Халықаралық Ғылыми-тәжірибелік конференция международная научно-практическая конференция


Guidelines for developing your enrichment cluster



Pdf көрінісі
бет69/72
Дата13.02.2017
өлшемі4,05 Mb.
#4072
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   72

2. Guidelines for developing your enrichment cluster

Authentic learning can be introduced by shaving and devoting some time in the weekly calendar to the 

type of experiences that have been previously described. The guidelines below will assist you to develop 

your enrichment cluster and write the description of an attractive and exciting enrichment clusters for your 

students [6, pp. 41-44].

2.1. Getting started

First, think of some things in which you have a special interest. Write a few words about that idea. 

These  words  will  be  the  starting  point  for  your  enrichment  cluster.  Some  examples  of  getting-started-

ideas are: Moon landing, Eskimos, Environmental Care, the Silk Road, the Number Phi, Castles, Chemical 

Experiments, History of Ancient Greece, and Painting. Do not worry if you are not sure whether you can 

develop an enrichment cluster on that field at this stage of the process. Write one, two or three ideas just to 

get started.

2.2. General Area(s) of Knowledge

Use the following list to indicate the general area or areas of knowledge where your getting-started-

ideas falls: Language, Arts, Literature, and the Humanities, Physical and Life Sciences, Mathematics and 

Physics, The Arts, Social Sciences, Computers, Physical Education, Home Economy / Industrial Technology, 

Other (specify).

2.3. Specific Areas(s) of Knowledge

Indicate  the  specific  area(s)  of  knowledge  within  the  general  area(s)  upon  which  your  cluster  will 

focus. For example, if the general area of your enrichment cluster is Social Sciences, specific areas might 

be Anthropology, Communication studies, Geography in Central Asia, Medieval history, Psychology, and 

Migrations. In the general area of Physical and Life Sciences, specific areas might include Botany, Genetics, 

Zoology, Environmental sciences, and Nutrition. In the general area Mathematics and Physics, examples of 

specific areas include Matter, Nuclear physics, Sound, Robotics, Astrophysics, Application of mathematics 

to the real world, and Famous physicists and mathematicians.



2.4. The Key Questions

The most important element of an enrichment cluster is that students act as real professionals in the 

development  of  a  product  or  a  service.  We  can  achieve  this  goal  considering  our  getting-started-ideas, 

general and specific areas of knowledge, and above all, the answers to the following questions:

1.  What do people who are interested in this area do?

2.  What products do they create and/or what services do they provide?

3.  How, and with whom, do they communicate the results of their work?

4.  What resources and materials are needed to produce high quality products and services?

5.  What steps need to be taken to have an impact on intended audiences?

The answers to some of these questions are obvious. For example, photographers produce photographs 

and film makers make movies. However, the answers to other questions are not so obvious. There are many 

types of photographs (portrait, scenery, sports...), and there are many specific issues about the Second World 

War can be topics for enrichment clusters. One of the most important aspects of an enrichment cluster is that 

the selected areas of knowledge are wide enough so that students have a wide range of options to create 

products or services in that area. Another important aspect is that the questions above require some work 

and time on your part. This effort will help you to professionalize your cluster and gain enough background 

to scale the level of content and the level of inquiry of your cluster.

2.5. Identifying Resources

There are only two ways to answer the questions above. One is to find a professional in the specific area 

of knowledge selected and discuss the answers with him or her. Another is to find one or more books that 

describe the purpose and methodology of the particular field. All disciplines have introductory books and 

«how-to» books that describe the work that professionals do in the course of their work. These types of 

books are usually written for young audiences and introductory researchers, and in most cases can be used 

as resources guide for students as well as adults who are facilitating a cluster. Below are some examples of 

these types of books:

How To Trace Your Family Tree

The Restoration Manual

Usborne Introduction to Chemistry

The Amateur Meteorologist



436

Writing Family Histories and Memoirs

The Book of Where and How to Be Naturally Geographic

My Backyard History Book

The Amateur Naturalist: Explorations and Investigations

Understanding History: A Primer of Historical Method

Ecology: A Practical Introduction With Projects and Activities

Usborne Guide to Fashion Design



2.6. Title and description

Now it is time to think of a creative title for your cluster and an attractive description that sparks the 

interest and passion of your students.

The title should be both snappy and give some indications that the cluster will deal with methodology, 

knowledge, and procedures typically used by professionals in the discipline. Sometimes this purpose can 

be successfully achieved by using a colon in the title. Examples of this type of titles are Dig That Dance: A 

Choreographic Workshop; Lights, Camera, Action: Techniques of Video Production; Dear Mr. Shakespeare: 

Play Writing for Young Authors, and The Mighty Duck Savers: Preserving the Ecology of Local Wetlands. 

Titles can also define the type of work that can be done in a cluster. For example, The Desktop Publishing 

Company, The Local History Research Team, The Female Mathematics Support Group, and The Creative 

Furniture Design Guild.

The description of the cluster should also include two messages. First, the description should point out 

the type of questions that can be raised and / or the type of information that will be studied. Second, and 

perhaps more important, are the kind of products that will be generated in the cluster. Remember that 

the most important aspect of a cluster is that students generate a product or service. It is essential that the 

description of a cluster include this matter. Here are some examples:



    A. Flight School: Designing and Building Your Own Aircraft

    Basic principles of aerodynamics will be studied to learn what keeps airplanes in the air. You will 

design, build, and test fly your own model plane. We will have a contest to see whose plane flies the 

highest, farthest, and longest. 



    B. Gamers Institute

    Explore the world of math games and puzzles with parent Lynn Weeks. Investigate visual games 

and optical illusions, dice games and probability, origami, games of logic, problem solving brain 

teasers, and more. Learn how a games company develops their popular games. Create your own 

board game or puzzle, and share with the group in a «Game Meet».

3. The role of the teacher in the development and implementation of an enrichment cluster

Developing an enrichment cluster requires skills that most teachers have acquired throughout his career, 

especially if they have ever participated in extracurricular activities, student clubs, sports and arts initiatives, 

or mentorship programs. The role of teachers in an enrichment cluster can be described as follows:

First, the teacher in an enrichment cluster acts as the facilitator of authentic learning. Thus, the teacher 

does not determine the steps in developing the product or service, but provides support to students during 

the project development. For example, the teacher can help students to contact an expert in photography, 

assists students making arrangements to use a photo-processing lab, or get a camera for students to take 

photos.

Second,  the  teacher  should  also  encourage  students  to  imitate  the  roles,  methodologies,  knowledge, 



procedures and responsibilities of real professionals in the specific area of knowledge. In other words, the 

teacher’s role is to coach, support, and escalate the level of the performance at the highest level.

Third, the teacher should also allow students to experience the frustration and success that occur during 

the  development  of  a  real-world  project.  Only  if  students  experience  the  same  feelings  as  professionals 

while doing your project will know that means working in the specific area of knowledge.

Fourth, assessment is an integral part of developing the product or service and should not be imposed 

from outside. Students must select their own assessment criteria and use them to evaluate their work.

4. Precautions planning and developing enrichment clusters in your classroom

At  least  two  precautions  must  be  considered  when  planning  and  developing  an  enrichment  cluster. 

First, do not confuse an enrichment cluster with a mini-course. A mini-course is designed to teach a set 

of predetermined content or thinking skills that are not typically covered by the general curriculum. An 

enrichment cluster, on the other hand, is a learning situation designed for students to generate a product or 

service that will impact a real audience. Designing and developing an enrichment cluster can be easier and 

a more natural process than planning traditional teaching units. In an enrichment cluster, the teacher does 

not necessarily need to dominate all content and skills related to a specific area of knowledge, but must be 

able to provide an appropriate learning environment and the resources needed to develop their projects.

Second, some teachers find it difficult to escalate the level of knowledge pursued in a cluster. Some 

enrichment clusters do not offer students challenging opportunities and only become a soft and fun learning 


437

experience who does not represent the real work that professionals do in their disciplines. If the teacher is 

not able to escalate the level of knowledge in a cluster, it is more likely that students do not get to use the 

methods, skills and procedures that professionals use in the real world and end up developing enjoyable 

activities that do not meet the requirements of authentic learning and the solution of real problems.

References

1. Brody, L. E., Stanley, J. C. Young college students: Assessing factors that contribute to success// The academic 

acceleration of gifted children: College Press / Editors W. T. Southern, E. D. Jones, 1991. P. 102-132.

2. Kulik, J. A., Kulik, C. C. Effects of accelerated instruction on students // Review of Educational Research, 

№ 54, 1984. P. 409–425.

3.  Neihart,  M.  The  socioaffective  impact  of  acceleration  and  ability  grouping  recommendations  for  best 

practice // Gifted Child Quarterly, № 51, 2007. P. 330-341.

4.  Renzulli,  J.  S.  Using  enrichment  clusters  for  performance  based  identification  //  Gifted  Education 

International, № 15, 2000. P. 22-28.

5. Renzulli, J. S., Reis, S. The schoolwide enrichment model: A how-to guide for educational excellence. 

Creative Learning Press, 1997

6. Renzulli, J. S ., Gentry, M., Reis, S. M. Enrichment clusters for developing creativity and high-end learning. 

// Gifted and Talented International, № 22, 2007. P. 39-46.

7. Richardson, T. M., Benbow, C. P. (1990). Long-term effects of acceleration on the social-emotional adjustment 

of mathematically precocious youths // Journal of Educational Psychology, № 82, 1990. P. 464-470.

8. Rogers, K. B. Lessons learned about educating the gifted and talented: A synthesis of the research on 

educational practice // Gifted Child Quarterly, № 51, 2007. P. 382–396.

ОРТА БІЛІМ ЖҮЙЕСІНДЕГІ ҚОҒАМДЫҚ-ГУМАНИТАРЛЫҚ  

ПӘНДЕРДІҢ ӘЛЕМДІК БІЛІМ КЕҢІСТІГІНЕ КІРІГУ ҮРДІСТЕРІ

Юсупова Т. К.

Химия-биология бағытындағы Назарбаев Зияткерлік мектебі 

Қарағанды қаласы 

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ



Аңдатпа

Бұл мақалада орта білім жүйесіндегі қоғамдық-гуманитарлық білім мәселелері, оларды шешу жолдары ретінде 

өзіндік іс-тәжірибемен бөлісу, заманауи талаптарға сай білім беруге жаңаша көзқарас қарастырылады.

Аннотация

В данной статье рассматриваются проблемы преподавания общественно-гуманитарных предметов в систе-

ме среднего образования. Автор излагает свои взгляд на современный новый подход к образованию на примере соб-

ственного опыта.

Abstract

Social humanitarian subjects concerns in secondary school education are considered in this article. Author states own 

point of view about modern approach in education based on own experience.

Біздің заманымыз – өткен заманның баласы,

келер заманның атасы!

А. Байтұрсынов

«Білекті бірді жығар, білімді мыңды жығар» деген халық мақалы өзектілігін жоғалтпай, бәсекеге 

қабілеттілікті  қажет  ететін  осы  заманға  арнап  айтылғандай.  Қазіргі  әлемде  білімі  дамыған  елдер 

көш бастайды. Қоғамдық өмірдің экономика, саясат, әлеуметтік, мәдени аялары білім деңгейімен 

тығыз  байланыста  өрбиді.  ҚР  білім  беру  саласындағы  маңызды  құжаттар,  тұжырымдамалар  мен 

бағдарламаларында бәсекеге қабілетті білім беру мәселесі негізделеді. Қазақстан Республикасында 

білім  беруді  дамытудың  2011–2020  жылдарға  арналған  мемлекеттік  бағдарламасының  мақсаты 

«экономиканың орнықты дамуы үшін сапалы білімнің қолжетімділігін қамтамасыз ету арқылы ада-

ми капиталды дамыту, білімнің бәсекеге қабілеттілігін арттыру» деп жарияланды. [1] 



438

Қоғамдық-гуманитарлық  пәндердің  өзегін  құрайтын  тарих  пәніне  тәуелсіздік  жылдары 

жұртшылықтың  қызығушылығы  артып,  тарихи  ақтаңдақтарды  жоюға  бет  алды.  Төрт  құбыла 

түгенделіп,  есімдері  ұмытыла  бастаған  батырлар,  хандар,  билеріміз,  ақын-жазушылар,  қоғам 

қайраткерлері  туралы  бірталай  еңбектер  жарық  көрді.  Олардың  шығармалары,  еңбектері  кітап 

етіп  басылып  тарала  бастады.  Ғаламтордың  қазақ  тілді  сайттарында  ұлттық  тарих  беттеріне 

арналған  көптеген  ақпараттар  орналастырылды.  Жер-су  аттары  да  ұлттық  өзгешелігімізді  таны-

татындай  қазақы  аттарға  ие  бола  бастады.  Жер-жерлерде  көшелерімізді  көркейткен  ұлтымыздың 

айтулы  тұлғаларына  арналған  еңселі  ескерткіштер  бой  көтерді.  Мәселен,  бас  қала  Астанада  көне 

Сығанақ, Сауран, Түркістан, Орынбор көше аттары жаңғыртылды. Ғимараттар ұлттық нақыштағы 

ою-өрнектермен  әрленді.  Тізе  берсек  атқарлыған  істер  аз  емес.  Дегенмен  әлі  шешімін  таппаған 

мәселелердің көптігі ұлттық сананы қалыптастыруда шешуші рөл атқаратын тарих пәні бойынша 

орта білім сапасының төмен деңгейде қалуына ықпал етуде. 

Елжандылыққа үндейтін тарих ғылымының қордаланған мәселелері үстіміздегі жылы мемлекеттік 

хатшы М. Тәжин баяндама жасаған ҚР тарихын зерделейтін алқалы жиынның өзекті мәселесіне ай-

налды. Әртүрлі көкейтесті мәселелер мен қиындықтарды шешудің жолдары талқыланды. Айтулы 

жиында  көп  айтылған  сапасыз  оқулықтар  мәселесі  бәрімізді  де  толғандырады.  Мемлекет  тари-

хы бойынша білімді бір жүйеге келтіру, оқушылардың жас ерекшелігіне орай тартымды кітаптар 

дайындау мәселенің бір жағы. сонымен бірге Мемлекеттік хатшы айтқандай, Қазақстан тарихының 

ортақ тұжырымдамасы жасалуы керек. 

«Қазақстан  тарихы»  пәніннің  мақсаты  –  Қазақстан  қоғамының  ежелгі  дәуірден  бүгінгі  күнге 

дейінгі  аралықтағы  әлеуметтік,  мәдени,  саяси,  экономикалық  салалардың  негізгі  даму  кезеңдерін 

оқытып, көшпелілер өркениеті мен Қазақстан мемлекеттілігі тарихын қарастыру. Қазақстан тарихы 

ата-бабалар мәдениетінің бірегейлігі, тарихи үдерістердің біртұтастығы мен сабақтастығын түсінуге 

мүмкіндік береді. Көшпелілердің әлемдік тарихтағы орны мен ролін, адамзат өркениетіне қосқан 

үлесін  жаңа  өркениеттік  тұрғыдан  қарастырады.  Сондай-ақ,  пәннің  өткенді  саралау,  бүгінгі  күнді 

сипаттау және болашақты бағдарлау дағдыларын қалыптастыруда маңызы зор. [2, 41-б] 

Елбасы Н. Назарбаев үстіміздегі жылғы «Қазақстан-2050» стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің 

жаңа  саяси  бағыты»  атты  халыққа  Жолдауында  болашаққа  жоспарланған  жұмыстардың  білім 

беру  саласындағы  басымдықтарын  атап  өтті.  «Ескірген  немесе  сұраныс  жоқ  ғылыми  және  білім 

пәндерінен  арылу,  сонымен  бірге,  сұраныс  көп  және  болашағы  бар  бағыттарды  күшейту  қажет. 

Орта  және  жоғары  білім  берудің  оқу  жоспарларының  бағыттылығы  мен  басымдықтарын  оларға 

тәжірибелік машықтарға үйрету бойынша және тәжірибелік біліктілікке ие болу бағдарламаларын 

қосып, өзгерту», -деп көрсетті [3] 

Шындығында  елімізде  білім  беру  парадигмасын  өзгерту,  ізгілендіру  мәселесі  мемлекеттік 

бағдарламаларда біраз жылдан бері айтылып келеді. Тек жаппай қолданысқа еніп, жүзеге асуы те-

желуде. Оның көптеген себептері бар.

Жалпы орта білім беру жүйесіндегі тарих пәні бағдарламалары мен оқулықтары оқушылардың 

жас ерекшеліктерін және нақты нәтижеге бағдарлануды ескере бермейді. Бір тақырыпқа арналған 

кітап мәтінінде қаншама есімдер, даталар, оқиғалар қамтылып, көлемі тым үлкен болғандықтан, әрі 

ҰБТ-леуде оларды білуді талап ететіндіктен, қасаң жаттандылыққа ұрындырады. Бұл іс өз кезегінде 

оқушының шаршауы, денсаулығының нашарлауы, қызығушылығының төмендеуі тәрізді салдарларға 

әкеледі. Әрі әр сыныптағы оқулықта даталардың әртүрлі нұсқада жазылуы да оқушыларды шаты-

стырып, ҰБТ кезіндегі дау-жанжалдарда ең көп сын Қазақстан тарихына қатысты шығып отырады. 

Сондай-ақ қазіргі орта мектептердегі білім беру әдістемесі де жақсартуды қажет етеді. Әрине, жекеле-

ген озық ойлы ұстаздар іс-тәжірибесінде ізденісі, шығармашылығы арқасында жоғары жетістіктерге 

жетіп, елжанды, жан-жақты білімді азамат тәрбиелеуге үлес қосуда. Бірақ бұл әрекеттер теңіздегі 

тамшыдай. Сондықтан қоғамдық білім беру жүйесіне түбегейлі өзгерістер қажеттігі айқын.

Соңғы  жылдары  сең  қозғалып,  Қазақстан  Республикасының  жалпы  білім  беретін  мектептері 

педагогтерінің  біліктілігін  арттырудың  деңгейлік  курстары  ұстаздар  қауымын  халықаралық 

үздік  тәжірибелермен,  оқыту  теорияларымен  таныстырып,  оқытуға  жаңа  көзқарас  бойынша  іс-

тәжірибеден өткізуді ұйымдастыруды қолға алды. Бағдарламаның негізгі идеяларын қабылдап, оқу 

ортасын құрып, сындарлы, табысты оқудың негізгі стратегияларын меңгерген мұғалімдер жаңаша 

оқытуды  іске  асыра  бастады.  Курстан  өткен  мұғалімдердің  көпшілігі  Педагогикалық  шеберлік 

орталығының сайтында тіркеліп, бір-бірімен пікір алмасып, кеңес алып, біліктілігін үнемі көтеріп 

отыруға  көшті.  Бірақ  пән  бағдарламалары  мен  мазмұны  өзгермесе,  нәтиже  бұрынғы  жүйедегі 

білімнен алыс кетпейді.

Назарбаев  Зияткерлік  мектептерінде  стратегиялық  мақсаттарды  жүзеге  асыру  әлемдік  және 

қазақстандық  үздік  бағдарламалардың  кірігуі,  білім  берудің  озық  тәжірибелерін  қолдану  арқылы 

жүріп жатыр. 



439

Бағдарлама  құрастыру  ең  алдымен  әрбір  сыныпта  қамтылатын  білім  мазмұны  материал-

дарына  сәйкес  мақсаттарды  нақтылаудан  басталады.  Оқу  мақсаттары  стратегиялық  мақсаттар 

мен  құндылықтарға  негізделеді.  Бағдарламаға  білім  ғана  емес  оқушылардың  құзыреттіліктерін 

(дағдыларын) қалыптастыру мақсаттары енгізілген.

Бағдарламаларды  Кембридж  университетінің  Халықаралық  Емтихан  Кеңесінің  мамандары, 

Білім беру Бағдарламалығы Орталығы және тәжірибелі мектеп мұғалімдер тобы бірігіп дайындай-

ды. Әрі мектептегі апробациядан кейін, мұғалімдердің ой пікірлері ескеріліп, келесі оқу жылында 

бағдарламаға өзгерістер енгізіліп отырады.

Тарихи материал әр сыныпта кезеңдер бойынша ежелгі дәуірден бүгінгі күнге дейін хронологиялық 

ретте берілген. Білім ауқымының сыныптан сыныпқа өткен сайын кеңейе түсуі, спиральдық прин-

циппен тарихи ойлау дағдыларын дамытуда айқындалған. «Қазақстан тарихы», «Дүниежүзі тарихы» 

пәндерін оқыту бағдарламасының ерекшеліктері – оқушылардың тарихи деректерді интерпретация-

лау, уақыт пен кеңістікте бағдарлану, түсіндіру және талдау сияқты дағдылары қалыптасады. [4, 40-б] 

Білім  беру  себеп,  өзгеріс  және  үздіксіздік,  ұқсастық  пен  айырмашылық,  маңыздылық  тарихи 

түсініктер аясында құрылады. Әрбір тақырыпты өту барысында оқушылар сол кезеңдегі оқиғалардың 

себептерін, қоғамның қаншалықты өзгеріске түскенін анықтауды, дәйек арқылы қоғамдағы оқиғалардың, 

тұлғалардың  іс-әрекеттерінің  ұқсастық  пен  айырмашылықтарын  талдауды,  маңыздылығын  бағалау 

дағдыларын меңгере бастайды. Тағы бір ерекшелігі сабақ тақырыптары ұзақ мерзімді жоспарда сұрақ 

түрінде құрастырылады. Тақырыптың өзі оқушыларды ойландырып, бар зейінін жаңа білімге ауда-

руды мақсат тұтады. Бұл сұрақтар оқушыларды болжам жасауға, сұрақтар қоюға, тақырып бойынша 

мақсаттарды өздері құрастыруға, сыни тұрғыдан талдау жасауға жетелейді. 

Оқушыға дайын білім берілмейді. Әртүрлі әдіс-тәсіл, технологиялар арқылы ол өзі тақырыпты 

зерттеу,  мәтіндерді  талдау  арқылы  бір  қорытынды  байламға  келеді.  Мұғалім  оқушыны  өздігімен 

оқу, ізденуге бағыттап, қажет болған жағдайларда ғана көмектеседі. Білім алудың тиімді жолдарын, 

әдістерін үйретеді. 

Бұл  талаптарға  сай  оқулықтар  әзірге  дайын  емес.  Сондықтан  мұғалімдер  сабақ  мақсаттарына 

сәйкес  материалды  түрлі  дерек  көздерінен  алады.  Қазақ  тілінде  түпнұсқа  материалдарды  табуда 

көптеген қиындықтарды жеңеді. Тағы бір жаңалығы үштұғырлы тіл ұстанымына сәйкес орыс тілді 

сыныптарда да Қазақстан тарихы, Қазіргі әлемдегі Қазақстан пәндері қазақ тілінде, дүниежүзі тари-

хы орыс тілінде оқытылады. Ғылыми академиялық тілді екінші тілде (ана тілінен басқа тілде) оқитын 

оқушылар қарапайымнан күрделі эссе, эмпатикалық есеп жазуға дейін біртіндеп, ана тілімен бірдей 

деңгейге жеткізе меңгереді деп күтіледі. Оған мұғалімдердің халықаралық тренерлердің семинарла-

рында кіріктірілген пәндік тілдік оқытудың (КПТО) ерекшеліктері туралы алған білімі мен тәжірибесі 

ықпал етеді.

Оқушылар  әрбір  сабақтың  күтілетін  нәтижесі,  мақсаттарымен  таныстырылып,  сабақ  соңында 

формативті (оқу үшін) бағалау өзін өзі бағалау, өзара бағалау, мұғалімнің бағалау түрлерінде жүзеге 

асады. Оқушы өзінің білім деңгейін нақты біліп отырады. 

8 сыныпта Қазақстан тарихы пәнінен бір сабақ жоспары үлгісін қарастырып көрейік:



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   72




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет