29. Ойын қоршаған әлемді модельдеу тәсілі ретінде.
Дамытушы ойын – бұл бала үшін ой иелігінен өткен құбылыс, оған бала өз еркімен ойынға қатысып, даңа тәжірибе алмасып, одан алған білімі оның жеке байлығы болады, сондықтан оны басқа жағдайларда қолдана алады. Алған тәжірибесі балаға өз ойында қолдануға мүмкіншілік беріп, оның шығармашылық ұсынысының дамуы.
Адамның әрекеті екі түрлі болуы мүмкін: іске асыру және репродуктивтік, кіріктірілген және шығармашылық. Репродуктивтік түр біздің есте сақтау қабілетімен тығыз байланысты. Оның түпкі мағынасы бала бұрынғы білімін қайталап, еске түсіреді, сол арқылы бұрынғы білімін қайталап еске түсіреді, сол арқылы бұрынғы мәселелерін шеше алады. Бұл түр ешқандай жаңа түр болмайды. Оның негізгі бұрынғы білгенін толық және толық емес қайталау болып табылады. Бұндай тәжірибе бала үшін маңызы бар, ол қоршаған ортаға дағдылануды жеңілдетеді, күнделікті дағдыларды пайда болдыра отыра оны біркелкі жағдайларда қайталап отырады. Органикалық жадтың негізгі, репродуктивтік қабілеті өзгереді, бұрынғы өзгерістерді сақтайды. Олардың арақатынасындағы байланысты нығайта түседі. Баланың қиялы мен кіріктірілген жадқа қарсы болмайды, сондай-ақ жаңа сәйкестіктерді іздейді. Бірақ адам жеке жағдайға бейімделе алмаса ол тек бар тәжірибесі мен өмір сүрсе, онда ол қоршаған ортаға да бейімделе алмайды.
30. 30. Драматизация оқушылардың оқу дағдыларын дамыту құралы ретінде МДҰ-дағы театр қызметі бойынша сабақтар балаларға қоршаған ортаны тануға, онымен үйлесімді өмір сүруге мүмкіндік береді, мектепке дейінгі балаларға бір-бірімен қарым-қатынас және өзара қарым-қатынас жасауға мүмкіндік береді, олардың әр түрлі іс-әрекеттерінде қабілеттерін дамытады. Балалар әр түрлі мінездер мен іс-әрекеттерді: өзара көмек, қолдау, ашкөздік, қу және т.б. көрсете отырып, өз-өзіне қарауға үйренеді. Спектакльге қатысу тек мазмұндық қана емес, сонымен қатар білім беру, эмоционалдық жағынан да меңгеруді көздейді. Бұл театрланған іс-әрекетте барлық білім беру салаларының міндеттері ғана емес, балаға әсер ету арқылы ғана емес, сонымен қатар баланың іс-әрекет тәжірибесі арқылы өз бетінше білім алатын ойын арқылы шешілетіндігін көрсетеді. Сонымен қатар, мектеп жасына дейінгі балалардың интегративті қасиеттерін дамыту да жүзеге асырылуда. Отандық және шетелдік әдебиетті талдау театрланған іс – әрекет баланың эмоционалдық дамуына ықпал ететінін, ал өнер арқылы өзін-өзі көрсету-эмоциялық разрядтауға қабілетті шығармашылықтың маңызды компонентін анықтауға мүмкіндік берді.
Сонымен қатар, театр қызметімен айналысу баладан батылдық, жұмыста жүйелілік, еңбекқорлықты талап етеді. Балада өз бейнелерін "сурет салу" қабілеті дамиды, түйсігі, тапқырлығы мен тапқырлығы дамиды, импровизацияға қабілеттілігі қалыптасады. Театр қызметімен айналысу және көрермен алдында өнер көрсету баланың шығармашылық күші мен рухани құндылықтарын жүзеге асыруға, жеке өзін-өзі бағалауды көтеруге және нығайтуға ықпал етеді. Функциялардың кезектесуі кезінде Орындаушы-көрермен, балаға өз көзқарасын, білігін, білімі мен қиялын көрсетуге көмектеседі.Театрландырылған қызметтің тәрбиелік мүмкіндіктері кең. Оған қатыса отырып, балалар қоршаған ортамен бейнелер, бояулар, дыбыстар арқылы танысады, ал қойылған сұрақтар оларды ойлауға, талдауға, қорытынды жасауға және қорытуға мәжбүрлейді. Ақыл-ойдың дамуымен сөйлеуді жетілдіру тығыз байланысты. Кейіпкерлердің репликаларын, өз сөздерін мәнерлеп орындау барысында баланың сөздігі Байқаусыз белсендіріледі,сөйлеудің дыбыстық мәдениеті, оның интонациялық құрылысы жетілдіріледі.Бұл жастағы бала үшін өте маңызды театрландырылған қызметтің ұжымдық сипаты болып табылады. Спектакльге қатыса отырып, бала ақпаратпен және функцияларды үйлестірумен алмасады, бұл балалардың ортақтығын құруға, олардың арасындағы өзара іс-қимыл мен ынтымақтастыққа ықпал етеді.