ACTION RESEARCH
КАК СПОСОБ ПОСТРОЕНИЯ ВЫСОКОЭФФЕКТИВНОЙ ШКОЛЫ
Байжикенова Г.К., Маметаева З.А.
Назарбаев Интеллектуальная школа
физико-математического направления г. Талдыкорган
РЕСПУБЛИКА КАЗАХСТАН
Аңдатпа
Мемлекеттің теңдессіз мақтанышы және негізгі зияткерлік, шығармашылық әлеуеті ретінде бүгінгі күні
білім беру саясаты балалар мен жастарды қолдауға, дамытуға бағытталған. Білім беру тәсілдемелері өзгеруде,
ендеше, мұғалім де өзгереді. Өз тәжірибең туралы ұдайы ой үстінде болатын әдет қалыптаса бастады. Мұғалім
өз тәжірибесінде оқушыларды қалай оқуға үйретуді жүзеге асыруда, шұғыл арада әрекет етуге мүмкіндік беретін
іс әрекеттегі зерттеуді жүргізуде өз жұмысына сыни қарау керек.
Аннотация
На сегодняшний день образовательная политика нацелена на поддержку и развитие детей и молодежи как
бесценного достояния и основного интеллектуального и творческого потенциала государства. Меняются подходы
в образовании – меняется учитель. Вырабатывается привычка постоянно размышлять о своей практике, крити-
чески относиться к своему преподаванию, работать над совершенствованием изменений в собственной практике,
обучать учащихся тому, как учиться; проводить исследование в действии, которое позволяет предпринимать
немедленные действия.
Abstract
The time, when ensured success leadership was concentrated on the top, is leaving. Nowadays the teams are able to become
successful where leadership is organically embedded into organization: that is the value of corporate culture of the company is
distributed among all levels of hierarchy, it is considered as necessary competence of the leader of any level, becomes a strategic
guideline of development of this organization. Leadership becomes distributed. At the same time, there is an integration of
charismatic and command styles of leadership. The distributed leadership requires integrity and transparency of the system of
management, a high degree of decentralization, delegation and nurturing of the internal environment. The focus of attention
is the personality and the team.
Современные требования к образованию в Казахстане обусловлены необходимостью обеспечения
ускоренного социально-экономического развития, потребностью в подготовке профессиональных
кадров с управленческой компетентностью и готовностью к деятельности в условиях инновационно-
го развития.
Одной из актуальных инноваций является проект «Исследование в действии» или «Action
Research».
Action Research – это процесс, который направлен на изменения самого учителя, его профессио-
нальных и лидерских качеств, процесс, в результате которого происходит изменения по отношению
к Миссии, стратегическому планированию, приоритетам деятельности, политике обучения и вос-
питания.
Знакомство Назарбаев Интеллектуальной школы физико-математического направления г.
Талдыкорган с проектом началось в Кембридже, на факультете образования университета, где ра-
ботают педагоги, способные увлечь идеей изменения в образовании. Учителя интеллектуальных
школ имели возможность познакомиться с опытом учреждений, которые являются лучшими в
Великобритании благодаря участию в проекте «Исследование в действии». Теперь одна из этих школ
– Bottisham Village College- наш партнер по Проекту.
Поездка в Кембридж стала вдохновением для нас, и мы активно включились в процесс качествен-
ного исследования.
За период с октября 2012 года по январь 2013-го мы изучили множество источников об этом про-
екте, встречались с теми, кто знаком с технологией Action Research: с выпускниками факультета PDP
Назарбаев Университета, с тренерами Центра педагогических измерений и Центра педагогического
мастерства, иностранными коллегами.
После январской сессии, которая прошла в Кокшетау и где мы вновь встретились с коллегами из
Кембриджа: Ричардом Баерсом, Кейт Иванс, Дженни Ранкин – были созданы рабочие группы, кото-
рые определили темы, план действий, контактных партнеров; организовано он – лайн сообщество по
Проекту «Исследование в действии».
111
Вторая большая встреча состоялась в г. Талдыкорган в марте месяце текущего года. Здесь были
представлены первичные отчеты о проделанной работе, предложены рекомендации по изменению
или улучшению исследования, проведены мастер-классы наших тренеров. Семинар был мотиваци-
онным для следующего этапа деятельности по Проекту: предстояло подготовить отчеты перед кол-
легами из интеллектуальных школ, представителями команд Центрального аппарата, Центра педа-
гогического мастерства и др.
Учебный год завершила конференция команд по исследованию практики, которая состоялась в
мае месяце в г. Астана. Здесь собралось профессиональное сообщество педагогов, заинтересованных
в изменении практики преподавания и обучения, воспитания и управления. Обмен наработками,
успехами, рекомендациями – вот главная особенность этой встречи. Особую поддержку оказали
участникам Коллин Маклафлин и Роз Маклиллан, которые направляли, подсказывали, вызывали
на дискуссию и подводили к решению вести рефлексию, наблюдать за работой других в процессе
«критической» дружбы, определять пути для сотрудничества, расширить границы Проекта «Action
Research». Ценным итогом конференции стала выработка стратегии включения в проект по исследо-
ванию членов коллективов интеллектуальных школ, расширения составов команд, рекомендаций по
транслированию приобретенного опыта в процессе погружения в проект.
В ходе отчетов команд прошло обсуждение постеров как обзорного способа передачи опыта и
знаний, которые получены в ходе исследования. Успешное исследование начинается с проблемы или
постановки вопроса, что, как отметили многие команды, является самым сложным в разработке ис-
следования в действии.
В отличие от вопросов, на которые мы отвечаем односложно – «да» или «нет», правильно по-
ставленный вопрос требует более подробного ответа и исключает варианты ответов, которые уже
известны учителям. Action Research не предоставляет исчерпывающих ответов на все наши вопросы
о том, как ученики учатся, или о том, что педагоги могут сделать для усовершенствования практики
преподавания и обучения. Но использование Action Research в ежедневной работе изменяет учите-
ля: он приобретает навыки рефлексии, наблюдения, критического друга, эффективного партнера.
Поэтому Action Research станет постепенно частью образовательного процесса в школе, где осущест-
вляется реальная практика и позволит предпринимать действия по изменению управления, воспи-
тания, формирования лидерства.
112
Сообщество учителей-участников проекта Action Research из городов Кокшетау и Талдыкорган. Март 2013 г.
Главной особенностью Проекта Action Research является вовлечение и поддержка учителей, кото-
рые готовы меняться и менять свой опыт, транслировать пошаговые изменения, говорить о рисках –
это значит, появилась возможность вовлечь как можно большее количество педагогов к построению
Высокоэффективной школы:
• используется опыт внешних специалистов (рекомендации консультантов с факультета образо-
вания университета Кембридж и экспертов – партнеров колледжа, ЦПМ);
• апробируются теоретические задумки и предположения командой исследователей, под-
держивающих и включившихся педагогов в процессе исследования (кураторы, психологи,
учителя-предметники);
• развивается продуктивный диалог, основанный на профессиональном сотрудничестве педа-
гогов школы (методические объединения учителей, в том числе иностранных, кураторский
институт, психологическая служба школы);
• применяются полученные навыки для улучшения преподавания учителями школы;
• поддержка студентов участниками исследования, включение родителей в процесс изменений
преподавания и обучения, заинтересованность в личностном изменении учеников;
• совместное обучение учителей для определения задач, принятия решений, выявления силь-
ных сторон характера для эффективного распределения ролей, формирования командного
духа, планирования деятельности.
Важным условием для успеха педагогических исследований Кеннет М. Зейхнер считает развитие
исследовательской культуры, вклад в интеллектуальный рост педагогов, интеллектуальные задачи и
стимулы, работу в течение долгого времени, которая помогает при создании профессионального со-
общества. Это становится возможным в процессе вовлечения во взаимодействие всей команды шко-
лы над решением поставленных задач и реализации миссии, методического и компетентностного
обогащения в практической деятельности, приводящей к изменению практики преподавания.
Сейчас уже учителя, апробировавшие проект в 2012-13 учебном году, понимают, что Action
Research способен:
• помочь в реализации Интегрированной образовательной программы;
• переосмыслить существующую школьную практику преподавания, обучения, воспитания,
управления;
• улучшить взаимоотношения в коллективе, создать условия для развития лидерства, партнер-
ства, наставничества, тренерства и др.;
• совершенствовать педагогическое мастерство учителя, ведь среди приоритетов школы – про-
фессиональный рост педагогов до уровня учителя-исследователя.
113
Таким образом, в школе Action Research помогает учителю осмыслить свою педагогическую дея-
тельность, выявить ее плюсы и минусы, устранить недостат ки, апробировать новые идеи и проекты,
методы и материалы, а администрации – оценить правильность выбранной стратегии, эффектив-
ность используемых инструкций, методических реко мендаций, учебных планов и др., наконец, об-
щий ход обучения в школе.
В 2013-14 учебном году 10 обученных менторов начали внедрение данного Проекта в школе через
включение в команды учителей-предметников, работающих на разных ступенях школы: начальной,
основной, старшей, работников детского сада, представителей психологической службы. В их задачу
входит пошаговое сопровождение новых команд по исследованию практики: выбор темы, фокус-
групп, методов исследования, поэтапное обсуждение и консультирование, изучение ресурсов и опы-
та школьного сообщества и международного уровня, наблюдение за уроками и тренингами, анализ
исследования для определения направлений дальнейшей работы, трансляция опыта внутри школы
и для слушателей уровневых курсов при ЦПМ, создание интеллектуальной продукции для распро-
странения приобретенных знаний.
Мы надеемся, что участие каждого в Проекте Action Research станет большим вкладом по из-
менению системы преподавания и воспитания учащихся, выстраиванию эффективных школьных
команд, управления школой.
Список литературы:
1. Кеннет М. Зейхнер. Исследование образовательной деятельности. 2006.
2. Herber Altrichter, Peter Posch. Экспериментальное исследование как предварительное усло-
вие инноваций. 2009.
3. Tsafos. V. Общение учитель-ученик в ходе исследования в действии. 2009.
БІЛІМ САПАСЫН АРТТЫРУДАҒЫ ЖАҢА
ФОРМАЦИЯ МҰҒАЛІМІНІҢ РӨЛІ
Балғабаева Ж.Ж.
Орал қаласының № 19 орта жалпы білім беретін мектебі
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ
Аңдатпа
Мұғалімнің кәсіби өсуіне Кембридж Университетінің бағдарламасының ықпал етуі.
Аннотация
Воздействие программы Центра педагогического мастерства и Университета Кембридж на повышение квали-
фикации учителя.
Abstract
Іmpact of the Cambridge University’s program on the professional development of teacher.
Қазіргі заманғы зерттеулерде техника ғасырының орнына адамды зерттеу ғасыры орын алып
отыр. Әр адамның тұлғалық қасиеттерінің қалыптасуына білім беру философиясы мен мазмұны
тікелей әсер етеді. Білім процесі субьектілері-оқушы мен мұғалім.
Мектеп табалдырығын аттаған жас бала ертеңгі ел тұтқасы десек, оларды парасатты, саналы аза-
мат етіп тәрбиелеу- әрбір ұстаздың борышы. Бүгінгі мұғалім оқушыларына тек білім беріп қана
қоймай, олардың берілген білімді болашақта қалай жаратып жатырғандығы секілді мәселелерді
де қамтуы тиіс. Алдыңғы қатарлы тәжірибені жетілдіре отырып, оқу үрдісіне жаңа әдіс-тәсілдерді,
оқытудың жаңа технологияларын енгізіп, оқушылардың жалпы дамуын қамтамасыз етуі керек. Бала
жаны жаңалыққа құмар, білмегенін білгісі келіп, белгісіз нәрсені ашуға тырысатын болғандықтан,
ұстаз олардың осы талпынысын дамытуға көңіл бөлуі тиіс. Оқушылардың сүйіспеншілігін арт-
тыру мақсатында сабақ барысында тиімді әдіс-тәсілдерді енгізіп, оны ұйымдастыру формасын
түрлендіріп отыру – мұғалімнің басты міндеті екені белгілі. Мұндай жағдайда мұғалімнің шеберлігі,
ұйымдастырушылық қабілеті үлкен орын алады. Бастауыш мектеп оқушылары үшін мұғалім
олардың еліктейтін, үлгі ететін абыройлы жан. Олар ұстазының бүкіл іс-қимылына, жүріс-тұрысына,
сөйлеу мәнеріне, адаммен қарым-қатынасына еліктейді. Сондықтан да жауапкершілігі мол ,адал да
114
мейірімді, әділ де парасатты, рухани дүниесі бай педагогтар ғана балаға білім мен тәрбие беріп, оның
жан дүниесіне әсер ете алады.
Қоғамда болып жатқан әлеуметтік-экономикалық өзгерістерге сәйкес білім беру мақсаты мен
міндеттері оқушыларды әлемдік даму деңгейіне сәйкес белгілі бір біліммен қаруландыруды және
ұлттық, сана – сезімін тәрбиелеуді көздейді. Бұл міндетті шешу және қазіргі кезде білім берудің
мемелекеттік стандарттарының жасалуы, оқушылардың стандарт деңгейінен кем емес білім
алуының талап етілуі оқытудың дәстүрлі әдіс-тәсілдерін өзгертіп, озық технологияларды қолдануды,
мұғалімдердің әдістемелік даярлықтарына қойылатын талаптар деңгейін көтеріп, олардың оқытудың
жаңаша әдіс- тәсілдерін, жаңа технологияларын меңгеруін қажет етеді.
Ал, жаңа технологияны меңгерудің қажетті шарттарының бірі- мұғалімнің кәсіптік білімін
жетілдіруі болып табылады. Мұғалімнің өздігінше кәсіби білім көтеруі- жалпы мәдениет пен
кәсіби тілектерін өтеу, танымдық мүддесін қанағаттандыру мақсатында арнайы жүйелі түрде
ұйымдастырылған, жан-жақты, жеке және кәсіби маңызды танымдық қызмет. Бұл мұғалімнің
шығармашылық қабілеті мен кәсіби шеберлігінің қалыптасуына тығыз байланысты , оның кәсіби
өсуі мен педагогикалық қызметінің қорытындысына тікелей бағытталған көпсатылы қызмет болып
табылады. Түптеп келгенде, бұл оқушылардың жеке тұлға болып қалыптасуына игі әсерін тигізері
сөзсіз.
Қазіргі заман мұғалімінің білім беруді өзгертуіне көптеген әрекеттер жасауына тура келеді. Білім
берудің басты мақсаты адамның тұлғалық қайталанбас қасиеттерін, рухани дүниесін, шығармашылық
әлеуетінің дамуына әсер етуіне орта құру болып табылады.
Бұл мақсаттар еліміздегі білім беру жүйесінің алдына жаңа инновациялық, технологиялық
әдістерді қолдануды игеру, оқытудың жаңа модельдерін іздестіру және оны үнемі жетілдіріп отыру
міндеттерін күн тәртібіне ендірді. Осы бағытта Қазақстанның әлемдік қоғамдастыққа ықпалдасуы
үшін шетелдік тәжірибелерді зерделеп, енгізу талабы туындап отыр. Әлемдік білім кеңістігінің
даму тарихы, оның әр кезеңдегі айқындалған тенденциялары әр халықтың өркендеуінің, қоғамдағы
прогрессивтік өзгерістердің біліммен байланыстылығын, білім саласының өзгермелі өмірдегі аса
маңыздылығын дәлелдеп отыр. Осы тұрғыдан алғанда, егемен Қазақ елінің білімі мен ғылымының
стратегиясы, білім беру жүйесінің ұлттық білім мен тәрбие идеяларын сақтай отырып, әлемдік білім
кеңістігіне кірігуімен анықталады. Қазіргі мектептердегі оқушылардың бойындағы функциональды
сауаттылық пен өмірге қажетті құзырлылықтар жиынтығын дамытуға басты назар аударылып отыр.
Сондықтан әрбір ұстаз жаңа кезең мұғалімінің қызметіне сай болу үшін педагогикалық үрдістің
бірізділігін және оқу мен тәрбиенің бір тұтастығын сақтай отырып, оқушының рухани өсуіне жағдай
туғыза алатын, жаңалықтарды қабылдауға құмбыл, өз әрекетіне өзгеріс енгізе алатын, өзгермелі
өмірге оқушыны да, өзін де даярлай білетін шығармашыл тұлға болуы тиіс. Қазіргі талаптың басты
міндеті – педагог мамандардың кәсіби құзырлығын қалыптастыру мен біліктілігін үздіксіз артты-
руды, ғылыми-әдістемелік қызметтің жаңашылдығын, түрлері мен әдістерін іздестіруді қамтамасыз
ету, оны үйлестіре білу болып отыр. [2, 1-б]
«Адамнан алатын тәрбие өз мақсатына жетті, адам соншалықты жетілгенде еркі мен күші
арқылы өзінің білімін келешекте жетілдірудің жолы мен тәсілдерін, жеке өзі жүзеге асыра алады…»
(А.Дистервег)
Қоғам әрқашан да мұғалімге жоғары талап қояды. Біреуді үйрету үшін, өзің де одан да көп білуің
керек. Жаңа тұрпатты мұғалім тек өз пәнін білумен ғана шектелмейді, әдістемені, жақын ғылымдарды,
қоғам өмірін, саясатты, экономиканы білуі керек, себебі оның алдындағы оқушылар өзгереді, уақыт
өзгереді, оқушының қоғам, қоршаған орта туралы көзқарастары тереңдейді
Біліктілігін арттыру- Педагогты тұлға ретінде зерттеу және қызметін зерделеу – ғылыми-әдістеме
жұмысының сапасы мен тиімділігін арттыру үшін қажетті жағдай. Мектебімізде «Назарбаев
Зияткерлік мектептері» Кембридж университеті сарапшылармен бірлескен біліктілікті арттыру
институтының жалпы білім беретін мектептерге арналған біліктілікті арттыру курстары бойынша 6
мұғалім 3 деңгейді , 1 мұғалім 2 деңгейді өтті, тағы 2 ұстаз 3 деңгейді және 1 мұғалім 1 деңгейді өтіп
жатыр.
Елбасымыз Қазақстан халқына арнаған Жолдауында «Біздің жас мемлекетіміз өсіп, жетіліп,
кемелденеді, біздің балаларымыз бен немерелеріміз онымен бірге ер жетеді. Олар өз ұрпағының
жауапты да жігерлі, білім өрісі биік, денсаулықтары мықты өкілдері болады. Олар бабаларының
игі дәстүрлерін сақтай отырып, қазіргі заманғы нарықтық экономика жағдайында жұмыс істеуге
даяр. Олар қазақ, орыс, ағылшын тілдерін еркін меңгереді, олар бейбіт, абат, жылдам өркендету
үстіндегі, күллі әлемге әйгілі, әрі сыйлы өз елінің патриоттары болады» деп көрсетілгендей, ертеңгі
келер күннің бүгінгіден гөрі нұрлы болуына ықпал етіп, адамзат қоғамы алға апаратын құдіретті
күш – білімге тән. Жас мемлекетіміздің болашағы-бүгінгі мектеп оқушылары. Оларға бірдей талап
қойып, олардың табиғи қабілеттерін, нақты мүмкіндіктерін анықтап, соған негіздеп оқыту-бүгінгі
күннің өзекті мәселесі.
115
Бағдарламаның мақсаты – оқушылар өздерінің қалай оқу керектігіне назар аудара отырып, олардың
өз ойлары мен дәлелдемелерін нақты жеткізе алатын, яғни ойға жүйрік, тілге шешен, әрі жазбаша
түрде еркін, көркем бейнелеп жазуға төселген, бірнеше тілді қатар меңгерген бәсекеге қабілетті жан-
жақты жетілген жеке тұлға қалыптастыру болып табылады. Ондай «тұлға» болашаққа сенімді, ынталы,
сыни пікір көзқарастары жүйелі дамыған, қазіргі сандық технологияларды, өмірде өз білімін қалыптан
тыс жағдайда да еркін әрі терең пайдалана білетін жан болуы тиіс. Оқытудағы «Кембридж тәсілінің»
теориялық негіздерінде түрлі тәсілдер қарастырылғанына қарамастан, орта білім беру жүйелерінде
әлемдік жоғары деңгейге қол жеткізген анағұрлым танымал оқыту әдістемелері арасында сындарлы
(конструктивті) теориялық оқыту тәсіліне басымдылық берілген. Бұл оқытудың басты бағыты – ойлау-
ды дамыту болып табылады. Яғни, оқушы өзінде бар білімді түрлі дереккөздері арқылы, мұғалімнен,
оқулықтан, достарынан алған білімдермен біріктіре отырып іске асырады. Осыған дейін біз дәстүрлі
оқыту үрдісін іске асырып келгенбіз. Өткен ғасырдың басында-ақ американ педагог-психологі Джон
Дьюи жоғарыдағы «дәстүрлі» білім беруді енжарлықпен білім алу үдерісі ретінде сипаттады және
өзара әрекеттің немесе сыни қатысудың төмен деңгейін ғана қажет ететін жаттап алу әдісі деп сынаған.
Ал осыған дейін біздер қолданып келген «дәстүрлі оқыту» қандай оқыту? Ол – қазіргі мұғалімнің
45 минуттағы іс-әрекеті. Мұғалім кіреді, сабақ сұрайды, сабақ түсіндіреді. 4-5 оқушыны бағалайды,
қалғандары сол қалпында қалады. Бұл жердегі мұғалім тарапынан берілген дайын білімге оқушылар
өздігінен ары қарай дамыту, іздену, ойласу, атсалысу, салыстыру, пікір алмасу, пікір таласты-
ру т.б. жайлар қолға алынбайды. Мұндай білімнің аясы тар, көбіне жаттанды есте сақтауға алып
келеді. Сондықтан көбіне санада механикалық есте сақтау арқылы алынған білім ойлаудың төменгі
деңгейінде ғана жүзеге асырылады. Ары қарай терең ойлану үрдісі іске асырылмайды. Ал сындар-
лы («конструктивті») оқытуда керісінше, мұнда басты басымдылық оқушыға беріледі. Мұғалімнен
гөрі оқушы көп ойланып, көп талқылап, достарымен көп сөйлесіп, әрекеттенуі керек. Ал мұғалімнен
өз сабақтарын оқушының идеясын, білім-біліктілігін дамытуға ықпал ететін міндеттерге сай етіп
ұйымдастыру талап етіледі. Мұндай міндеттер оқушылардың оқыған тақырып бойынша білімдерін
өз деңгейінде көрсетіп, кейбір болжамдар бойынша күмәнды ойларын білдіре алатындай пікір-
көзқарастарын нақтылап, жаңа ұғым-түсініктерін өрістетуге орайластырылып құрылады. Өзімнің
іс-тәжірибеме өзгерістер енгізу мен үшін маңызы зор қадам болып табылады. Сол мақсатта өзіме
жоспар құрдым. Жаратылыстану бағытындағы пәндерді оқытуда жеті модульдік әдіс-тәсілдердің
сабақ жоспарын құру мақсатында мынадай міндеттерді көрсетуге болады:
• Оқушылардың тақырыпқа, сабаққа қызығушылығы
• Балалардың белсенділігі, іске қатысуға, қамқор болуға, қол ұшын беруге дайындығы, ұжымдық
жұмыстан қанағат алуы.
• Сыныптағы психологиялық климаттың жақсаруы, сынып ұжымының топтасуы, бірыңғай
құндылықтар мен көңіл-күйдің пайда болуы.
Біз осы кезге дейін жиынтық бағалауды қолданып келдік. Ал ағылшындарда бағалаудың
«формативті» түрі басым қолданылады екен. Бұл бағалау «Оқыту үшін Бағалау» немесе «ОүБ» деп
аталады. Бұл бағалауда оқушының барлық мүмкіндіктері мен қабілеттерін ескере отырып, оқушыны
ынталандыру арқылы ары қарай оқытуға жетелеу. Яғни бірден жиынтық баға қоймай, материалдың
игерілмей, қамтылмай қалған тұстарын нақты көрсетіп, толықтырып қайта оқуға бағыттау. Біздің
мұғалімдердің арасында осы кезге дейін «Саған «+4» немесе «саған – 5» деп айтылатын ауызша
бағалау жиі кездеседі. Формативті бағалау осындай «+4» беске және «– 5»-ті де толық беске жеткенше
жетелеу, яғни бала білімін одан ары жетілдіре түсу болып табылады. [2, 1-б]
Практика кезінде оқушылардың білімін бағалау үшін критерий жасап, әр оқушының өзін-өзі
бағалауына мүмкіндік бердім. Критерийлі бағалау оқушылардың өздеріне сын көзбен қарап, диск-
припторларды қолдану жұмыстарын, білімдерін обьективті түрде бағалауға көмектеседі.
Бұл жерде «Маған айт, мен оны ұмытамын, көрсет, мүмкін, есімде сақтармын, мені қызықтыр,
мен сонда түсінемін» деген қытай даналығының түпкі мағынасына терең бойлауға тура келеді.
Ғалымдар оқыған, естіген, көрген т.б. әрекеттерден гөрі адамның өзі өзгелерге түсіндірген білім көп
есте сақталатынын айтады. Алайда барлық оқыту үдерісін ұйымдастырып, көшбасшылық жасайтын
мұғалім болғандықтан, бағдарлама ең алдымен, мұғалімге қарай бағытталады. Өйткені мұғалімдер
ойлау қабілеттері жоғары деңгейде дамыған оқушыларды қалыптастырғылары келсе, онда алдымен
өздерінің де терең ойлау қабілеттерін дамытқан жөн. Сонда ғана бір жақты, «тек менікі дұрыс» деген
сенімнен гөрі, жаңашыл идеяларға деген көңіл көкжиектері ашылып, жаңаша қалыптасуы мүмкін.
Бағдарламаның басты жаңа бағыты – іс-әрекет арқылы зерттеу болып табылады. Ағылшын
ғалымдары теориялық білімдерін міндетті түрде мектептерде қолданып, оның дұрыс-бұрыс
жақтарына терең талдау жасап отырады екен. Осы бағытта әрбір жаңашыл мұғалімнен өзі сабағында
қолданған жаңа тәсілдердің дұрыс-бұрыс жағын терең талдап, зерттеу жүргізу талап етіледі.
Қорыта айтқанда, бұрын оқу үдерісі кезінде бар салмақ мұғалімге түсетін. Ол белгілі шеңберде
жұмыс жасайтын. Жаңаша оқытудың «Кембридждік» жүйесі бойынша бұл тәсіл біршама
116
өзгереді. Мұнда балаларға білім дайын күйінде берілмейді, керісінше оқушылардың өздерін еркін
ұстауға,ойлануға мүмкіндік жасалады. Олар өз беттерімен және өзара әрекеттесе оқып-үйреніп,
ортақ бір шешімге келуге бағытталады. Сондықтан да қазіргі таңдағы әрбір ұстаздың да, оқушының
да іс-әрекеті ерекше шығармашылық сипатта болуы керек. [2, 1-б]
Жаңа форматтағы курстың тәжірибелерін өз сабақтарымда қолдану өзімнің жұмыс жасау стиліме,
белсенділігіме, оқушылармен қарым-қатынас деңгейіме әсер еткенін байқаймын. Бұл модульдерді
сабақта қолдану оқушыларға да ұнағандықтарын байқадым. Оқушыға сабақтың ұнағаны оның
пәнге деген қызығушылығын арттырады. Ал ол кейде талантты және дарынды балаларды анықтауға
да септігін тигізетіні анық. Сөйтіп мұғалімнің өз жұмысында жаңаша іс-тәжірибелерді енгізіп,
жұмыстанып отыруы көптеген жетістіктерге жетудің кепілі болмақ.
Бұрынғы сабақтарымда менің сыныбымда тыныштық орнаса, қазіргі сабақтарымда оқушылардың
күлкісі жиі естіледі.
Ең алғаш жүрексініп кіріскен бұл жаңа әдіс -тәсілдер оқушылар үшін қызғылықты бол-
са, өзіміз үшін таптырмас тың методика болды алдағы уақытта мен сабақтарымда жеті модулді
ықпалдастырып өткізуді ойлаймын,ойлап қана қоймай сол модулдерді жүзеге асыруды мақсат
етіп аламын. Ж.Аймауытов «Сабақ беру – үйреншікті жай ғана шеберлік емес, ол жаңадан жаңаны
табатын өнер» менің де осы курстың арқасында өзімнің бойымнан жаңа өнерлерді тапқандаймын
[3]. Мектеп жұмысы мен оқушы жетістіктерін өрістетудегі негізгі тұлға –мұғалім болса, мұғалімдік
тәжірибемдегі ендігі мақсат –осы алған білімімді саралап, тәжірибеде толықтырып, нәтижелі білім
беруге бағытталған әдіс-тәсілдерді тиімді пайдалану жолдарын іздестіру болады.
Достарыңызбен бөлісу: |