І. Кеңесбаев жҽне қазақ тілінің дыбыс жҥйесі монография


у фонемасының бірде дауысты, бірде дауыссыз болатыны; б)  қ



Pdf көрінісі
бет41/121
Дата27.11.2023
өлшемі1,17 Mb.
#129731
түріМонография
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   121
Байланысты:
Кенесбаев pdf

у
фонемасының бірде дауысты, бірде дауыссыз болатыны;
б) 
қ

ғ

к

г
дауыссыздарын жеке фонема ретінде қарастыруы;
в) ҥнділерді мҧрын жолды, ауыз жолды және ҥнсіздерді қатаң, ҧяң 
дауыссыздар деп жіктеуі;
г) жақтың ашылуына қаpай 
е
,
ө
фонемаларын жаpтылай ашық 
дауыстылаp қатаpына жатқызуы;
ғ) дауыстыларды буын талғайтындар (
о

ө

ҧ

ҥ

у
) және буын 
талғамайтындар (
а

е

ы

і
) деп бӛлуі;
д) буын, оның қҧрамы мен тҥрін айқындауы;
е) екпiннің сӛздің соңғы буынына тҥсетіндігін кӛрсетуі;
ж) сингаpмонизмді "дауыстылаpдың ҥндестігі" деп тануы;
з) кірме сӛздер мен кей қосымшалардың буын ҥндестігіне 
бағынбайтындығын пайымдауы.
І.Кеңесбаев ғалымдардың пікірлерін дамытып, ӛзіндік қорытындылар да 


жасайды:
а) 1954 жылға дейін 
г

ғ
дауыссыздарының айтылу жолына қарай 
топтастырылуында бірізділік болмаса, І.Кеңесбаев 
ғ
фонемасын ызыңдаpдың, 
г
-ны шҧғыл дауыссыздардың тобында қарастырады. Ол бҥгінгі кҥні де солай 
танылуда;
ә)
 
мектеп грамматикаларында 
һ
дауыссызы ҧяңдардың тобында 
қарастырылса, І.Кеңесбаев дауыс қатысына қарай 
һ
фонемасын қатаң 
дауыссыздарға жатқызады;
б) қазақ тіл білімінде І.Кеңесбаевқа дейін дыбыстар ҥндесуінің 
комбинаторлық тҥрі ғана сӛз болса, ғалым комбинаторлық пен спонтандық 
ӛзгерістерді бір-бірінен ажыратып, олардың мән-маңызын ашады;
в) сингармонизмді езу, ерін ҥндестіктеріне жіктеп, ерін ҥндестігін ҥшінші 
буыннан аспайтындығын байыптайды. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   121




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет