Институты

Мүсіндеу кезінде кесек сазбалш ы қтан бір бөлік үзіп алу, 
алақан арасьш а салып, айналдыру, есу, ж алп ақтау арқы лы
қарапайы м заттарды ң пішінін келтіру. Екі түрлі пішіннен 
тұраты н (саңы раукүлақ, қол ш аты р) заттарды ж асай білу 
дағды лары н қалы птасты ру. Ж асалған зататрды ң түр-түсі, 
пішіні жайында өңгімелесу, мүсіндеу жүмыстары барысында 
қол, иық, саусақ бүлшық еттерін жетілдіру. Заттардың кейбір 
белгілеріне қарай аж ы рата білуге, салыстыруға ж атты қты ру 
(қоянның құлағы үзын, кірпінің тікендері бар). Ой-қиялын 
дамыту.
Еңбек етуге үйрету баланың ж ас кезінен өзінің шамасына 
лайьщты дербес тапсырмалар орындауға үйретуден басталады. 
Сөбилер өзі киінш-шешінуге, киімдерш белгілі орынға жинауға, 
ойышпықтарьш сындырмай, үқыпты үстауға, алған жеріне қоя 
білуге, өздігінен жуынуға т. б. үйретіледі Сол сияқты үйде ата- 
анасына ш амасына қарай жөрдемдемеседі. (таяғын, кебісін 
өкеліп беру т. б.).
Балаға дене еңбегімен қатар, ой еңбегін дамыту, сөзбе-сөз 
қарым-қатынас жасай білуге үйрете отырып, өлең-тақпақты 
ж атқ а айтқызу. Отбасында жөне балабақшада еңбектің өзіне- 
өзі қы змет етудегі қоғамды қ пайдалы қарапайы м түрлері 
(гүлдерге су күю, табиғат бүрышындағы қүстарға, жөндіктерге 
ж ем б еру, б а қ ы л а т у ) ү й р е т іл е д і. О йы н-еңбек т ү р л е р і 
«Бағдарламаны іске асыруға қаж етті тақырыптар» бөлімінде 
берілді.
Б А Ғ Д А Р Л А М А Н Ы ІСКЕ А С Ы РУ ҒА Қ А Ж Е Т Т І 
Т А Қ Ы Р Ы П Т А Р
О тбасы . Тақырып жайында үғымдарын кеңейту, сөздік 
қорын байыту. Үй іш індегі адамдардың атын атап ай туға 
ү й р е ту : ө ке, ш еш е, а т а , а п а , ө ж е сөздерін т и я н а қ т а й , 
толықтыра меңгерту. Әке-шешесінің не істейтінін (төрбиепзі, 
дөрігер, мүталім т. б.) топтағы балалардың сөйлеу дөрежесіне 
қарай тереңдете сүрай отьфьш, сөздік қорьш байыту, үйренген 
сөздерін сөйлем ішінде айта білуге үйрету. Кім не істейді? 
Қайда? Қандай? сүрақтарына ж ауап беруге үйрету. Диалог 
түрінде сөйлесе білуін жетілдіру. Үй-ітггі туралы суреттер мен 
д и д акти кал ы қ ойы н-ж атты ғулар орындату. «Менің өжем» 
тақьфыбьша 3—4 сөйлемдік өңгіме күрату. Төі)биешшің сүрақ, 
тапсы рм алары н тыңдап, дүрыс орындауға, сөйлем түрінде 
толық ж ауап беруге жаттьщ тьфу.
4 2

Отбасылық мерекелер. Үй-іші адамдарының Республика 
күн і, н ау р ы з, м ам ы р м ер екел ер ін е дайы нды ғы н балаға 
түсіндіру, кейбір затты ж асауды (ойынш ық, тағам т. б.) 
көрсетіп, оның не үтпін жасалып жатқаньш түсіндіріп отыру. 
Отбасы мүшелерінід туған күніне сыйльщ өзірлеуге баланы 
катыстырып отыру.
Киім . Үй-іш іне киетін киімдері, оларды кім өпергені 
туралы өңіімелесу (көйлек, бепшет, камзол, тақия т. б.). Апасы, 
атасы не киетінін (үзын көйлек, камзол, мөсі, кебіс, атасы — 
шапан, тақия, тымақ, етік т. б.) балалар дан сүрап, өңгімелесе 
отырып түсіндіру.
Сурет көрсетіп әңгімелесу. «Біздің үй-ішіміз» (Отбасы), 
«Әжеме көмектесемін», «Менің атам» т. б. суреттерді көрсетіп, 
өңгімелесу.
Отбасы та қ ы р ы б ы б ойы нш а м ең ге р т іл ге н за т т ы қ
үғымдарды сурет, жапсыру жүмыстарымен байланыстыру.
Сөздік қ о рл ар ы н ж а ң а сөздерм ен байы ту. Үйренген 
сөздерін қосып сөйлем қүрату, қойылған сүрақтарға толық, 
дүрыс ж ауап беруге төселдіру. Үй-іпгі бүйымдары, киім-кешек, 
үлтты қ ж иһаздарды бақылатып таныту. Әсемдікке өуестік 
сезім, танымдарьш дамыту. Заттың түр-түсін, пішінін ажырата 
білуін жетілдіру.
Әдеби ш ы ғарм алар. Оқып түсіндіру. «Өке мен бала жөне 
ескі күм ы ра» ертегісі, Ж . Қ уаны ш бекован ы ң «Көмпит*, 
«Ернат» Қ. Ы ды ры совты ң «Сыйлық», Ә. Қ о н ар б аевты ң
«Балақан», Ә. Табылдиевтің «Дөу өже» туындылары.
Ж а т т а у : Ж . С м ақовты ң «Ақ мамам», «Таза ж үрем » 
ш ы ғарм алары н түсіндіріп, бақылату. Ата-анасы қайда, не 
істейтіні туралы өңгімелесу. Өз бөлмелеріндегі ойыншықтар, 
ыдыс-аяқтар, үлттық ыдыстар туралы түсініктерін тереңдету. 
Диалог түрінде сөйлеуге жаттықтыру. «Бүл не? Не істейді?» 
сүрақтарына ж ауап беру. «Мынау, бүл* сөздерін қосьш сөйлем 
күрату (бүл — қасық, мынау — сорпа т. б.). «Кім не істеді?» 
тақьфыбына суреттер арқылы ойьш ойнату. «Біздің ыдыстар», 
«Балабақшада» суреттері бойьшша өңгіме қүрату. Балалардың 
күнде ішіп-жейтін тағамдары туралы өңгімелесу (сүт, айран, 
б а у ы р с ақ , сорп а, т. б.)> «Біз не іш ем із», «Не ж ейм із?» 
сүрақтары н қоя отырып, балаларды диалог түрінде дүрыс 
сөйлеуге, сөйлем күрап, айтуға үйрету.
43

Б алал ард ы балабақш адағы мерекелік 
дайы нды қтарға қаты сты ру
Киімдер туралы білімдерін тиянақтап, саналы меңгерту. 
Қ уы рш ақ киімдерін көрсетіп өңгімелесу. «Біздің бақшада», 
«Бөлмеде не бар?» ойындарын ойнату.
Ө л е ң , т а қ п а қ о қ у , ж а т т а у . «Ң андай? Н е істеді?» 
сұ рақтары н а ж ауап беруге ж атты қты ру. О йынш ықтармен 
түрлі-қимыл-қозғалыс ж асату (қуыршақ сөлемдесті, отырды, 
ойнады т. б.) Үйренген сөздермен сөйлем қүрату.
Ә д еб и ш ы ғ а р м а л а р . Оқып тү сін д ір у . Е. А ш ы қб аев 
«Балабақш ада» (үзінді), А. М еңжанова «Тазалықтың досы» 
(үзінді).
Ж атгату. М. Әлімбаев «Кішкентай баланың тақпағы».
Ә уенді қ и м ы л -қ о зғал ы с. Ән ы рғағы на қ ар ай қим ы л- 
қозғалыс ж асауға үйрету, өн айтқызу. «Бала, бала, баламыз»
— өні Б. Қадырбекованікі, «Топ-топ» — өні К. Қуатбаевтікі, 
«Ойын» — өні Б. Дөлденбаевтікі.
Негізгі қимыл ж атгы ғулары :
- та я қ ш а д а н , арқан н ан , кубтардан аттап , екіден қол 
үстасы п , бірінің арты н ан бірі, белгілі б ағы тта бір-біріне 
соқтыгыспай жүру, жүтіру;
- төрбиешіге қарай, қарама-қарсы отырьш, екі қолымен 
допты домалату;
- белгіленген қаш ы қты қты еңбектеп өтіп, түры п, ілулі 
түрған затқа созылып қольш тигізу (лента, қоңырау);
- жерде ж атқан арқаннан секіру;
- жерден биіктігі 15—20 см көтерілген тақтай үстімен 
ж үру, бір орнында айналу;
- қақпаға допты домалату;
О йы н: «Қ уы рш аққа қ о н а қ қ а бару», «Сызықты басып 
кетпе», «Шарды үста», «Қуырш аққа айналуды үйрет», «Дөл 
түсір».
Сурет салу. Қылқаламмен таныстыру. Түрлі-түсті жіптер. 
Қ у ы р ш а к көйлегін өш екейлеу, перделер, төсек ж ап қы ш , 
тарелканы өрнектеу.
М ү с ін д е у . «Тиінге ж а ң ғ а қ берем із». М ү н а р ал а р
(д о м а л а қ т а р д а н ). С а ң ы р а у қ ү л а қ т а р . Қ о я н ғ а — сөбіз. 
Сақиналар, қомапггар.
Ж е л ім с із ж ап сы р у . Ү лкен-кіш і доптар. «Тоғжанның 
тақиясы» ойыны. «Бізге кім келгенін тап», «Кім екенін тап», 
«Қуьфшақ», «Дөмінен таны», «Арықтан аттап өт».
4 4

О й ы н ш ы қ т а р . Өз ү й ін д е гі о й ы н ш ы қ та р ж а й ы н д а
С.Мөуленовтің «Ата ақылы», Т. Ерғабыловтың «Бөбек тілегі», 
Т. Бейсенбековтің *Әжем», Ә. Дүйсенбиевтің «Не деу керек?», 
М. Өлімбаевтің «Мен далаға бардым» шығармаларынан үзінді.
Әуенді қимыл-қозғалыс. Балаларға отбасына байланысты 
сабы рлы , көңілді, нөзік сезім ді әндерді ты ңдата отырып, 
отбасьша, анаға деген сезімін оятьш төрбиелеу. Үлкен адамның 
дауыс ырғағына еліктетіп, қосылып өн айтқызу, «Ана өлдиі»
— өні А. Меңжанованікі, «Төй-төй» — өні Т. Әбдікадіровтікі, 
«Айналайын, ак мама» — өні И. Нүсіпбаевтікі. Ән ырғағьгаа 
сөйкес кимыл-қозғалыстарын қалыптастыру.
Негізгі қимыл ж аттығулары:
Ж үру, жүгіру ж атты ғулары : төрбиешінің соңына еріп, 
бытырап, шеңбер бойлап (жіптен үстап), белгіленген бағытта, 
биіктігі 15 см заттардан аттау;
Секіру: тізені сөл бүгіп, екі аяқпен бір орында, алға ырғу;
Еңбектеу: 3—4 м қаш ықтықты еңбектеп өту;
Тепе-теңдік сақтау: тактай бойы ж үру (үзындығы 2 м; ені 
20 см);
Екі қолымен допты домалатып, қуып жетіп үстау;
Төрбиешінің көмегімен топқа бөлініп, сапқа түру;
Ойын: «Қуып жет», «Таяқшадан аттап өт», «Ойыншьщқа 
еңбектеп жет», «Қуаласпақ», «Допты куып жет*.
Қазақтьщ үлттық қолөнер бүйымдарын (тостаған, ожау, 
табақ, кесе т. б.), ойьшшықтарды көрсетіп түсіндіру. Әңгімелеу.
Сурет салу. «Үзақ жол», (солдан оңға қарай түзу сызық). 
«Біздің қақпа». (жоғарыдан төмен қарай сызу). М үржадан 
түтін будақтайды. Сіңіліме өдемі ленталар, секіртпе жіп, түрлі- 
түсті жіптер, қуы рш акка көйлек.
М ү с ін д е у . С азб ал ш ы қп ен т а н ы ст ы р у . М о н ш ақтар , 
С и қ ы рл ы
т а я қ ш а л а р , 
т а б а қ . 
Ң у ы р ш а қ қ а
кон ф ет 
дайындаймыз. Конфеттер, Таба нан, бауырсақтар.
Ж елімсіз жапсыру. Сандықты өшекейлеу. Қуыршақтың 
тақиясы. Үй қүрастыру, Алжапқыш, ыдыстарды орналастьфу, 
т. б.
Ойын. Отбасында ойын бүрышында не бар, олармен қалай 
ойнайтындары туралы сөйлесу. Қуыршақпен ойын. Оған бөлме 
жасау, «киім тігу», «тағам дайындау» ойындары туралы үйде 
не істеді, кіммен, немен, қандай ойын ойнататындары туралы 
сөй лесу. «Бөпе», «Бесік ж ы ры », «Добым менің» өлең- 
тақпақтарын ж аттап айтуға үйрету. «Қ уы ртақты үйықтату*, 
«Кел, бізбен бірге ойна», «Қуы рш ақты оятпа», «Сыйлық»,
4 5

«Куыршақ», «Шолпанды киінуге үйретеміз», «Мамасын табуға 
көмектесіңдер» ойындары.
Еңбек. Өзіне-өзі қызмет ету: киіну, шешіну, дұрыс жуыну, 
ойыншықтарын жуу, жинау, дайьш үлгімен қуы рш аққа киім 
күрасты ру, тағам дайындау, қүрылыс материалдарынан үй 
ж асау т. б. жүмыс түрлерін орындай білуге ойын-жаттығулар 
арқы лы үйрету.
Б а л а б а қ ш а . Б а л а б а қ ш а ү й ін ің қ а л а й а т а л а т ы н ы н
(«Айгөлек», «Наурыз» т. б.), қандай екенін (биік, аласа, үлкен) 
айтып түсіндіру. Онда кімдер не істейтіні туралы үғындыру, 
төрбиеші, күтупзі, аспазшы еңбектері жайында өңгімелесу. Топ 
бөлмесіндегі ойыншықтарды қайталап, бақылатып, естеріне 
түсірту. Әр ойыншықтың атын, көлемін, пішінін, сөзбен атау: 
(қуырш ақ, доп, машина, шана, аю, шар) т. б. танып, аж ы рата 
білуге үйрету. Сезімталдык таным өрекеттерін дамыту.
Сю жетті-рөлді ойындар: «Бөпе бөлеу» (қуы рш ақ шеше, 
кішкене куы рш ақ бала, бесік). «Бесік» жырын айтып тыңдату. 
«Мен не істедім?», «Менің бөпем» жаттығуларьш орындату.
Ө л е ң , т а қ п а қ о қ у , ж а т т а у . «Қ андай? Не істеді?» 
сүрақтары на ж ауап беруге ж атты қты ру. Ойынш ықтармен 
түрлі қимыл-қозғалыс ж асату (қуырш ақ сөлемдесті, отырды, 
ойнады т. б.). Үйренген сөздермен сөйлем қүрату.
Ә д еб и
ш ы ғ а р м а л а р . 
Ә ң гім елеп
тү с ін д ір у . 
ТТТ. 
Смаханүлыньщ «Добым менід», Ж . Смақовтың «Сылдырмақ», 
М. Төрежановтың «Қуыршақ», «Мысық неге там ақ ішкен соң 
ж уы нады ?, «М ақтанш ақ қоян», А. Бартоның *Ж аңа киім» 
ертегілері.
Ж аттату. Ә. Дүйсенбиев «Қуыршақ», Ү. Есдөулетов «Төй- 
төй қ у ы р ш а қ » , Ә. А сы лб еко в «К үнбағар», Ж . С м аков 
«Сылдырмақ*.
Ә уенді қ и м ы л -қ о зға л ы с. Әр түрлі сипаттағы өндерді 
т ы ң д а у , өннің не т у р а л ы а й т ы л а т ы н ы н а тү с ін ік беру. 
«М аш ина* — өні К. Қ у а т б а е в т ік і, «Әтеш» — өн і Б. 
Дөлденбаевтікі, «Пойыз» — өні К. Қуатбаевтікі. Бірқалы пты 
ы р ғақ ж асап қолындағы сылдырмақпен, ш армен қозғалу. 
«Бубен» — өні Б. Ф р и д т ік і, «С ы лды рм ақтар» — өні М. 
Раухвергердікі, «Шар» — Б. Дөлденбаевтікі.
Негізгі қимыл жаттығулары:
Шеңбер жасай, бір-бірінің артынан қол үстасып, 10 метр 
жіптің үстімен ж үру (тік койылған, дөңгелетіп қойылған)
Ж ү г ір у : Б ір -б ір ін қ у а ж ү г ір у ; Д опты д ө ң гел ететін
заттар д ы қ у а ж ү гір у ; Б и ік тігі 30—40 см ж іп тің асты нан
4 6

еңбектеп өту; Т епе-теңдікті сақ тау ; И рек ж олм ен ж ү р у .
Баланың созған қолынан ж оғары ілінген затқа секіріп 
қолын тигізуі, үсақ заттарды (жаңғақ, асық, ойыншықтар) 
лақтьфу жөне қорапқа жинау;
Сылдырмақтарға дейін еңбектеп ж ету (сылдьфмақ саны 
балаларды ң санына сөйкес); Г им настикалы қ орындықпен 
жүру; (беті тегістелген бөренемен жүру)
О йы н: «М аған қ а р а й ж ү гір ің д е р » , «Мені куы п ж е т 
(еңбектеп)», «Қоңырауды сылдырлат», «Жолмен жүр».
Сурет салу. Доп, сылдьфмақ, қызыл, жасыл шарлар. Менің 
добым. Үшақтар, кесені өрнектеу, қуьф ш ақ көйлегі.
Мүсіндеу. Қуьфшаіска бауьфсақ дайындаймыз (жалпақтау, 
есу төсілімен) Қолшатыр. Ойыншық үшақтар. Печенье.
Ж елімсіз ж апсыру. Үқсас затты тап, үш ақтар үшып жүр, 
өдемі шарлар, доп ойнаймыз, ойыншықтар дүкені.
Ойын. Қүры лыс м атериалдары нан үй ж әне ж иһаздар 
жасау. (орындық, үстел, диван). «Үшақтар*, «Алыс-жақын», 
«Жоғары-төмен», «Мен қандай күралмен ойнадым?», «Пойыз».
Е ң б е к . О й ы н ш ы қ тар д ы ж у у , т а з а л а у ж ұ м ы с та р ы н
бақылату. Қуыршақтарды ж ы л мезгілдеріне сөйкес киіндіру, 
ш ом ы лд ы ру, ш а ш т а р ы н т а р а у , та м а қ т а н д ы р у . Ойын 
бүрышындағы ойыншьпстарды жинау.
Ж о м а р т к ү з . К үз тү с т і. Ж ем іс, көкөн іс п істі. К үн 
салкындады. Ж аңбьф жауды. Шөпті, 2—3 гүлді көрсету, түр- 
түсін, пішінін, атын үйрету. Көкөністерге байланысты сөздік 
қорын байыту, өздері білетін жемістердің атын қосып, сөйлем 
қү рату . К өкөністер мен ж ем істердің суретін салдыруды , 
бояуды дүры с п а й д а л а н а оты ры п, с ы зы қ та р м е н ж а ғы с
төсілдерін, түстерді аж ы рата білуді меңгерту. Қағаз бетінде 
кеңістікті бағдарлау (жоғары, төменгі т. б.).
Күзгі киім — бөтеңке, ж ы лы көйлек т. б. Киім аттарьша, 
киініп-шешінуге байланысты үғымдарын кеңейту, (шеш, ки, 
шепзін, ки ін ), тіл ін д ам ы ту . Ө здері күнде ки іп ж ү р ге н
киімдерінің атын сөзбен дүрыс айтуға үйрету. Ол киімдерінің 
түр-түсін, жеке бөлектерін аж ы рата білу. Киімнің көлеміне 
(үзын-қысқа, үлкен-кішкене), жеке бөліктеріне (жағасы, жеңі) 
байланысты сездерді дүрыс айта білу.
Ж емістер. 3—4 жемістің түрін атау: Алма, алмүрт, өрік, 
ж үзім — бөрі ж ем іс. Т үр-түсін, формасын, дөмін сүрап, 
көрсетіп түсіндіру. Жидектердің екі-үш түрін көрсетіп, (өзін, 
не суретін) түсіндіру. Қүлпынай, қарақат, таңқурай — жидек 
деп аталатьшын айтып, олардың пігттгін бақылату.
Көкөністер. Қияр, пияз, сөбіз, қызылша, картоп — бөрі 
көкөніс. Жеміс-жидек, көкөністердің атауларын дүрыс айтуға,
47

бір-бірінен аж ырата, топтастыра білуге үйрету, жаттықтыру. 
Үйренген сөздерін қосьш сөйлем қүрату (2—3 сөздерден). Сөз 
ішінде дыбыстарды дұрыс айтуға ж атты қты ру. «Бүл не?», 
«Танып ал, атын айт», «Не қалай дыбыстайды?» т. б. ойын- 
ж аттығулар, сөздік айтқызып, дидактикалық ойьш ойнату.
Көкөністер мен ж емістерді пішініне қарай , түр-түсіне, 
дөміне кар ай аж ы рату, суретін салуға үйрету. Б алаларды
өздерін қорш аған ортаның жөне табиғат күбылыстарының 
өзгерістерін байқай білуге баулу. Әсемдікке, өдемілікке сүйсіне 
қарау, көргендерін іс-өрекет барысында көз алдына елестете алу 
дағдыларын қалыптасты ру. Табиғат қүбылыстарының (күн 
сөулесі ш аш ы рап түр, немесе аспанды бүлт торлады, ж ел
соқты, қар, жаңбыр жауды т. б.) белгілерін ажырата білу.
Ә д еб и ш ы ғ а р м а л а р . Оқып тү с ін д ір у . Р. К у н а қ о в а
«Жаңғақ», М. Абзалиев «Асқабаев», Ғ. Өкеев «КөкөнісшЬ, Қ. 
Сарыбаев «Ақ мата», А. Шаяхметов «Бүлдірген».
Ж а т т а т у . Қ. М үсірепов «Күз», Н. Ж ан аев «Ж ем істер 
жыры», Ж . Түрсьгаова «Апорт алмасы», Р. Кунақова «Шие», 
М. Әлімбаев «Қүлпынай».
Әуенді қим ы л-қозғалы с. Балабақш ада өтілетін барлы к 
төрбие жүмыстары өуенді қимыл-қозғалыспен кешенді түрде 
сабақтастырыла жүргізіледі.
Ән ты ң д а у . «Балды рған өні» — Ж . М еймандосовтікі, 
«Анапзым» — өні Ө. Байділдаевтікі, «Қамажай» — қазақты ң 
хальщ өні, өңдеген К. Қуатбаев.
Ән айту. «Төй-төй» — өні Т. Әбдақадыровтікі, «Барабан» — 
өні Б. Дөлденбаевтікі, «Жаңбьф» — өні Е. Андосовтікі, «Добым 
менін» — сөзі Ж . Смаковтік^
Әуенді-ы рғақты қимыл, билер. «Бөбектер биі» — өні К. 
Қуатбаевтікі, «Кел, балақай» — өні К. Қуатбековтікі, «Төддер»
— өні Б. Ғизатовтікі. Бөсең жөне көтеріңкі дыбысты қол соғып 
қ о с та у . Ж е к е ж ө н е екеуден би қ и м ы л д а р ы н ү й р е т у
(«Жайдарман») — қазақтьщ халық өні — өңдеген К. Қуатбаев, 
«Полька» — өні Ә. Бестібаевтікі, саусақ, қолдьщ басын еркін 
қимылдатьш, музьпса өуенімен үйлестіре білуге үйрету.
М узы калы -дидактикалы қ, қим ы лды ойындар. Үлттық 
аспаптармен таныстьфу (домбьфа, дауылпаз). «Қандай аспалта 
ойнап түрмын?», «Үшақтар», «Шіркейлер», «Допша секір», 
«Теңге алу», «А лма, ал м ү р т ж и н ай ы қ», «Қызыл, ж а с ы л
көбелек».
4 8

Негізгі қимыл жаттығулары:
Бірінің артынан бірі «паровоз» болып, заттардың арасынан 
ж үру: (оры нды ктарды ң, ойы нш ы қтарды ң), төрбиеш інің 
арты нан бір заттан бір за т қ а дейін топталып, заттарды ң 
арасынан жүгіру;
«Қояндар» сияқты бір орында секіру, қос аяктап алысқа 
секіру;
Д оп ты екі қолы м ен тө р б и еш іге л а қ ты р у , тө рб и еш і 
лақтырған допты қағып алу; (ара қашықтықтары 50—100 см)
Екі қолымен кеуде түсынан, бастан асыра лақтыру;
Ойын: «Күн мен жаңбыр», «Поезд», «Ақ қоян», «Қоңырау 
қайда».
Сурет салу. Қағаз, қарьшдашпен таныстыру. «Үзақ жол», 
«Ж ау, ж а у , ж аңбы р», « Ж а п ы р а қ т а р тү сті, « Б ү та қ т ағы
жемістер», «Пияз өсіреміз», «Шиелер».
Мүсіндеу. «Себеттегі жемістер», «Ыдыстағы көкөністер», 
қара өрік, төтті алма.
Ж ел ім сіз ж апсы ру: ж ап ы р ақтар көп түсті, ыдыстағы 
жемістер, саш>фауқүлақтар көп өсті.
Қүрылыс материалдарынан қорш ау, баспалдақ, үйш ік 
жасату.
Ойын. «Қуыршақты киіндіру», «Қуьфшақты шешіндіру» 
ойындарын ойната отырып, киіну, шешіну төртібін, киімді 
қояты н орынды көрсету, іліп қоюға, таза үстауға үйрету. 
Қағаздан қиылған қуыршак киімдерін көрсетіп, «Не екенін тап» 
деген ойьш-жаттығу жүргізу. Диалогқа қатысты заттардың 
өзін немесе суретін көрсетіп, өңгімелесу. «Бүл не? Не істеді? 
Қайда?» сүрақтарьша түсініп жауап беруге үйрету. «Жаңбыр», 
«Жел соқты», «Танып ал, атын айт», «Көпіршік», «Орманда», 
«Күн мен жаңбыр» шыгармаларын оқыту.
Сурет кө р сетіп өңгім елесу. Б алаға таны с заттарды ң 
суретін көрсету, өңгімелесу. (Ойыншьщтар, Алтьш күз т. б.).
Е ңбек. Үлкендердің к ү згі еңбегін бақы лату. А уланы
тазалату, жинау, күмды, тастарды жинауға қатыстьфу.
Қ ы с қ ы з ы ғ ы . Қыс. К үн су ы қ. Қ ар ж ау д ы . Қ ы сқы
табиғатты бақы л атьт көрсету. Үйдің үсті, ағапггардың басы 
аппақ қар. Қар жүмсақ, суық. Мүз қатты. Күн жылынса ериді.
Қ ы сқы мереке. Бірінші қаңтар — Ж аңа жыл мерекесі. 
Б алабақш ада, үйде шырпза ағаш тары на көп ойынш ы қтар 
тағып өсемдейді. Балалар өн, тақп ақ айтады. Қоян, түлкі, 
қасқыр болып ойнайды, бөрі қол үстасып билейді.
Қысқы киімдер. Тон, тымақ, малақай, жылы етік, қолғап 
т. б. Балалар, ересектер қыста жылы киім киеда. «Жылы, суық,

жүктеу/скачать 7,32 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: