«интеграция казахстанской науки в международное научно образовательное пространство»
жүктеу/скачать 8,62 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Плохих Р.В. Университет «Нархоз» д.г.н., и.о. профессора кафедры «Туризм» НОВЫЕ ТЕХНОЛОГИИ И НЕСТАНДАРТНЫЕ
- Тлеуберлина О.Б.
Әдебиеттер: 1.Новиков В.С. Инновации в туризме. Учебное пособие.-М.:ИЦ «Академия», 2007г. – 195с. На рх оз У ни ве рс ит ет і
196
2.Гуляев В.Г., Морозов И. Прикладные прграммы по формированию, продвижению и реализации туристического продукта //Туризм. – 1997. - №3. – с.136-149. 3.Гуляев В.Г. Новые информационные технологии в туризме. Учебное пособие.-М.:Издательство «Приор», 1998. – 239с.
Қоғамдағы экономиканың қарқындап дамуы, инновациялық технологияларды енгізу, туризм индустриясынан жаңа әлімдік парадигмаға сай келуді талап етеді. Бұндай талаптар қатаң нарық жағдайында даму стратегиясы саласында, туризм индустриясы негіздері жӛнінде терең білім алуға және инновациялық технологияларды меңгеруге қатысты қойылады. Аталмыш мақалада, осы туризм
саласындағы иновациялық технологиялардың қарқындап дамуына толық сипаттама берілген және де «Amadeus», «Fidelio» бағдарламаларын білім жүйесіне тәжірибелік түрде енгізу бағытанда ұсыныс берілген. Заманауй ақпараттық-коммуникациялық технологияларды және Интернет желісін қолдану, заманауи туризм индустриясының алдында тұтынушыға бағытталған кең мүмкіндікті ашады.
В современном обществе стремительное развитие экономики, требует внедрения инновационных технологий в индустрию туризма. В условиях рынка такие требования дают возможность освоения инновационных технологий и выхода на международный туристский рынок и предоставлять глубокие знания будущим туристским кадрам. В данной статье рассматривается бурное развитие инновационных технологии в сфере туризма и дана полная характеристика глобальным системам бронирования «Amadeus», «Fidelio». Статья посвящена актуальной на сегодняшний день проблеме внедрения глобальных систем бронирования в учебный процесс для
формирования профессиональных компетенций. Применение современных информационных-коммуникационных технологий и Интернета, раскрывают широкие возможности перед современной индустрией туризма ориентированной на клиента.
Оf the Company's rapid development of the economy, innovative technologies, meet the new world paradigm of the tourism industry. Such stringent requirements on the basis of market conditions in the field of tourism industry development strategy is to acquire in-depth knowledge and innovative technologies. In this article, the development of innovative technologies in the field of tourism is picking up and given a full description of "Amadeus" and "Fidelio" programs offer practical bağıtanda the introduction of the educational system of the tourism industry.
На рх оз У ни ве рс ит ет і 197
УДК 37.013:338.48 Плохих Р.В. Университет «Нархоз» д.г.н., и.о. профессора кафедры «Туризм»
туризм.
инновационные технологии, формы
обучения,туризм. Keywords: innovative technologies, forms of education, tourism.
Кратко рассмотрим новые технологии и нестандартныеформы обучения магистрантов на примере дисциплины «Организация, проектирование и управление проектами в туризме», которая изначально ориентирована на их использование. Она
включает три
образовательных модуля:
методологические основы организации, проектирования и управления проектами в туризме (занятия 1–2); этапы организации, проектирования и управления проектами в туризме (занятия 3–12); ресурсное обеспечение организации, проектирования и управления проектами в туризме (занятия 13–15). В рамках каждого модуля применяются разные сочетания новых технологий в процессе обучения магистрантов (таблица 1).
Таблица 1 – Инновационные технологии обучения в рамках дисциплины Инновационные технологии обучения Применение в образовательных модулях дисциплины 1 2
Да
да да
Google документы Да
да да
Google таблицы Да
да да
Google презентации Да
да да
Google формы Да
да да
Wix.com
да Google Планета Земля и Panoramio
да
да Неокартография
да
да
Техноло гия Whats App – удобное и экономящее время кросс- платформенное приложение для групповой коммуникации и заочной конференции участников, которые могут отправлять неограниченное количество сообщений, фотографий, аудио- и видеофайлов. В рамках дисциплины данная технология используется для обсуждения и консультирования в ходе подготовки самостоятельных работ студентов – На рх оз У ни ве рс ит ет і
198
СРС. Google технологии , позволяющие автоматически сохранять изменения и отображать список всех версий документа с указанием авторов и дат, обеспечивающие работу на любом устройстве – телефоне, планшете, компьютере: документы; таблицы; презентации; формы.Google документы – комплект удобных средств создания, редактирования и оформления электронных документов (текстовых, изображений, рисунков и др.). В рамках дисциплины данная технология используется для работы с инструкциями к заданиям.Google таблицы – удобное средство создания, редактирования и оформления электронных таблиц со встроенными формулам, сводным матрицами и функциям условного форматирования, которые можно дополнить цветными диаграммами и графиками. В рамках дисциплины данная технология используется для создания и работы с обобщающими (закрепляющими) и иллюстративно-пояснительными материалами.Google презентации – высоко эффективная форма для подачи лекционных и case материалов с использованием разных тем, шрифтов, видео, анимации и других средств. В рамках дисциплины данная технология используется для представления лекционного материала и индивидуальных проектов (семинарских заданий) студентов.Google формы (анкеты, опросы) – высоко эффективная форма проведения мини-тестирования на лекционном или семинарском занятиях, используемая с целью рубежного контроля или текущей проверки уровня усваивания студентами учебного материала. Достоинства: красочное оформление, обширная коллекция тем,
перемешивание вопросов, добавление видео с YouTube и фотографий, удобные способы рассылки, автоматическая обработка результатов и статистика. Техноло гии Wix.co m , популярной облачной платформы– конструктора, позволяют самостоятельно и легко спроектировать сайт любой тематической и бизнес направленности. При работе с технологиями HTML5 все сложные технические процессы остаются за сценой, а пользователю предоставляется увлекательная и приятная проектировочная работа: наличие функции Drag&Drop, сотни дизайнерских шаблонов, первоклассный хостинг, инновационные приложения и множество дополнительных бесплатных возможностей. Техноло гии Google Плане та Зе мля и Panora mio очень полезны для изучения (графоаналитики) незнакомой территории. Они делают возможными: виртуальные путешествия, просмотр 3D-моделей зданий, ландшафта с высоты птичьего полета, фотоснимков, изучение местности, поиск городов, компаний и др., импорт информации, печать в высоком разрешении и другое. Техноло гии неокар тографии («народных» кар т) появились в последние два десятилетия, когда выяснилось, что множество людей в мире готовы с наслаждением проводить время за составлением, уточнением и дополнением карт поверхности Земли. Последние незаменимы при На рх оз У ни ве рс ит ет і
199
проектировании туристских путешествий.Примерами технологий неокартографии являются OpenStreetMap, WikiMapia, BingMaps. Широко известен неокартографический ресурс – http://catalog.data.gov/dataset. Формы обучения – методы упорядочивания взаимодействия участников процесса обучения и способы его реализации. В дидактике не имеется универсальной классификации форм обучения. Эмпирическая (опытно-организационная) классификация форм обучения включает три группы:
фронтальные, групповые, индивидуальные. Теоретическая (гносеологическая) классификация форм обучения рассматривает возможные структуры взаимодействия участников процесса: индивидуально- опосредованная, парная,
групповая, коллективная. Классификация конкретных, особенно нестандартных, форм обучения очень сложна в виду их большого разнообразия:визуально-ознакомительные (фоторассказ (фотоколлаж), нужные конверты, анализ видео, групповой коллаж и др.);аналитические (путешествуем во времени: прошлое, настоящее, будущее; изучаем туристскую карту (аукцион на знание карты); решаем плохо или хорошо; даем три ответа; «а как наоборот?»; работаем с возражениями;находим ошибки и др.);проблемные (научный доклад; превращаем проблему в цели; проектируем анкету; разрабатываем стратегию успеха; ищем потерянные возможности; стереотипы: правда или ложь; разрабатываем проектное предложение и др.);творческие (мозговой штурм (древо познания); создаем план научной статьи (магистерской диссертации); готовим и анализируем презентацию; составляем инструкции или памятки; создаем новость; разрабатываем фирменную эмблему (логотип);разрабатываем визитную карточку; создаем доску объявлений и др.);развивающие (путешествие; ленивая минутка; задаем вопрос специалисту; решаем ситуационные задачи; готовим обвинительную речь; готовим хвалебную речь; проводим аукцион; готовимся к выставке; проводим дискуссию; выступаем для СМИ и др.);закрепляющие (придумываем кроссворд; завершаем фразу; тест-диагностика; обобщающая таблица; вредные советы; консультация специалиста; придумываем афоризмы;мини брэйн-ринг («что? где? когда?», «поле чудес», «счастливый случай»); придумываем или разгадываем загадки; отвечаем «да» или «нет»; туристская почта и др.).В рамках трех образовательных модулей дисциплины применяются разные сочетания форм обучения магистрантов, наиболее хорошо зарекомендовавшие из которых приведены в таблице 2.
Таблица 2 – Нестандартные формы обучения в рамках дисциплины «Организация, проектирование и управление проектами в туризме» Нестандартные формы обучения Применение в образовательных модулях дисциплины 1 2
1 2 3 4 DO-IT
да
На рх оз У ни ве рс ит ет і
200
PCTS-анализосуществимости проекта да
SCAMPER
да
Stage Gate модель
да
да Анализ видео по специальному плану Да да
да Вредные советы Да да
да Выступаем для СМИ
Гирлянда ассоциаций и метафор Да
да да
1 2 3 4 Готовимся к выставке
Групповой коллаж
да да Даем три ответа Да да
да Дерево решений Да да
да Диаграмма разброса
да
Диаграмма сродства
да
Завершаем фразу Да да
да Задаем вопросы специалисту
да
да Заседание Клуба проектных менеджеров
да Ищем потерянные возможности
да
да Карта планирования стоимости (CPLM)
да
да Карточный Канбан
да
Контрольный листок
да
Конференция идей
да
Ленивая минутка Да да
да Матрица приоритетов
да
Матрицы ответственности (RACI)
да
Мозговой штурм (древо познания) Да
Обратная мозговая атака
да Обобщающая таблица Да да
да Оценкапрограммитехникаанализа(PERT – Program Evaluation and Review Technique)
да
да Составляем каталог советов «Как избежать ошибок при проектировании»
да Поиск цели SMART
да
Превращаем проблему в цели
да
Придумываем или разгадываем загадки Да
Проводим аукцион
да Проводим дискуссию
да
Проектируем анкету
да
Пять почему
да
Работаем с возражениями
да
Разрабатываем иерархическую Да
да да
На рх оз У ни ве рс ит ет і 201
структуру работ (ИСР) Разрабатываем проектное предложение
да да Разрабатываем стратегию успеха
да
Создаем реестр проектных рисков
да
Решаем
необычные ситуационные задачи
да Решаем плохо или хорошо Да
Семь инструментов управления качеством
да
Создаем доску объявлений
1 2 3 4 Создаем
проект научной
статьи (магистерской диссертации) Да
Составляем инструкции или памятки
да Списки контрольных вопросов
да
Стереотипы: правда или ложь Да
Стратегические карты
да Стрелочная диаграмма
да
Тест-диагностика
да
Техники
релаксации и снятия напряжения Да
да да
Шесть сигм
да
В заключение нужно подчеркнуть, что каждая учебная дисциплина предоставляет широкий спектр возможностей для использования преподавателем инновационных технологий и нестандартных форм обучения студентов. Они могут быть сложными и требующими специальной подготовки, а могут быть достаточно простыми и не требующими значительных трудовых и временных усилий. В частности, WhatsApp – незаменимый инструмент для консультирования в ходе подготовки СРС. Разнообразие применяемых технологий и форм обучения студентов определяется только спецификой дисциплины и желанием их использовать со стороны преподавателя.
Пәннің мысалында кезінде жаңа
технология мен
оқытудың магистранттардың инновациялық нысандары бар мақала мәмілелер «Туризм саласындағы ұйымдастыру, жоспарлау және жобаны басқару». Ол үш оқу модульдерін қамтиды. Әрбір модуль магистранттарға оқытуда жаңа технологияларды түрлі комбинацияда пайдаланылуы. оқыту ерекше нысандарын жіктеу. оқыту стандартты емес формалары жүйеленді. Ол студенттердің білім технологиялар мен нысандарын алуан, оларды пайдалануға, пән ерекшелігіне және оқытушының тілегі анықталады деп атап ӛтілген. На рх оз У ни ве рс ит ет і
202
В статье рассматриваются новые технологии и нестандартные формы обучения магистрантов на
примере дисциплины «Организация, проектирование и управление проектами в туризме». Она включает три образовательных модуля. В каждом модуле применяются разные сочетания новых технологий в процессе обучения магистрантов. Представлена классификация нестандартных форм обучения. Систематизированы нестандартные формы обучения. Отмечено, что разнообразие технологий и форм обучения студентов определяется спецификой дисциплины и желанием преподавателя, их использовать.
In article the new technologies and non-standard forms of teaching in magistracy by example of discipline "Organization, projecting and projects management in Tourism" are considered. It includes three educational modules. Each module used different combinations of new technologies for teaching the undergraduates. The classification for non-standard forms of training is presented. Non-standard forms of training are systematized. It is noted that a diversity of technologies and students education forms is determined by the specificity of the discipline and the desire of the teacher, to use them.
ӘОЭ 330.34
Университет «Нархоз» ст.преп.кафедры «ЭПП» МҦНАЙ ҚАЛДЫҚТАРЫНЫҢ ҚОРШАҒАН ОРТАҒА ӘСЕРІ
ӛңдеуі.
ликвидация отходов. Keywords: oil, petroleumwastes,utilizationofwastes,liquidation ofwastes.
Қазіргі таңда мұнай ӛндіруші обьектілері тазалау қондырғыларымен, алдын-ала жабдықталып іске қосылғанымен, мұнайды ӛндіру және
тасымалдау кезінде қоршаған ортаға кері әсерін тигізетін заттардан және іс- әрекеттерден толық арыла алмай отырғаны анық. Сондықтан, табиғи жағдай үшін шығыны аз, тиімді технико-технологиялық шешімдерді іздестіру қажет. Мұнай-газ ӛндірісі халық шаруашылығының дамуында ерекше орын алатын салалардың бірі. Қоршаған ортаны ластайтын ең қауіпті заттардың бірі- мұнай қалдықтары. Түзілу процесіне қарай мұнайлы қалдықтар ІІ-ІІІ класты улы ӛндірістік қалдықтар және қоршаған ортаға түсетін кӛмірсутектің (сұйық, қатты және На рх
У ни ве рс ит ет і 203
газ тәріздес) негізгі кӛзі болып табылады. Мұнай қалдықтары құрамындағы ластаушы заттар суда жоғары ерігіштік және ұшатын қасиетке ие, сондай-ақ олардың ӛздері де еріткіш болғандықтан, басқа заттарды ӛзіне жинайды. Бұлардың барлығы мұнай қалдықтарының табиғи ортамен қосылысының, әсіресе экологиялық жүйеде қауіпті екенін кӛрсетеді . Мұнайдың улылығы
оның құрамындағы ұшқыш ароматты кӛмірсутегілердің бар болуымен анықталады. Топыраққа тӛгілген мұнайдың улы әсер етуі салыстырмалы түрде қысқа уақытқа созылады, бірақта бұндай әсер етуден кейін топырақ жабынындағы биологиялық ӛнімділігі ұзақ уақытқа дейін тӛмендейтіні байқалады. Елімізде мұнай қалдықтарын пайдаға асыру, залалсыздандыру және қалдықтар орналасқан жерлерді қалпына келтіру мәселесі кешенді шешілген жоқ деп айтуға болады. Мұнай қалдықтарын ӛңдеудегі мәселелердің ішіндегі ең бастысы, экологиялық қауіпсіздік деңгейін қамтамасыз ететін және олардың қалдықтарын пайдалану немесе залалсыздандырудың тиімді жолын таңдау болып табылады. Соның бірі қазіргі таңдағы мұнай ӛндіретін кәсіпорындардың аймағындағы жинақталған мұнай қалдықтарын екінші шикізат ресурсы ретінде пайдаға жаратып, оларды тауарлы ӛнім категориясына айналдыруға арналған технологиялық шешімдерді қарастыру қажет.
Сонымен бірге мұнай қалдықтарын брикеттелген отын дайындауда байланыстырғыш ретінде пайдаланудың тиімді
технологиясын жасай отырып, брикет отынын алу мақсатында қарастыру қазіргі таңда ӛзекті мәселе екенін кӛрсетеді. Қоймалжың мұнай қалдықтарын тауарлы ӛнім категориясына айналдыруға мүмкіндік беретін, олардан брикет отынын дайындау технологиясын жасау экологиялық-экономикалық проблемаларды шешу әдістерінің бірі болып табылады. Қазақстанда осы уақытқа дейін мұнай және кӛмір қалдықтарын ӛңдеп, қайта пайдалану мақсатында брикет жасау фабрикалары салынған емес. Қазіргі таңда кӛптеген жеке кәсіпорындар мұнай қалдықтарын жою мәселесін әртүрлі әдістер арқылы (жағу немесе жерге кӛму арқылы) шешуді жолға қойған. Дегенмен, бұл әдістер экономикалық тұрғыдан кәсіпорындарға пайда алып келмейді, керісінше қоршаған ортаға шығыны кӛп зиянын тигізіп отыр. Бұл жобада ӛнімділікті жоғарылату мақсатында мұнай қалдықтарын байланыстырғыш ретінде пайдаланып, брикет отынын алудың жаңа технологиялық схемасы ұсынылған. Сонымен бірге, асфальтты-шайырлы-парафинді шӛгінділерін пайдаланып брикет үлгісін дайындаудың технологиялық жүйесінің жаңа механизмдері жасалынған. Осы мәселелерді түбегейлі зерттеп, сараптай отырып, мұнай қалдықтарын қайта ӛңдеу арқылы тиімді пайдалану әдістерін қарастыруымыз қажет. Бұл, біріншіден - қоршаған ортаға техногенді әсерді азайтады, екіншіден – қалдықтарды сақтауға тӛленетін тӛлем мӛлшерін азайтады, үшіншіден – қайта ӛңдеуден алынған ӛнімді әрі қарай ӛндірісте, халық шаруашылығында қолданып, пайда табуға болады екен. На рх
У ни ве рс ит ет і 204
Кӛп жылғы жинақталған тәжірибелердің негізінде, мұнай қалдықтарын шикізат ретінде пайдаланудың ӛте тиімді екені белгілі болды. Бұл бағытта мұнай шламдары асфальтбетон, газобетон, шламобетон дайындаған кезде пайдаланылады. Мұнай шламдары бетонды сұйықтардың беріктігін ұлғайтатын, аязға, ылғалдылыққа қарсылығын жоғарылататын органикалық байланыстырғыштар ретінде де қолданылады. Мұнан басқа мұнай шламдарын жол құрылысында пайдаланып, салынған жолдың ӛзіндік құнының бағасын тӛмендетіп, технологиялық процесті оңтайландыруға болады . Дегенмен де, жыл ӛткен сайын мұнай қалдықтарын қайта ӛңдеп, кӛлемін азайтуға деген талап та жоғарылауда. Сол себептен, алға қойылған мақсат-міндет, мұнай ӛндірудің технологиялық циклының барлық сатыларында мұнай қалдықтарының түзілу нормаларының ғылыми негіздерін енгізу және оны іске асыру болып тұр. Сондықтан дәстүрлі мұнай қалдықтарын ӛңдеу, түзілу және үлестердің артуы кезеңінде қалдықтар ағынын дифференциалдауға қабілетсіз екінші ресурс ретінде қолдануға болатын «құбырдың соңында» технологиясымен іске асады. Мұнай қалдықтарын техногенді шикізат ретінде қолданудың негізгі жарамды критерийі мұнай ӛнімдерінің салмақтық үлесі болып табылады. Ең кӛп коммерциялық қызығушылықты, құрамында 90% дейін мұнайы бар сұйық мұнай қалдықтары кӛрсетеді. Бүгінгі таңда оларды іске асыру, ӛңдеу белгілі жүйе бойынша товарлы мұнайды дайындау жолымен шешілген. Толық іске асатын сұйық мұнай қалдықтары басқа да ӛндірісте мұнай қалдығының бүкіл санын 75% тӛмендетеді және товарлы мұнайдың ресурстық айналымға қайта келуін қамтамасыз етеді . Ӛнеркәсіп қарқындап ӛскен сайын қоршаған ортаға келетін зиянның мӛлшері де арта бермек. Зиянды қалдықтар әсіресе қазба байлықтарын игеру кезінде, оның ішінде мұнай-химия саласында кӛбірек бӛлініп шығады. Мұнай қалдықтарының қоршаған ортаға тигізетін әсерін азайту үшін, оларды екінші минералды ресурстар ретінде қарастырып тұрмыстық қажеттілікке пайдалану жолдарын қарастыру қажет. Осы мақсатта жоғарыда қарастырылған мұнай қалдықтарының мӛлшері мен физикалық-химиялық құрамы негізінде келтірілген деректерге қарағанда, оларды екінші қатардағы мұнай ресурстарына жатқызып және тиімді пайдалану жолдары зерттелді. Мұнай қалдықтарының бӛлініп шығу тегіне байланысты, олардың құрамы мен мӛлшері де әртүрлі болатыны анықталды. Демек, мұнай қалдықтарының құрамы мен пайыздық тазалығына байланысты тұрмыста пайдалану жолдары да әртүрлі болмақ. Сонымен қатар мұнайлы қалдықтарды тұрмысқа қажетті заттар алу үшін, шикізат ретінде қарастыруда, қалдықтың құрамындағы мұнайдың пайыздық мӛлшері мен сипаттамасына тығыз байланысты. Мұнай және газ ӛндіру кезіндегі негізгі технологиялық операциялар жүргізілу нәтижесінде мұнай қалдықтарының бӛлініп шығу нүктелері және сол шығындылардың келешекте қолданылу жағдайына сәйкес жүйеленеді. На рх оз У ни ве рс ит ет і
205
Мұнай қалдықтарының физика-химиялық сипаттамасына байланысты үш түрге бӛлінеді: парафинді қалдық, мұнаймен ластанған қалдық және сұйық қалдық. Олардың бӛлініп шығатын жерлері әртүрлі, яғни құбырды қалпына келтіру кезінде, мұнай сақтайтын ыдыстарды (резервуарларды) тазалау кезінде, канализациялық құдықтарды тазалайтын жерлерде, апатты жағдай болғанда және т.б.Демек қоршаған ортаға зиянды мұнай қалдықтарын ӛндірісте тиімді пайдалану – экономиканы экологияландырудың заңдылығын іске асырудың басты мәселесі. Мұнай ӛндірісінің негізінде бӛлініп шығатын техногендік қалдықтарды, олардың құрамы мен бӛлініп шығатын технологиялық жағдайларына байланысты орналасуы және сақталуы кӛрсетілген. Бұл жобада техногендік қалдықтарды тиімді пайдаланудың технологиялық шешу жолдарымен бағдарламасы кӛрсетілген. Техногендік мұнай қалдықтарының құрамында кӛбірек парафин кездесетін болғандықтан қолданылатын технологиялық шешімдер негізінен парафиннің қасиетімен байланысты жүргізіледі. Әлемдік нарықта мұнайдың құнының шарықтап ӛсуіне сәйкес, мұнайдан шығатын ӛнімнің, мысалы битум және басқа да құрылыс тауарларының да нарқы күрт ӛсуі мүмкін. Сол себепті мұнай қалдықтарын шикізат ресурстары ретінде кеңінен пайдалану қоршаған ортаның тұрақты дамуына экологиялық тұрғыдан да, экономикалық тұрғыдан да ӛте тиімді. Келешекте экологиялық проблеманы экономикалық жолмен шешу, мұнай экономикасын экологияландырудың негізгі жолы екені анық.
жүктеу/скачать 8,62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|