Имангалиева Балия Санаковна аға оқытушы (ТАӘ, лауазымы, ғылыми дәрежесі) Орал, 2021 ж. Syllabus мемлекеттік білім беру стандарты /типтік оқу жоспары/ білім беру бағдарламасы



бет57/80
Дата20.12.2023
өлшемі6,56 Mb.
#141558
түріБілім беру бағдарламасы
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   80
Бақылау сұрақтары:

  1. Когерент толқындар.

  2. Юнг тәжірибесін түсіндіру.

  3. Саңылаулар арасындағы қашықтықтың формуласын қорыту.

  4. Интерференциялық максимум және минимум шарты.



Зертханалық жұмыс №6:Жарық поляризациясын зерттеу
Жұмыстың максаты: Малюс заңын жарық поляризациясы кезінде тексеру
Теориялық бөлім
Максвелл теориясы жарық толқындарын перпендикулярлығын көрсетеді: электр кернеулік векторын және магнит өрісі толқындары таралу жылдамдығының толқынына өзара перпендикуляр. Сондықтан жарық поляризациясының сипатталуы үшін осы векторларының біреуінің қозғалысын білген жеткілікті. Әдетте жарық векторын талқылау – электр өрісінің кернеулік векторы (эатқа жарық түскенде негізгі мәнді электр өрісінің толқынының құраФушы атомдағы электорнға әрекет етуші болып табылады.)
Жарық көптеген атомдардың электромагниттік сәуле шығаруы болып келеді.
Атомдар жарық толқындарын бір-біріне тәуелсіз шығарады. Сондықтан заттан шығатын жарық толқыны барлық мүмкін ықтимал тербелістерінің жарық векторымен сипатталады(1 суретте сәуле жазықтыққа перпендикуляр). Бұл жағдайда векторының біртекті болуы атомдық сәуле шығарудың көптілігімен түсіндіріледі. амплитудасының теңдігі әр атомның біртекті сәуле интенсивтілігімен түсіндіріледі. Барлық мүмкін болатын тең бағытты векторының жарығы табиғи деп аталады.
Жарық векторының тербелісінің бағыты қалайда реттелген жарық поляризацияланған деп аталады. векторының тербелісінің сыртқы тарапынан қандай да бір әрекет нәтижесінде поляризацияланған жарықпен жұмыс істейміз. векторы тек бәр бағытта тербелсе және сәулеге перпендикуляр жарық жазық перпендикуляр поляризацияланған деп аталады.

Жазық поляризацияланған жарық вектор тербеліс арқылы және осы толқынның таралу жазықтығы деп аталады. Жазық поляризацияланған жарық эллипсті поляризацияланған жарықтың шегі болады. Бұл жарықтың соңы сәулеге перпендикуляр жарықты сипаттайды. Егер эллипсті поляризация тік таралса(әртүрлі φ фазалар айырмасында, нөлге тең немесе π тең), онда ол жазық поляризацияланған жарық болады. Егер шеңбер болса (φ=π/2, беттесетін толқын амплитудасы тең болғанда), онда ол церкуляцияланған поляризацияланғанжарық болады. Поляризацияның дәрежесі деп,

және сәйкесінше максимум және минимум жарықтың интенсивті өлшемі, және анализатордан таралады.
Нағыз жарық үшін P=1. Нағыз жарықты толқынды бір бағытта таратып поляризатор арқылы Жазық поляризацияланған жарыққа айналдыруға болады. Поляризация ретінде тербеліс векторына анализатор қоршаған орта болып табылады. Мысалы: криссталлдар. Поляризатор ретінде қолданылатын табиғи кристаллға турмалин жатқызуға болады.

Сурет 2.
Турмалинмен классикалық тәжірибені қарастырайық. Оптикалық осі бойынша параллель кесілген. Турмалин пластикасына перпендикуляр нағыз жарықты түсірейік. Т1 кристаллды түсірген жарық айналасына айналдыра тупмалин арқылы өткен жарықты интенсивтілігінің өзгерісі байқалмайды.Егер жарық жолына екінші Т1тупмалинді қойып жарық бағытының ыққан.бойынша осьтер оптикалық осьтер арасындағы α бұрышқа байланысты өзгереді.

, –сәйкесінше жарықинтенсивтілігі екінші кристаллға түскен және шыққан. Пластинка арқылы өткен жарықинтенсивтілігі минимумнан α=π/2, максимумға дейін α=0 өзгереді.
cуретте Т2 пластинка арқылы өткен жарық тербелісінің амплитудасы .
Жарықинтенсивтілігі амплитуданың квадратына тең. Осыдан (1) формула шығады.
Жоғарыда айтылған жарықтың поляризатордан өту шарттары турмалин кристалл тәжірибесімен оңай түсіндіріледі. Бірінші турмалин пластинка тек қана белгілі бір бағытта тербелістерді өткізеді. Яғни, нағыз жарықты жазық поляризаторға айналдырады.
Сурет 3.
Пластинкада өткен жарық өзгереді. Турмалинмен өткен екінші пластинкасы поляризацияланған жарықтың сәйкес оське параллель көп және аз бөлігін өткізеді. 2 суретте АВ және А`B` тербелістері бір біріне перпендикуляр орналастырылған. Бүл жағдайда Т1 тербелістері АВ бағыты бойынша өткізеді. Ал Т2 түгелдей басады. Яғни екінші турмалинмен пластинка арқылы өтпейді. Т1 пластинкасы нағыз жарықты поляризацияланғанға айналдыратын поляризатор. Т2 поляризацияланған пластинка дәрежесіне анализ жасайтын анализатор. Екі пластинка бірдей. Егер жарықты басты екі жазықтығы α бұрыш жасайтын екі поляризатордан өткізсек, біріншісіне интенсивтілігі жазық поляризацияланғанжарық шығарады. Екіншісінен біріншісіне сәйкес интенсивтілігі жарық шығарады. Осыдан екінші поляризатор арқылы өтетін жарық интенсивтіліг
і


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   80




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет