение самок / самцов было близко к 1 : 1, а у крупных тяжелых яиц наряду со
снижением выводимости молодняка имело место возрастание среди них уделного веса самцов и
изменение данного соотношения до 1 : 1,28. Такая же тенденция снижения выводимости и
возрастния уделного веса сациов наблюдалась с удлинением срока хранения яиц более 8 суток.
RELATIONSHIP SEX POULTS WITH WEIGHT AND SHELF LIFE OF EGGS
N.Omarkazhauly, B.Kazhebaev, E.Zhikishev, L. Mukanova
Early detection of the sex of the young (sexirani) is an important production demand production
of poultry products. The relation between hatchability and low-lying floodplains poults White broad-
chested breeds of turkeys with weight and shelf life of eggs. Hatchability of juveniles was higher from
eggs with light and medium weight, katoris ratio females / males was close to 1 : 1, and the large heavy
eggs along with a decrease in hatchability of young animals was increased among them udelnogo weight
males and change this ratio to 1 : 1,28. The same trend of decrease in hatchability and age of udelnogo
weight Salov were observed with prolonged egg storage times of more than 8 days.
УДК 636.01.23 (576.25)
Р.Б. Абельдинов, Т. К. Бексеитов, Р.Р. Акильжанов
Павлодарский государственный университет им. С. Торайгырова
г. Павлодар
МОЛОЧНОСТЬ КОРОВ ГЕРЕФОРДСКОЙ И АББЕРДИН – АНГУССКОЙ ПОРОДЫ
КРУПНОГО РОГАТОГО СКОТА В ТОО МТС «ЖАЙМА» ПАВЛОДАРСКОЙ ОБЛАСТИ
Аннотация: В статье приведены результаты изучения молочной продуктивности коров
герефордской и аббердин – ангусской породы крупного рогатого скота в ТОО МТС «Жайма»
Павлодарской области.
Ключевые слова - Молочность, живая масса телят, селекция, прирост, реакция,
герефордская и аббердин-ангусская порода.
Молочность коров мясного направлeния в значитeльной стeпeни прeдопрeдeляeт уровeнь
мясной продуктивности выращиваeмого молодняка, так как скороспeлость и мясная продуктивность
наслeдуeтся от родитeлeй и формируeтся под влияниeм условий кормлeния и содeржания [1].
Цeльноe молоко являeтся eдинствeнным кормом тeлят в пeрвыe нeдeли жизни – оно содeржит
всe нeобходимыe питатeльныe вeщeства в концeнтрированной и лeгкоусвояeмой формe и являeтся
178
источником молочного жира, полноцeнных бeлков, содeржащих всe жизнeнно нeобходимыe
аминокислоты, минeральныe вeщeства и витамины.
Выращиваниe тeлят в мясном скотоводствe имeeт свои особeнности и зоотeхничeская наука
располагаeт пока ограничeнными данными исслeдований молочной продуктивности коров и ee связи
с мясной продуктивностью молодняка[2].
В первый период постнатального развития молодняка уровень молочной продуктивности
матери является решающим негенетическим фактором, определяющим интенсивность роста
животного. Между молочной продуктивностью матери и скоростью роста телят существует тесная
корреляция. Коэффициент наследуемости интенсивности роста в подсосный период ниже, ем в
период после отъема. Поэтому селекцию на увеличение живой массы телят в этот период обычно
проводят путем отбора животных с высокой молочной продуктивностью, а селекцию на повышение
живой массы молодняка в период после отъема - по собственной продуктивности [3].
Молочности коров мясных пород придается большоe значeниe с цeлью получeния высоких
приростов. Длитeльная сeлeкция в указанном направлeнии способствовала повышeнию молочности
мясных коров, которыe имeют объeмистоe, правильной формы вымя с широко поставлeнными
сосками.
Лучшиe животныe способны давать до 12 л молока в сутки.
В связи с этим нами изучался уровeнь молочной продуктивности коров абердин-ангусской и
герефордской породы российской и канадской селекции в условиях ТОО МТС «Жайма»
Баянаульского района, Павлодарской области.
В исследованиях молочность коров изучали по живой массe тeлят в 6-мeсячном возрастe,
путeм пeрeвода прироста, получeнного за молочный пeриод в условноe молоко по коэффициeнту 1:6.
Таблица 1 – Молочность коров исследуемых групп
Группы животных
n
M ± m, кг
σ
Cv, %
Абердин-ангусская порода
10
175,6 ± 5,20
36,8
13,6
Герефордская порода российской
селекции
10
196,0 ± 3,43
26,1
10,2
Герефордская порода канадской
селекции
10
190,5 ± 3,60
19,4
13,6
Из данных таблицы наблюдаем, что высокой молочностью характеризовались коровы
герефордской породы российской и канадской селекции. От них были получены телята к 6
месячному возрасту с живой массой 196,0 и 190,5 кг. Высокая молочная продуктивность коров в
свою очередь, позволяeт полностью удовлетворить потребности теленка в молоке и получать от них
большиe привeсы.
Такие же похожие результаты были получены Жузеновым Ш.А., Тамаровским М.В.,
Кожемжаровым Е.С. при изучении молочности коров герефордской и абердин-ангусской породы у
условиях ТОО «Свободное» и ТОО «Вишневское» Северо-Казахстанской и Акмолинской областях
[4].
Таблица 2– Молочность коров при пeрeводe прироста в условноe молоко по коэффициeнту 1:6, кг
Группы животных
n
M ± m, кг
σ
Cv, %
Абердин-ангусская порода
10
1053,6 ± 22,08
220,8
13,6
Герефордская порода российской
селекции
10
1176,0 ± 20,40
156,0
10,2
Герефордская порода канадской
селекции
10
1140,0 ± 21,00
98,4
13,6
Из данных представленных в таблице видим, что при переводе на условное молоко, большое
количество молока было получене от коров герефордской породы российской и канадской селекции
1176,0 и 1140,0 кг.
В цeлом по результатам проведенных исследований коровы всех групп проявили высокую
молочность, обeспeчивающую нормальноe развитиe молодняка. Молочность характeризуeтся
179
измeнчивостью показатeлeй (σ = 19 – 37 кг; Сv = 10 - 14), что свидeтeльствуeт о потeнциальных
возможностях сeлeкции по данному признаку. Молочность прeдопрeдeляeт развитиe тeлят до 6
мeсяцeв и оказываeт опрeдeлeнноe влияниe на дальнeйшую интeнсивность роста и развития
молодняка.
Максимальная молочность коров наблюдалась у коров герефордской породы российской и
канадской селекции, что указывает на их хорошие приспособительные качества в новых условиях
обитания.
Литература
1 Абдуллаев К. Ш. Продуктивные и физиологические показатели скота абердин – ангусской
породы на юге Казахстана // Материалы международной научно – практической конференции
«Животноводство и кормопроизводство. Теория, практика и инновация». – 2013 – Т.1, – С. 70-72
2 Смагулов А. К. Тойкин Н. С. Специализированные мясные породы крупного рогатого скота.
– Алматы, 1993. – 375 с.
3 Крючков В. Д. Тореханов А. А. Мясное скотоводство Казахстана. – Алматы, 2008. – 418 с.
4 Жузенов Ш. А. Тамаровский М. В. Кожемжаров Е. С. Некоторые результаты изучения
акклиматизации импортного скота в условиях центрального и северного Казахстана // Материалы
международной научно – практической конференции «Животноводство и кормопроизводство.
Теория, практика и инновация». – 2013– Т.1, – С. 52-55
ПАВЛОДАР ОБЛЫСЫ ЖАЙМА ЖШС-гі ГЕРЕФОРД ЖӘНЕ АББЕРДИН –
АНГУСС ТҰҚЫМ МАЛЫНЫҢ СИЫРЛАРЫНЫҢ СҮТТІЛІГІ
Р.Б. Әбелдинов, Т.К. Бексейітов, Р.Р. Акильжанов
Бұл мақалада Павлодар облысы Жайма ЖШС – де Павлодар облысы Жайма ЖШС – гі
герефорд және аббердин – ангусс тұқым малының сиырларының сүтілік қаситерін зерттеу
нәтижелері көрсетілген.
DAIRY COWS HEREFORD AND ABBERDIN - ANGUS CATTLE IN TOO MTS
«JAIME» PAVLODAR
R.B. Abeldinov, T.K. Bekseitov, R.R. Akilzshanov
In this study, the milk production of cows and Hereford abberdin - Angus cattle LLP MTS
"Zhaima" Pavlodar region.
180
ВЕТЕРИНАРИЯ ҒЫЛЫМДАРЫ
ӘОЖ: 619:616-002.9
Л.М.Усенова, Т.Ш. Асанбаев, К.Б. Омашев, А.С. Койгельдинова
«АРСЛАН» ШҚ-ДА ЖЫЛҚЫ САҚАУЫН ЕМДЕУ ЖӘНЕ АЛДЫН АЛУ ШАРАЛАРЫ
Аннотация: Бұл мақалада Қарағанды облысының Бұхар-Жырау ауданы «Арслан» шаруа
қожалығында сақау ауруының жылқылардың өнімділік қасиеттеріне әсері зерттеліп, аурудан емдеу
және алдын алу шараларын жүргізу жұмыстарының нәтижелері берілген. Сақауға қарсы
ветеринариялық шараларды жүргізу мақсатында Алматы қ. «Ақынтай» ЖШС-нің жылқы
сақауына қарсы Стрепвак-5 СТ ЖШС 071240018450-014-2010 № 1 сериясы вакцинасы
қолданылды.
Түйін сөздер: жылқы, сақау, ветеринариялық шаралар, вакцина.
2013-2014 жылдары Карағанды облысы Бұхар-Жырау ауданының «Арслан» шаруа
қожалығында өсірілетін таза тұқымды қазақ жылқысының жабе тұқымішілік сүлесі жылқыларына
сақау ауруының өнімділік қасиеттеріне әсері зерттелді.
«Арслан» ШҚ 475 бас аталмыш тұқым жылқылары өсіріледі, оның ішінде 278 аналық.
Биелердің төлдегіш қасиеттері тұқымына сай жоғары, жыл сайын әр 100 аналықтан 90 бас құлын
алынады. Құлындардың енесінен 6 айлығында бөлгенде сақталымы 75 %, осындай төмен
көрсеткіштің бірден бір себебі, төлдердің жас кезінде сақау ауруына шалдығуы.
Сақау (adenitis equorum) – жылқының жақ асты лимфа түйіндерінің іріңді қабынуымен, танау
қуысы мен жұтқыншақтың кілегей қабықтарының катаралды қабынуымен сипатталатын жіті түрде
өтетін індетті ауруы.
Қоздырушысы
Streptococcus equi мұрын ақпасы құрамында және абсцесстегі
ірің құрамынан анықталады. Сыртқы ортада құрғақ мұрын ақпасында бір жыл көлемінде сақталады.
Сақаумен 6 айдан 5 жасқа дейінгі жылқылар сезімтал келеді. Ауруды жұқтыру көзі болып ауырып
тұрған және ауырып жазылған жылқылар, ал жұқтыру жолы алиментарлы және аэрогенді. Әдетте
жылқылар арасында өлім-жітім 5 % аспайды, алайда жағымсыз факторлардың әсерінен, атап
айтқанда дұрыс азықтандырмау, респираторлық аурулардың орын алуы сақау тез тарап, өлім-жітім
30-70 % жетуі мүмкін.
Жәбе жылқысының негізгі өнімі – ет және сүт өнімі. Ет өнімділігінің бірден бір көрсеткіші
тірі салмағы. Зерттеу барысында, шаруашылықта өсірілетін 6 айлық жылқы төлін жас-жынысына
және сақау ауруына шалдыққан және шалдықпағанына байланысты топтарға бөліп олардың тірі
салмақтарын анықтадық (1-ші кесте).
1-ші кесте. 6 айлық сау және ауру құлындардың тірі салмақтары
Жас-жыныс топтары
Саны, бас
Ауруға шалдыққан
Ауруға шалдықпаған
6 айлық еркек
10
157,2±1,56
175,5±1,38
6 айлық ұрғашы
10
150,0±1,34
170,1±1,44
Кестеде көрсетілгендей 6 айлығында ауруға шалдықпаған құлындардың тірі салмақтары
жастарына сай жоғары, еркектерінде 175,5 кг, ұрғашыларында 170,1 кг, ал сақау ауруына шалдыққан
құлындардың тірі салмағы сәйкесінше өсіп-жетілуі сау құлындарға қарағанда еркектерінде 18,3 кг-ға
немесе 10,4 %-ға, ал ұрғашы құлындарда сәйкесінше 20,1 кг-ға немесе 11,8 %-ға кем болды.
Ауылшаруашылық жануарлар төлдерінің өсіп-жетілу қарқындылығын сипаттайтын
қөрсеткіштердің бірі – дене бітім өлшемдері (2-ші кесте).
181
2-ші кесте. 6 айлық сау және ауру құлындардың негізгі дене-бітім өлшемдері
Топтар
Саны,
бас
Дене-бітім өлшемдері, см
шоқтық
биіктігі
денесінің қиғаш
ұзындығы
кеуде
орамы
жіліншік
орамы
Еркек
Ауруға шалдықпаған
10
117,0
112,5
124,0
15,5
Ауруға шалдыққан
10
116,0
111,0
112,0
14,0
Ұрғашы
Ауруға шалдықпаған
10
115,0
110,5
121,0
15,0
Ауруға шалдыққан
10
114,0
109,0
110,0
14,0
Кестеде көрсетілгендей сақау ауруына шалдыққан құлындардың жалпы дене бітімі нәзік,
жіңішке болып олардың өсіп жетілу қарқындылығы төмен екендігі байқалды. Әсіресе көп
айырмашылық кеуде орамы өлшемінен байқалды, ауруға шалдықпаған еркек құлындардың кеуде
орамы 124,0 см болып, ауруға шалдыққан еркек құлындарының көрсеткішінен (112,0 см) 12,0 см-ге
немесе 9,6 %-ға басым келді, ал ұрғашы құлындар көрсеткіштерінің айырмашылығы, сәйкесінше,
11,0 см немесе 9,1-9,6 % .
Шоқтық биікігі, денесінің қиғаш ұзындығы және жіліншік орамы өлшемдерінен айтарлықтай
айырмашылықтар сау және сақау ауруына шалдыққан құлындар арасында байқалмады.
Жоғарыда айтылғандай табынды-тебінді жылқы шаруашылығының негізгі өнімінің бірі – ол
ет өндірісі, әсіресе жас құлындарды ерте 6 айлығында енесінен бөлген кезде етке өткізген тиімді
болып келеді. Біздің зерттеулерге жүгінсек сақау ауруы шаруашылыққа айтарлықтай шығым әкеледі
екен. Бүгінгі таңда нарықта 1 кг жылқы тірі салмағының құны 600 тенгеде қалыптасты. Осыған орай
сақау ауруына шалдыққан әр 1 бастың тірі салмағы 18-20 кг кем болса, және олардың қоңдылығы
томен болса, әр бір сатылған малдан шаруашылық 10800-12000 тенге аралығында пайда жоғалтады,
осының барлығы түбінде жылқы шаруашылығының тиімділігін төмендетеді.
Жылқы сақауы соңғы кезде көршілес жатқан Қарағанды және Павлодар облыстарында жиі
тіркелуде. Жергілікті мамандардың мәліметтері бойынша, Май және Железинка аудандарында осы
аурудан жылқы малы арасында 15 % өлім-жітім тіркелген. Мұның себебі бұл екі облыс
шаруашылықтарында жылқылардың сақауға қарсы егілуі ветеринариялық іс-шаралар жоспарына
енгізілмеуі және табынды асылдандыру мақсатында басқа шаруашылықтардан сатып алынатын асыл
тұқымды жылқы малын оқшаулап, ауруғу шалдыққан-шалдықпағанын анықтау жұмыстары
жүргізілмей, бірден табынға қосуынан болып отыр.
«Арслан» ШҚ сақауға қарсы емдік және профилактикалық іс-шаралар әртүрлі жастық және
жыныстық топтағы 475 бас жылқыға жүргізілді.
Ауруға қарсы егу «Ақынтай» ЖШС-нің СТ 071240018450-014-2010 № 1 сериясы сақауға
қарсы Стрепвак-5 вакцинасымен іске асырылды. Енгізу жолы бұлшық етке 5 мл көлемінде. Ал ауру
белгілері бар құлындарға вакцина мөлшері 10 мл-ден егілді. Бұл вакцинаның артықшылығы аурудың
алдын алуда және емдік мақсатта да таптырмайтын препарат болып табылуында. Стрепвак–5
вакцинасын қолдану нәтижесінде төлдердің ененсінен бөлгендегі сақталуы жоғарылап, 80% жетті,
сонымен қатар қулындардың өсіп жетілу қарқындылығы жоғарылап, тұқымдық қасиеттеріне сай
болды. Жүргізілген ветеринариялық іс-шаралар жиынтығы «Арслан» шаруа қожалығындағы жылқы
шаруашылығының тиімділігін айтарлықтай арттырды.
Зерттеулер мен жеткен жетістіктердің қорытындысында шаруашылыққа енгізу актісі
жасалып, бекітілді.
МЕТОДЫ ЛЕЧЕНИЯ И ПРОФИЛАКТИКИ МЫТА ЛОШАДЕЙ В К/Х «АРСЛАН»
Л.М. Усенова, Т.Ш. Асанбаев, К.Б. Омашев, А.С. Койгельдинова
В этой статье приведены данные о влиянии мыта на продуктивность лошадей и
результаты проведенных ветеринарных мероприятий по лечению и профилактике мыта
лошадей в КХ «Арслан» Бухар-Жырауского района Карагандинской области. Для проведения
ветеринарных мероприятий применяли вакцину против мыта лошадей Стрепвак-5 СТ ТОО
071240018450-014-2010 Серия № 1 ТОО «Ақынтай» г.Алматы.
182
TREATMENTS AND PREVENTION ADENITIS EQUORUM HORSES IN "ARSLAN"
L.M. Ussenova, T.Sh. Asanbayev, K.B. Omashev, A.S. Koigeldinova
The article shows data on the influence of strangles on productivity of horses and the results of
veterinary measures for the treatment and prevention of horse strangles in "Arslan" farm of Buhar-
Zhyrau district of Karaganda region. For veterinary measures horse strangles vaccine Strepvak-5 ST
071240018450-014-2010 Series number 1 "Akyntay" LTD, Almaty city is used.
УДК 636.2:619:616.98:579.841.93Б(045)
С.К. Абдрахманов, К.К. Бейсембаев,С.Тюлегенов
РГП «Национальный референтный центр по ветеринарии» Комитета ветеринарного контроля и
надзора Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан, г. Астана
АО «Казахский агротехнический университет имени С. Сейфуллина», г. Астана
ИССЛЕДОВАНИЕ ДИАГНОСТИЧЕСКОЙ ЦЕННОСТИ
ФПА НА КРУПНОМ РОГАТОМ СКОТЕ ИНФИЦИРОВАННОМ БРУЦЕЛЛАМИ
Аннотация: В статье приведены результаты пилотных исследований метода ФПА
(флуоресцентный поляризационный анализ) на крупном рогатом скоте инфицированным бруцеллами.
Анализ эффективности метода ФПА при диагностике бруцеллеза крупного рогатого скота показал,
что по специфической активности метод ФПА не уступает РСК, одновременно с этим
специфичность ФПА оказалась выше, чем у РБП – на последний тест отмечена одна
ложноположительная реакция, при отсутствии таковых на ФПА.
Ключевые слова: бруцеллёз, серологическая диагностика, флуоресцентный поляризационный
анализ.
Бруцеллез (brucellosis) – хронически протекающая инфекционная болезнь многих животных и
человека. У большинства животных заболевание сопровождается абортами и задержанием последа,
орхитами, бесплодием и рождением нежизнеспособного молодняка. Бруцеллез имеет
распространение во многих странах мира – в Африке, Центральной и Южной Америке, в некоторых
странах Азии и Европы, а также СНГ (Украина, Россия, Казахстан) [1,9]. Экономический ущерб
обусловлен недополучением приплода (аборты могут регистрироваться у 60% животных), яловостью,
снижением продуктивности, большими затратами, которые идут на проведение карантинных и
ограничительных мероприятий. Заболевание человека бруцеллезом может привести к инвалидности
(чаще из-за поражения суставов) и в некоторых случаях даже к смерти [4].
В последние годы возросла эпизоотическая значимость бруцеллёзной инфекции, что
обуславливает
необходимость
оптимизации
системы
эпизоотологического
надзора
и
иммунологического контроля бруцеллёза у животных.
Своевременная диагностика является одним из важнейших ветеринарных мероприятий по
борьбе с бруцеллезом крупного рогатого скота. Изучение новых методов диагностики бруцеллёза
применяемых в странах дальнего зарубежья и рекомендованных Международным эпизоотическим
бюро, для последующего внедрения в качестве инструмента для борьбы с бруцеллёзом,
способствующего быстрому выявлению больных бруцеллёзом животных, является актуальным
вопросом для Республики Казахстан.
Одним из перспективных методов диагностики бруцеллеза животных является
флуоресцентный поляризационный анализ (ФПА). По данным зарубежных исследователей данный
метод отличается высокой чувствительностью и специфичностью, кроме этого с помощью ФПА
можно дифференцировать больной бруцеллезом скот от вакцинированного вакциной из штамма 19
[2, 3, 5-8, 10]. Также, авторы отмечают простоту и скорость проведения исследований с ФПА, что
является немаловажным фактором при работе с большими поголовьями животных. Несмотря на
столь очевидные преимущества данного метода, ФПА еще не нашел практического применения в
диагностике бруцеллеза сельскохозяйственных животных на территории постсоветского
пространства, в том числе и в Республике Казахстан.
183
В связи с вышесказанным, назрела необходимость пилотного испытания метода ФПА при
диагностике бруцеллеза крупного рогатого скота в условиях Казахстана.
Достарыңызбен бөлісу: |