Институты



Pdf көрінісі
бет43/75
Дата24.09.2022
өлшемі7,32 Mb.
#40053
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   75
Көрікті көктем. Ж ы л мезгілдері туралы алдыңғы топта 
меңгерген білімдерін қайталап, тиянақтау. Көктем туралы 
үғымдарын кеңейту. Сөздік қорьш жаңа сөздермен толықтыру. 
Ж ы лды ң екі маусымына байланы сты ай аттары н санату, 
сөзбен атап айтуға үйрету.
Көктем келді. Күн жылынды. Қ ар еріді. (Қар су болып 
жөнелді). Наурыз, сөуір, мамьф - көктем айлары. Уақытты 
бағдарлау. Балаларға аптаның күндерін ретімен атап айтуды 
үйрету. Кеше, бүгін, ертең сөздерін түсініп айта білу.
Өзен-көл бетінде мүз еріді. Ж ер қарайды. Мүз сүңгілері де 
еріп тамшылайды. Ж ерге көк шөп шыкты. Көктем гүлдері де 
көріне бастады, өсті, гүлдеді (Бөйшешек, сарғалдак, қызғалдақ, 
інжугүл, бақ-бақ). Ағаш бүрпгіктенді. Жапырақ жайды. Көктем 
қүстары (қараторғай, карлығаш , үйрек, қаз) келді. Балалар 
қү стар ға ү я ж асап, жем берді. Кейбір ж ан у ар л ар кы сқы
үйқыдан оянды. Орманда аңдар пайда болды. Қоңыз, қүмырсқа, 
шыбын-шіркей тірілді.
Көкт ем мерекелері. 8 Наурыз - аналар, өжелер, апалар 
мерекесі, 22 Наурыз — ж ы л басы. Мерекеге ине түйрейтін 
ж астьщ ш а жасап, оюлар ж апсыру; тігу, өз ш амаларынш а 
сыйлықтар өзірлеу. Ертеңгілікке дайындалу. Мереке туралы 
өңгімелету.
Н а у р ы з т ойы . Қ а за к т ы ң ү л т т ы қ м ер екесі т у р а л ы
үғымдары н кеңейту. М ерекеге қаж етті бүйымдар, ки із үй 
ж аб ды ктары н ж асауға қаты сты ру. Киіз үй, кереге, уы к, 
шаңырак, туырлык, үзік, түндік, желбау, басқүр т. б. түсіндіру. 
О ларды ң сөнді өрн ектел етін ін көрсету. К иіз үйдің іш кі 
ж а с ау л а р ы н - ағаш төсек, төсеніш , түскиіз, ш ы м ы лды қ, 
сы рм ақ, алаш а, текемет, корж ы н, камшы, домбыраларды 
көрсету. Үйдің бір жағында үсталған ши коршауды, оның 
іш ін д е гі ү л тт ы к ы ды стар - а ға ш тегене, ас та у , та б а қ , 
ожаулармен таныстыру. Кереге басында кесе қап, бүрыштағы
151


қы м ы з аш ы таты н саба, піспек, келі, келсап, қазан -ош ақ, 
мосылар. Ойынға арналған өрмек қүру, алаша тоқу, кесте тігу, 
үрш ық иіру, жүн түту төсілдері ретімен көрсетіліп үйретіледі. 
"Қуырш аққа киіз үй ж асау” ойыны ойнатылады.
12 
сәуір - гарышкерлер кцні. Қазақтың тұңғыш ғарышкері 
Тоқтар Әубөкірұлы, Талғат Мүсабаев туралы түсіндіру.

М а м ы р - д о с т ы ц , б ей б іт ш ілік , еңб ек мерекесі. 
Бейбітшілік, достык, туралы өңгімелесу, еңбек туралы мақал- 
мөтелдер үйрету. Көктемгі еңбек түрлерін бақылату.
8 М амыр - Үландар куні. Отан, отанды сүю, қорғау туралы 
түсіндіру.
9 М амы р - Ж ещс щ т і Еңбек, соғыс ардагерлерімен кездесу 
үйымдастыру, ер тең гіліктер өткізу. Ескерткіш ке гүл қою, 
тағзым ету. Сыйлықтар дайындау.
Көктемгі киімдер туралы үғымдарын кеңейту. Өз киімдері 
ж а й л ы өңгім елету. С ю ж етті ойындар ойнату, қарапайы м
математикалық түсініктерді үғындыру.
Әдеби шыгармалар. Әңгімелеу. А. Сарбөпин "Наурыз". 
Б.Әділ ”Көп күттірген көктем”, Қ. Мырзалиев "Досым екеуміз".
Оцыть тцсіндіру. Т. Молдағалиев "Көктем деген немене?".
Ө. Ақыпбеков "Наурыз", Қ. Ыдырысов "Көктем”.
Ж ат т ат у. Абай "Ж азғы түры ”, (үзінді), I. Ж ансүгіров 
"Ж азғы түры ", Н. Испаев "8 Н аурыз", Т. Ж үртбаев "Уыз", 
Е.Өтетілеуов "Наурыз көже", Ж . Смақов "Күн жылынды".
ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ТӘРБИЕ
Көктем
Табигатты бацылау. Күн жылына бастады. Күннің жылу 
себебінен қар еріп, бүлақтар пайда болды, өзендегі судьщ деңгейі 
көтеріліп, су тасқьш ы болуы (өзеннің ж ағасына бару катер 
екендігш ескерту), мүз сүңгілерінің еріп, күннен-күнге азаюы, 
тоң ж ер еріп, алғаш қы шөптердің, гүлдердің (бақ-бақ, өгейшөп, 
б ө й ш еш ек ) п а й д а б о л у ы н а н а за р а у д а р у . Ө гейш өп, 
жолжелкеннің емдік (дөрілік) шөп екендігін түсіндіріп, оларды 
жүлмай, аяқпен баспай қамқорлықпен қарауға баулу. Бүршік 
ж ары п келе ж атқан ағаш тарды бақылау. Гүл ж арған мойыл, 
шетен гүлдерін салыстырып, аж ьф ата білу.
Көктемнің келгенін, қыстап қалған қүстардьщ іс-өрекетінен 
(сары ш ы м ш ы к өндетіп, торғайларды ң суға шомылып, үя 
салуы) байқауға болатындығын түсіндіру.
Табиғат күнтізбесіне күннің үзарғанын, ж ы л қүстарының 
үшып келу жүйесіне көңіл аударта отьфып, қандай күс бірінші
152


келгенін (қара торғай, қарлығаш, сүр қарлығаш) белгілеу.
Көбелек, ара, қоңыз, шыбындардың да оянғандарын атап 
көрсету.
Б ө гетк е с а я х ат ж а с а у а р қ ы л ы б ақ ал ар д ы б ақы л ап , 
бақаның адамға тигізер пайдасы, қоректенуі жайлы өңгімелеу.
Үй ж ануарлары ны ң төлдері (қозы, лақ бота т. б.) мен 
аңдардың күш іктері (қонжық, бөлтірік, көжек т.б.) туралы 
өңгімелеп, суреттер арқы лы салыстырып, аж ы р ата білуге 
үйрету.
Х а л ы ц болжамдары. Ерте көктемде қарға суға шомылса
- күн жылынады. Қайыңнан аққан шьфын көп болса - ж аз 
жаңбырлы болады...
Еңбек. А ғаш тарды ң бұтақтары н кесу, кесілген жеріне 
сьфлы бояу, ақ керіш жағып, кесілген бұтақтарды жинау, ак 
керіш п ен а ғаш тар д ы ң діңін а ғар ту , а ға ш та р оты рғы зу, 
бақшадағы, гүлзардағы (жер қазу, тұқымдар мен көшеттерді 
отырғызу, топьф ақты қопсыту) жұмыстарға өз еріктерімен 
қатысуға баулу.
Топ бөлмесіндегі өсімдіктерді, гүлдерді аулаға шығарып, 
топырағын ауыстырып, тыңайтқыштар салып, қүнарландыру. 
Ты ңайтқыш тың өсімдік үшін неге қаж ет екенін түсіндіру. 
Өсімдіктердің топырағын ауыстыру барысында өсімдіктер, 
гүлдер — тү қ ы м н ан , там ы рдан, түй н ектен пайда болып 
көбейетіндігі ж айлы үғымды бекіту, ыдыс таңдап алу, оның 
түбінде тесік (саңылау) үсақ тастар, қүм не үшін болатынын 
түсіндіру.
Ә уенд і ц и м ы л-ц о зга лы с. Ән ты ң д ау . "В ал ьс” - өні 
Қ .Ш ілдебаевтікі, "К еш кі ер тегі” - өні А. Х ачатурян дікі, 
"Н еаполитан" - өні П. Чайковскийдікі. "Кеңілді өн" - өні 
Б .Ғ ази зо в тікі, "М ахаббат вальсі" - өні Б. Ж а м ак аевтік і, 
"Саяхатшылар маршы" - өні Д. Кабалевскийдікі.
Ә н айт у. "Кемпір", "Б ал ал ар ” - қазақты ң халы қ өні. 
"Тырналар", "Той бастар", "Көкек" - өні Б. Аманжоловтікі, 
"Май келді" - өні Е. Хасанғалиевтікі, "Көктем өрнегі" - өні 
И .Н үсіпбаевтікі, "Көктем" - өні К. Қ уатбаевтікі, "Көктем 
жьфы" - өні Е. Өміровтікі, ” Алақай" - әні С. Мүхамеджановтікі, 
"Сөуір" - өні Д. Ботбаевтікі, "Нөсер" - әні .М Маңғытаевтікі, 
"Ж аңбыр" - өні Т. Базарбаевтікі, "Менің шөжелерім" - өні 
Г.Гусейндікі, "Көктем” - өні Т. Өбдіқадіровтікі, "Наурыз" - өні 
Е. Мүратовтікі, "Шекарада" - өні Ө. Байділдаевтікі.
Ө уенді, ыргацт ы қ и м ы л, би билеу. "Қуып ж е т ” - өні 
Б.Қыдырбекованікі, "Төрт таған" - өні Б. Дөлденбаевтікі, "Сап 
түзеу” - өні Н. Левидтікі, "Жалаушаны ал" - венгр хальщ өні,


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   75




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет