Халықаралық ғылыми-практикалық конференциясының е ң б е к т е р І

279 
УДК 372.854                                                       Сатмолдина Ф.А.( Қарағанды, 
Н.Нұрмақов атындағы  ММИ) 
 
 
ХИМИЯ САБАҒЫНДА ОҚУШЫЛАРДЫҢ ФУНКЦИОНАЛДЫҚ 
САУАТТЫЛЫҒЫН ДАМЫТУ 
 
Функционалдық  сауаттылықтың  жалпы  бағыты  ретінде  жалпы  білім 
беру  мектептеріндегі  азаматтардың  интеллектуалдық,  рухани  және  дене 
дамуы,  олардың  білімін  әлемдегі  жылдам  өзгеріс  жағдайында  әлеуметтік 
жағдайға  бейімдеу  Қазақстан  Республикасында  білім  беруді  дамытудың 
2011-2020  жылдарға  арналған  мемлекеттік  бағдарламасында  атап 
көрсетілген.                                                                                                                       
Елімізде  жалпы  сауаттылықтың  мынадай:  тілдік,  компьютерлік  және 
ақпараттық, графикалық, заңдық, азаматтық, қаржылық, экологиялық және 
т.б. параметрлері маңызды болып отыр. 
Қазіргі қоғамға постиндустриалдық әлемдегі болып жатқан өзгерістерге 
жылдам  бейімделетін  мамандар  керек.  Адамның  білім  деңгейіне,  оның 
білімділігіне қойылатын талаптардың арттуы объективті тарихи заңдылық 
болып  табылады.  Осы  жаңа  жағдайда  мектептегі  оқыту  процесі 
оқушылардың  өмір  бойы  оқуын  қамтамасыз  ететін  құзыреттерінің 
қалыптасуына және артуына негізделуі тиіс.  
Функционалдық  сауаттылық  біліммен,  іскерлікпен  және  дағдылармен 
ғана шектелмей, солардың негізінде әр елдің өзіндік ерекшеліктері ескеріле 
отырып, 
қалыптасатын 
құзыреттіліктермен 
анықталады.                                                                                                                                                                                                        
Осы 
орайда, 
химия 
пәнінен 
функционалдық 
сауаттылықты 
қалыптастыратын  оқыту  мазмұны  төмендегідей  мамандықтарға  жоғары 
сынып оқушыларын бейімдеуге икемделеді: химия, химиялық технология 
және  өндіріс,  тұрмыстық  химия,  экологиялық  химия,  медицина  және 
фармакология  негіздері,  табиғи  ресустарды  қорғау,  нанотехнология 
бағыттары бойынша оқушыларды бейіналды және  бейіңді дайындау.                                                                                                                                                         
Химия  сабағында  оқушылардың  функционалдық  сауаттылығын 
дамытуды жұзеге асыру мақсатында : 
1.Оқушыларға  тапсырмаларды  6  деңгейлі  Блум  таксономиясы  негізінде 
құрып,  ондағы  білу,  түсіну,  қолданудан  гөрі  талдау,  жинақтау,  бағалауға 
мән  беру.Мысалы,  9сыныпта  «Тыңайтқыштар  жайлы  қысқаша  мағлұмат. 
Азот,фосфор 
және 
калий 
тыңайтқыштары» 
тақырыбына 
Блум 
таксономиясы негізінде құрылған тапсырмаларға назар аударайық. 
2.Стандарт талаптарына  сай берілген тапсырмаларды орындаумен қатар 
оқушының өмірде   қолдана   алатындай    тапсырмалар    құрастыруға     

280 
көңіл бөлу.
 
Осы бағытта жасалынған  төмендегі тапсырмалар үлгілерін 
қарастырайық.                                                                                                                                 
 
Тапсырмалар 
деңгейі 
Оқу тапсырмалары 
Талдау  
Қант қызылшасы мен айналысатын кәсіпкерге 
егістіктің гектарына  75 кг N, 80кг Р
2 
О
5, 
86 кг К
2
О 
қажет болса, оған селитра, қос суперфосфат, калий 
хлоридінің қанша массасы керек екенін есептеп «Кіріс 
–шығыс » сызбасы арқылы  ұсын.
 
Жинақтау  
Завотта  аммиак селитрасын , аммоний сульфатын, 
натрий селтрасын  алуға қажетті шикі зат түрлерін 
салыстыр. Осы өндірістердің кайсысы арзанырақ 
шикізатты қажет ететіндігін анықта. 
Бағалау 
Қатты  аммиак  селитрасын,сұйық  азот  тыңайтқыш  –
аммиак  суын  өндіруде  істелетін  жұмыс  тізімін 
(өндірістің  жүру  ретіне  қарай)  жаса.  Кәсіпкер  ретінде 
сізге,олардың  бірдей  массасын  алу  үшін    осы 
тыңайтқыштардың  қайсысын  өндіруге  қаржы  аз 
жұмсалатындығы туралы өз шешімің. 
 
Мысалы, «Карбон қышқылдары» тақырыбында берілген  тапсырма «Сірке 
суы».
 
Сірке  суы  жүзімнен  алынатын   өте  пайдалы өнім болып  табылады. 
Әрине, алма мен құрмадан да өте дәмді сірке суы жасалады.Барлық елдерде 
салат пен маринад дайындауда сірке суы пайдаланылады.Тамақ ішу кезінде 
сірке суын пайдалану қаннын сұйықталуына себеп болады. Сондай-ақ сірке 
суы  майлардың    ыдырауына,  денені  уланудан  сақтауға  және  де  май  мен 
қанға  зарарлы  холестериннің  мөлшерін  азайтуға    көмектеседі
.
Асханалық 
сірке  суы  –дегеніміз  –  сірке  қышқылының  3%    болатын  ерітіндісі.  500  г 
сіркесуы ерітіндісін  дайындау үшін қанша су және сірке қышқылы қажет?   
         
«Магний қосылыстары» тақырыбында берілген  «Магнезия » тапсырмасы.  
Бауырды тазалаудың бір жолы  - сәске кезінде «магнезия»   немесе  «ащы 
тұз»    деп  аталатын магний  сульфаты    гептагидратының    Mg  SO
4 
*  7H
2
  O 
ерітіндісін  ішу. Олүшін бөлме температурасында  бір ас қасық  ( 25 г ) ащы 
тұзды  75  мл  суда  ерітіп  ,оның    қаныққан  ерітіндісін    дайындайды.Бөлме  
температурасындағы    Mg SO
4 
 ерігіштігін  және осы ерітіндідегі  магний 
сульфатының массалық үлесін табыңыз.
 
3. Оқушының логикалық ойлауын, сыни тұрғыдан ойын     жеткізуді жүзеге 
асыру  үшін,  білім  беруде  сабақтың  құрылымын  өзгертіп,  яғни  оқытудың 
белсенді  стратегияларын  қолданып,  оқушының  сабаққа  деген  ынтасын 
арттыру  үшін  әр10  мин  сайын  жағдаятты      өзгертіп      отыру.  
4. Оқушыға тапсырма берген кезде оның алгоритмдерін алдын-ала ескерту.  
5.  Тапсырманы  зейін  қойып,  орындауға  және  эксперименттік  есептер, 

281 
зертханалық  шағын  зерттеу  жұмыстарын  орындата  отырып,  өзінің 
орындаған  жұмысының  дұрыстығына  көз  жеткізу,  өзін-өзі  бағалауға 
үйрету.Бағалау  критерийлерін  ұсыну.    Осы  іс-әрекеттерді  орындаған 
жағдайда оқушыға жоғары деңгейде білімін қалыптастыруға жол ашылады 
деп  ойлаймын.  Ол  үшін  мұғалімнің    жан-жақтылығы,  шығармашылығы, 
білімі жоғары деңгейде болуы керек. 
   Химияны  оқытуда  эксперименттік  есептер  шығарту  ерекше  орын 
алады,себебі  ол  химия  сабағында  оқушылардың  функционалдық 
сауаттылықтарын  арттырудың  негізгі  жолдарының  бірі.  Эксперименттік 
есептерді шешуде  әр түрлі заманауи технологияларды қолданып, соның 
ішінде  АҚТ,  СТО,  деңгейлеп  оқыту,  интерактивті  тақтаны  тиімді 
пайдалану  өз  нәтижесін  беруде.  Интерактивті  тақтада  алдын  –  ала 
дайындалған  эксперименттер,  бейне  тәжірибелерді  көру  арқылы  оқушы 
тапсырманы терең меңгеріп, дұрыс тұжырым жасап, қорытынды шығара 
алады.Теориялық    және  практикалық  мәселелерді  қарастыруда 
оқушылардың  өзіндік  іс-әрекеттеріне,  алған  білімдері  мен  дағдыларын 
қолдана алуларына басымдық беріледі. 
Осы  аталған  маңызды  сипаттар  мұғалімнің  жан-жақты  ізденістегі 
шығармашылық  тұлғасында  тоғысып  және  де  оқу  үрдісінде  ұтымды 
қолданылған  жағдайда  құзыреттілік  қалыптастырудың  сапалы  да  өрелі 
мақсатына жетуге өрісті ықпал етпек. Сонда ғана өскелең ұрпаққа сапалы 
білім алуына дұрыс бағыт-бағдар беріліп, оқушылардың өмірде таңдайтын 
кәсіби  бағытына  жетуде  адастырмайтын  жол  ашылады  әрі  елшілдік 
ұстанымдағы  зияткерлік  тұлғасын  қалыптастыруға  айқындауға  жол 
ашылады деп білеміз. 
 
Пайдаланған әдебиеттер. 
1.Алдер  Г.  «Техника  развития  интеллекта»  -  СПб.:  Питер,  2001..                                                                                                                   
2.Новый  взгляд  на  грамотность.  По  результатам  международного 
исследованияPISA-2000.М.:Логос,2004,296  
3.  Особенности  формирования  функциональной  грамотности  учащихся 
старшей 
школы 
по 
предметам 
естественно-научного 
цикла 
Методическое пособие. Астана.2013                                                                                            
4.  Қазақстан  Республикасында  білім  беруді  дамытудың  2011  –  2020 
жылдарға  арналған  мемлекеттік  бағдарламасы  (Қазақстан  Республикасы 
Үкіметінің 2010 жылғы 7 желтоқсандағы № 1118 қаулысымен бекітілген). 
 
 
 

282 
УДК 004 
Сейтжанова А.Ж. (Караганда, КарГТУ) 
              Когай Г.Д. (Караганда, КарГТУ) 
 
                     
 
СОВРЕМЕННЫЕ ИННОВАЦИОННЫЕ ТЕХНОЛОГИИ В 
ОБРАЗОВАНИИ  
 
В данной статье рассматриваются вопросы инновационных технологий 
обучения,  пришедших  на  смену  традиционным  методам  обучения. 
Инновационная  деятельность  (технология)  охватывает  все  стороны 
дидактического  процесса:  формы  организации,  содержание  и  технологию 
обучения, учебно-познавательную деятельность. 
Традиционными категориями, используемыми в педагогике для анализа 
образовательных процессов, являются цели, содержание, формы, методы и 
средства  обучения.  Системообразующим  фактором,  регулирующим 
целенаправленное  применение  этих  педагогических  категорий,  являются 
закономерности и принципы педагогической и учебной деятельности.  
Что  же  такое  «инновационная  образовательная  технология»?  Это 
комплекс из трех взаимосвязанных составляющих:  
1.
 
Современное  содержание,  которое  передается  обучающимся, 
предполагает  не  столько  освоение  предметных  знаний,  сколько  развитие 
компетенций,  адекватных  современной  бизнес-практике.  Это  содержание 
должно  быть  хорошо  структурированным  и  представленным  в  виде 
мультимедийных  учебных  материалов,  которые  передаются  с  помощью 
современных средств коммуникации.  
2.
 
Современные  методы  обучения  —  активные  методы  формирования 
компетенций,  основанные  на  взаимодействии  обучающихся  и  их 
вовлечении  в  учебный  процесс,  а  не  только  на  пассивном  восприятии 
материала.  
3.
 
Современная 
инфраструктура 
обучения, 
которая 
включает 
информационную, 
технологическую, 
организационную 
и 
коммуникационную 
составляющие, 
позволяющие 
эффективно 
использовать преимущества дистанционных форм обучения. [1] 
В  настоящий  момент  внедрение  ИКТ  в  содержание  образовательного 
процесса  подразумевает  интеграцию  различных  предметных  областей  с 
информатикой,  что  ведет  к  информатизации  сознания  учащихся  и 
пониманию ими процессов информатизации в современном обществе (в его 
профессиональном  аспекте).  Существенное  значение  имеет  осознание 
складывающейся  тенденции  процесса  информатизации  школы:  от 
«освоения  школьниками  начальных  сведений  об  информатике  к 
использованию  компьютерных  программных  средств  при  изучении 
общеобразовательных  предметов,  а  затем  к  насыщению  элементами 
информатики  структуры  и  содержания  образования,  осуществления 

283 
коренной  перестройки  всего  учебно-воспитательного  процесса  на  базе 
применения информационных технологий». [3] 
Проблемная  лекция  предполагает  постановку  проблемы,  проблемной 
ситуации  и  их  последующее  разрешение.  Главная  цель  такой  лекции  - 
приобретение  знаний  учащимися  при  непосредственном  действенном  их 
участии.  
Раньше  педагог  был  основным  источником  знаний  для  учащихся,  их 
передатчиком,  транслятором.  Эта  функция  сохраняется  и  поныне,  но  она 
уже  отходит  на  второй  план,  так  как  имеется  в  наличии  огромное 
информационное  пространство.  Сейчас  наиболее  актуальной  становится 
педагогика  сотрудничества,  где  преподавателю  отводятся  функции 
консультанта  в  поиске  нужной  информации.  Такие  задачи  стоят  сегодня 
перед  казахстанской  системой  образования.  Целью  инновационной 
деятельности  является  качественное  изменение  личности  учащегося  по 
сравнению с традиционной системой. Это становится возможным благодаря 
внедрению  в  профессиональную  деятельность  не  известных  практике 
дидактических  и  воспитательных  программ,  предполагающему  снятие 
педагогического  кризиса.  Развитие  умения  мотивировать  действия, 
самостоятельно ориентироваться в получаемой информации, формирование 
творческого  нешаблонного  мышления,  развитие  детей  за  счет 
максимального  раскрытия  их  природных  способностей,  используя 
новейшие достижения науки и практики, — основные цели инновационной 
деятельности.  Инновационная  деятельность  в  образовании  как  социально 
значимой практике, направленной на нравственное самосовершенствование 
человека,  важна  тем,  что  способна  обеспечивать  преобразование  всех 
существующих типов практик в обществе. Инновационное обучение — это 
не  только  способ  избежать  негативного  отношения  к  учебе.  Оно 
подразумевает и развитие в новых условиях, ситуациях. В инновационном 
обучении следует строго подходить к отбору приемов работы. [2]  
 
Список использованной литературы: 
 
1.
 
Кваша В. П. Управление инновационными процессами в образовании. 
Дис. канд. пед. наук. М.,2009 – 56 с. 
2.
 
Казахстан  на  пути  к  обществу  знаний.  Выступление  Президента 
Казахстана Н. А. Назарбаева перед студентами Назарбаев Университета. 
(Астана, 5 сентября 2012 года). 
3.
 
Дебердеева,  Т.  Х.  Новые  ценности  образования  в  условиях 
информационного общества. М: 2011 – 130 с. 
 
 
 

284 
УДК 026.06 
 
 
      Солодовникова И.В. (Караганда, КарГТУ) 
Клюева Е.Г. (Караганда, КарГТУ) 
 
 
ЭЛЕКТРОННАЯ БИБЛИОТЕКА ВУЗА 
 
Высшие  учебные  заведения  являются  самыми  крупными 
обладателями  интеллектуального  капитала,  основным  поставщиком 
интеллектуальных знаний, интеллектуальных ресурсов.  
Важная  роль  в  процессе  формирования  и  продвижения 
интеллектуальных ресурсов вуза отводится библиотекам высших учебных 
заведений. 
Тенденции  развития  библиотечно-информационных  технологий 
сегодня  невозможно  представить  без  электронных  информационных 
ресурсов и такого понятия как электронная библиотека - интегрированная 
информационная система, включающая депозитарный и активный фонды, 
каталог  электронных  ресурсов,  пользовательский  интерфейс  и  комплекс 
аппаратно-программных средств, обеспечивающих долгосрочное хранение 
и оперативный доступ к ресурсам. 
Электронная  библиотека  формируется  как  самостоятельная 
библиотека,  информационные  ресурсы  которой  представлены  в  виде 
электронных  ресурсов  и  документов,  разработанных  научными 
сотрудниками, профессорами, преподавателями вуза. В составе коллекции 
должны  быть  представлены  электронные  версии  авторефератов 
диссертаций,  полнотекстовые  учебники,  учебные  пособия,  учебно-
методические разработки, оцифрованные документы, электронные аналоги 
печатных изданий, электронные издания, не имеющие печатных аналогов и 
другие виды полнотекстовых научных публикаций.  
Цифровой репозиторий — это механизм для управления и хранения 
цифрового контента. Репозитории обычно используют открытые стандарты 
для обеспечения доступности контента, которая заключается в том, что она 
может  быть  найдена  и  извлечена  для  последующего  использования. 
Использование  этих  согласованных  международных  стандартных 
механизмов  позволяет  использовать  импорт,  экспорт,  идентифицировать, 
хранить и получать цифровой контент в репозитории. 
Современная  библиотека  вуза  должна  быть  информационно-
аналитическим центром, способным решать следующие задачи:  
– качественное информационное обеспечение (анализ, оценка и отбор 
информационных ресурсов, необходимых в образовательном процессе);  
–  продвижение  научных  достижений  вуза  (управление  процессами 
создания  и  использования  ресурсов,  обеспечивающих  доступ  к  научным 
публикациям и решение наукометрических задач);  

285 
–  формирование  научных  компетенций,  обучающихся  (обучение 
этике научных публикаций);  
Обеспечение  информационной  поддержки  учебной  и  научной 
деятельности на современном уровне предполагает: 
– проведение анализа эффективности использования информационно-
библиотечных  ресурсов  для  определения  соответствия  объема  и  состава 
ресурсов требованиям учебного процесса и научной работы;  
–  создание  системы  мониторинга  информационного  обеспечения 
образовательного процесса и основных направлений научной деятельности 
вуза; 
– 
совершенствование 
информационного 
и 
библиотечного 
обслуживания  (внедрение  современных  форм  и  методов  обслуживания 
пользователей  в  электронных  читальных  залах,  организации  доступа  к 
информационным ресурсам библиотеки с удаленных рабочих мест); 
Одним из приоритетных направлений деятельности библиотеки вуза 
является  формирование  и  продвижение  интеллектуальных  ресурсов  вуза 
как  во  внутреннюю  информационно-образовательную  среду,  так  и  в 
мировое научно-образовательное информационное пространство.  
В  настоящее  время  библиометрические  данные  используются  для 
управления  научной  деятельностью,  оценки  качества  исследований, 
предоставления  научным  сотрудникам  актуальной  библиографической 
информации  об  их  публикационной  активности.  Сбор,  хранение  и 
обработка  наукометрических  данных  становятся  неотъемлемой  частью 
работы библиотеки вуза, её дополнительной функцией. 
В  современной  вузовской библиотеке важнейшей  задачей  (наряду  с 
традиционными  формами  работы)  является  наращивание  объема 
электронных документов и развитие технологий доступа к ним в структуре 
электронной библиотеки. Вузы, которые не имеют доступа к современным 
электронным информационным ресурсам, не смогут эффективно проводить 
научные исследования и готовить специалистов, обладающих современным 
уровнем информационной культуры, способных к освоению новых знаний 
и профессиональному самообразованию. 
 
 
 

286 
УДК 811:378.4(574.3)                           Тажибаева С.М. (Караганда, КарГТУ) 
Сейдахметова З.К. (Караганда, КарГТУ) 
Кабанова А.Б. (Караганда, КарГТУ) 
 
ФОРМИРОВАНИЕ ЯЗЫКОВОЙ ЛИЧНОСТИ СТУДЕНТА 
 
Важной  составляющей  существования  человека  в  обществе  является 
речь: речь – это средство познания мира, выражения деятельности сознания 
человека (когнитивное средство), формирования мировоззрения, вкусов, это 
коммуникативное  средство,  средство  и  условие  совместной  трудовой 
деятельности  людей,  связи  поколений,  средство  социальной  и  возрастной 
идентификации  человека,  выявления  уровня  его  мышления  и  общей 
культуры. 
Одно  из  необходимых  условий  успешности  человека  в  современном 
мире,    обществе  -  его  речевая,  точнее,  коммуникативно-речевая, 
компетентность.  Под речевой компетентностью понимается   совокупность 
основательных  знаний,  умений,  навыков  свободного,  эффективного 
речевого  поведения  в  разнообразных  коммуникативных  ситуациях, 
хорошая осведомленность в области  речевой коммуникации, общения.  
В  основе  этого  -  энциклопедические  знания  человека:  его 
осведомлённость  в  философских,  культурологических,  историко-
этнографических,  психологических,  социологических,  педагогических, 
филологических и других областях знания. 
Наиболее характерны для современной ситуации,  к сожалению, низкая 
общая культура  общества  и  отельных его представителей,  в  большинстве 
своем  не  образцы  русской  словесности,  а    высказывания,  содержащие 
скорее  не  риторические  достоинства,  а    недостатки,  иллюстрацией  чего 
может  служить  речь  многих  политиков  и  функционеров,  изобилующая 
словесными  штампами  и  косноязычием.        Речевое  поведение  многих 
публичных людей, на  которых мы, казалось бы, в первую очередь должны 
ориентироваться,  далеки  от  языкового  идеала  и  зачастую  оказываются 
примером невысокого уровня культуры общения, например, стиль общения 
в современных СМИ, где приобрела популярность фамильярно-разговорная 
речь,  а  орфоэпические  ошибки  стали  системой.  Возможность  услышать 
эталонную  русскую  речь,  даже  в  театре,  научном,  учебном  заведении 
становится все большей редкостью. 
 Определяющим  оказывается  и  то,  что  языковой  вкус  молодежи  во 
многом  формируется  не  только  под  влиянием  средств  массовой 
информации,  но  и  общения  в  далекой  от  образцовой,  или  даже  просто 
хорошей  (удовлетворительной),  с  точки  зрения  речевой  компетентности,                               
системе  Интернет,  где,  помимо  вирусов  компьютерных,  много  речевых 
вирусов:  жаргонизмы,  просторечие,  многообразие    американизмов, 
сниженной  лексики,  включая  и  нецензурные  выражения  и  т.п.  Все  это 

287 
способствует  «снижению»,  огрубению  и  активной  жаргонизации  речи, 
особенно речи молодежи, подрастающих граждан. 
Речь молодых людей насыщена жаргонизмами, просторечиями; велика 
доля  англицизмов,  американизмов;  обширна  группа  вульгарно-бранной 
(инвективной)  лексики  и  фразеологии,  даже  в  речи  девушек,  причем 
наблюдается вполне толерантное отношение молодежи не только к наличию 
подобных слов и речевых оборотов, но и перенасыщенности ими речи; это 
свидетельствует  о  недопустимо  низком  уровне  коммуникативно-речевой 
культуры большой части молодежи (студенческой в том числе). 
Все  это  становится  причиной    речевых  затруднений  при  общении  в 
разных  сферах  общественной  жизни,  серьезной  помехой    в  учебе, 
профессиональной  деятельности,  порождает  проблемы  и  в  семейных 
отношениях. 
21-й век  нуждается в личностях талантливых, творческих, увлеченных, 
образованных,  обладающих  хорошим  вкусом,  культурой,  в  частности 
речевой:  требования  к  коммуникативно-речевой  культуре  специалиста 
возрастают. 
Составными  компонентами  речевой  компетентности  молодого 
специалиста сферы сервиса являются: 
1)  наличие  достаточно  высокого  уровня  общей  культуры  молодого 
человека, системы его знаний о мире; 
2)  осознание  русского  языка  как  феномена  российской  культуры, 
бережное, уважительное отношение к нему; 
3)  наличие  необходимого  минимума  общих  и  коммуникативно-
речевых  способностей,  среди  которых  способность  адекватно  оценивать 
обстановку, ориентироваться в различных коммуникативных ситуациях; 
 гибкость,  умение  корректировать  свою  речевую  деятельность  в 
соответствии  с  условиями  общения,  психологическим  состоянием 
собеседника; 
 способность  видеть  и  использовать  семантические  и    эстетические 
качества слова, речи; 
4)  потребность  в  речевом  самосовершенствовании  –  развитии 
собственных способностей; 
5)  систематическая  работа  по  повышению  коммуникативно-речевой 
культуры: 
 6)  осознание  того,  что  индивидуальные  формы  речевого  поведения 
могут  приниматься  обществом,  если  укладываются  в  рамки  требований 
культуры,    речевой  в  частности:  соответствуют  нормативным, 
коммуникативным,  этическим  требованиям  и  национально-культурным 
традициям; 
7)  адекватное  применение  коммуникативно-речевых  знаний,  умений, 
навыков в различных жизненных ситуациях. 

288 
Формирование  коммуникативно-речевой  компетентности  студентов 
предполагает: 
- знакомство с основными коммуникативными, речевыми и этическими 
правилами, нормами; 
- формирование умения точно и грамотно излагать свои мысли в устной 
и письменной форме; 
-  формирование  умения  корректировать  речевую  форму  и  тактику  в 
соответствии  с  интересами,  уровнем  подготовленности  и  настроением 
адресата; 
-  умения  слушать  и  слышать  собеседника,  задавать  вопросы  разных 
типов  в  достойной  культурного  человека  форме,  корректно  вступать  в 
разговор,  подавать  реплики,  дополняя  и  развивая  тему  беседы  или 
аргументированно возражая по существу предмета обсуждения; 
-  формирование  умения  вести  и  поддерживать  риторическими 
средствами  беседу  на  научные,  философские,  политические,  историко-
культурологические,  деловые,  бытовые  и  другие  темы,  набор  которых 
составляет круг компетентности культурного человека; 
-  развитие  умения  выступать  перед  слушателями  с  различными 
целевыми  установками  (с  целью  сообщения  информации,  объяснения, 
убеждения и т.  
- формирование умения участвовать в прениях (дебатах), дискуссиях, 
спорах по проблеме, в которой говорящий достаточно компетентен, ясно, 
правильно  и  лаконично  излагая  свое  суждение  в  виде  строго 
регламентированного  выступления  с  соблюдением  всех  этических,  этико-
психологических законов и правил. 
Вопросы  формирования  и  совершенствования  коммуникативно-
речевой    компетентности  молодого  человека  требуют  особого  внимания 
современного  довузовского  и  вузовского  образования:  расширения  в 
учебных планах подготовки  специалистов сферы услуг  коммуникативно-
речевого  компонента,  повышения  коммуникативной  направленности 
лингвистических курсов, риторизации всего образовательного процесса. 
Список использованных источников 
1.
 
Белунова  Н.  И.  Культура  речи  и  ее  назначение  в  подготовке 
специалистов  нефилологического  профиля  //  Культура  и  сервис: 
взаимодействие,  инновации,  подготовка  кадров:  Сборник  материалов  1 
Межрегиональной  научно-практической  конференции  17  апреля  2014  г.  / 
Сост. Велединский В. Г., Мышьякова Н. М. – СПб: Изд-во СПбГУСЭ, 2013. 
- С. 130- 133. 
2.
 
Караулов  Ю.  Н.  Русский  язык  и  языковая  личность.  -  Изд.  3-е, 
стереотипное. - М., 2010. 
3.
 
Культура  русской  речи  и  эффективность  общения  /  Отв.  ред.  Л.  К. 
Граудина, Е. Н. Ширяев. – М., 1996. 
 
 

289 
УДК 004.9                 Талипова М.Ж. (Ақтөбе, Қ.Жұбанов атындағы АӨМУ) 
Жетписбаева Ж.Б. (Ақтөбе, Қ.Жұбанов атындағы АӨМУ) 
 
 
МЕКТЕП МАТЕМАТИКА КУРСЫН ОҚЫТУДА АҚПАРАТТЫҚ-
КОММУНИКАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ҚОЛДАНУ 
 
Қазіргі заман талабына сай адамдардың мәлімет алмасуына, қарым-
қатынасына  ақпараттық-коммуникациялық  технологиялардың  кеңінен 
қолданысқа еніп, жылдам дамып келе жатқан кезеңінде ақпараттық қоғамды 
қалыптастыру  қажетті  шартқа  айналып  отыр.  Келешек  қоғамымыздың 
мүшелері  –  жастардың  бойында  ақпараттық  мәдениетті  қалыптастыру 
қоғамның алдында тұрған ең басты міндет.   
Компьютерлік  технологияның  даму  деңгейі  жаңа  дәуірдің 
мультимедиялық, 
телекоммуникациялық 
мүмкіндіктері 
мен 
артықшылықтарын  көрсететін,  толыққанды  сапалы,  нақты  алғышарттар 
болып табылады. 
Елбасымыздың  Қазақстан  халқына  жолдауында  ХХІ  ғасырда 
ақпараттық қоғам қажеттілігін қанағаттандыру үшін білім беру саласында 
төмендегідей  міндеттерді  шешу  керектігін  атап  көрсетті:  «Компьютерлік 
техниканы,  интернет,  телекоммуникациялық  желі,  электрондық  және 
телекоммуникациялық 
құралдарды, 
мультимедиялық 
электрондық 
оқулықтарды оқу үрдісіне тиімді пайдалану арқылы білім сапасын көтеру 
керек»  -  деген  еді.  Елімізде  білім  беру  саласында  жаңа  ақпараттық 
технологияларды  қолдану  –  басты  мақсат  болып  отыр.  Ол  тек  қана 
техникалық құрал емес, сонымен бірге жаңа ақпараттық коммуникациялық 
технология және білім беру жүйесіндегі сабақ берудің жаңаша әдісі болып 
табылады. 
Ақпараттық-коммуникациялық  технология  электрондық  есептеуіш 
техникасымен жұмыс істеуге, оқыту барысында компьютерді пайдалануға, 
модельдеуге, электрондық оқулықтарды, интерактивті тақтаны қолдануға, 
интернетте  жұмыс  істеуге,  компьютерлік  оқыту  бағдарламаларына 
негізделеді.  Ақпараттық  әдістемелік  материалдар  коммуникациялық 
байланыс құралдарын пайдалану арқылы білім беруді жетілдіруді көздейді. 
Заман ағымына қарай ақпараттық-коммуникациялық технологияны қолдану 
айтарлықтай  нәтиже  беруде.  Кез-келген  сабақта  электрондық  оқулықты 
пайдаланып, оқушылардың танымдық белсенділігін арттырып қана қоймай, 
логикалық ойлау жүйесін қалыптастыруға, шығармашылықпен еңбек етуіне 
жағдай жасайды [1].  
Ақпараттық  технологияларды  пайдалану  -  бұрыннан  пайдаланатын 
жүйелерге  қосымша  болғанда  емес,  дәстүрлі  жүйелермен  тұрақты 
байланыста,  оқыту  процесінде  қатысушыларға  жаңа  мүмкіндіктерімен 
ұйымдастырылғанда ғана тиімді.  

290 
Математика  пәні  адамның  ой-өрісін,  ойлау,  талдау  қабілетін 
дамытады және білім қазынасын игеру, әсіресе математиканы оқыту, оқып-
үйрену дәйектілікті, табандылықты, сонымен бірге қажырлы еңбекті талап 
етеді. Сондықтан, барлық оқушыларда жүйелі дайындықсыз жоғары нәтиже 
көрсету  мүмкін  емес.  Оқушыларды  сырттай  мемлекеттік  бақылауларға 
дайындауда  пән  мұғалімі  математика  пәніне  деген  өзінің  көзқарасын 
түсіндіріп  жеткізуі  және  математиканы  санақ  жүйесі  немесе  қандайда-бір 
өлшеуші  құрал  ретінде  қана  қарастырмай,  біріншіден  ғылым  екендігін 
түсіндіріп,  ал  екіншіден  кез-келген  оқушы  жігерлік  танытып,  бар  күш-
қайратын  салып  талаптанса  ғана  меңгеретіндігі  туралы  бойларына  сезім 
тудыру қазіргі кезеңдегі мектептің ең күрделі психологиялық мақсаты деп 
білу өте орынды. 
Қазіргі заман мұғалімі тек өз пәнінің терең білгірі болу емес, тарихи-
танымдық,  педагогикалық-психологиялық  сауатты,  саяси-экономикалық 
білімді  және  ақпараттық-комуникациялық  технологияны  жан-жақты 
меңгерген  ақпараттық  құзырлы  маман  болу  керек.  Әр  оқытушы 
интерактивті  тақтамен  жұмыс  жүргізуді  толығымен  меңгеруі  қажет. 
Сабақта  интерактивті  тақтаны  пайдалану  арқылы  оқушылардың  жаңа 
ойларын, әсерлі идеяларын тартымды етіп көрсете алатындығын аңғаруға 
болады.  Жаңа  материалдарды  бірігіп  талдауда  да  маңызы  зор.  Бұл  тақта 
арқылы оқушылар жаңа ақпараттарды жеңіл түрлендіре алады. 
Ақпараттық технологияны қолдану арқылы оқыту: 
-  жаңа  ақпараттық  технологияны  қолдану  арқылы  бiлiмнiң  сапасын 
көтеруге; 
-  жаңа  ақпараттық  және  телекоммуникациялық  технологияларды 
енгiзу арқылы бiлiм беру мазмұнын жаңартуға; 
-  жаңа  ақпараттық  технологияны  қолдану  саласы  бойынша 
оқушылардың мамандыққа баулу механизмiн құруға; 
-  бiздiң  елiмiздегi  және  шет  елдердегi  жинақталған  ақпараттық 
ресурстарға жедел енуге; 
- 
мультимедиялық  электрондық  оқулықтарды,  виртуальдық 
лабораторияларды  және  бақылау  программаларын  жасақтап,  қамтамасыз 
етуге; 
 
-  бiлiм  берудiң  телекоммуникациялық  желiлерiн  құруға  мүмкіндік 
береді. 
 
Ақпараттық  технологияның  мүмкіндіктерін  айта  келе,  осы 
технологияны  меңгерудегі  мұғалімнің  кәсиби  шеберлігі,  ақпараттық 
технологияны  дұрыс  және  ұтымды  қолдана  алуы  басты  мәселе.  Әрбір 
ұстаздың мақсаты – оқытудың барлық компоненттерін пайдалана отырып 
оқушыға жалпы орта білім деңгейінде терең білім беру, әрбір оқушыны жан-
жақты құзыретті етіп тәрбиелеу. Математика – ерекше құдіретті ғылым, ал 
математика  пәнінің  мұғалімі  баланың  бойындағы  ақыл,  білім,  парасат, 
сабырлық, шығармашылық қасиеттерін бойынан аша білетін тұлға. Қазіргі 

291 
уақытта  математика  ғылымы  кең  етек  алып  дамуда.  Сондықтан 
математиканы  оқытудың  мазмұнын  ашуды  жүзеге  асыру  үшін  жаңа 
ақпараттық технология құралдары ауадай қажет.  
Сонымен,  математика  бойынша  электрондық  оқыту  құралдарын 
жасау  үдерісінде  мұғалім  қандай  рөл  атқармасын,  оның  мультимедиалық 
оқыту  бағдарламаларын  жасауға  қажет  мәселелерді  жеткілікті  кәсіби 
деңгейде шеше алатындай білім мен дағдылары болуы тиіс.  
Электрондық  оқулықтар  негізгі  білім  берудің  электрондық 
басылымдары  болып  табылады.  Электрондық  оқулықтар  жоғары  ғылыми 
және  әдістемелік  деңгейде  жасалады  және  бағдарлама  мен  стандарттың 
дидактикалық  бірліктерін  анықтайтын,  білім  беру  стандарттарына 
толығымен  сәйкес  келуі  керек.  Одан  басқа,  электрондық  оқулықтар 
интерактивті  кері  байланысты  жүзеге  асыратын  пәнді  оқыту  барысында 
дидактикалық  жүйенің  үздіксіздігін  және  толықтығын  қамтамасыз  ету 
керек.  Электрондық  оқулықтардың  негізгі  қасиеттерінің  бірі  оның 
мазмұнын  қағаз  жүзінде  шығаруға  мүмкіндік  жасау  болып  табылады. 
 
Электрондық оқулық – ғылыми - педагогикалық құрал. Электрондық 
оқулықтардың тиімділігі: 
-  теориялық  материалды  өз  бетімен  оқып  үйренуге,  зерттеуге 
мүмкіндік береді; 
- 
сабақты 
иллюстрациялық 
материалдармен 
жабдықтауға 
көмектеседі; 
-  сабақта  және  сабақтан  тыс  уақытта  өз  бетімен  әр  түрлі  деңгейлі 
шығармашылық тапсырмалар орындауға мүмкіндік береді. 
Қорытындылай  келе  қазіргі  заман  талабына  сай  ұрпақ  тәрбиелеу, 
оларды «оқи» білуге, стандартты емес жағдайлардан шыға білуге, қашықтан 
оқытуға, көп материалды аз уақытта қабылдай білуге үйрету әр мұғалімнің 
алға қойған мақсаттарының бірі, ал осылардың бәрін іске асыру үшін жаңа 
технологияларды  сабаққа  қолдана  білу  әрбір  мұғалімнің  міндеті  деп 
есептейміз. 
Білім  беруді  аталған  оқыту  технологиясы  негізінде  ұйымдастыру  – 
оқушының өзінің дербес мүмкіндіктерін ескере отырып, белсенді іс-әрекет 
жасауына,  оқушының  тұлға  ретінде  үнемі  дамуына,  өзін-өзі  тәрбиелеп 
дамытуына, жеке ерекшеліктерін ескеруге жағдай туғыза алуымен маңызды 
екенін ерекше атап өтуге болады. 
 

жүктеу/скачать 4,3 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: