І тілге қҰрмет – елге қҰрмет мәуелі ағаш

1. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998

Бірнеше ғасырлар бұрын адамдар ру-тайпаларға бөлініп қоғамдасып өмір сүргендігі және олардың өз тәртіптері яғни сол кездегі өздерінің жазылмаған заңдары болғандығы тарихтан мәлім. Сол кездегі ру ішіндегі тәртіп өмірдің ағымына сәйкес, арада сан ғасырлар өтіп адам сана-сезімінің өркендеуі салдарынан тәртіпке деген талаптар күшейіп қоғамда жазбаша түрдегі қағидалар пайда бола бастады. Өткен ғасырлардың данышпандары өз заманында өздерінің шешендік, білгірлік қасиеттерімен елеулі орын қалдыра білді. Мысал ретінде айта өтетін болсам, «тіл тас жарады, тас жармаса бас жарады» – деген сияқты тіл байлығы мол,сөзге шебер,қара қылды қақ жаратын «тура биде туған жоқ,туғанды биде иман жоқ» деген қағиданы қатаң ұстанатын,Төле бидей билердің ел арасындағы ереулілерді әділетті шешулерімен тәртіпке деген талап күшейіп келе бастады. Уақыт өте келе,он сегізінші ғасырда буржуазиялық революциялар жеңіске жеткен сәттен бастап конститутциялар халық атынан қабылдана бастады. «Елу жылда – ел жаңа» дегендей,арада қаншама жыл – ғасырлар өтіп, Кеңес одағы таратылғаннан кейін, Тәуелсіз Қазақстан мемлекетінің тұңғыш Конститутциясы 1993 жылдың 28 қаңтарында Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің он екінші сайланған тоғызыншы сессиясында қабылданды. Алайда бұған дейін Кеңестік Социалистік Республика Конституциясы күшінде болып келді. Заман озған сайын, қолданыстағы заңнамаларға да өзгерістер енгізіліп келуде, бұл мемлекеттің өркендеуі, яғни дамыған мемлекеттердің қатарына қосылуы болып табылады деп ойлаймын.