Хабаршы вестник «Жаратылыстану-география ғылымдары»

Вестник КазНПУ имени Абая, серия «Естественно-географические науки», №4(42), 2014 г. 
72 
C.  Оксид хлора (III) 
D.  Оксид азота (V) 
E.  Оксид серы (IV) 
F.  Оксид кальция  
 
15.  3 кислотных оксида – это 
A.  Оксид фосфора (V) 
B.  Оксид азота (III) 
C.  Оксид серебра  
D.  Оксид железа (III) 
E.  Оксид рубидия  
F.  Оксид хлора (VII) 
 
16.  3 кислотных оксида – это 
A.  Оксид лития  
B.  Оксид калия  
C.  Оксид хлора (V) 
D.  Оксид азота(II) 
E.  Оксид хлора(III) 
F.  Оксид магния  
 
17.  3 кислотных оксида – это 
A.  Оксид меди (I) 
B.  Оксид кремния  
C.  Оксид хлора (I) 
D.  Оксид серы (VI) 
E.  Оксид бария  
F.  Оксид натрия  
 
18.  3 кислотных оксида – это 
A.  Оксид азота(III) 
B.  Оксид углерода (IV) 
C.  Оксид фосфора (III) 
D.  Оксид серебра  
E.  Оксид лития  
F.  Оксид железа (II) 
 
19. 3 кислотных оксида – это 
A.  Оксид меди (II) 
B.  Оксид калия  
C.  Оксид магния  
D.  Оксид азота (I) 
E.  Оксид серы (IV) 
F.  Оксид кремния  
 
20.  3 кислотных оксида – это 
A.  Оксид бария  
B.  Оксид углерода (IV) 
C.  Оксид азота (V) 
D.  Оксид кальция  
E.  Оксид серебра  
F.  Оксид азота (IV) 
 
21.  оксиды можно получить при разложении  
A.  Гидроксида железа (II) 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Жаратылыстану-география ғылымдары» сериясы, №4(42), 2014 ж. 
73 
B.  Гидроксида бария 
C.  Гидроксида меди (II) 
D.  Гидроксида натрия  
E.  Гидроксида олова (II) 
F.  Гидроксида калия 
 
22.   оксиды можно получить при разложении 
A.  Гидроксида лития 
B.  Гидроксида магния 
C.  Гидроксида алюминия  
D.  Гидроксида бария  
E.  Гидроксида цинка  
F.  Гидроксида аммония  
 
23.  оксиды можно получить при разложении 
A.  Гидроксида железа (III) 
B.  Гидроксида олова (II) 
C.  Гидроксида цинка  
D.  Гидроксида калия 
E.  Гидроксида лития 
F.  Гидроксида бария  
 
24.   оксиды можно получить при разложении 
A.  Гидроксида меди (II) 
B.  Гидроксида аммония  
C.  Гидроксида цинка  
D.  Гидроксида натрия  
E.  Гидроксида калия 
F.  Гидроксида хрома(III) 
 
25.  оксиды можно получить при разложении 
A.  Гидроксида натрия  
B.  Гидроксида цинка  
C.  Гидроксида калия 
D.  Гидроксида железа (II) 
E.  Гидроксида хрома (III) 
F.  Гидроксида лития 
 
26.  оксиды можно получить при разложении 
A.  Гидроксида бария  
B.  Гидроксида натрия  
C.  Гидроксида свинца (II) 
D.  Гидроксида железа (III) 
E.  Гидроксида лития 
F.  Карбоната кальция 
 
27. оксиды можно получить при разложении 
A.  Гидроксида олова (II) 
B.  Карбоната бария  
C.  Гидроксида калия 
D.  Гидроксида аммония  
E.  Гидроксида цинка  
F.  Гидроксид рубидия  
 
 

Вестник КазНПУ имени Абая, серия «Естественно-географические науки», №4(42), 2014 г. 
74 
28.  оксиды можно получить при разложении 
A.  Карбоната кальция  
B.  Карбоната калия 
C.  Гидроксида свинца (II) 
D.  Гидроксида лития  
E.  Гидроксида бария  
F.  Гидроксида алюминия  
 
29.  оксиды можно получить при разложении 
A.  Гидроксида лития 
B.  Карбоната бария 
C.  Гидроксида железа (III) 
D.  Гидроксида аммония  
E.  Гидроксида железа (II) 
F.  Карбоната лития  
 
30.  оксиды можно получить при разложении 
A.  Гидроксида рубидия  
B.  Карбоната рубидия 
C.  Карбоната кальция 
D.  Гидроксида цинка 
E.  Гидроксида натрия 
F.  Гидроксида меди (II) 
 
31.  3 оксида, с которыми взаимодействует оксид натрия  
A.  Оксид серебра  
B.  Оксид углерода (IV) 
C.  Оксид магния  
D.  Оксид фосфора (III) 
E.  Оксид меди (II) 
F.  Оксид азота (V) 
 
32.  3 оксида, с которыми взаимодействует оксид натрия 
A.  Оксид серы (IV) 
B.  Оксид хлора (V) 
C.  Оксид кальция  
D.  Оксид железа (III) 
E.  Оксид калия  
F.  Оксид кремния  
 
33.  3 оксида, с которыми взаимодействует оксид натрия 
A.  Оксид лития 
B.  Оксид бария 
C.  Оксид серы (VI) 
D.  Оксид фосфора (V) 
E.  Оксид азота (III) 
F.  Оксид меди (I) 
 
34.  3 оксида, с которыми взаимодействует оксид натрия 
A.  Оксид азота (V) 
B.  Оксид лития  
C.  Оксид хлора (V) 
D.  Оксид фосфора (V) 
E.  Оксид кальция  
F.  Оксид меди (II) 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Жаратылыстану-география ғылымдары» сериясы, №4(42), 2014 ж. 
75 
35.  3 оксида, с которыми взаимодействует оксид натрия 
A.  Оксид железа (II) 
B.  Оксид хлора (VII) 
C.  Оксид железа (III) 
D.  Оксид углерода (IV) 
E.  Оксид рубидия  
F.  Оксид серы (IV) 
 
36.  3 оксида, с которыми взаимодействует оксид натрия 
A.  Оксид рубидия 
B.  Оксид серы (VI) 
C.  Оксид меди (I) 
D.  Оксид магния  
E.  Оксид кремния  
F.  Оксид фосфора (III) 
 
37.  3 оксида, с которыми взаимодействует оксид натрия 
A.  Оксид хлора (VII) 
B.  Оксид калия  
C.  Оксид углерода (IV) 
D.  Оксид кремния  
E.  Оксид бария 
F.  Оксид лития 
 
38.  3 оксида, с которыми взаимодействует оксид натрия 
A.  Оксид серебра  
B.  Оксид фосфора (III) 
C.  Оксид кальция  
D.  Оксид железа (II) 
E.  Оксид серы (IV) 
F.  Оксид хлора (III) 
 
39.  3 оксида, с которыми взаимодействует оксид натрия 
A.  Оксид калия  
B.  Оксид бария 
C.  Оксид фосфора (V) 
D.  Оксид серы (V) 
E.  Оксид азота (III) 
F.  Оксид железа (III) 
 
40.  3 оксида, с которыми взаимодействует оксид натрия 
A.  Оксид кремния 
B.  Оксид углерода (IV) 
C.  Оксид хлора (III) 
D.  Оксид магния  
E.  Оксид меди (II) 
F.  Оксид железа (II) 
 
41.  3 оксида, с которыми взаимодействует оксид серы (VI) 
A.  Оксид фосфора (V) 
B.  Оксид меди (II) 
C.  Оксид углерода (IV) 
D.  Оксид алюминия  
E.  Оксид калия  
F.  Оксид азота (V) 

Вестник КазНПУ имени Абая, серия «Естественно-географические науки», №4(42), 2014 г. 
76 
42. 3 оксида, с которыми взаимодействует оксид серы (VI) 
A.  Оксид кремния 
B.  Оксид хлора (V) 
C.  Оксид натрия  
D.  Оксид углерода (IV) 
E.  Оксид кальция  
F.  Оксид железа (II) 
 
43.  3 оксида, с которыми взаимодействует оксид серы (VI) 
A.  Оксид лития  
B.  Оксид хлора (III) 
C.  Оксид рубидия 
D.  Оксид цинка  
E.  Оксид хлора (VII) 
F.  Оксид серы (IV) 
 
44.  3 оксида, с которыми взаимодействует оксид серы (VI) 
A.  Оксид азота (III) 
B.  Оксид фосфора (V) 
C.  Оксид углерода (IV) 
D.  Оксид магния  
E.  Оксид серебра (I) 
F.  Оксид бария 
 
45.  3 оксида, с которыми взаимодействует оксид серы (VI) 
A.  Оксид калия  
B.  Оксид меди (II) 
C.  Оксид железа (II) 
D.  Оксид серы (IV) 
E.  Оксид фосфора (III) 
F.  Оксид кремния  
 
46.  3 оксида, с которыми взаимодействует оксид серы (VI) 
A.  Оксид натрия  
B.  Оксид фосфора (V) 
C.  Оксид азота (III) 
D.  Оксид азота (V) 
E.  Оксид калия  
F.  Оксид кальция  
 
47.  3 оксида, с которыми взаимодействует оксид серы (VI) 
A.  Оксид углерода 
B.  Оксид магния  
C.  Оксид серы (IV) 
D.  Оксид железа (III) 
E.  Оксид бария 
F.  Оксид фосфора (III) 
 
48.  3 оксида, с которыми взаимодействует оксид серы (VI) 
A.  Оксид железа (II) 
B.  Оксид цинка  
C.  Оксид бария 
D.  Оксид углерода (IV) 
E.  Оксид кремния  
F.  Оксид хлора (VII) 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Жаратылыстану-география ғылымдары» сериясы, №4(42), 2014 ж. 
77 
49. 3 оксида, с которыми взаимодействует оксид серы (VI) 
A.  Оксид углерода (II) 
B.  Оксид азота (III) 
C.  Оксид калия  
D.  Оксид фосфора (V) 
E.  Оксид меди (I) 
F.  Оксид натрия  
 
50.  3 оксида, с которыми взаимодействует оксид серы (VI) 
A.  Оксид магния 
B.  Оксид серы (IV) 
C.  Оксид кремния  
D.  Оксид железа (III) 
E.  Оксид углерода (IV) 
F.  Оксид калия  
 
ОТВЕТЫ 
 
1. 
ВСЕ  
11. BDF 
21. ACE 
31. BDF 
41. BDE 
2. 
АDF 
12. CEF  
22. BCE 
32. ABF 
42. CEF 
3. 
BDE 
13. ABD 
23. ABC 
33. CDE 
43. ACD 
4. 
ABC 
14. CDE 
24. ACF 
34. ACD 
44. DEF 
5. 
BCD 
15. ABF 
25. BDE 
35. BDF 
45. ABC 
6. 
ABC 
16. CDE 
26. CDF 
36. BEF  
46. AEF 
7. 
DEF  
17. BCD 
27. ABE 
37. ACD 
47. BDE 
8. 
CDE 
18. ABC 
28. ACF 
38. BEF  
48. ABC 
9. 
ABF  
19. DEF 
29. BCE 
39. CDE 
49. CEF 
10. 
BEF  
20. BCF 
30. CDE 
40. ABC 
50. ADF 
 
1.
 
Чернобельская Г.М. Основы методики обучения химии. - М: Владос, 2000. 
2.  Мансуров Б.А. К изучению периодического закона. Новина за непреднали. - София, Болгария, 2014. 
3.  Юцявичене П.А. Принципы модульного обучения - Советская педагогика, № 1. - М.,1990. 
 
Түйін 
Қорытындыны тексерудің дәстүрлітүрлері алуан түрлі. Соңғы уақытта оқушылардың білімін тексеруді жетілді-
руге көп көңіл бөлінуде. Бұл ретте,білім сапасын тексерудің дәстүрлі түрлерімен қатар, педагогикалық тест те кеңі-
нен таралған. Тесттің негізгі төрт түрі ажыратылады:1. Тапсырмалар, 2. Сәйкестендіруге тапсырмалар, 3. Тапсырма-
ларды дұрыс ретпен орналастыруға арналған, ашық тапсырмалар. 
Жабық тапсырмаларда оқушы берілген нұсқалардың бір немесе бірнеше  дұрыс жауаптарын таңдайды. Оларды 
дайындағанда тапсырмалардың 4-5 нұсқа жауаптары, олардың біреуі дұрыс болатындай етіп құрастырылады. Жауап 
сандарының нұсқалары аз болғанда кездейсоқ жауаптар мүмкіндігі едәуір жоғары болады. Жауаптың әрбір альтерна-
тивті  нұсқасы  шындыққа  жақын  болуын  ескеру  керек,  айталық  оқушының  негізгі  қателіктерін.  Сәйкестендіруге 
арналған тапсырмаларда бір элементті сәйкестендіруге  бірнеше элементтерді тағайындау қажет. Ол үшін  тізбектің 
сол жағына сандармен нөмірленген 2-3 ұғым, формула, анықтама жазылады, ал оң жағына әріптермен белгіленген 
жауаптары көрсетіледі. Сол жақтағы әр ұғым, формула немесе анықтамаға оң жақтағы дұрыс жауаптың біреуі сәйкес 
келуі керек. Бұл жағдайда дұрыс жауап екі пункттен құралады. Тапсырмалардың Дұрыс реттілікпен құруға арналған 
тапсырмаларда  оқушылардың  әрекеттердің,  үрдістердің  жүйелілігі  туралы  білімдерін  тексеру  керек.  Осындай 
тапсырмалардың алдында арнайы нұсқауларды беру керек: дұрыс реттілікті табыңдар. Тапсырмалардың атауы және 
оның  негізгі  элементтері  кездейсоқ  ретпен  беріледі.  Әр  элементтің  алдына  төртбұрыш  қойылады,  оған  әр  оқушы 
жауаптың  ретін  көрсететін  санды  қояды.  Бір  қателік  болған  жағдайда  жауап  дұрыс  емес  деп  саналады.  Ашық 
тапсырмалар.  Тапсырмалардың  бұл  түрінде  жауап  нұсқалары  берілмейді,  оқушылар  оны  толықтырады  (құрасты-
рады).  Тапсырмаларды  құрастырғанда  1-2  формула,  сан  немесе  сөздер  болатындай  етіп  құрастырылады.  Ол  үшін 
жауап толтыратындай орын қалдыру керек. 
Тесттік  тапсырмаларды  жетілдірудіңбір  жолы  –  дұрыс  жауаптардың  санын  көбейту.  Мұндай  тапсырмаларда 
дұрыс  жауаптарды  белгілі  заңдылықтар  түрлерін,  заттардың  химиялық  қасиеттерін  білу  арқылы  табуға  болады. 
Бейорганикалық қосылыстардың негізгі өкілдерінің бірі оксидтер. Осы тақырыпқа байланысты тесттік тапсырмалар 
құрылған. Берілген 6 тапсырманың үшеуі дұрыс. 
Түйін сөздер: білімнің бақылауы, тестілер, оксидтер, гидроксидтер, химиялық құрамы. 

Вестник КазНПУ имени Абая, серия «Естественно-географические науки», №4(42), 2014 г. 
78 
Summary 
Traditional  forms  of  control  results  very  differently.  In  recent  years,  considerable  attention  is  paid  to  improve  the 
monitoring of students' knowledge.  With this, along with traditional forms  of assessment of knowledge gained wide  ways 
teacher testing. Are 4 main forms of  tests: 1. Closed jobs 2. Jobs conformity, 3. Tasks to establish the correct sequence, open 
the job. 
In closed tasks a student chooses one or more correct answers from the options. When drawing up their task is formulated 
and offers 4-5 possible answers, one of  which is correct. With fewer answer choices the probability of random guessing is 
fairly high. It should be remembered that each alternative was plausible, based, for example, common mistakes students. In 
the quest for compliance, you must install the corresponding element of a set of elements of the other. To do this, in the left 
column write down 2-3 concepts, formulas, definitions are numbered, and the right - the answers lettered. Each concept, a 
formula  or  definition  in  the  left  column  must  match  the  one  correct  answer  in  the  right  column.  In  this  case,  the  correct 
response is composed of two items. In the quest to establish the correct sequence to check the knowledge of the sequence of 
processes, actions, etc. 
Previously, these tasks should be instructed to: Set the correct sequence. 
Given the name of the task and its  basic  elements in a random order. Before  each item put the rectangle in which the 
student puts the figure indicating the course  of action. In the case of at least  one error, the answer is considered incorrect. 
Public Quests. In this form of jobs are not given answers and supplemented (constructed) students. It is necessary to formulate 
the tasks that would be contained in the answer 1-2 formulas, numbers, words, etc. To answer need to take as much space as it 
needs. 
One approach of improving test tasks, increase the number of correct answers. In these tasks,  finding the right answer 
possible  with  knowledge  of  specific  patterns  of  classification,  obtain  chemical  properties  of  substances.  One  of  the  most 
important classes of inorganic compounds are oxides. On this topic compiled tests. From the 6 tasks,3 correct. 
Keywords: knowledge control tests, oxides, hydroxides, and chemical properties. 
 
УДК 372.891 
 
ГЕОГРАФИЯ САБАҚТАРЫНДА ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ 
ПАЙДАЛАНУДЫҢ ТИІМДІЛІГІ 
 
К.Д. Каймулдинова – Абай атындағы ҚазҰПУ, г.ғ.д., профессор 
Р.Т. Искакова – Абай атындағы ҚазҰПУ, география магистрі, аға оқытушы 
 
Бұл  мақалада  мектеп  географиясын  оқытуда  компьютерлік  инновациялық  технологияларды  пайдаланудың 
мәселелері қарастырылады. Электронды оқыту – білім берудің ұшқыр мазмұны, іс-әрекеттің интерактивтік тәсілдері 
және оқушылардың оқу нәтижелерін есепке алу негізінде, ақпараттық білімдік орта жайында интерактивтік қашық-
тықтың  педагогикалық  және  ақпараттық-қатынастық  технологиялар  негізінде  іске  асырылатын  оқытудың  өзіндік 
түрі. Оқытудың бұл түрі оқушылардың оқу-танымдық іс-әрекеттер түрінің алуан түрлілігі және білімдік ақпараттық 
ортамен  интерактивтік  өзара  әрекеттестігі  ретінде  жүзеге  асады.  Электрондық  ресурстардың  ішінде  кешендісі  - 
электрондық оқулықтар. Қазіргі электрондық оқулықтарды шартты түрде оқулықтардың электронды көшірмесі және 
мультимедиялық электрондық оқулықтар деп жіктеуге болады. Электронды баспа, электронды кітаптар, оқулықтар 
мен  оқу  құралдарын  жасау,  сақтау  және  тарату  мәселелерін  кешенді  шешетін  құрал.  Бұл  технология  болашақта 
баспалардың  кітап  шығару  және  оларды  тарату  мүмкіндіктерін  арттыра  отырып,  оны  жүзеге  асыратын  құралдар 
топтамасын  ұсынады.  Бұл  құралдар  мазмұны  мультимедиа  тұрғысынан  бай  жаңа  үлгідегі  туындылар  шығарып, 
оларды электронды құрылғылардың барлық түрімен оқуға, көруге, тыңдауға жол ашады. 
Түйін сөздер: Электронды оқыту, ақпараттық технология, инновациялық технология, мультимедиялық оқулық-
тар,  3D-үлгілері,  интерактивті  әдіс,  виртуалды  лабораториялар,  анимациялар,  сандық  оқу  ресурстары,  онлайн-
сабақтар. 
 
Білім беру жүйесінің басты міндеттерінің бірі – оқытудың жаңа технологияларын енгізу, білім беруді 
ақпараттандыру, халықаралық ғаламдық коммуникациялық желілерге  шығу. Білім беру үрдісін ақпарат-
тандыру  –  жаңа  инновациялық  технологияларды  пайдалану  арқылы  дамыта  оқыту,  дара  тұлғаны 
бағыттап оқыту мақсаттарын жүзеге асыра отырып, оқу-тәрбие үрдісінің барлық деңгейлерінің тиімділігі 
мен  сапасын  жоғарылатуды  көздейді.  Біріккен  ұлттар  ұйымының  шешімімен  «ХХІ  ғасыр  –  ақпараттан-
дыру ғасыры» деп аталады. Қазақстан Республикасы да ғылыми-техникалық прогрестің негізгі  белгісі  – 
қоғамды  ақпараттандыру  болатын  жаңа  кезеңіне  енді.  Соңғы  жылдары  елімізде  білім  беру  саласын 
түбегейлі жаңғырту барысында маңызды шаралар жасалуда. Соның бірі – 2011-2020 жылдарға арналған 
мемлекеттік  білімді  дамыту  бағдарламасына  сәйкес  енгізілген  электронды  оқыту  жүйесі.  Электрондық 
оқыту жүйесінiң әлемдік ақпараттық кеңістікте Қазақстандық  білім беру жүйесінің сабақтастығын және 
оның  бәсекеге  қабілеттілік  деңгейінің  артуын  қамтамасыз  етедi.  Электронды  оқыту  –  білім  берудің 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Жаратылыстану-география ғылымдары» сериясы, №4(42), 2014 ж. 
79 
ұшқыр  мазмұны,  іс-әрекеттің  интерактивтік  тәсілдері  және  оқушылардың  оқу  нәтижелерін  есепке  алу 
негізінде,  ақпараттық  білімдік  орта  жайында  интерактивтік  қашықтықтың  педагогикалық  және 
ақпараттық-қатынастық технологиялар негізінде іске асырылатын оқытудың өзіндік түрі.  
Оқытудың  бұл  түрі  оқушылардың  оқу-танымдық  іс-әрекеттер  түрінің  алуан  түрлілігі  және  білімдік 
ақпараттық  ортамен  интерактивтік өзара  әрекеттестігі  ретінде  жүзеге  асады  [1].Электрондық  ресурстар-
дың  ішінде  кешендісі  –  электрондық  оқулықтар.  Қазіргі  электрондық  оқулықтарды  шартты  түрде 
оқулықтардың  электронды  көшірмесі  және  мультимедиялық  электрондық  оқулықтар  деп  жіктеуге 
болады.  Соңғысының  біріншісінен  айырмашылығы  –  онда  түрлі  видеороликтер,  бейнеқатарлар,  анима-
циялар, интерактивті тапсырмалар мен суреттер, виртуалды лабораториялар, 3D-үлгілері және тесттердің 
болуында. Интерактивті тапсырмалар оқушыларды формативті бағалауға өте тиімді.  
Әлемдік тәжірибеде электрондық оқыту қазiргi бiлiмнiң ажырамас бөлiктерінің бірі болып табылады. 
Электрондық оқытуды тарату деңгейі бойынша Қазақстан АҚШ, Финляндия, Сингапур, Оңтүстiк корея, 
Канада,  Австралия,  Жаңа  Зеландия  елдерімен  салыстырғанда  бірнеше  жылға  артта  қалып  келеді.  Бұл 
елдерде жасалған білім беру үлгілері экономиканың жедел түрде дамуына және елдің бәсекеге қабілетті-
лігін арттыру болып табылатын стратегиялық мақсаттарға табысты жетуге жұмыс жасайды [2]. Электрон-
дық  оқыту  жүйесінің  қызметінің  негізгі  шарттарының  бірі  үздік  халықаралық  тәжірибелердің  талапта-
рына  сәйкес  оқу  үдерісінің  ашықтығын  қамтамасыз  ету  болып  табылады.  Оқу  нәтижелерін  бағалау 
бойынша  Халықаралық  қауымдастықтыңTIMSS, PISA  сияқты  халықаралық  рейтингілерін  қазақстандық 
білім беру позицияларын айқындау мақсатында жүргізу қажет.  
Осы  мақсатта  география  пәні  бойынша  жалпы  білім  беретін  мектептерге  арналған  қазіргі  заманғы 
шетелдік  оқыту  бағдарламаларына  шолу  жасасақ.  Мектеп  оқушылары  үшін  география  пәні  бойынша 
инновациялық білім беру бағдарламаларының негізгі үлгілерінің бірі мынадай. 
Францияның Anuman Interactive компаниясы – ең алғаш Жердің интерактивті 3D үлгісіндегі Атласын 
құрастырған.  Топографиялық,  метеорологиялық,  географиялық,  гидрографиялық  мәліметтерді  үлкен 
көлемді өңдеуде демороликтерді ыңғайлы жүйелеген. 
«Виртуальная  школа  Кирилла  и  Мефодия»  сериясының  6-7  сынып  орта  мектептерге  арналған  жаңа 
мультимедиалық құралы: үшөлшемді моделдерден, видеофрагменттерден, анимациялардан, интерактивті 
жаттығулар мазмұндарына негізделген [3]. 
«Интерактивті карталар». Физикалық география және экономикалық география бөлімдері бойынша 
бақылау тапсырмалары мен жаттығу тапсырмаларына кіріктірілген. Мұнда жауап автоматты түрде тексе-
ріледі, тапсырмаларды орындау үшін дәл күйге келтіру нұсқаулығы «сандық оқу ресурстары» форматын-
да толығымен интернетке тіркелген. 
«Google»компаниясы  Жердің  үшөлшемді  картаграфиялық  жаңа  үлгісінің  негізінде  мұхиттардың 
тереңдіктерін көруге мүмкіндік береді. 
«Jewel» компаниясы құрастырған дүниежүзі елдері, танымдық географиялық мәліметтер, мемлекеттің 
құрылымы, демографиясы, экономикасы, тарихы, табиғаты және климаты туралы қызықты ақпараттарды 
онлайн-сабақтар түрінде құрастырған [4].Әлемге танымал TWIG (Ұлыбритания), SANOMA (Финляндия), 
PHET, TED (США), YDP (Польша) сынды ірі халықаралық контент шығарушы компаниялардың өнімдері 
де кеңінен танымал. 
Осындай  тәжірибелерге  сүйене  отырып,  Отандық  өндіруші  «BMG»  компанияcын  атауға  болады. 
Мемлекеттік  білім  беру  стандарттары  мен  қазақстандық  білім  беру  жүйесінің  тілдік  және  мәдени 
ерекшеліктерін  ескере  отырып,  өзге  тілді  электронды  оқыту  контентін  аударып,  лайықтайтын  маңдай-
алды компания. 
Болашақта география пәні бойынша жалпы білім беретін мектептерге арналған қазіргі заманғы сандық 
білім беру ресурстары саласының жетістіктері негізінде жасалған көптілді білім беру (қазақ, орыс, ағыл-
шын)  платформасы  негізінде  құрастырылған  [5].  Бұл  –  бүгінгі  уақыт  талаптарына  жауап  беретін  білім 
беруге  қажетті  контенттің  ең  ірі  коллекциясы  болмақ.  Жалпы  білім  беретін  мектептерге  арналған  білім 
беру  құралы  ретінде  оқу  бағдарламасына  сай  жасалған.  Мұндағы  теориялық  және  практикалық  сабақ 
түрлерін,  тест  жаттығулары  мен  кескін-графикалар,  диаграммалар,  суреттер,  географиялық  карталар 
«сандық оқу ресурстары» форматында пайдаланылады. 

Вестник КазНПУ имени Абая, серия «Естественно-географические науки», №4(42), 2014 г. 
80 
 
 
Сурет 1. Сабақтың құрылымдық мазмұны 
 
Мұнда география сабағынан «Жер пішіні» тақырыбы бойынша мәліметтердің мазмұндық  ерекшелік-
терін  көруге  болады.  Тақырыпқа  сай  «Жер  Геоид  ретінде»,  «Ежелгі  үндістердің  түсінігі»,  «Платонның 
түсінігі», «Аристотельдің дәлелі, «Жер шеңберін есептеу», «Жер пішіні туралы түсініктің өзгеруі», «Жер 
және Глобус», «Тест тапсырмалары», «Қорытынды нәтижесінен» құрылған. 
 
 
 
Сурет 2.Сабақтың қысқаша курсы 
 
Оқушыларға жер туралы мағлұматтармен таныстырып «Жер Геоид ретінде»тақырапшасына қатысты 
қысқаша  мини-тезис  түрінде  ұсынылады.  Яғни  мұнда  «геоид»  түсінігі,  бұл  терминді  алғаш  ұсынушы, 
геоид қандай сипатқа ие екендігін білім алушылар суретімен қатар жақыннан оқи алады. 
 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Жаратылыстану-география ғылымдары» сериясы, №4(42), 2014 ж. 
81 
 
 
Сурет 3. Аристотельдің дәлелі мини-тезис 
 
Тақырыпқа  қатысты«Ежелгі  үндістердің  түсінігі»,  «Платонның  түсінігі»,  «Аристотельдің  дәлелі» 
сияқты мәліметтер қорын суреттер арқылы бейнеленген қысқаша мазмұнмен түсіндіруге болады. 
 
 
 
Сурет 4. Видеоролик 
 
Ал  фильмдер  оқушыларды  өтіп  жатқан  тақырыпқа  қызықтырып,  алған  білімді  шынайы  өмірмен 
байланыстырады, сол арқылы оның мықтап  есте сақталуын қамтамасыз  етеді. Білім беру ұйымдарының 
оқу үдерісінде және өздігінен білім алушыларға қолдану үшін озықпедагогтардың тақырыптық сабақтар 
циклі  мен  дәрістерінің  бейнежазбаларының  қорын  құру  жеткілікті.  Сабақтардың  бейнежазбалар  қорла-
рын  Интернет  желісі,  жергілікті  желіде,  off-line  режимінде  және  жай  компьютерлерде  көруге  болады. 
Мұндай  оқу  бейнематериалдары  шағын  жинақталған  білім  беру  ұйымдарында,  оқу-материалдар  қоры 
мен технологиялық инфрақұрылымы төмен білім беру ұйымдарына аса қажет болады. 

Вестник КазНПУ имени Абая, серия «Естественно-географические науки», №4(42), 2014 г. 
82 
 
 
Сурет 5. Практикалық сабақтың құрылымы 
 
Практикалық сабақты орындау үшін кескін суретке қарай отырып, теориялық бөлімде өткен мәлімет-
тердің  негізінде  шер  шарының  негізгі  элементтерін  анықтау  қажет.  Ғылыми  нәтижелерді  негізге  ала 
отырып, зерттеушілік  сипаттағы оқу модульдеріне бағытталған. Бұл өз кезегінде  оқушының жаңа өткен 
тақырып  бойынша  білімін  нақтылауа,  әрі,  есте  қалуына,  интеллектуалды  мүмкіндіктерін,  білім,  дағды, 
іскерлік деңгейлерін, сабаққа дайындық деңгейлерін бақылауғамүмкіндік береді. 
 
 
 
Сурет 6. Тест тапсырмалары мен нәтижесі 
 
Жаңа  сабақ  бойынша  білімдерін  қорытындылау  мақсатында  тест  тапсырмалары  мен  олардың 
нәтижесін көруге болады.  
Электрондық  оқыту  жүйесінде  педагогтар  өздерінің  оқу  құралдары  мен  тестілерін  құруы  мүмкін. 
Олардың  жұмысы  мәтiндiк  және  графикалық  редакторлар  мен  орталарда,  мысалы,  Microsoft  Word, 
Microsoft  PowerPoint,  Adobe  Flash,  Adobe  Photoshop  оқу  контентiн  жасаудың  бiрыңғай  жүйесімен 
стандартталатын  болады.  Бұдан  басқа  ғылыми  нәтижелерді  негізге  ала  отырып,  зерттеушілік  сипаттағы 
оқу модульдеріне бағытталған: 
  арнайы тақырыптық карталар, кескіндер, графикалар;  
  географиялық карталар және жердiң жасанды серiгiнен алған суреттердiң жиынтығынанегiзделген 
бiлiм беру ортасы;  
  хронологиялық қағидалар бойынша құрастырылған материалдар жиынтығы;  
  виртуальдық зертханалар немесе оның құбылыстарын зерттеуге негізделген модельдер;  
  ақпараттық көздер жинақтары;  

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Жаратылыстану-география ғылымдары» сериясы, №4(42), 2014 ж. 
83 
  күрделі интерактивтік оқу материалдары  
Сондай-ақ  бұл  оқытудың  жеке  міндеттердің  бірі  ретіндемүмкіндігі  шектеулі  балаларды  оқыту 
үшінмамандандырылған  сандық  білім  ресурстарын  жасау  және  контент-провайдерлерін  жеткізу  болып 
табылады [5]. Сандық білім беру ресурстарын сабақтарда пайдалану оқушыға: 
  уақытты үнемдеуге, өтілген және ұмытып қалған материалдарын еске түсіруге; 
  оқулықта кездеспейтін қосымша материалдарды қысқа уақытта табуға; 
  түсінбеген материалдарды шексіз қайталауға; 
  өз бетінше оқу қызметін жүзеге асырып, жұмыстың барлық кезеңінде өзін-өзі тексеруге; 
  оқыту  қызметін  ұйымдастыру  процесінде  қазіргі  заманғы  ақпараттық  технологиялардың  мүмкін-
діктерін пайдалануға; 
  оқу процесінде мультимедиа технологияларын, гипермәтіндік және гипермедиа жүйелерін пайда-
лануға; 
  оқушылардың  интеллектуалды  мүмкіндіктерін,  білім,  дағды,  іскерлік  деңгейлерін,  сабаққа 
дайындық деңгейлерін бақылауға; 
  дербес компьютер және мобильдік құрылғылар арқылы да қолдана алуына мүмкіндік береді.  
Электронды  кітаптар  мен  оқулықтар  жасау  және  тарату  технологияларының  көмегімен  мульти-
медиа  тұрғысынан  бай  жаңа  үлгідегі  оқулықтар  шығарып,  оларды  электронды  құрылғылардың  барлық 
түрімен оқуға, көруге, тыңдауға мүмкіндік береді. Оның мынадай ерекшеліктері: 
 
Оқулықтарды pdf файлдарында өңдеу арқылы жоғары сапалы электронды кітаптар әзірлеу;  
 
Кітап мәтінін мультимедиамен оңай толықтыруға мүмкіндік жасау;  
 
Электронды  оқулықтарды  барлық  құрылғылар  арқылы  оқылуына  (соның  ішінде  мобильді 
құралдар);  
 
Оқулықтар мектептер мен басқа да оқу орындарында еркін қолданылады;  
 
Кітаптар жекелеген оқырманға заманға лайық жолмен қолжетімді болады;  
 
Дербес компьютер және мобильдік құрылғылар арқылы интерактивтік кітаптарды қолдана алады;  
 
Жеке электронды кітапхана құра алады;  
 
Кітаптарының көшірмесін барлық құрылғыларда сақтай алуға негізделген.  
Cонымен, сандық білім  беретін ресурстар тек  оқушылардың ғана емес, мұғалімдердің де қызығушы-
лығын  туғызғанымен,  оларды  пайдалану  жоспарланған  принциптер  мен  дидактикалық  мақсаттарға 
негізделмесе,  көздеген  нәтижеге  жеткізбейтіні  сөзсіз.  Демек  жаңа  ақпараттық  технологияларды  пайда-
лану міндетті түрде оң нәтиже береді. 
 
1.  Білім туралы Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 27 шiлдедегi №319 Заңы. 
2.  Қазақстан  Республикасында  білім  беруді  дамытудың  2011-2020  жылдарға  арналған  Мемлекеттік 
бағдарламасы. 
3. http://univertv.ru/video/geografiya/ 
4. http://school-collection.edu.ru/ 
5. http://www.bilimmedia.kz/ 
 

жүктеу/скачать 2,7 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: