«интеграция казахстанской науки в международное научно образовательное пространство»
жүктеу/скачать 8,62 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Демеуова Г.Б.
- ТЕХНОЛОГИЙ В БИЗНЕСЕ
- Макулова А.Т.
- Ключевые слова
Әдебиеттер: 3.
Закон «Об электроэнергетике» Республики Казахстан от 9 июля 2004г. №588-II. 4.
ортаны қорғау: Оқулық- Алматы,: Экономика, 2010-320 стр На рх оз У ни ве рс ит ет і
170
5. Бақытжанов И.Б. Жылу
энергетика мен
жылутехнологиялардаэнергияны үнемдеу.-А,2011
Энергия қорларын үнемді пайдалануқазіргіуақыттың маңызды міндеттерінің біріне айналып отыр. Осыған байланысты балама энергия кӛздерін пайдалану қажет. Балама энергия кӛздеріне жел, күн, биомасса, жер асты ыстық энергиясын пайдаланатын қондырғыларды және мүмкіндігі тӛмен жылуды пайдаланатын жылулық сорғыларды, кіші су энергетикасын және энергия алудың басқа бейдәстүрлі тәсілдерін жатқызуға болады. Краткое резюме Альтернативная энергия – это энергияполучаемая из возобновляемых, неисчерпаемых источников энергии – ветра, солнца, биомассы, внутреннего тепла земли и т.д. Для получения альтернативной энергии используют специальные установки: ветрогенераторы, солнечные батареи, солнечные коллекторы, биогазовые реакторы и т.д. Executivesummary Alternative energy is energy got from proceeded, inexhaustible in energy sources - wind, sun, биомассы, internal heat of earth etc. For the receipt of alternative energy use the special options: ветрогенераторы, sunny batteries, sunny collectors, biogas reactors etc.
УДК 378.147 Демеуова Г.Б. Университет «НАРХОЗ» Магистр МВА, старший преподаватель кафедры «Менеджмент»
Keywords: development, innovation, business Кілттік сӛздер: даму, инновация, бизнес
На современном этапе развития экономики в динамично меняющихся условиях хозяйствования, а также в кризисных ситуациях постоянно возрастает роль инноваций, что является решающим фактором в успешном функционировании любой организации. Ведь как бы успешно не развивалась организация, но если ее деятельность не нацелена на освоение новых технологий, позволяющих производить новые виды продукции более высокого качества и с наименьшими затратами, то она через некоторое время рискует стать неконкурентоспособной, а это в свою очередь означает ослабление позиций на рынке, потеря потребителей и снижение размеров На рх
У ни ве рс ит ет і 171
прибыли.Малый бизнес является стержнем экономики большинства развитых стран. Это та область, где творческие, целеустремленные люди могут полностью реализовать свой талант и опыт. Любой крупный бизнес начинается с малого. Инновационный бизнес представляет собой особую новаторскую предпринимательскую деятельность, то есть это процесс хозяйствования, в основе которого лежит постоянный поиск новых возможностей с ориентацией на инновации. В широком смысле под инновационным предпринимательством понимается хозяйственная деятельность любой компании, использующей инновации. По примеру европейских стран у казахстанских фирм есть возможность перехода от индустриального к инновационному подходу в экономике. Инновационный подход основан на знаниях, новых изобретениях, их успешной интеграции в производство и благоприятного восприятия, а также готовности их реализовывать в различных сферах деятельности человека. Сейчас критерием лидерства на рынке становятся не материальные запасы и накопления, а именно человеческие знания и способность их развивать. В период XIX–XX веков значимость образования, науки, инвестиций в них была доказана на примере лидирующих компаний и мировых стран. Целью инновационной деятельности является повышение эффективности производства, получение преимуществ в конкурентной борьбе и как результат - получение дополнительной прибыли. Область знаний, развивающая методологию и принципы организации инновационной деятельности, носит название инноватики. Она обеспечивает такую интеграцию знаний, при которой специальные науки сохраняют свою самостоятельность и специфичность, не сводятся одна к другой, но их теоретические построения объединяются вокруг системных методов исследования инноваций, интегрирующих научные знания в целях повышения их практической эффективности. Под инновациями (нововведениями) понимают конечный результат творческой деятельности, реализованный в виде
нового или
усовершенствованного товара (работы, услуги). В зависимости от инновационной сферы, то есть сферы деятельности предпринимателей, выделяют инновации в промышленности и в отраслях сферы услуг. В промышленности различают два вида инноваций: - продуктовые, то есть реализованные в виде технологически нового или усовершенствованного продукта, чьи характеристики (функциональные признаки, конструктивное выполнение, дополнительные операции, использованные материалы и компоненты) или предполагаемое использование принципиально новые или существенно отличаются от аналогичных, ранее производимых продуктов; - процессные, то есть реализованные в виде технологически нового или усовершенствованного производственного метода. Например, метода организации производственного процесса. На рх оз У ни ве рс ит ет і
172
В сфере услуг инновацией будет считаться услуга, если ее характеристики или способы оказания – новые или качественно усовершенствованные в технологическом отношении. Например, инновациями в сфере услуг будет считаться новая компьютерная система составления маршрута движения транспорта, внедрение пластиковых карт различного назначения, внедрение нового мультимедийного программного обеспечения для целей обучения. Следовательно, развитие любой страны не может идти без учета и использования, ставших мировым достоянием передовых технологий. Масштабы и интенсивность международного обмена знаниями и технологиями настолько возросли, что это явление получило название техноглобализма, обуславливая углубление международного разделения труда, специализацию и кооперацию в научных исследованиях и создании нововведений, объективно ведет к усилению роли внешних факторов технологического развития любой национальной экономики. Стратегия индустриально-инновационного развития Казахстана направлена на проведение активной научной и инновационной политики с целью
стимулированияпредпринимательства на
организацию конкурентоспособных и экспортированных производств. При этом система управления конкурентоспособности хозяйствующих субъектов с позиции инновационного подхода должна обеспечить трансформацию технико- технологических возможностей в конкурентные преимущества. Основными предпосылками реализации Стратегии, па наш взгляд, являются: во-первых, обеспечение благоприятных институциональных условий; во-вторых, выявление и формирование инновационного потенциала субъектов предпринимательства. В настоящее время государство создает все необходимые условия, так образованы специальные структуры, как Казахстанский инвестиционный фонд. В экономическом плане для малых предприятий характерна увеличенная (до двух раз) эффективность конечных результатов инновационной деятельности и более быстрая отдача инвестиций (по сравнению с крупными предприятиями). Анализируя проблемы инноваций, нацеленных на совершенствование продукции, можно выделить препятствия инновационному процессу, к которым относят:
механизмов, сектора малого бизнеса;
слабую связь науки и производства;
недоступность и отсутствие внешних источников финансирования предприятий, которые бы учитывали специфику ведения инновационного бизнеса. К факторам, стимулирующим внедрение инновационных технологий на предприятиях, относятся следующие: совершенное законодательство, На рх
У ни ве рс ит ет і 173
оптимальное финансирование, снижение налогов на инновационную деятельность и кредитных ставок. К препятствующим факторам - высокий экономический риск, невосприимчивость предприятий к нововведениям, недостаточная информация о рынках сбыта, низкая квалификация персонала, нехватка собственных денежных средств, большие расходы на нововведения. Для целей развития инновационного предпринимательства также необходимо создать соответствующую инфраструктуру, обеспечивающую благоприятные условия для широкого применения инноваций во всех отраслях экономики. Развитие инфраструктуры поддержки требуется для обеспечения развития инновационной экономики, в особенности малого бизнеса, осуществляющего инновации, так как инновационная активность последнего связана с высоким уровнем рисков, обусловленных небольшим масштабом фирмы, который во многих случаях уменьшает доступность для предприятия финансовых, информационных, кадровых и иных видов ресурсов. Таким образом, инновационная деятельность представляет собой специфическую деятельность (научную, творческую) ученых, конструкторов, технологов, изобретателей по разработке и внедрению инноваций (новшеств, нововведений) как способ удовлетворения растущих потребностей производства и общества. Итогом, логическим завершением, инновационной деятельности являются инновации (продуктовые, процессные), которые получают воплощение в виде новых или усовершенствованных видов продукции и услуг, технологий, организационно-технических и социально- экономических решений производственного, финансового, коммерческого, административного или иного характера. Также понятие инновации можно рассмотреть как превращение потенциального научно – технического прогресса в реальный, который непосредственно воплощается в новых товарах и услугах. Специфическое содержание инновации составляют изменения (товаров, технологий, услуг), а соответственно главной функцией инновационной деятельности является функция изменения.
1.
Карпушин, Евгений
Сергеевич. Структура успешного инновационного менеджмента / Е. С. Карпушин, К. В. Леонова // Биржа интеллектуальной собственности. - 2015. - № 11. - С. 39-43. - (Инновационный менеджмент). 2.
системе инновационной экономики: проблемы учетно-аналитического обеспечения / И. В. Сафонова // Биржа интеллектуальной собственности. - 2015. - № 11. - С. 31-38. 3.
Сеть Интернет
На рх
У ни ве рс ит ет і 174
Экономиканың барлық салаларында инновацияларды кең ауқымы үшін қолайлы жағдайлар қамтамасыз ету үшін, тиісті инновациялық кәсіпкерлікті дамытуинфрақұрылымды құру қажет.
Для развития инновационного предпринимательства необходимо создать соответствующую инфраструктуру, которая будет обеспечивать благоприятные условия для широкого применения инноваций во всех отраслях экономики.
For the development of innovative entrepreneurship necessary to create the appropriate infrastructure , which will provide favorable conditions for a wide range of innovations in all sectors of the economy
Макулова А.Т., «Нархоз» университеті, э.ғ.д., профессор
психология, оқытушылар, студенттер. Ключевые слова:Инновация, модернизация, рефлексия, педагогика, психология, преподаватели, студенты. Key words:Innovation, modernisation,reflection, pedagogics,psychology, teacher,stude nts.
Мемлекет саясатының басыңқы бағыты – үздіксіз білім беру жүйесін жаңарту және дамыту. Сонымен қатар, білім беру жүйесін модернизациялау жоғары оқу орнындағы педагогикалық бағыттағы бакалаврларды кәсіби даярлаудың сапасын жетілдіруді талап етуде. Соңғы жылдары педагогикалық ғылым және практика біздің еліміздің жаңа әлеуметтік – экономикалық жағдайларына сай педагогикалық кадрларды даярлауды жетілдірудің жолдарын іздестіруде. Қазіргі кездегі педагогикалық практиканың даму кезеңі жаңа типтегі педагогты – зерттеуші – педагогты, жобалаушы, білім берудің және тәрбиелеудің жаңа технологияларын жасаушы педагогты қалыптастырудың қажет екенін талап етуде. На рх
У ни ве рс ит ет і 175
Бүгінгі күні педагогикалық тұрғыдан сауатты маман деп қандай мұғалімді айта аламыз? Әрине, альтернативті педагогикалық жобаларда және жүйелерде жұмыс істей алатын, мектеп білім беру ісіндегі инновациялық қозғалыстың ерекшеліктерін зерттеп үйренген, білім беру саласындағы инновациялық іс-әрекеттің мәнін түсінетін, инновациялық білім беру технологияларының ауқымды арсеналын меңгерген, педагогикалық шеберлігі қалыптасқан мұғалімді айта аламыз. Мұғалімнің инновациялық іс- әрекетін дамыту, педагогикалық шеберлігін қалыптастыру – бұл білім берудің стратегиялық бағыттарының бірі. Инновация термині қазірде білім берудің теориясы мен тәжірибесінде кеңінен қолданылып жүр. Біз үшін инновациялық алаң – инновациялық үрдіс жүзеге асып жатқан білім беру кеңістігі (мектеп, ЖОО және т.б.). Ал, инновациялық жанұя – инновациялық тәртіп қызметіндегі қоғамдық білім беру, ұжым. Инновациялық оқытудың маңызды
факторы оқытушы
студенттіңтақырыптың мәнін ӛз бетімен меңгеруін түсінуі мен бағалай алуы болып табылады. Мұндай тәсіл бұл үдеріске студенттің ӛзінің де қатысуын талап етеді. Осылайша, студентте ӛзінің оқуы үшін жауапты болады. Студент мұндай
жауапкершілікті кӛбіне
сабақ беру
барысында оқытушықалыптастыратын ортада сезініп, қабылдайды. Сондай-ақ инновациялық әдістерді пайдалана отырып оқыту студенттің: еркін ойлануына мүмкіндік береді, ақыл-ойын дамытады; шығармашылық белсенділігін арттырады; ұжымдық іс-әрекетке тәрбиелейді; тіл байлығын жетілдіреді; жан-жақты ізденушілігін арттырады. Сондай-ақ оқытушылар үшін де пайдалы: түрлі әдістерді пайдалану арқылы сабақтың нақты мәнін терең ашуға кӛмектеседі; студенттердің барлығын сабаққа қатыстыруға мүмкіндік береді; әр студенттің білім деңгейін анықтауға болады; студенттерді ізденіске баулып, ӛз бетінше жұмыс істеуге үйретеді; студенттердің барлығын бағалауға болады. Осы айтылғандарды жинақтай келіп, жаңа формация мұғалімі – рефлексияға қабілетті, ӛзін-ӛзі жүзеге асыруға талпынған әдіснамалық, зерттеушілік, дидактикалық-әдістемелік, әлеуметтік тұлғалы, коммуникативтілік, ақпараттық және т.б. құзыреттіліктердің жоғары деңгейімен сипатталатын рухани-адамгершілікті, азаматтық жауапты, белсенді, сауатты, шығармашыл тұлға. Соңғы жылдары педагогикалық тәжірибеде рефлексияға кӛп кӛңіл бӛлініп жүр. Джон Дьюи мен Дональд Шон кез келген мұғалім «Рефлективті практик» болулары керек деген пікір қалыптастырған. Дьюидің «Біз қалай ойлаймыз?» (1910) деген еңбегінде рефлективті ойдың білім беруге ерекше ықпал ететіндігі туралы айтса, Шонның «Рефлективті практик: кәсіби іс- әрекетте қалайша ойланады» (1983) деген кітабында «ойлану» түсінігін «іс- әрекеттегі толғаныс» және «іс-әрекеттен кейінгі толғаныс» деп бӛліп, бірқатар түсініктемелер келтірген. На рх
У ни ве рс ит ет і 176
Жаңа дәуір философиялық идеялары «ӛзіндік» және «мен» ұғымдарына бағытталады. Жаңақұндылық – адамның ӛзіндік «мен» құндылығы пайда болды. Бұдан басқа да рефлексия жайында айтылған философиялық ойлар негізінен «адамның ӛзіне бағытталған зерттеу жұмысы», «ӛзінің ақылың мен рухыңды ӛзіңнің бақылауың» дегенге келіп саяды. Кузьмина (Головко- Гаршина) Нина Васильевна адамӛзін-ӛзі іске қосу барысында дамуға мүмкіндік алады дей келе, ол үшін әртүрлі дереккӛздерден алынған білімді жинақтау, оларды
тәжірибеде қолдану
үшін жүйеге
келтіру, «керібайланысты» жүзеге асыру сияқты әрекеттер жасайтынына тоқталады [1]. Наталья Борисовна Ковалева [2] және Игорь Никитович Семенов [3] кәсіби шығармашылықтағы рефлексияның рӛліне байланысты оны әртүрлі кәсіби позицияларға ӛтудегі икемділік деп есептейді. Рефлективті білім беруге білім алушылардың не үйренгендері жайында сыни тұрғыдан ойлауы да жатады. Себебі тек рефлексия оқу үдерісіне, ӛзінің іс-әрекетіне ӛз бетінше баға беру мен оның нәтижелерін ескеруге мүмкіндік береді. Іс-тәжірибемде кӛрсеткендей, оқытушылар, негізінен, студенттердіңэмоциялық күйін түсінуге, сабақ немесе оқу курсы барысында олардың қарқынын тексеруге мүмкіндік беретін рефлексияның әр түрлі тәсілдерін пайдаланады. Мұнда кӛбінесе рефлексивтік материалдың үлкен құндылығы қажетті деңгейде бағаланбайды. Ӛз тәжірибемізде байқағанымыз, білім беру үдерісінде рефлексивті практиканы пайдалану «Студент-оқытушы» жүйесінде тиімді және шын мағынасында субъект аралық қатынастарды орнатуға мүмкіндік береді. Рефлексия бүкіл білім беру үдерісінің іргетасы бола алады. Сондай-ақ рефлексияланатын тәжірибе негізінде оқытудың ӛзі тиімді, себебі рефлексия ӛз бетінше «жеке адамның санасында әрқашан жаңа білімді тудырушы» екендігіне кӛзіміз жетті. Рефлексивтік тәсілдердің уақыт бағыттылығына қарай келесі түрлерге жіктеуге болады: - Осы уақытқа дейінгі ӛз тәжірибесіне сыни кӛзбен қарап, бұрынғы уақытта орын алған сұлбаны, құралдар мен оқыту үдерістерін анықтау және қайта жасау; - Болашақта ӛз тәжірибесіне қандай ӛзгеріс енгізетінін және қалай жүзеге асыруды жоспарлау. Мүмкін болатын іс-әрекетінің сұлбасы мен құралдарын анықтау; Іс-әрекетті жүзеге асыру барысында ойлау үдерісін бақылау, түзету немесе күрделендіру. Рефлексияның оқу үдерісін байыту және сапалы қайта құру үшін мүмкіндіктері қаншалықты кең екенін тіпті осы қарапайым жіктеу кӛрсетеді. Рефлексияны пайдалану әр адамның ӛзіндік тұлғалық дамуына да ӛзекті екендігіне назар аударуымыз керек. Сауатты және жүйелі қолданылатын рефлексия психологиялық-педагогикалық зерттеудің күшті құралы, жеке тұлғалық дамуын ӛзектілейтін және кәсіби эмоциялық күйіп На рх
У ни ве рс ит ет і 177
кетуіне тиімді «иммунизация» құралы бола алады. Сондықтан «Рефлексия» қазіргі кездегі білім саласындағы кӛкейтесті мәселелер қатарына жатады. Бізде, шынын айту керек, кейбір оқытушылар ӛзгерістен қорқады, кейбір Жоғары оқу орындарында қалыптасқан мәдениет жаңашылдық пен ӛзгеріске жол бермейді, кейбір кезде бір нәрсені жасау үшін біздің ӛзімізде сенімділік жетіспей жататынын байқаймыз. Біздің ойымызша, кейбір оқытушылар әлі де болса рефлексия жасауға қабілетсіз дер едік. Ӛйткені, оқытушылардың кӛпшілігі рефлексияны пайдаланбақ тұрмақ, бірінші рет естіп тұрғандарын жасырмайды. Оны бірі білсе, бірі білмеді. Жалпы біздегі рефлексия әлі ӛнбеген ұрық күйінде тұрғандай, бірақ оның да себебі түсінікті. Осыдан шығатын қорытынды, жеке тәжірибе мен тұжырымның ӛнімді болуы үшін үйреншікті, стереотипті түрде әрекет етуді (оның ішінде ойлауды) тыя білу маңызды. Жағдайдан «ӛрмелеп шыға» білу, оған басқа позициялардан қарай білуге, сыни тұрғыданталдай білуде қиналып жатады. Рефлексияның мәні – адамның ӛзінің білімін, білімінің негізін, оларды меңгерудің жолдарын анықтау. Бейнелеп айтқанда буы бұрқырап, қазан қақпағын ұшырардай сәтті аңдымай, оқытушылардың рефлексиялық мәдениетін қалыптастыру керек екендігіне кӛзіміз жетті. Ертеректе жапон халқы біреуге ренжісе, сол адамның сұлбасын алдына қойып, ӛздерінің реніштерін айтып, соққылап, шерлері тарқағанша, сойып салады екен. Әрине, бізде де осыған ұқсас әрекеттер кездесетінін жасырмаймыз, бірақ мұндай әрекеттен ӛзгеше әрекет ету, ӛзгеше ойлау, басқаша айтар болсақ, аурудың алдын алып емдеу керектігі сияқты әрекет керектігін түсіндім. Әйтпесе, біз Қазақстанда білім беру сапасын арттыру жолында «адасып» қалуымыз мүмкін. Рефлексивті орталық тұлғаның шығармашылық еркіндігі, ол – дамытушылық қарым-қатынас жүйесі. Мұндай
ортаның барлық
қатысушылары ашық бірлескен әрекетті бірлесе талдау арқылы ӛздерінің ішкі «қорларын» ашуға мүмкіндік алады. Біліктілікті арттыру жүйесіндегі рефлексиялық орта дамытушылық, дамушылық қарым-қатынастар жүйесі болып табылады. Ол субъектінің ішкі әлеміне қатысты кӛп деңгейлі және күрделі үрдіс. Мұнда субъектілердің ашықтығын, психологиялық теңдігін сақтау басты шарттардың бірі болып табылады. Мұндай жағдай оқытушылардың бірін-бірі толықтыра отырып, бірлесе дамуға жетелейді. Рефлексиялық мәдениетті дамытудың қазіргі кездегі мәнінің артуы әр түрлі инновациялық-гуманистік әдістердің пайда болуына әкелді. Қазіргі білімдік мақсаттарға сай білім алушыны рефлексия жасауға дағдыландыру басты мақсатының бірі болғандықтан, ол – сабақтың да негізгі компоненттерінің бірі болуы тиіс. Рефлексивтік іс-әрекет білім алушыға ӛзіндік талдау кезінде ғана байқалатын ӛзіндік жеке дара ерекшеліктерін тануына мүмкіндік туғызады. Білімді саналы түрде ӛзіндік қорыту, яғни рефлексия нәтижесінде ғана жүзеге асыруға болады. Рефлексия нәтижесі На рх оз У ни ве рс ит ет і
178
дегеніміз – міндеттерді шешу тәсілдерін түсіну және алған ӛзара әрекеттестік нәтижесінде ӛз дамуының ӛнімділігін бағалау. Оқытушы ең алдымен ӛзін-ӛзі дамыту қабілетін қалыптастыруға, педагогикалық шеберліктің дамуына ат салысу керек. Ӛйткені, біздің қоғамға жаңа мағлұматтарды қабылдап қана қоймай, оны ойлана отырып, сыни талқылап, ой елегінен ӛткізе білетін ұрпақ қажет. Яғни, студенттер мағлұматтар мен идеяларды ӛз беттерімен, тәуелсіз меңгеріп, осы алған мәліметтері пайдалы болатындай ойланулары керек. Олар жаңа идеяларды әр түрлі кӛзқараспен зерттеп, шынайылығы мен пайдасын талқылап, идеяның жалпы құндылығын анықтай алулары қажет. Сондықтан сыни тұрғыдан ойлайтын оқытушыларғана балалардың сыни тұрғыдан ойлауына, дамуына ықпал ете алады. Бірақ, ең алдымен, біз рефлективті білім беру ұғымын саралап, сыни тұрғыдан ойлаудың білім беру бағдарламасында туындаған қажеттілігін ескеруіміз керек. Білім алушылардың кез келген іс-әрекетінің кез келген кезеңі рефлексиямен аяқталуы керек. Білімалушылардың рефлексиялық мәдениеті келесі компоненттермен сипатталады: -
және жеңуге дайындығымен және қабілетімен; -
жаңа білім мен құндылықтарды меңгеру іскерліктерімен; -
үйреншікті емес
тұлғааралық қарым-қатынастар жүйесінде бейімделу іскерлігімен; - ерекше практикалық тапсырмаларды қою және шешу; - белгісіздікте жұмыс жасау іскерлігі. Біздің міндетіміз білім алушылармен шығармашылық байланысты қамтамасыз ету, сондай-ақ іс-әрекеттері арасындағы байланысты арттырып, білім алу үрдісінің қарқындылығын, оқыту және дайындық деңгейін кӛтеру, рефлексияға қабілеттілігін арттыру. Джон Дьюи мен Дональд Шонның кітаптарында «ойлану» түсінігін «іс-әрекеттегі толғаныс» және «іс-әрекеттен кейінгі толғаныс» деп кӛрсеткендей, оқытушылар сабақ жайлы ой толғау және ӛзіндік ой толғау деген не екенін түсінгені маңызды болар еді. Мұғалімдерге «ӛз сабағына» сырттан қарауға, оқытуындағы жақсы жақтарды кӛре білуіне және ӛз ойындағыдай болмаса, сұрақ қоя біліуіне, қалай жоспарлағаны туралы ойланып, келесі сабақта не нәрсеге кӛңіл бӛлу керектігін кӛре білуге, рефлексия жасауға дағдыландыруды мақсат ету керек деп ойлаймын. Кӛптеген оқытушылар оқушылардың негізінде бүгін нені білу керегі емес, ӛздерінің сабақ жоспары, ӛз міндеттері мен стратегиялары кӛп ойландырады. Олар ӛздерін және стратегияларды ғана кӛреді, ӛз дауыстарын естіп, және ӛздерінің әрекетін бақылап, тіпті кейбіреулері алдарында отырған студенттерді «аңғармайды». Мұндай жағдайда мұғалімді мазалайтын мына сұрақтар болуға тиіс: Осы стратегияны не үшін қолданамын? Осы На рх оз У ни ве рс ит ет і
179
стратегияны қалай қолданып, сабақтың мақсатына қалай жетемін? Біз тапсырмаларды оқушымен қалай орындаймыз? Рефлексия – бұл стратегия емес, бұл – дағды, бірақ ол барлық стратегия мен әдістерді ауыстыра алады. Кез келген жағдайда оқытушы ой толғаныс жасай алса, оның әрекеті аяқ астынан болмайды, мұндай оқытушыларды тез әрі нақты жауап қызықтырмайды, таным процесі қызықтырады. Оқытушы ӛз сабағы жайлы ой толғаныс айтқанда, әдетте олар сынау мен қалай оқыту керегі жайлы кеңесті күтеді. Алайда олардың әрекетін сынап, талдаудың орнына, сабақ барысы туралы әр түрлі сұрақтар қойып, оған жан-жақты ойлануға және үйренуге кӛмектесіп отыру қажет. Мүмкіндігінше ӛз қатесін кӛруге кӛмектесу. Жіберілген кейбір сәтсіздіктерді ӛзіндік рефлексия жасау кезінде, келесі жолы оны басқаша жасауды ӛзі ойланатындай әрекет жасау керек деп есептейміз.
жүктеу/скачать 8,62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|