Халықаралық Ғылыми-тәжірибелік конференцияның ЕҢбектері

45 
 
айтқанда,  білім  беру  саласында  мынадай  басты  міндеттерді  шешуді  ҧсынып  отыр.  Атап  айтқанда, 
инженерлік білім беру жҥйесін дамыту; білім беру саласындағы әлеуметтік жауапкершілік жҥйесін дамыту; 
білім  беру  әдістемелерін  жаңғырту;  ғылым  мен  бизнестің  кооперациясы;  жаңа  қазақстандық  патриотизм  
және жастарға ҥндеу. 
Республикада  білім  беруде,  ғылым  саласында,  жоғары  білікті  мамандар  дайындауда    алдыңғы 
қатарлы  орынды  иеленіп  отырған    М.Әуезов  атындағы  ОҚМУ  аталған  міндеттерді  белсенді  тҥрде  жҥзеге 
асыруда. Болашақ білікті мамандарды дайындау ҥрдісінде  тәрбие жҧмысы маңызды орын алады. Болашақ 
мамандарымыз жоғары оқу орнында  теориялық білім негіздерін алумен бірге, тҥрлі әлеуметтік институттар, 
ҧйымдармен  бірлесе  жҧмыс  жасай  отырып  тҧлғалық  қасиеттерге  ие  болады.  Университеттегі  тәрбие 
жҧмысының жҥйесі кәсіби, әлеуметтік, интеллектуалдық, рухани-адамгершілік, шығармашылық қасиеттерге 
ие тҧлғаны және салауатты ӛмір салтын ҧстанатын жастарды қалыптастыруға бағытталған.  
Университетте  жҥргізілетін    тәрбие  ҥрдісі  мемлекетіміздің  даму  стратегиясының  айқын 
бағыттарымен  ҥйлесіп  жҥргізілуде.  Елбасымыздың  «Қазақстан-2050»  Стратегиясы  -  қалыптасқан 
мемлекеттің    жаңа  саяси  бағыты  атты  жолдауында    мемлекетіміздің  дамуындағы  айқын  бағыттың  бірі 
«Жаңа  қазақстандық  патриотизм  біздің  кӛпҧлтты  кӛпконфессиялы  қоғамымыз  табысының  негізі  ретінде» 
ҥлкен  маңызға  ие  болуда.  Осы  орайда  жастар  тәрбиесінде  азаматтық  -  патриоттық  және  қҧқықтық  тәрбие 
кӛш басында тҧр.
 
Бҧл бағытқа университетте ерекше мән берілген.  
Бҥгінгі  таңда  жастарды отаншылдық рухта тәрбиелеу  қажеттілігі айқын сезілуде.  Мҧның ӛзі қазіргі 
кезде  жоғары  оқу  орындарында  тәрбие  беру  мәселесіне  жаңаша  кӛзқарас  тҧрғысынан  қарауды  және 
студенттердің  патриоттық  сана-сезімін,  сапаларын,  мінез-қҧлқын  қалыптастыруды  кӛздейтін  тәрбиенің 
формалары мен әдістерін жетілдіруді талап етеді. Қоғамның бҥгінгі кҥнгі талабы, еліміздің  әрбір азаматы 
Отанын  сҥю,  туған  жерін  қҧрметтеу,  ата-бабаның  озық  салт-дәстҥрлерінің  қҧндылығын  мақтаныш  тҧту, 
әлемде  халықтар  арасындағы  бейбітшілік  ҥшін  достықты  нығайту  жолында  талмай  еңбек  етуі  қажет    деп 
санайды.  Сондықтан  болашақ  мамандардың  патриоттық  тәрбиесіне  ерекше  мән  беру,  олардың  бойында 
отаншылдық  рухын  қалыптастыру  қоғам  болашағының  ӛркендеуіне  жол  ашып,  елімізде  тыныштық  пе 
бейбітшіліктің орнауын қамтамасыз ететіні анық. Ӛйткені патриотизм әлемдегі бейбітшілік ҥшін кҥреспен, 
адамзатқа қауіпті экстремизм мен терроризмге қарсы кҥреспен, халықаралық қатынастарда мемлекетаралық 
ынтымақтастық,  ӛзара  тҥсіністік  қарым-қатынаспен,  экономикада  іскерлік  ынтымақтастықпен  тығыз 
байланыста болумен ӛлшенеді. 
Тарихымызды қайта қарап, ондағы рухани қҧндылықтарды елеп-екшеп және мәдени мҧраларымызды 
зерделеп  зерттеу,  бҥгінгі  ҧрпақ  тәрбиесінің  керегіне  жарату,  ӛзекті  мәселелердің  бірі  болуда.  Тәрбиенің 
маңызы туралы Елбасымыз Н.Ә. Назарбаев Қазақстан халқына  «Қазақстан-2050» стратегиясы қалыптасқан 
мемлекеттің  жаңа  саяси  бағыты»  атты  жолдауында  «Біз  жастарымыз  бағыт  алып,  бой  тҥзеуге  тиіс  ӛз 
заманымыздың  жаңа  қаһармандарын  кӛрсету  және  жасауымыз  керек»  деп  ерекше  атап  ӛтті.  Еліміздің 
тарихында ерлік пен қайсарлықтың ҥлгісін кӛрсете білген ерлеріміз,  кейінгі жас ҧрпаққа берері мол, ерлік 
пен  елдікке  толы  тарихи  оқиғаларымыз  жеткілікті.  Мемлекетіміздің  тәуелсіздігі  жолында  жан  аянбай 
кҥрескен  батырларымыздың  ерлігі  ҧрпаққа  ҧран,  жастарға  ҥлгі  ӛнеге.  Жас  ҧрпақтың  бойына  отаншылдық 
рухын  сіңіруде    ірі  тҧлғаларымыз  бен  батырларымыздың    ерліктерін  дәріптеп    насихаттау,  қазақстандық 
патриотизмді  қалыптастырудың  бірден-бір  тиімді  жолы.  Елбасымыз  Н.Ә.Назарбаевтың    «Казақстан-2050  
Стратегиясы:  қалыптасқан  мемлекеттің  жаңа  саяси  бағыты»  атты  Қазақстан  халқына  Жолдауында:  «Ӛз 
бойымызда  және  балаларымыздың  бойында  жаңа  қазақстандық  патриотизмді  тәрбиелеуіміз  керек»,    деп 
атап  ӛтті.  Туған  ел  мен  туған  жердің    қадірін  білетін,  жанашыр,  ҧлтжанды,  кӛзі  ашық,  кӛкірегі  ояу  
жастарымыз елдің ертеңі екені анық. Демек, жастар тәрбиесінде отаншылдық рухы ҥлкен маңызға ие . Бҧл 
мәселені қазақ халқы, ерім дейтін ел болмаса, елім дейтін ер қайдан болсын деп  кӛркем сӛзбен айшықтап 
жеткізген. Сондықтан да оқу мен тәрбие ҥрдісінде болашаққа сеніммен қарайтын, елінің тарихын мақтаныш 
ететін, ардагерлерін ардақтайтын азаматтарды тәрбиелеу ісі тҥрлі іс-шаралар арқылы ҥздіксіз жҥргізілуде. 
Бҥгінгі  таңдағы  жаһандану  заманында  жастармен  жҥргізілетін  тәрбие  жҧмыстарының  тиімділігін  
арттыру мақсатында ҧстаздар қауымы тың ізденісте. Зиялы қауымның алдында  тҧрған негізгі міндеттердің 
бірі азаматтық-патриоттық  тәрбие  берудің әдіс-тәсілдерін жетілдіру және  жҥзеге  асырудың  тың  жолдарын 
іздеп  табу.  Университетте  студенттерге  патриоттық  тәрбие  берудің  алдыңғы  қатарлы  әдіс-тәсілдері 
қолданылады. Атап айтқанда, 
-жеке тҧлғаны қалыптастырудың әдіс-тәсілдері (сенім білдіру, әңгіме, дәрістер, пікірталастар); 
-патриоттық    мазмҧндағы  іс-шаралардың  қызметін  ҧйымдастыру  және  озық  тәжірибиесін  қалыптастыру 
(педагогикалық талап)
; 
-жеке  тҧлғаның  патриоттық  мазмҧндағы  қызметі  мен  іс-әрекетін  ынталандыру    әдістері  (жарыстар, 
марапаттау, жазалау) 
Жастар  тәрбиесінде  кемеңгер  тҧлғаларымыздың  ӛмір  белестерін,  атқарған  игі  істерін  ҥлгі-ӛнеге 
ретінде    насихаттау  жҧмыстары  ҥздіксіз  жҥргізіліп  келеді.  Оқу  мен  тәрбие  ӛзара  ҥйлесімді  байланыста 
дамиды.  Демек,  оқу ҥрдісінде ҧстаздарымыз ірі қоғам  қайраткерлерінің  ғибраты  мол ӛмір белестерін   жас 
ҧрпаққа  ӛз  дәрежесінде  дәріптеп,  олардың  тҧлғалық  қасиеттерін  ашып  кӛрсету  арқылы  жастарымызды 
отаншылдыққа,  ҧлтжандылыққа  тәрбиелеуде.
 
«Біз  елімізді  сҥйеміз,  онымен  мақтанамыз»  деген  ҧранды  

46 
 
жастар  тәрбиесінде  негізгі  қағида  ретінде  қолдана  отырып,  жастардың  санасына  ӛз  еліне,  туған  жеріне  
деген сҥйіспеншілікті сіңіру әрбір ҧстаздың  азаматтық парызы. 
Патриотизм дегеніміз – Отанға деген сҥйіспеншілік, әрбір азаматтың мемлекет алдындағы борышын 
жанқиярлықпен орындау. Отаншылдық рухын жастардың бойына сіңіру патриоттық сана, патриоттық сезім 
қалыптастырудан  бастау  алғанда  ғана  тиімді  болмақ.  Бҧл  мәселеде  біздің  кӛпҧлтты,  кӛпконфессиялы 
қоғамымыздың  ерекшелігі  ескерілуі  қажет.  Демек,  тәрбие  ҥрдісінде  патриотизм  ӛз  халқына  деген 
сҥйіспеншілікпен қатар, халықтар достығы идеясын, этносаралық келісімді ҧстанумен  және насихаттаумен 
ҧштасуы қажет. Қазақстандық патриотизм  Қазақстан азаматының ӛзін осы елдің тӛл баласы, нағыз азаматы 
ретінде  сезінгенде,  Қазақстанды  ӛзінің  туған  елі,  Отаны  деп  есептеген  жағдайда  ғана  қалыптасады.  Бҧл 
орайда,  Елбасымыз  Н.Ә.Назарбаев  «Казақстан-2050    Стратегиясы:  қалыптасқан  мемлекеттің  жаңа  саяси 
бағыты»  атты  Қазақстан  халқына  Жолдауында:  «Біз  бәріміз  тең  қҧқықты,  тең  мҥмкіндікті  иеленген 
қазақстандықтармыз.  Жаңа  қазақстандық  патриотизм  барлық  қоғамды,  барлық  этностық  әркелкіліктерді 
біріктіруі тиіс», деп атап ӛтті. 
Жастар
 
мемлекет алдындағы жауапкершілікті сезініп, отан ҥшін жан аянбай еңбек етуі тиіс. Ҧстаздар 
қауымы осы ҧстанымды жас ҧрпақтың тәрбиесінде басшылыққа алып, бірлесіп жҧмыс жасауда. Бҧл орайда, 
Тәрбие  ісі  және  жастар  саясаты  департаментінің  алар  орны  айрықша.  Департаменттің  жҧмысының  негізгі 
мақсаты  -  студенттердің  қоғамдық  –саяси  белсенділіктерін  ҧштай  отырып,  олардың  туған  елге  деген 
сҥйіспеншілігін,  патриоттық  сезімін  қалыптастыру.  Осы  мақсатта  департамент  қҧрамында  «Жас  Отан» 
жастар қанаты, «Қазақстан студенттер альянсы», сондай-ақ университеттің «Достық» клубы және «Ақиқат» 
пікірсайыс орталығы ӛзара тығыз байланыста  жҧмыс жасауда. 
 
Студенттік  ректордың  басшылығымен  қызмет  атқаратын  Студенттік  Кеңес  айына  бір  рет  ӛзін-ӛзі 
басқару кҥнін ӛткізеді. Сабақ ҥлгерімдері  ҥздік, қоғамдық жҧмыстарда аса белсенділік танытқан студенттер 
университеттің  ғылыми  Кеңесінің,  ректораттың  қҧрамына  енгізіледі.  Мҧның  ӛзі  студенттердің 
университетіміздің қоғамдық-саяси ӛміріндегі белсенділігін кӛтеруге  тікелей ықпал етуде .  
Университеттегі  тәрбие  ҥрдісінде  жастарды    патриоттық,  ҧлтжандылық  және  этностар  ынтымағы 
рухында тәрбиелеудің ӛзіндік  тың әдіс-тәсілдері қалыптасуда. Елбасымыз Қазақстан халқына Жолдауында 
айтқандай:  «Қазақстан  патриотизмінің  іргетасы  -  барлық  азаматтардың  тең  қҧқылығы  және  олардың  Отан 
намысы алдындағы жауапкершілігі». Демек отаншыл, ҧлтжанды ӛз Отанын мақтаныш ететін жастар біздің 
мемлекетіміздің болашағы.  
 
Әдебиеттер 
1.
 
Н.Ә.Назарбаев «Қазақстан – 2050» Стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты. 
 
 
УДК 338.45:622.27 «313»(574) 
 
СОСТОЯНИЕ И ПЕРСПЕКТИВЫ РАЗВИТИЯ  
УГЛЕВОДОРОДНОГО СЕКТОРА В МИРЕ И КАЗАХСТАНЕ  
 
Карашова З.Е. 
Карагандинский государственный университет им. Е.А. Букетова, Караганда, Казахстан 
 
Түйін  
Мұнайдан  ӛнеркәсіпте,  тұрмыста,  медицинада  қолданылатын  2000-нан  астам  мұнай  ӛнімдері 
алынатындығы,  оларсыз  қазіргі  қоғамда  қалыпты  тіршілік  ету  мүмкін  еместігі  кӛрсетілген.  Тәуелсіздік 
жылдары  Қазақстан  мұнай  мен  газ  ӛндірісі  кӛлемін  бірнеше  есе  арттыра  алғандығы  айтылған.  Жылына 
орташа алғанда 70 млн тонна мұнайды экспортқа шығара отырып, Қазақстан әлемдік экспортерлер қатарына 
қосылуы мүмкін екендігі туралы қорытынды жасалған. Болашақта Қазақстандағы мұнай қорларын және оны 
ӛндіру  кӛлемін  арттырудың  мүмкіндіктерін  Солтүстік  Каспий  жобасымен  байланыстыру  қажеттігі 
дәлелденген. 
Summary 
It is noted that their oil produced more than 2000 kinds of oil products used in industry, in everyday life, medicine, 
without  which  there  is  no  normal  life  in  modern  society.  It  is  emphasized  that  during  the  years  of  independence, 
Kazakhstan has managed to increase the volume of oil and gas in several times. It is concluded that exporting annually 
about 70 million tons of oil and having a real growth trends, Kazakhstan may be among the world's exporters. It is proved 
that  the  prospects  for  growth  in  both  reserves  and  production  in  Kazakhstan  should  be  linked  to  the  North -Caspian 
project. 
 
Нефть  и  газ  относятся  к  природным  богатствам,  которые  играют  важную  роль  в  экономике  любой 
страны.  Помимо  удовлетворения  внутренних  потребностей,  часть  черного  золота  идет  на  экспорт,  что 
обеспечивает стране твердую валюту, которая в свою очередь используется на расширение производства, в 
том числе нефтегазового. 

47 
 
Нефть используется не только как топливо для двигателей или в качестве смазочных масел, но и как 
богатое  сырье  для  химической  промышленности.  Из  нефти  получают  более  2000  видов  нефтепродуктов, 
используемых  в  быту,  промышленности,  медицине,  без  которых  невозможна  нормальная  жизнь  в 
современном  обществе.  Резко  повышается  роль  природного  газа  в  энергетическом  балансе  всех  ведущих 
стран  мира.  Нефть  и  газ  играют  и  будут  играть  важную  роль  в  жизни  человека.  Несмотря  на  расширение 
применения  нетрадиционных  возобновляемых  источников  энергии,  в  обозримой  перспективе  нефть  и  газ 
останутся основными источниками энергии во всех странах мира [1; 18]. 
С  экономической  точки  зрения  нефть  во  всем  мире  является  самым  важным  видом  углеводородов, 
представителем  нафтидов,  за  ней  следует  природный  газ,  а  затем  –  газоконденсатные  жидкости.  В  этой 
связи  нефть  и  политика  всегда  идут  неразрывно  вместе.  Эту  взаимосвязь  можно  четко  проследить, 
рассматривая многие важнейшие политические события мировой истории. Все самые значительные события 
в  мировой  политической  жизни  второй  половины  XX  -  начала  XXI  веков  –  перевороты,  военные 
столкновения, финансовые кризисы - были так или иначе связаны с нефтью. Эта сторона мировой нефтяной 
индустрии  показывает,  что  глобальная  экономическая  и  финансовая  системы  преследуют  безудержный 
рост,  а  рост напрямую зависит от объема  добычи ресурсов.  Показательны  в этом  отношении тенденции и 
политика  США  -  лидера  в  производстве  и  потреблении  энeргоресурсов.  Обладая  одним  из  значительных 
физических  мировых  запасов  нефти  и  газа,  она  в  результате  неконтролируемого  роста  потребления  стала 
заложницей угрожающего истощения не только собственных ресурсов, но и общемировых запасов. Так, она, 
обладая 2 % мировых запасов нефти, добывает 9 % всех объемов и поглощает 23 % мирового потребления [2; 
70]. 
В настоящее  время нефтегазовые  компании США  по всему миру  ведут активный  поиск,  разведку  и 
разработку нефтегазовых месторождений повсюду, где это возможно. Однако они наталкиваются на то, что 
уже  выработаны  все  месторождения  углеводородных  ресурсов  планеты.  И  чем  глубже  и  дальше 
расположены  нефтяные  пласты,  затраты  на  добычу  неизбежно  приближаются  к  ценности  полученной 
энергии. 
Вообще  в  условиях  роста  цен  нефтяные  компании  мира  все  больше  заинтересованы  в  увеличении 
добычи  на  доступных  и  уже  разработанных  месторождениях,  нежели  вкладывать  в  новые  затратные 
источники.  
Именно коммерческим прагматизмом определяется сегодня уровень добычи физических запасов сырья. 
А  общая  тенденция  такова,  что  снижение  капиталовложений  в  геологоразведку  и  новые  технологии  во 
взаимосвязи  с  прогрессирующим  потреблением и добычей нефти неизменно ведут  к  истощению  реальных 
запасов. 
В докладе английского Energy Watch Group, основанного на данных о реальной добыче нефти, мировые 
запасы оцениваются примерно в 1255 млрд. баррелей, этого должно хватить на 42 года. 
Геологическая служба США опубликовала результаты собственного исследования, согласно которому 
при текущей скорости добычи мировых запасов нефти хватит еще на 50-100 лет, а пик мировой нефтедобычи 
будет достигнут приблизительно к 2037-2040 годам [2; 71]. 
Примерно такие же оценки запасов у авторитетных экспертов нефтяной компании ВР (табл.1). 
Таблица 1 
Страны мира с крупнейшими запасами нефти 
Страна 
Запасы, млрд 
барр. 
% от мировых 
запасов 
Добыча, тыс. барр. в 
день 
Обеспеченность 
запасами, лет 
Саудовская Аравия 
264,6 
19,8 
9713 
75 
Венесуэла 
172,3 
12,9 
2437 
194 
Иран 
137,6 
10,3 
4216 
89 
Ирак 
115,0 
8,6 
2482 
127 
Кувейт 
101,5 
7,6 
2481 
112 
ОАЭ 
97,8 
7,3 
2599 
103 
Россия 
74,2 
5,6 
10032 
20,1 
Ливия 
44,3 
3,3 
1652 
73 
Казахстан 
39,8 
3,0 
1682 
65 
Нигерия 
37,2 
2,8 
2061 
49 
Канада 
33,2 
2,5 
3212 
28 
США 
28,4 
2,1 
7196 
11 
Катар 
26,8 
2,0 
1345 
55 
Китай 
14,8 
1,1 
3790 
11 
Ангола 
13,5 
1,0 
1784 
21 
Члены ОПЕК 
1024,9 
77,2 
33076 
85 
Весь мир 
1333,1 
100,0 
79948 
46 
Примечание – данные ВР Statistical review of world energy, 2010 год 

48 
 
 
Анализ  представленных  данных  показывает,  что  страны  с  наибольшими  запасами  и  определяют  в 
целом  мировой  уровень  нефтяных  ресурсов.  В  первую  группу  стран,  в  которых  добыча  ниже  мирового 
порога (46 лет), входят США и Китай (11), Россия (20,1), Ангола (21), Канада (28). Они максимально близки 
к  истощению  своих  запасов.  Другую  группу  с  запасами  выше  порога  добычи  (46  -  100  лет)  составляют 
Нигерия (49), Катар (55), Казахстан (65), Ливия (73), Саудовская Аравия (75), Иран (89). Наконец, наиболее 
перспективные  и  обеспеченные  страны  –  это  Кувейт  (112),  Ирак  (127)  и  Венесуэла  (194).  До  недавнего 
времени лидерами по объему запасов нефти считалась Саудовская Аравия. Но по состоянию на начало 2011 
года на первое место по доказанным запасам нефти вышла Венесуэла. Именно эта страна стала лидером, так 
как объем доказанных запасов нефти в Венесуэле составил приблизительно 269,5 млрд. баррелей. 
Если  темпы  прироста  мирового  потребления  нефти  сохранятся,  то  доказанные  запасы  этого  вида 
сырья  к  2020-2030  годам  окажутся  исчерпанными  примерно  на  80  %.  Это  означает  даже  по 
оптимистическим оценкам, что через 20-30 лет доказанной, но не извлеченной нефти останется примерно 29 
млрд. т. Отсюда возникает проблема прироста запасов [2; 71-72]. 
Какова  же  на  фоне  описанной  картины  ситуация  в  Казахстане?  По  разведанным  запасам 
углеводородов республика входит в первую десятку стран мира. Площадь перспективных нефтегазоносных 
районов Республики Казахстан равна 1 млн. 700 тыс. кв.км, здесь известно более 200 месторождений, из них 
в 160 добывает нефть (табл. 2). 
 
Таблица 2-Крупнейшие нефтегазоносные месторождения Казахстана 
№ 
Название месторождения 
Год открытия 
Запасы, млн. т 
1 
Кашаган 
2000 
7 10
3 
2 
Тенгиз 
1978 
2,9  10
3
 
3 
Жанажол 
1978 
158 
4 
Кенкияк 
1958 
98 
5 
Кумколь 
1984 
147 
6 
Южный Кумколь 
1984 
100 
7 
Узень 
1962 
1,4 10
3
 
8 
Жетыбай 
1961 
190 
9 
Кенбай 
1990 
32 
10 
Кожасай 
1983 
98 
11 
Королевское 
1984 
400 
12 
Алибекмола 
1986 
32 
13 
Северные Бузачи 
1975 
80 
Примечание – данные работы [1; 16] 
 
Основными  партнерами  в  добыче  казахстанских  углеводородов  остаются  США,  Китай  и  Россия. 
Среди  зарубежных  компаний,  осуществляющих  свою  деятельность  в  Казахстане,  стоит  выделить:  США 
(Exxon mobil, Chevron, ConocoPhilips), Великобритания (Shell BG), Дания (Maersk), Франция (Total), Китай 
(Sinopec, CNPC), Италия (Eni), Россия (Роснефть, Lukoil), Япония (Inpex). 
Самым  крупным  иностранным  участником  в  разработке  нефтяных  месторождений  Казахстана 
являются  США.  Американские  компании  имеют  в  сегодняшней  добыче  в  Казахстане  порядка  29  %. 
Согласно  официальным  данным,  сейчас  доли  в  консолидированной  добыче  нефти  и  конденсата 
распределены следующим образом: АО «НК «КазМунайГаз»  - более 26 %, китайские компании – около 20 
%; российские – около 9%, компании стран ЕС – порядка 8% [3; 22]. 
В  республике  на  Атыраускую  область  приходится  73%  запасов  углеводородного  сырья,  на 
Мангистаускую  –  12  %,  Западно-Казахстанскую  -  9%,  Актюбинскую  –  4%.  В  целом  на  долю  Западного 
региона приходится 96% запасов нефти в стране [4; 11]. 
За годы независимости Казахстан сумел увеличить объемы добычи и газа в несколько раз. Сейчас по 
уровню добычи республика занимает 16-ое место в рейтинге нефтегазодобывающих государств. Об объемах 
внутреннего  потребления  говорить  не  приходится  ввиду  их  незначительности  и  потому  большая  часть 
добываемой  нефти  идет  на  экспорт.  Экспортируя  ежегодно  примерно  70  млн  т  нефти  и  имея  реальные 
тенденции  роста,  Казахстан  также  оказывается  в  числе  мировых  экспортеров.  Благодаря  приведенной 
динамике общих запасов и добычи Казахстан – одна из немногих стран, у которой пик добычи еще впереди. 
По ряду международных оценок, пик добычи для республики прогнозируется к 2020-2025 гг. 
Перспективы  роста  как  запасов,  так  и  добычи  в  Казахстане  прежде  всего  связывают  с  Каспийским 
бассейном. 
В  1999  г.  Международный  нефтяной  консорциум  (ОКИОК)  начал  бурение  первой  скважины  на 
структуре  Восточный  Кашаган  с  помощью  буровой  баржи  «Сункар».  Эта  скважина  расположена 
приблизительно  в  75  км  к  юго-западу  от  города  Атырау.  24  июля  2000  года  глубина  скважины  достигла 
около 5100 м, и компания ОКИОК официально объявила об открытии Кашаганского месторождения нефти 
и  газа  на  шельфе  Каспия.  Был  открыт  нефтеносный  интервал  в  карбонатных  отложениях  палеозойского 

49 
 
периода  на  глубине  4126  м  (интервал  длиной  61м,  а  весь  нефтеносный  пласт  -  1026  м)  и  получена  нефть 
дебитом до 600 м
3
 в сутки и газ дебитом 200 тыс. м
3
 в сутки. 
Кашаган  органично  объединил  во  имя  общей  цели  крупнейшие  мировые  нефтяные  компании.  Они 
привнесли в нашу страну свой богатый опыт и накопленные знания. Казахстанская экономика уже получает 
серьезную  отдачу  от  освоения  Кашагана.  На  сегодня  более  2600  отечественных  компаний  прошли 
предварительную квалификацию на проекте. Только в 2012 году выплата казахстанским производителям в 
рамках Северо-Каспийского проекта составили около 1,5 млрд. долларов. 
В июле 2013 года было объявлено о начале запуска производственных объектов Северо-Каспийского 
проекта. Первым из них стал завод комплексной подготовки нефти и газа «Болашак». 
На заводе «Болашак» нефть с месторождения Кашаган будет проходить процесс очистки от примесей 
и серы и доводиться до товарного состояния. Возводить завод начали в 2005 году, его стоимость составляет 
4 млрд. долларов. Производительность составляет 450 тыс. баррелей нефти в сутки, а по переработке газа – 
8,8 млн. кубометров в сутки.  
На первом этапе на месторождении Кашаган ожидается добыча 180 000 баррелей в сутки, на втором 
этапе – 370 000 баррелей. Такой объем добычи характерен для первой стадии освоения. Оценочные запасы 
нефти месторождения Кашаган и соседних месторождений на Северном Каспии составляют около 35 млрд. 
баррелей. Будущие проекты разработки могут открыть возможности для значительного увеличения объемов 
добычи и тем самым сделать Кашаган одним из крупнейших поставщиков мирового энергетического рынка 
[5; 2]. 
В целом, имея, неоценимое значение для будущего развития Казахстана, Северо-Каспийский проект 
внесет свой вклад в обеспечение глобальной энергетической безопасности.  
 

жүктеу/скачать 5,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: