Имангалиева Балия Санаковна аға оқытушы (ТАӘ, лауазымы, ғылыми дәрежесі) Орал, 2021 ж. Syllabus мемлекеттік білім беру стандарты /типтік оқу жоспары/ білім беру бағдарламасы
тәжірибе. Жарық сәулелері жүрісінің қайтарымдылығы
жүктеу/скачать 6,56 Mb.
|
оптика УМКД -1
- Бұл бет үшін навигация:
- 12 тәжірибе. Толық ішкі шағылысу
- Тақырыбы№5
- Теориялық бөлімі
| 11 тәжірибе. Жарық сәулелері жүрісінің қайтарымдылығы.
Ж арықберуші мен жартыцилиндрді 9 тәжірибедегідей етіп экранға орнатады. Жарық сәулесін қандайда бұрышпен жартыцилиндрдің жазық қырына бағыттайды. Жартыцилиндрдің дөңес бетінен 10-15 см қашықтықта сынған сәуленің жолында тегіс айна орнатады және жартыцилиндрден шыққан сәуле айнаға перпендикуляр түсіп, дәл кейін шағылысуы керек. Айнадан жарықберушіге дейін айнадан шағылысқан сәуленің қозғалыс траекториясы жарықберушіден айнаға дейінгі қозғалыс траекториясымен дәл сәйкес келеді. 12 тәжірибе. Толық ішкі шағылысу Ц ентрінде түссіз жартыцилиндр бар лимб және бір саңылауы бар диафрагмамен жабылған жарықтандырғышты жарық сәулесі дөңес жазықтан өткен кезде жартыцилиндрдің тегіс қырының центрінен 10-20 градуста өтетін етіп және лимбтің ортасынан өтетін етіп экранға орнатады. Құлау бұрышы мен сыну бұрышының мәндеріне назар аударады. Сәуленің құлау бұрышын үлкейте отырып, жартыцилиндрдің жазық қабырғасына қатысты сынық сәулесінің орнын ауыстыруына назар аударады. Сәуленің 40 градустағы құлау бұрышына қарап, сәуле сынығының жоғалғанын байқайды. Ал жартыцилиндрдің ішінде оның жазық қабырғасынан шағылысқан сәуле пайда болады. Оптикалық тығыздығы көп ортадан оптикалық тығыздығы аз ортаға өткен кезде екі ортаны бөліп отырған шекарадан шағылып шығуды толық ішкі шағылысу деп атайды. Құлау бұрышын көбейте берсек, шағылысу бұрышының үлкеюіне әкеліп соқтырады. Тәжірибе аясында жарықтың құлау бұрышын есептеген кезде сәуленің жартыцилиндрдің жазық қабырғасының дәл ортасына түсуін қадағалайды және ол лимбтің центірімен сәйкес болуы қажет. Тақырыбы№5:Юнг тәжірибесінен саңылаулардың арақашықтығын анықтау. Жұмыстың мақсаты: Юнг тәжірибесінің сұлбасындағы интерференциялық сурет бойынша саңылаулар арасындағы қашықтықты анықтау. Теориялық бөлімі И нтерференцияны экранды екі когерент жарық көзімен жарықтандырғанда байқауға болады. Фазалар айырмасы уақытқа байланысты өзгермейтін және бірдей жиілікте тербеліс жасайтын толқындарды когерент толқындар деп атайды. Оларды шығаратын толқын көздерін когерент жарық көздері дейді. Когерент толқындарды шығарып алудың бірнеше жолы бар. Когерент жарық сәулесінің жолына екі саңылауы бар кедергі қойса, екі саңылауға түскен жарық көздері қайтадан когерент жарық сәулелерін шығарып тұрғанға ұқсайды (1-сурет). Ол екеуінен шыққан жарық толқындары экранда кездескенде интерференция құбылысы байқалады. Осы тәжірибе Юнг тәжірибесі деп аталады. Жарық фильтрі арқылы өткен жарық А экранындағы саңылаудан өтіп, S1 және S2 екі жұқа саңылауы бар В экранға түседі. Бұл саңылаулар жарықтың когеренттік көздері болып табылады және С экранында анық интерференциялық сурет береді. Бұл жұмыста кәдімгі жарық көзінің орнына когеренттік дәрежені арттыру үшін сәулеленудің лазерлік көзі қолданылады. Тәжірибе сұлбасы 2-суретте көрсетілген. S1 және S2 – когеренттік сәулелену көздері, s1 және s2 – жарық көзінен Р бақылау нүктесіне дейінгі жарықтың жолдары, d – саңылаулар арасындағы қашықтық, L – В және С экрандарының арақашықтығы. S1 және S2 жарық көзінен Р нүктесіне келетін толқындармен қоздырылған тербелістің фазалар айырмасы: мұндағы ортаның сыну көрсеткіші. Егер Δ жол айырмасына толқын ұзындығының тұтас саны енетін болса, онда фазалар айырмасы -дің еселігі болады және бұл нүктеде интерференциялық максимум байқалады. Мұндағы -вакуумдағы толқын ұзындығы. Егер Δ жол айырмасына толқын ұзындығының бөлшек саны енетін болса, онда интерференциялық минимум пайда болады. 2-сурет бойынша төмендегі теңдікті алуға болады: Бұдан екенін ескеріп және соңғы теңдікті ортаның сыну көрсеткішіне көбейтсек, онда оптикалық жол айырмасының формуласы шығады : Бұл өрнекке интерференцияның максимум және минимум шарттарын қояса, сәйкес алатынымыз Экрандағы интерференциялық жолақтардың ені төмендегі қатынаспен анықталады: жүктеу/скачать 6,56 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|