Х а б а р ш ы с ы в е с т н и к семипалатинского государственного



Pdf көрінісі
бет7/38
Дата03.03.2017
өлшемі6,5 Mb.
#5913
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   38

 
Литература
1.  Андреева  Т.,  Юртайкин  Е.  Почему  уходят  лучшие:  проблема  демотивации  персонала  // 
Менеджмент сегодня. 2008. № 5. С. 57-60. 
2.  Волкова  Е.Л.  Современные  подходы  к  мотивации  персонала  //  Ученые  записки  Санкт-
Петербургского государственного института психологии и социальной работы. 2007. Т. 8. № 2. С. 29-33. 
3.  Евсеева  А.А.,  Скалон  Е.У.  Мотивация  персонала:  новые  и  нестандартные  методы  //  Управление 
человеческим потенциалом. 2008. № 3. С. 184-188. 
4.  Злывко  О.В.  Специфика  мотивации  персонала  в  современных  условиях  //  Фундаментальные 
исследования. 2009. № S3. С. 60-62. 
 
ЖОЖ 33:316.334 
КалимовА. Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университеті 
 
САПАЛЫ ӘЛЕУМЕТТІК САЯСАТТЫ ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ  
ҚҰРАЛЫ- АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕЛЕР 
           
 
Automating  the  processes  of  formation  and  registration  of  civil  status  of  the  Republic  of 
Kazakhstan. The main function of an Information System records, registration, processing and storage of 
civil  registration,  population  of  the  Republic  of  Kazakhstan.  The  qualitative  improvement  of  public 
services in the performance of the functions of state registration, change, cancellation and restoration of 
civil status. Creating a public database of individuals Republic of Kazakhstan. 
Автоматизация  процессов  формирования  и  учета  актов  гражданского  состояния 
населения Республики Казахстан. Главной функцией Информационной Системы  является учет, 
регистрация,  обработка  и  хранение  актов  гражданского  состояния,  населения  Республики 
Казахстан.
  Качественное  улучшение  обслуживания  населения  при  выполнении  функций 
государственной регистрации, изменении, аннулировании и восстановлении актов гражданского 
состояния. Создание государственной базы данных физических лиц Республики Казахстан. 
Елімізде  алғаш  рет  2007  жылы  пайда  болған  қызметтің  осынау  сапалы  түрі  жыл  сайын 
жаңғырып, жетіле түсуде. Ал 2011 жылы «электрондық үкіметтің» порталында жаңадан 15 қызмет 
түрлері  іске  қосылатын  болса,   электронды  сандық  қолтаңба  алу  үдерісі  біршама  жеңілдетілді. 
Бұдан  басқа,  кең  көлемді  PR-компания  мен  Қазақстанның  барлық  аймақтарында  «электрондық 
үкімет»  жұмысы  туралы  оқыту-семинарларын  ұйымдастыру  жоспарлары  да  жүзеге  асырылып 
келеді. Алда қазақстандық қоғамды көптеген жаңа сервистер мен жаңалықтар күтуде. Яғни, уақыт 
өткен сайын электронды қызмет қазіргіден де қолжетімді бола түспек.  Соның арқасында бүгінгі 
таңда  қазақстандықтар  интернет  құралдары  арқылы  өз  үйінде  отырып-ақ  керекті  құжаттарын 
рәсімдей  алатын  дәрежеге  жетті.  Ал  алғаш  рет  электрондық  қызмет  Қазақстан  Республикасы 
Еңбек  және  халықты  қамту  министрлігінің  Мемлекеттік  зейнетақы  төлеу  орталығында 
салымшылардың  зейнетақылық  салымдарының  есеп-шотқа  түсуі  туралы  ақпаратты  беруден 
басталған  еді.  Аталған  қызмет  күні  бүгінге  дейін  порталдағы  ең  көп  сұранысқа  ие  қызмет  түрі 
болып саналады.  
Біздің  министрлік  бұл  бағытта  белсенді  жұмыстарын  жалғастырып  келеді  және  соның 
арқасында  қалың  бұқараға  ұсынылатын  электрондық  қызметтердің  саны  да  бүгінгі  таңда  артып 
отыр.  Қазақстанның  2020  жылға  дейінгі  дамуының  стратегиялық  жоспарында  «электрондық 
үкімет» және «электрондық әкімдік» бағдарламасын жүзеге асыру шеңберінде әлеуметтік маңызы 
жоғары  мемлекеттік  қызметтердің  50  пайыздан  астамын  электронды  түрге  ауыстыруды 
қамтамасыз  ету  мақсаты жүктелген  болатын.  Осыған  орай  қазірдің  өзінде «электрондық үкімет» 
веб-порталында 70-тен астам қызметке қолжетімділік қамтылып отыр. Ондай қызметтердің ішінде 
12  электрондық қызметті  Еңбек  және  халықты  әлеуметтік  қорғау  министрлігі  ұсынуда. Мәселен, 
бүгінгі  күні  азаматтар  интернет  құралдары  арқылы  салымшының  қаражат  қозғалысының  түсімі 
туралы,  әлеуметтік  жеке  код  иелену  және  оның  төлнұсқасын  алу  туралы,   мемлекеттік  базалық 
зейнетақы  төлемінің  тағайындалуы  (немесе  тағайындаудан  бас  тарту)  туралы  ақпараттарды 
және  көптеген  басқа  да  қызметтерді  ала  алады.  Бұл  аса  ыңғайлы  және  азаматтардың  уақытын 
айтарлықтай үнемдейтін игілікті шара деп білемін.    

 
 
36 
Қазіргі таңда белсенді жұртшылық тарапынан жеке әлеуметтік код беру туралы төлнұсқаны 
алу  және  салымшы  қаражатының  қозғалыс  түсімдері  туралы  ақпараттар  беру  кеңінен 
пайдаланылып  келеді.  Бұл  ретте  электрондық  қызметтер  көрсету  электрондық  қызмет  көрсету 
туралы  мемлекеттік  органдармен  бекітілген  ережеге  және  арнайы  Заңға  сәйкес  жүзеге 
асыралатындығын атап өткім келеді.   
Жұртшылықты  ұсынылатын  сапалы  мемлекеттік  қызметпен  қамтамасыз  ету   тікелей 
ақпараттық қолдау арқылы жүзеге асады. Осы ретте халықтың ақпараттануының маңызы зор әрі 
бұл  ақпараттандыру  қызметіне  тікелей  байланысты  болмақ.  Бұл  ретте  ел  қолжетімділіктің 
кеңейгенін,  мемлекеттік  әлеуметтік  қызметтер  көрсетудің  ашықтылығын,  қағазбастылықтың 
азайғанын  көре  алады  және  осы  арқылы  бюрократизмнің  алдын  алуға,  әлеуметтік  төлемдерді 
тағайындау және төлеу үдерісінің жылдамдығын арттыруға, әлеуметтік саланың мониторингі және 
болжауларды  жақсартуға,  әлеуметтік  тәуекелдерді  басқару  тиімділігін  арттыруға  және 
оңтайлантуға септігін тигізе алады.  
Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің жүйесінде 2008 жылдан бері әртүрлі 
салалар  бойынша  ақпараттық-коммуникациялық  технологияларды  дамытуға  және  қолдануға 
бағытталған іс-шаралар кешені жүзеге асырылып келеді. 
Дербестеу  есебін  ұйымдастыруда  қағидатты  жаңа  технологиялар  енгізілуде,  мәліметтерді 
электронды  түрде  өңдеуді  пайдалана  отырып,  базалық  және  қамсыздандыру  төлемдері  жүзеге 
асуда,  салымшылар  мен  алушылардың,  мүгедектердің  орталықтандырылған  мәліметтер  базасы 
құрылды. Бұдан бөлек,  әлеуметтік қамсыздандыру жүйесін тағайындаудың автоматтандырылған 
жүйесі  пайдаланылып  та  жатыр,  зейнетақы  мен  жәрдемақы  алушылардың  электронды  мұрағаты 
қалыптасуда.  Осылардың  барлығы  зейнетақы  жүйелеріндегі  және  әлеуметтік  қамсыздандыру 
жүйесіндегі үдерістердің ақпараттандырылу мәселесінің жеткілікті түрде жоғары деңгейде екенін 
растай түседі.   
Еліміздің  орнықты  әлеуметтік-экономикалық  дамуын  қамтамасыз  етуге  жәрдем  беру 
аясында және жұртшылықтың өмір сапасын жақсарту мақсатында 2009 жылдан бері әлеуметтік-
еңбек  саласындағы  бірегей  ақпараттық  жүйені  құру  басталды.  Ағымдағы  жылдың  соңына  қарай 
аяқталатын  бірегей  ақпараттық  жүйе  бірқатар  автоматтандырылған  ақпараттық  жүйелерге 
интеграцияланатын  болады.  Бұлардың  барлығы  әлеуметтік-еңбек  мәселелері  аясындағы 
мәселелерді барынша қамтитын болады.   
 Кешенді  жүйенің  мақсаты  мыналар:  халықты  әлеуметтік  қорғау  органдарының  қызмет 
тиімділіктерін  арттыру,  басқарушылық  шешімдер  қабылдау,  әлеуметтік  бағдарламаларды  жүзеге 
асыру  барысында  бюджет  қаражаттарын  пайдалану;  халыққа  әлеуметтік  қызметтер  ұсынудың 
сапасын  және  тиімділігін  арттыру,  азаматтар  мен  ұйымдарға  қызметтер  көрсету  барысындағы 
ақпараттық қызметтерді жақсарту.    
Осы  бағытта  бүгінгі  күні  республикамыздың  барлық  өңірлерінде  бірегей  ақпараттық 
жүйенің  бірқатар  ақпараттық  қызметі  іске  қосылған.  Олардың  барлығы  нақты  режимде  жұмыс 
істеп,  әлеуметтік-еңбек  саласында  есепке  алу,  мониторинг  жасау  және  болжау  секілді  өзіне 
үйлесетін  барлық  жаңа  қадамдарды  жүзеге  асырады.  Атап  айтқанда  «Еңбек  нарығы» 
Автоматтандырылған  ақпараттық  жүйесі,  «Шетелдік  жұмыс  күші»  ААЖ,  «Е-собес»  ААЖ, 
«Әлеуметтік  көмек:  АӘК,  МҚК»,  «Еңбекті  қорғау  және  қауіпсіздік»  автоматтандырылған 
ақпараттық  жүйесі.Қайтадан  құрылған  бірегей  жүйе  жұртшылыққа  мемлекеттік  қызмет  көрсету 
үдерісін халықаралық талаптарға барынша жақындатып, оларды жаңа деңгейге көтеруге септігін 
тигізетін болады деп есептеймін. Бұл шара осындай қызметтерді алудың жоғары қолжетімділігін 
қалыптастырып, шапшаңдықты арттырады. 
Осыған  байланысты  «Электронды  үкімет»  порталы  арқылы  әлеуметтік  төлемдерді 
электронды  тағайындау  жүйесін  енгізу  барысында  Бірегей  ақпараттық  жүйенің  технологиялық 
инфрақұрылымдарын  пайдалану  мәселелері  де  қарастырылуда.  Азаматтарға  әлеуметтік 
төлемдерді  тағайындауды   web-порталдар  арқылы  жүзеге  асыруды  қалыптастыру  үлгісі  де 
жоспарланып жатыр. Бұл ретте азаматтардан тағайындау қызметін ұсыну тетігін белсендіру үшін 
тек қана жеке идентификациялық кодын (ЖИК) көрсету ғана талап етіледі.  
Ағымдағы жылы біздің министрлік Байланыс және ақпарат министрлігімен бірлесе отырып, 
сонымен  қатар  мүдделі  мемлекеттік  органдарды  да  қатыстыра  отырып,  электронды  мемлекеттік 
қызмет  санын  (халыққа  ұсынылатын)  арттыру  мақсатында  қызметтерді  ұсынудың  қолданыстағы 
тетіктерін  жетілдіру  бойынша  және  ақпараттық  технологияларды  дамытуға  сәйкес  жұмыстарды 
белсендіре түсетін болады.   
Қазірдің  өзінде  алғашқы  40  әлеуметтік  маңызы  жоғары  қызметтер  тізімі  анықталды. 
Олардың  басым  бөлігі  Еңбек  және  халықты  әлеуметтік  қорғау  министрлігінің  және  біздің 

 
 
37 
ақпараттық  жүйеміздің  қолдауымен  жасалатын  жергілікті  атқарушы  органдардың  қызметтеріне 
қарасты  болып табылады.  
Мүдделі  мемлекеттік  органдармен  бірлесе  отырып,  біз  өзіміздің  қолданыстағы  жүйемізді 
одан  сайын  интеграциялау  мақсатында  жаңғырта  түсуді  ойлап  отырмыз.  Осындай  шараның 
нәтижесінде мемлекеттік қызметті алу үшін жұртшылықтан талап етілетін құжаттар топтамасы да 
қысқаратын  болады.  Өйткені,  жеке  тұлға  туралы  қажетті  мәліметтер  (мәртебесі,  жеке  басын 
куәландыратын  құжат  мәліметтері,  тұрғылықты  жері  және  т.б.)  тиісті  мемлекеттік 
органдардың  ақпараттық  жүйелері  арқылы  ұсынылатын  болады.  Сонымен  бір  мезгілде 
мемлекеттік  қызмет  көрсетулер  саласындағы  қолданыстағы  бизнес-үдерістер  барысын 
автоматтандыру   үшін  жаңа  қадамдар  әзірленуде.  Мемлекеттік  органдардың  бірлескен  жұмыс 
нәтижелері  арқасында  «Электрондық  үкімет»  порталы  арқылы  электронды  форматта  халыққа 
әлеуметтік  талап  етілетін  мемлекеттік  қызметтер  ұсынудың  жаңа  кезеңіне  сатылап  өтуге  қол 
жеткізіледі. Бұндай шаралар 2013 жылға қарай аяқталмақ.  
Бүгінгі  қоғам  арасында  мемлекеттік  қызметтер  бойынша  енгізіліп  жатқан  ақпараттық 
жүйенің  әсер  ету  маңызы  ерекше.  Бірегей  автоматтандырылған  ақпараттық  жүйені  енгізу 
барысында  біздің  жүйе  қызметкерлері  оның  ақпараттық  технологияларды  дамыту  және  тарату 
бойынша  басымдықтарын  сезіне  білді  және  бұлар  тек  қана  мемлекеттік  құрылым  жұмыстарына 
ғана  емес,  әлеуметтік  салаға  да,  ғылымға  да,  білімге  де,  мәдениет  пен  азаматтардың  өмір  сүру 
салтына да бірегей әсер етпек.  
Жалпы,  Еңбек  және  халықты  әлеуметтік  қорғау  министрлігі  мемлекеттік 
қызметтердің ұсынылуын электронды форматқа ауыстыру жөніндегі кешенді шаралардың 
ондай  қызметтерімізді  алушылар  тарапынан  да  қуатталып,  мақұлданатынына  сенімді. 
Өйткені  осы  бағыттағы  кез-келген  жұмыс  қоғамның  әрбір  мүшесіне  аса   қатысты  болып 
табылады. Ал әлеуметтік-еңбек саласында енгізіліп жатқан кешенді ақпараттық жүйелер 
сапалы  әлеуметтік  саясатты  жүзеге  асыру  үшін  қажетті  құралдың  бірі  бола  алады. 
Қазақстанның заманауи дамуы да осыны талап ететіні сөзсіз.
 
Қолданылған әдебиеттер тізімі: 
1. 
www.akimsemey.gov.kz-
 Официальный сайт Акимата города Семей 
2.Зарубежная политическая наука: Методология, обучение, анализ политических процессов. -  М., 2004. 
3.Зеркин Д.П. Основы политологии. – Ростов н/Д., 2009. 
4.Здравомыслов А.Г. Потребности, интересы, ценности. – М., 2006. 
5.Кравченко И.И. Введение в исследование политики. – М., 2008. 
 
УДК 339.137 
Карашева Д.С. Казахская финансово-экономическая академия, г. Семей 
 
 
ОТРАСЛЕВАЯ КОНКУРЕНЦИЯ И ФАКТОРЫ, ЕЕ ОПРЕДЕЛЯЮЩИЕ НА 
ПРИМЕРЕ ТОО «ВОСТОК-ПРОДУКТ» 
 
Мақала  тақырыбының  таңдауы  бәсекеге  түсе  алатындықты  жоғарылату  мәселесi 
дүниелiк  шаруашылығының  барлық  елдерi  үшiн  өте  өзектiлiкпен  шартталған.  Мақала 
материалдарында  сәйкес  өнiм  немесе  алмастыратын  өнiм  ұсынатын  фирмалардың  топтар 
салалары  туралы  материалдар  көрiнедi.  Мақала  авторы  сала  бәсекесінің  деңгейлерін 
анықтайтын  бес  негізгі  факторларын  және  әрбір  салада  пайда  табудың  мүмкіндіктерін 
келдіреді. 
The  choice  of  a  theme  of  article  is  caused  by  an  extreme  urgency  for  all  countries  of  the  world 
economy of a problem of increase of competitiveness.  
In article the material about branches of the firms representing group making identical production 
or взаимозаменяющую production is represented.  
The  author  results  five  major  factors  defining  level  of  a  branch  competition  and  reception 
possibility have arrived in this or that branch.   
Отрасль  представляет  собой  группу  фирм,  производящих  идентичную  продукцию  или 
взаимозаменяющую  продукцию.  По  сравнению  с  макроэкономическим  воздействием  отраслевая 
среда оказывает более сильное влияние на конкурентоспособность и прибыльность предприятия. 
Уровень  отраслевой  конкуренции  и  возможность  получения  прибыли  в  той  или  иной  отрасли 
определяется  пятью  основными  факторами,  такими  как,  угроза  появления  новых  конкурентов; 
воздействие поставщиков; воздействие потребителей; производство взаимозаменяемых товаров и 

 
 
38 
конкуренция между существующими фирмами. [1] Рассмотрим более подробно влияние каждого 
из факторов. 
Угроза появления новых конкурентов. Появление новых фирм в отрасли влечет за собой 
увеличение объемов производства того или иного товара, что в свою очередь, означает снижение 
размера прибыли у предприятий, находящихся в этой отрасли. Часто вновь появляющиеся фирмы 
имеют  значительные  ресурсы  и  имеют  целью  захватить  существующую  долю  рынка,  поэтому 
находящимся в отрасли фирмам приходится искать более эффективные способы противостояния в 
изменившейся  конкурентной  среде.  Поэтому  любая  фирма  перед  вхождением  в  новую  отрасль 
встречается  с  двумя  типами  проблем,  а  именно:  барьеры  для  вхождения  в  отрасль  и  реакция  со 
стороны существующих в отрасли фирм. 
К  барьерам  для  вхождения  в  отрасль  относятся  масштаб  производства,  дифференциация 
продукта,  требования  к  финансовым  ресурсам,  доступ  к  каналам  распространения  товара  и 
государственная политика. Раскроем более подробно каждый из барьеров. 
С  увеличением  объемов  производства  себестоимость  единицы  продукции  падает.  Это 
эффект называют масштабом производства, уменьшение себестоимости продукции вызывается в 
основном  сокращением  накладных  расходов  Увеличение  масштабов  производства  возможно 
благодаря  эффективному  маркетингу,  производственному  менеджменту,  инновационному 
развитию.  Новые  предприятия  при  вхождении  в  отрасль,  как  правило  имеют  небольшой  объем 
производства, а значит они не имеют такого преимущества, как низкая себестоимость продукции, 
поэтому масштаб производства становится для них серьезным барьером при вхождении в отрасль. 
Дифференциация  продукта  –  часто  ассоциируется  с  торговой  маркой  фирмы.  Обычно 
потребители того или иного продукта уже имеют четкие предпочтения. Это отношение создается 
фирмой  годами  за  счет  высокого  качества  продукции,  обеспечения  рекламной  деятельности. 
Чтобы  привлечь  внимание  потребителей,  новая  фирма  вынуждена  продать  свои  товары  по 
значительно  низким  ценам,  что  приводит  к  снижению  прибыли  или  даже  к  убыткам.  Поэтому 
борьба  за  потребительские  предпочтения,  вызванная  дифференциацией  товаров  может  стать 
серьезным барьером для вхождения в отрасль. [2] 
Новая  фирма  должна  обладать  достаточным  количеством  финансовых  ресурсов  для 
приобретения  не  только  основных  фондов,  но  и  оборотных  средств,  проведения  маркетинговой 
деятельности и других целей бизнеса. Отсутствие достаточных финансовых ресурсов может также 
стать серьезным барьером на пути вхождения в новую отрасль. 
Новые  фирмы  встречаются  с  большой  проблемой  доступа  к  каналам  распространения 
товаров  (поиска  новых  каналов  распространения),  между  тем  как  существующие  в  отрасли 
фирмы уже имеют хорошо налаженные каналы сбыта. Новые фирмы вынуждены стимулировать 
дистрибьютеров снижением цены на свой товар, в результате чего теряют часть своей прибыли. 
Существующие  в  отрасли  фирмы  могут  иметь  стоимостные  преимущества,  к  которым 
относятся наличие прогрессивных технологий, доступ к дешевым источникам сырья и материалов, 
более благоприятное расположение фирм, государственное субсидирование  и т. п. Новым фирмам 
приходится преодолевать и стоимостные барьеры. [3] 
Порядок вхождения в такие отрасли, как банковское дело, продажа алкогольных напитков, 
транспорт  и  др.  регулируется  государством,  поэтому  государственная  политика  может  стать 
барьером на пути вхождения в эти отрасли. 
Следующим  фактором,  влияющим  на  уровень  конкурентной  борьбы  является  воздействие 
поставщиков,  которые  усиливают  или  уменьшают  интенсивность  конкурентной  борьбы.  Это 
может  проявиться  в  следующем:  поставщики,  участвуя  в  сговоре  могут  увеличить  цену 
поставляемых  ресурсов  за  счет  снижения  объемов  предложения.  Если  предприятие  не  сможет 
покрыть  возрастающие  затраты  на  материалы  без  ущерба  для  прибыли,  ее  рентабельность 
значительно снижается. Воздействие поставщиков на конкурентную борьбу особенно усиливается 
в следующих случаях: 
-высокая концентрация производства поставляемых товаров в нескольких фирмах; 
-фирма не является основным потребителем продукции поставщика; 
-фирма не имеет доступа к другим источникам сырья  и материалов; 
  -стоимость сырья и исходных товаров  составляет значительную часть в структуре себестоимости 
выпускаемой  продукции,  поэтому  цена  на  них  становится  наиболее  важным  фактором  для 
успешного функционирования фирмы; 
   -осуществление диверсификации производства поставщиками и их выход в другую отрасль; 
Влияние  потребителей.  Этот  фактор  также  оказывает  большое  воздействие  на  уровень 
конкурентной борьбы. В острой конкурентной борьбе предприятия добиваются потребительских 

 
 
39 
предпочтений за счет более высокого качества товаров, уровня обслуживания и более низких цен. 
Влияние потребителей усиливается в следующих случаях: 
-потребитель,  приобретая  значительный  объем  выпускаемой  в  отрасли  продукции,  может 
оказывать влияние на уровень цены продукции; 
-  потребитель  имеет  возможность  приобрести  товары  у  других  поставщиков  за  ту  же  или 
меньшую стоимость. 
Производство 
взаимозаменяемых 
товаров
Основная 
конкурентная 
борьба 
разворачивается  между  производителями  идентичных  товаров.  Способность  фирмы 
удовлетворить  потребности  покупателей  в  одном  и  том  же  товаре,  но  уже  с  другими 
качественными характеристиками позволяет фирме установить максимально высокую цену на это 
товар. Некоторые фирмы предоставляют тот же товар по более низким ценам, за счет снижения 
себестоимости  продукции.  Для  получения  конкурентного  преимущества  некоторые  фирмы 
уделяют  большое  внимание  послепродажному  обслуживанию.  Наконец,  удачное  расположение 
тоже  может  стать  конкурентным  преимуществом,  особенно  для  предприятий  торговли  и 
обслуживания. 
Конкуренция  между  существующими  фирмами.  Во  многих  отраслях  разворачивается 
острая конкурентная борьба с целью достижения конкурентного преимущества и сверхприбылей. 
Конкуренция между фирмами разворачивается на основе регулирования цен, введения новшеств в 
производство  продукта  и  дифференциации  продукта  (достижение  преимуществ  в  обслуживании, 
проведении  рекламной  деятельности,  предоставлении  товаров  в  кредит  и  т.  д.).  Причем  фирма 
может  одновременно  использовать  два  или  три  средства  одновременно  для  получения 
соответствующего места на рынке. 
 Интенсивность  отраслевой  конкурентной  борьбы  определяется  следующими  факторами: 
количество  и  соизмеримость  конкурентов,  темпы  роста  в  отрасли,  уровень  постоянных  или 
фиксированных  затрат,  уровень  дифференциации  товаров,  объем  производства  продукции. 
Рассмотрим подробнее факторы интенсивности отраслевой конкуренции. 
Количество  и  соизмеримость  конкурентов.  В  отраслях  с  большим  количеством  фирм 
конкурентная борьба разворачивается между несколькими крупными фирмами. Остальные фирмы 
вынуждены реагировать на действия основных конкурентов. Частые изменения в стратегиях фирм 
свидетельствуют  об  острой  конкурентной  борьбе  в  отрасли.  В  отраслях  с  1-2  крупнейшими 
фирмами  конкурентная  борьба  также  может  иметь  острый  характер,  но  она  затрагивает  в 
основном ресурсы этих двух компаний. 
Другой  немаловажный  фактор  интенсивности  отраслевой  конкуренции  –  темпы  роста 
отрасли.  В  отраслях  с  высокими  темпами  роста  фирмы  направляют  свои  усилия  на 
удовлетворение растущих потребностей покупателей. Поскольку рынок постоянно расширяется и 
появление новых фирм до определенной степени не затрагивает интересы других фирм, то в таких 
отраслях обычно не наблюдается острой конкурентной борьбы. Когда отрасль стабилизировалась 
или  имеет  низкие  темпы  роста,  то  здесь  уже  разворачивается  острая  конкурентная  борьба  за 
передел уже существующего рынка. Каждая фирма старается увеличить свою долю рынка за счет 
захвата доли рынка конкурентов.  
Высокий уровень постоянных или фиксированных затрат в отрасли также усиливает уровень 
отраслевой конкуренции, так как заставляет предприятия работать на полную мощность с целью 
снизить  уровень  себестоимости  продукции.  В  результате  таких  действий  происходит 
перепроизводство товаров. Чтобы снизить объемы готовой продукции на складах и затраты по их 
хранению,  предприятие  вынуждено  снизить  цены  на  эти  товары.  Такая  практика  часто  ведет  к 
увеличению  напряженности  в  конкурентной  борьбе.  Аналогичная  ситуация  складывается  при 
реализации скоропортящихся товаров, когда фирмы часто используют стратегию низких цен для 
реализации таких товаров. 
Уровень дифференциации товаров также оказывает влияние на интенсивность конкурентной 
борьбы  в  отрасли.  В  отраслях  с  большим  количеством  предприятий,  выпускающих 
дифференцированную  продукцию,  уровень  конкуренции  ослабевает.  При  производстве 
идентичной  продукции  конкуренция  усиливается,    так  как  в  такой  ситуации  потребители 
принимают  решение  о  покупке  того  или  иного  товара  только  на  основе  цены  или  уровня 
обслуживания. 
Следующий  фактор,  тесно  связанный  с  масштабом  производства  и  уровнем  постоянных 
затрат  –  это  значительные  объемы  производства,  вызванные  особенностями  технологического 
процесса,  который  диктует  выпуск  продукции  в  больших  масштабах,  что  приводит  к 
непроизвольному  перепроизводству.  Чтобы  восстановить  нарушенный  баланс  между  спросом  и 

 
 
40 
предложением, предприятия вынуждены снижать цены, что отрицательно сказывается на уровне 
рентабельности этих предприятий.  
Для  разработки  дальнейшей  стратегии  существующего  бизнеса  или  перед  началом  нового 
бизнеса необходимо провести анализ отрасли, в которой находится фирма. Различают более или 
менее предпочтительные отрасли для организации бизнеса. [3] 
 Менее  предпочтительные  отрасли  имеют  барьеры  для  вхождения  в  отрасль,  значительное 
влияние  поставщиков  и  потребителей  на  уровень  цены  и  острую  конкурентную  борьбу  при 
производстве  и  реализации  идентичных  товаров.  В  этих  отраслях  сложно  добиться 
стратегического конкурентного преимущества и получить сверхприбыль. 
Более  предпочтительными  отраслями  являются  отрасли  с  отсутствием  барьеров  для 
вхождения  в  отрасль,  отсутствием  воздействия  поставщиков  и  потребителей  на  уровень  цены  и 
средним уровнем конкурентной борьбы при производстве и реализации товаров. 
Анализ  конкурентов  предполагает  изучение  каждой  фирмы  с  которой  приходится 
конкурировать, позволяет не только понять действия конкурентов, но и предвидеть их реакцию и 
поведение в будущем. 
Список использованной литературы 
1.  Белый  Е.,  Барашков  С.  Конкурентоспособность  и  качество  продукции:  два  уровня  управления.// 
Маркетинг 2005 г С.29-34. 
2.  Амблер  Т.  Практический  маркетинг  /  Пер.  с  англ.  Под  общей  ред.  Ю.Н.  Каптуревского.  СПб 
:Издательство «Питер», 2003. С.211-217 
3.  Котлер  Ф.  Маркетинг  и  менеджмент.  /Пер.  с  англ.  под  ред.  Л.А.Волковой.  Ю.Н.  Каптуревского. 
СПб.: Питер, 2000. С. 752 
 
УДК 334.012.8(574) 
Сербаева А.А. Қазақ қаржы-экономикалық академиясы 
 
КӘСІПОРЫНДА ҚАРЖЫЛЫҚ РЕСУРСТАРДЫ ҚОЛДАНУ ТИІМДІЛІГІН 
ЖОҒАРЫЛАТУ ЖӘНЕ БАСҚАРУДЫ ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ (ЖШС 
ХЛЕБОКОМБИНАТ «ВОСТОК» МЫСАЛЫНДА) 
 
Статья  отражает  пути  совершенствования  управления  и  повышения  эффетивности 
использования  финансовых  ресурсов  предприятия.  Основные  методы  финансового  управления: 
прогнозирование, 
планирование, 
налогообложение, 
страхование, 
самофинансирование, 
кредитования,  система  расчета,  система  стимулирования,  концепции  ценообразования, 
гарантийные  операции,  трансфертные  операции,  факторинг,  аренда,  лизинг.  Эффективность 
использования  финансовых  ресурсов  зависит  от  оборотных  активов  и  показателей 
рентабельности. 
This article is about the ways of perfection of management methods and increasing of efficiency of 
financial  resources  using at the  enterprise.  The basis methods  of finance  management  are: forecasting, 
planning, the taxation, insurance, self-financing, crediting, system of calculations, financial help system, 
financial  sanctions  system,  depreciation  charges  system,  stimulation  system,  pricing  principles,  trust 
operations,  mortgaging  operations,  transfer  operations,  factoring,  rent,  leasing.    Efficiency  of  use  of 
financial resources is characterized by actives turnover and profitability indicators. 
Кәсіпорында  ұтымды  қызмет  етуі    қаржылық  ресурстарды  тиімді  басқарусыз  мүмкін  емес 
жағдай.  Қаржылық  ресурстарды  ұтымды  басқару  үшін  қажетті  мақсаттарды  айқындаудың 
қиындығы жоқ. Ол мақсаттар төмендегідей: [1,35] 

 
бәсекелік ортада фирманың өмір сүре алуы; 

 
банкрот пен қаржылық сәтсіздікке ұшыраудан аман болу; 

 
бәсекелестермен күресте жетекшілік рөлде болу; 

 
фирманың нарықтық құнын жоғарылату; 

 
фирманың экономикалық әлеуетінің өсімінің қолдану қарқыны; 

 
өндіріс пен өткізу көлемін өсіру; 

 
пайданы жоғарылату; 

 
шығындарды азайту; 

 
қызметтің рентабельділігін қамтамасыз ету және т.б. 
Жоғарыдағы  мақсаттардың  нақты  біреуінің  басымдылығы  кәсіпорынның  қызмет  ету 
саласына,  нарықтағы  жағдайына  және  басқа  да  себептерге  байланысты,  бірақ  таңдап  алынған 
мақсатқа  кедергісіз  жылжу  әдетте  кәсіпорындағы  қаржылық  ресурстарды  ұтымды  басқаруға 
тәуелді. 

 
 
41 
Қазіргі  уақытта  кәсіпорындар  қаржылық  жұмыстың  ұтымды  уақытын  ұйымдастыруда 
айтарлықтай қиындықтарға кездеседі. Жетістікті қызмет етіп отырған фирмалардың тәжірибесіне 
сүйенсек, осы мәселелерді шешудің қысқа жолы кәсіпорын басшысының қолында. Бүгінгі таңда 
фирманың қаржы қызметін қайта ұйымдастырудың екі амалы мойындалып отыр: 

 
егер басшы кәсіби қаржыгер болса, қаржы қызметін қайта ұйымдастыруды өзі үйлестіреді. 
Бұл оңтайлы нұсқа, алайда қазіргі отандық тәжірибеде мүмкін емес; 

 
фирманың қазіргі қаржы қызметінің міндеттері мен функцияларын түсінетін, бірақ қаржы 
кәсібінен  хабардар  емес,  яғни  қаржыгер  емес  басшы  қаржы  қызметін  ұйымдастырудың  қажетті 
үлгісін тәжірибеге енгізу үшін сыртқы көмекті тартады. 
Қаржы қызметін қайта ұйымдастыру үшін таңдап алынған амалдан бөлек фирма нарықтық 
жағдайға икемді қаржы қызметінің үлгісін құруға тырысады. 
Семей  қаласындағы  ірі  кәсіпорындардың  бірі  ЖШС  Хлебокомбинат  «Восток»  бойынша 
зерттеу  жұмыстары  жүргізілді.  Нарықтық  экономика  жағдайында  қаржы  менеджері 
кәсіпорындағы маңызды фигуралардың бірі болып табылады. Ол қаржы сипатындағы мәселелерді 
қоюға,  оларды  шешудің  ұтымды  жолын  талдауға,  кейде  неғұрлым  тиімді  шешім  нұсқасын 
қабылдауға  жауапты.  Алайда  мәселе  кәсіпорын  үшін  аса  маңызды  болса,  ол  жоғары  звено 
басшысының кеңесшісі қызметін ғана атқара алады. 
Қаржы  менеджері  ұтымды  қаржы  қызметін  жүзеге  асырады.  Қаржы  менеджерінің  қызметі 
келесідей құрылуы мүмкін [2,154]: 

 
қаржының жалпы талдамасы және оны жоспарлау; 

 
кәсіпорынды қаржы ресурстарымен қамтамасыз ету (қаражат көздерін басқару); 

 
қаржы ресурстарын бөлу (инвестициялық саясат және активтерді басқару). 
Жоғарыдағы  қызмет  бағыттары  менеджер  алдында  тұрған  бірнеше  міндеттер  қатарын  да 
анықтайды. Бұл міндеттердің құрамы төмендегідей болуы мүмкін. 
Бірінші бағыт аумағында төмендегілерді жалпы бағалау жүзеге асырылады: 

 
кәсіпорын активтері мен қаржыландыру көздерін; 

 
кәсіпорынның қол жеткізген экономикалық әлеуетін бір қалыпта ұстау үшін және қызметін 
кеңейту үшін ресурстар көлемі мен құрамын; 

 
қосымша қаржыландыру көздерін; 

 
қаржы ресурстарын тиімді қолдану мен жағдайын бақылау жүйесін. 
Екінші бағыт аумағында төмендегілерді нақтылап бағалау жүзеге асырылады: 

 
қажетті қаржы ресурстарының көлемін; 

 
оларды көрсету нысандарын (ұзақ мерзімді немесе қысқа мерзімді несие, қолма қол ақша); 

 
қол жетімділік дәрежесі мен көрсету уақыты; 

 
ресурстардың нақты түрінің құнын; 

 
қаражаттың көзімен белгіленетін тәуекелділікті. 
Жоғарыда  келтірілген  бағалауларды  қолданып  қаржылық  шешім  қабылдау  ликвидтілік, 
қаржы  тұрақтылығы  және  рентабельділіктің  талаптарын  үйлестіретін  ұтымды  шешімді  талдау 
нәтижесінде орындалады. 
Қаржы  ресурстарын  қолдану  тиімділігі  активтердің  айналымдылығы  мен  рентабельділік 
көрсеткіштері  арқылы  сипатталады.  Демек,  айналымдылық  мерзімін  қысқарту  мен 
рентабельділікті  шығындарды  төмендету  арқылы  жоғарылату  арқылы  басқару  тиімділігін 
жоғарылатуға болады. 
Айналым  қаражаттарының  айналымдылығын  жылдамдату  айтарлықтай  шығынды  талап 
етпейді  және  өндіріс  көлемінің  өсуіне  өнімнің  өткізілуіне  әкеледі.  Алайда  инфляция  айналым 
қаражаттарын  елеулі  жылдамдықпен  құнсыздандырады,  яғни  тауарлар  алу  үшін  олардың 
жеткілікті  көп  бөлігі  кетеді,  тұтынушылардың  төлем  қабілеттіліктерінің  төмендігі  айналымдағы 
қаржыны салуға мәжбүр етеді. [3, 56] 
Сонымен,  жоғарыда  аталып  кеткен  көрсеткіштердің  тиімділігін  нақтырақ,  көрнекі  түрде 
сипаттау  үшін  ЖШС  Хлебокомбинат  «Восток»  мысал  келтірейік.  Ол  үшін  төмендегі  кестедегі 
көрсеткіштерді пайдаланамыз.(Кесте 1) 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
42 
Кесте 1. ЖШС Хлебокомбинат «Восток»  көрсеткіштері 
Көрсеткіштер 
2009 жыл 
2010 жыл 
2011 жыл 
Өндірілген өнім көлемі, мың тг 
66748 
102953 
125469 
Өнім  өндіруге  кеткен  бір  адамның 
шығыны, тг 
455 
510 
590 
Рентабельділік, пайыз 
1,06 
13,7 
37,3 
Активтер айналымдылығы, рет 
16 
20 
21 
Мәселен,  еңбек  ресурстарын  пайдаланудың  тиімділігі  еңбек  өнімділігінің  ауытқуынан 
көрінеді. Ал еңбек өнімділігі келесі көрсеткіштермен сипатталады:  
Уақыт бірлігінде шығарылған өндірілген өнім:
 
                                     В = В/ Т                                (1) 
Өндірілген өнімнің еңбексыйымдылығы: 
t = Т/ В                                  (2) 
мұндағы
 В – өндірілген өнім көлемі  
                Т – өнім өндіруге кеткен бір адамның шығыны                               
Ал енді есептеп көрсек, уақыт бірлігінде шығарылған өндірілген өнім төмендегідей 
2009 В = 66748∕455 = 146, 7 
2010 В =102953∕510=201, 8 
2011 В = 125469∕590=212,6 
 
Ал өндірілген өнімнің еңбексыйымдылығы 
2009  t = 455∕66748 = 0, 007 
2010 t  =510∕102953=0, 004 
2011 t  = 590∕125469=0, 003 
 
Демек,  кәсіпорындағы  еңбек  ресурстарын  пайдалану  жылдан  жылға  тиімдірек  болып  келе 
жатқаны көрініс алып отыр. 
Ал қаржы ресурстарын қолдану тиімділігі активтердің айналымдылығы мен рентабельділік 
көрсеткіштері  арқылы  сипатталады  дегенбіз.  Ол  көрсеткіштердің  деңгейін  келесі  суреттерден 
байқауға болады. 
 
Сурет 1.  ЖШС Хлебокомбинат «Восток» рентабельділік көрсеткіші, % 
 
 
Сурет 2. ЖШС Хлебокомбинат «Восток» активтер айналымдылығының көрсеткіші 
 

 
 
43 
Жоғарыдағы  суреттерден  байқағанымыздай,  қаламыздағы  ірі  кәсіпорындардың  бірі  ЖШС 
Хлебокомбинат  «Восток»  қаржы  ресурстарын  қолдану  тиімділігі  де  жыл  өткен  сайын  артып 
отырғаны  белгілі  болды.  Сондықтан,  тұжырымдай  келсек,  ең  алдымен  төмендегі  жағдайларға 
тоқталуға болады: 

 
еңбек  ресустарын  тимді  пайдалану  қандай  да  бір  кәсіпорынның  еңбек  өнімділігін 
арттырады; 

 
қаржы  ресурстарын  тиімді  пайдалану  ұйымның  рентабельділігін,  пайдалылығын 
жоғарылатады. 
Ал  жалпылап  алсақ,  бұл  көрсеткіштерді  тиімді  пайдаланудың  соңы  кәсіпорынның 
нарықтағы үлесін, орнын, тиімділігін нығайтатыны сөзсіз. 
Сонымен  қатар,  сөз  соңында  айта  кетсек,  қаржы  ресурстарын  басқарудың  табыстылығы 
кәсіпорын капиталының құрылымына тікелей байланысты. Капиталдың құрылымы компанияның 
активтерді молайту бойынша әрекеттеріне қолдау беріп немесе кедергі бола алады. Сонымен қатар 
ол  пайда  нормасына  да  ықпал  ете  алады,  өйткені  міндетті  міндеттемелермен  төленетін  
нақтыланған  пайызбен  мөлшерленген  пайда  компоненттері  компанияның  болжанған 
белсенділігіне  байланысты  емес.  Егер  фирма  қарыз  төлемдерінің  жоғарғы  үлесіне  ие  болса, 
қосымша капиталды іздестіру жолында қиындықтарға ұшырауы мүмкін. 
Сала  неғұрлым  бәсекеге  тұрақты  болса,  соғұрлым  олардың  мүшелеріне  инвестиция  бөлімі 
бойынша  қысым  көрсетіледі,  демек  ғимаратты  жабдықтау  мен  жұмылдыру,  оңтайланлыру, 
зерттеу,  компьютерлендіру.  Бұл  бағыттардың  біреуі  бойынша  да  бір  жылдан  кейін  тіпті  одан  аз 
артық  уақыт  мөлшерінен  кейін  де  инвестициядан  толық  және  жылдам  қайтарым  болуы  мүмкін 
емес. Сонымен қатар, тұтынушылар әрекетінен байқалатын, кәсіпкерлік жиіліктің алшақтығынан 
бәсекеден  байқалатын  сұраныстың  белгісіздігі  пайданы  анықтау  процесімен  айқындалатын 
қателіктерден  көрінеді.  Қаржы  ресурстарын  басқаруды  жүзеге  асыру  кезінде  капиталдың  құнын 
есептеудің негізі ретінде анықтауды қалай жүзеге асыруға болатынын шешу қажет. 
 
Әдебиет: 
1.
 
Ковалев В.В., Финансовый анализ: Управление капиталом. Выбор инвестиций. Анализ отчётности/ 
Ковалев В.В.  - Москва: Финансы и статистика, 2002. (C. 35.) 
2.
 
Белолипецкий В.Г. ,Финансы фирмы/ Белолипецкий В.Г - Москва: ИНФРА-М, 1998. (C. 154.) 
3.
 
Крейнина М.Н., Финансовый менеджмент/ Крейнина М.Н.,- Москва: "Дело и Сервис", 2004. (C. 56.) 
 
УДК:33.07 
Искакова М.К. Казахская финансово – экономическая академия, г.Семей 
 
КАЗАХСТАН В ПЕРЕХОДЕ НА МСФО: РЕАЛИИ И ПЕРСПЕКТИВЫ 
 
Kazakhstan  four  years  ago,  officially  joined  the  international  accounting  standards.  In  this  step, 
there  are  obvious  advantages,  such  as  attracting  foreign  investors  and  improving  the  quality  of 
managerial decision making. However, the transition to IFRS is not only opens up new opportunities for 
companies, but also poses significant challenges. 
Қазақстан  төрт  жыл  бұрын  ресми  түрде  ҚЕХС-на  көшті.  Бұл  қадамның  шетел 
инвесторларын тарту және басқарушылық шешімдерді қабылдау мапасын жоғарылату сияқты 
нақты  плюстері  бар.  Бірақ  ҚЕХС-ға  өту  компания  үшін  тек  жаңа  мүмкіндіктер  ғана  ашпайд, 
сонымен қатар көптеген қиыншылықтарға әкеледі.   
Казахстан четыре года назад официально перешел на МСФО. У этого шага есть очевидные 
плюсы,  такие  как  привлечение  иностранных  инвесторов  и  повышение  качества  принятия 
управленческих  решений.  Но  имеются  и  проблемы,  основная  из  которых  –  нехватка 
квалифицированных  кадров,  несмотря  на  наличие  собственной  системы  сертификации 
специалистов. 
Мнения  по  внедрению  МСФО  в  Казахстане  до  сих  пор  остаются  полярными  –  от 
безусловной необходимости перехода до полного неприятия самой идеи внедрения. Известно, что 
степень  раскрытия  информации  и  ее  качество  имеют  положительную  связь  с  выгодами  рынка 
капитала  и,  в  частности,  отрицательно  связаны  с  ценой  капитала.  Вместе  с  тем  далеко  не  все 
организации  спешат  раскрыть  полную  информацию,  поскольку  это  зачастую  связано  с  ценой  ее 
раскрытия,  как,  например,  в  случае,  когда  информация  может  привести  к  потере  конкурентных 
преимуществ  на  продуктовом  рынке  или  может  способствовать  возникновению  угрозы 
рейдерства.  Необходимо  помнить,  что  национальные  политические  и  экономические  силы  во 

 
 
44 
многом  определяют  порядок  использования  и  применения  учетных  принципов  и  правил  на 
практике. 
По  нашему  мнению,  МСФО  в  Казахстане  –  необходимость. Это  согласуется  со  стратегией 
президента  Республики  Казахстан  Нурсултана  Назарбаева  о  вхождении  в  50  наиболее  развитых 
стран  мира,  что  невозможно  сделать  без  надлежащей  современной  системы  финансовой 
отчетности.  Внедрение  МСФО  способствует  переходу  казахстанской  экономики  на  качественно 
новый уровень развития, когда главными ценностями становится благоприятный инвестиционный 
климат, прозрачность финансовой отчетности, открытость, достоверность финансового положения 
и  результатов  деятельности  компаний.  В  случае  применения  МСФО  появляются  новые 
финансовые инструменты, в активах отражаются инвестиции и обязательства компаний, контроль 
над  которыми  обеспечен  непосредственным  участием  в  капитале.  Кроме  того,  скоро  Казахстан 
вступит в ВТО, во всех странах-участницах которого бухгалтерская отчетность ведется по МСФО. 
В  Казахстане  процесс  внедрения  МСФО  начинался  так же,  как  во  многих  странах,  то есть 
еще до принятия соответствующего законодательства. Прежде всего необходимость в стандартах, 
обеспечивающих  максимальную  прозрачность,  возникла  на  фондовом  рынке,  и  Казахстанская 
фондовая  биржа  начала  предъявлять  требования  к  листинговым  компаниям  представлять 
отчетность по МСФО (Требования Казахстанской фондовой биржи, отраженные в Приложении 3 
к Листинговым правилам АО «Казахстанская фондовая биржа», введенным в действие 01.03.02). 
Другим  примером  позитивного  влияния  рынка  послужили  запросы  зарубежных  инвесторов  на 
представление  от  своих  потенциальных  казахстанских  партнеров  международной  отчетности. 
Согласно законодательству, действовавшему до принятия в 2007 году новой редакции Закона РК 
от  28.02.07  №234-III  «О  бухгалтерском  учете  и  финансовой  отчетности»,  переход  на  МСФО 
затрагивал все организации[1]. 
Сегодня  для  предприятий  малого  и  среднего  бизнеса  вопрос  применения  МСФО 
рассматривается с позиции мотивации самого предприятия – нужно им это или нет. Тот, для кого 
это  необходимо,  давно  нашел  способы  перейти  на  МСФО,  и  надо  отметить,  что  новый  закон  о 
бухгалтерском  учете  предусматривает  большой  круг  хозяйствующих  субъектов,  к  которым 
применение МСФО не обязательно или не обязательно в полном объеме. 
На сегодняшний день ряд субъектов малого бизнеса получат право не вести бухгалтерский 
учет,  ограничившись  только  налоговым  учетом  и  отчетностью.  Такое  решение  было  принято  на 
заседании  консультативного  совета  по  вопросам  бухгалтерского  учета  и  аудиторской 
деятельности девятого числа текущего года. 
Остальные  субъекты  малого  бизнеса  будут  применять  национальный  стандарт  финансовой 
отчетности  (НСФО)  №1,  который  будет  пересмотрен  в  сторону  упрощения,  что  существенно 
сократит  расходы  предпринимателей.При  этом  предприятия  среднего  бизнеса  будут  применять 
МСФО для малых и средних предприятий, которые значительно проще полного комплекта МСФО 
и  имеют  готовые  официальные  учебные  материалы.  Министерством  Финансов  совместно  с 
профессиональным сообществом запланированы два семинара по МСФО для МСП на 2012 год в 
городах Астана и Алматы[2]. 
Минфин  РК  намерен  освободить  отдельную  группу  малого  бизнеса  от  ведения  бухучета  с 
2013  года.  В  этом  же    2013  году  государственные  учреждения  Казахстана  перейдут  на 
международные стандарты финансовой отчетности. Переход госучреждений с 1 января 2013 года 
на  МСФО  предусмотрен  в  Бюджетном  кодексе,  и  министерством  с  2009  года  начата  работа  по 
подготовке  методологической  базы  в  области  бухучета  и  финотчетности  государственных 
учреждений в соответствии с МСФО. 
Однако переход на МСФО открывает не только новые возможности для компаний, но и таит 
в себе значительные трудности. 
 В  соответствии  с  Законом  Республики  Казахстан  от  24.03.98  №  213-1  «О  нормативных 
правовых  актах»  таким  актом  является  письменный  официальный  документ  установленной 
формы,  принятый  на  референдуме  либо  уполномоченным  органом  или  должностным  лицом 
государства,  устанавливающий  правовые  нормы,  изменяющий,  прекращающий  или 
приостанавливающий  их  действие,  а  законодательством  –  совокупность  нормативных  правовых 
актов,  принятых  в  установленном  порядке.  В  связи  с  этим  МСФО  не  могут  признаваться 
нормативными  правовыми  актами  в  системе  законодательства  Республики  Казахстан.  Помимо 
этого,  существует  ряд  проблем,  которые  еще  предстоит  решить  –  отсутствие  согласованности 
МСФО с другими отраслями законодательства, существенное отставание по времени публикации 
изменений  международных  стандартов,  нехватка  квалифицированных  кадров  и  слабая 
отлаженность национальной системы профессиональной сертификации. 

 
 
45 
Действующее  налоговое  законодательство  не  всегда  позволяет  переложить  данные 
бухгалтерского учета для их применения в налоговых целях. Эту проблему призван урегулировать 
новый  Налоговый  кодекс  Республики  Казахстан.  Примерами  «проблемных»  моментов  являются 
переоценка  и  обесценение  активов,  их  классификация  в  качестве  того  или  иного  актива,  учет  в 
функциональной валюте и полезного срока использования. Анализ положений Налогового кодекса 
в  сопоставлении  с  МСФО  выявляет  конфликтные  ситуации,  возникновение  которых  неизбежно 
при проведении налоговых проверок. 
Прежде всего подобные ситуации обусловлены следующими обстоятельствами: 
• в ряде случаев МСФО предполагает разные или альтернативные подходы к объектам учета 
и требует применения профессионального суждения 
• при учете актива МСФО не принимает во внимание право собственности на данный актив, 
а  основывается  на  передаче  существенной  доли  рисков  и  вознаграждения,  связанных  с  данным 
активом; 
•  МСФО  подвержены  частым  изменениям,  вносимым  IASB,  что  может  нивелировать  все 
попытки  приведения  налогового  законодательства  в  соответствие  с  МСФО  по  состоянию  на 
определенную дату. 
Еще одной проблемой перехода на МСФО является существенная разница во времени между 
принятием  изменений  МСФО  и  их  официальной  публикацией  в  Республике.  Это  создает  массу 
неудобств при подготовке отчетности, так как в соответствии с требованием МСФО необходимо 
раскрытие информации о влиянии на финансовую отчетность вводимых в будущем изменений в 
стандартах,  вновь  вводимых  стандартов,  а  также  принятых  и  вводимых  в  действие  ПКИ, 
выпущенных Комитетом по интерпретациям. 
Организации,  уже  составляющие  отчетность  в  соответствии  с  МСФО,  в  своей  работе 
используют, как правило, МСФО на русском языке, изданные в Кыргызской Республике.  
Необходимо  отметить,  что  данное  издание  читается  достаточно  сложно,  и  по  многим 
вопросам, не совсем понятно изложенным в этом переводе, приходится обращаться к английской 
версии МСФО. К сожалению, в переводе имеются ошибки.  
Например,  МСФО 17 «Аренда», можно привести пример с пунктом 23 данного стандарта. В 
раскрытии  информации  арендатор  должен  раскрывать  условную  арендную  плату,  признанную  в 
доходе за период. Арендатор несет расходы по аренде, и поэтому не понятно, о каких доходах по 
условной  арендной  плате  идет  речь.  Обращаемся  к  английской  версии  и  читаем,  что  арендатор 
должен  раскрыть  условную  арендную  плату,  признанную  как  расход  за  период.  Вот  такие 
имеются в переводе моменты, изложенные в диаметрально противоположном смысле и вводящие 
бухгалтеров в заблуждение [3].  
Можно  придумывать  множество  различных  причин,  чтобы  не  вводить  новшества 
(отсутствие методических рекомендаций, пояснений по применению МСФО и т.д.), т.к. работать 
по  старому  удобно,  и  ничему  учиться  не  надо.  Такой  подход  особенно  характерен  для 
бухгалтеров. Например, когда в компании меняют бухгалтерскую программу на интегрированную 
систему  учета  и  отчетности,  на  первоначальном  этапе  бухгалтера  всегда  недовольны  новой 
системой,  мол,  старая  была  куда  умнее  и  удобнее.  Но  через  некоторое  время  эти  недовольства 
проходят, и все задаются вопросом, как это мы без такой системы работали раньше.  
 Одной  из  важнейших  проблем,  связанных  с  МСФО,  по-прежнему  является  отсутствие 
достаточного  количества  квалифицированных  кадров.  Причем  речь  идет  не  только о  подготовке 
отчетности,  но  и  о  понимании  и  ее  использовании.  Палатой  аудиторов  Казахстана  в  2001  году 
после  многочисленных  и  длительных  переговоров  было  принято  решение  о  разработке 
уникальной  программы  сертификации  бухгалтеров  и  аудиторов.  Она  должна  была  помочь  в 
переходе  с  бывших  советских  финансовых актов к  международным  нормам  и  дать  возможность 
людям  повышать  свой  профессиональный  уровень.  Позднее  к  Казахстану  подключились  страны 
Центральной Азии, Россия, Украина, а затем и другие страны СНГ. В итоге в 2001 году был создан 
Евразийский  совет  сертифицированных  бухгалтеров  и  аудиторов  (АССАА),  который  занимается 
разработкой  экзаменационных  программ  для  необходимых  во  всех  отраслях  специалистов  в 
области  бухгалтерского  учета,  управления  финансами,  экономики  и  аудита.  Методика 
разрабатывалась  при  участии  международных  экспертов  ведущих  финансовых  институтов  и 
учреждений  со  всего  мира.  В  2005  году  она  была  признана  Международной  федерацией 
сертифицированных  бухгалтеров  и  аудиторов  (IFАС).  Сертификацию  по  упомянутой  программе 
только  за  5  лет  прошли  более  7  тыс.  человек.  И  лидером  здесь  является  Казахстан,  где 
сертифицировано уже более 3 тыс. специалистов. 

 
 
46 
Наряду  с  широкомасштабной  сертификацией  CIPА  в  Казахстане  уже  несколько  лет 
существует программа по изучению и сдаче соответствующего экзамена по МСФО DipIFR ACCA 
и начала развиваться такая же программа другого британского института – DipIFR IPFM . 
 То  обстоятельство,  что  наша  страна  поставила  себе  целью  войти  на  равных  в  мировое 
сообщество,  причем  войти  в  число  50-ти  наиболее  развитых  государств  мира,  потребует 
кардинальных  преобразований  всех  сфер  экономической  и  социальной  жизни.  Президент 
Республики  Казахстан  Нурсултан  Назарбаев  поставил  конкретную  задачу  перед  работниками 
финансовой  сферы  ?  до  конца  этого  года  перейти  на  международные  стандарты  финансово-
бухгалтерской  отчетности.  Что  это  даёт?  Прежде  всего,  это  даёт  возможность  свободной 
интеграции  в  мировую  экономику.  И  ?  немаловажный  фактор    использование  международных 
стандартов  в  финансово-бухгалтерской  отчетности  делает  практически  прозрачными  движения 
финансовых потоков, что, как следствие, препятствует каким-либо коррупционным проявлениям.  


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   38




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет