«интеграция казахстанской науки в международное научно образовательное пространство»

65 

 

Краткое резюме 

Информационное  моделирование  (BIM),  получившее  широкое 

распространение  в  мире,  теперь  набирает  обороты  и  в  Казахстане.  Все 

больше 

местных 

компаний 

переходят 

от 

автоматизированного 

проектирования  к  BIM  технологии,  при  этом  снижая  затраты  на 

строительство не менее чем на 10-30%. 

 

Executive summary 

Widespread  in  the  world  of  BIM-  technologies  are  now  developing  in 

Kazakhstan.  More  and  more  local  companies  are  moving  from  computer-aided 

design to the BIM technology and reducing construction costs by at least 10-30 %. 

 

 

 

УДК 004.056 

 

 

 

 

 

ИсамбаеваГ.М. 

Университет «Нархоз» 

доценткафедры «Прикладнаяинформатика» 

 

 

VPN КАК СРЕДСТВО ИНФОРМАЦИОННОЙ ЗАЩИТЫ 

 

Кілттік  сӛздер:  корпоративтік  желі,  Интернет,  ақпаратты  қорғау, 

виртуалды жеке желісі. 

Ключевые слова: корпоративная сеть, Интернет, защита информации, 

виртуальная частная сеть. 

Keywords:  corporate network,  the  Internet, data  protection, virtual  private 

network. 

 

Тенденции  развития  современного  высокотехнологичного  бизнеса 

показывают,  что  обойтись  без  услуг  телекоммуникационных  компаний 

невозможно.  Провайдеры  телекоммуникационных  услуг  предоставляют 

высокоскоростной  доступ  в  Интернет,  позволяя  связывать  между  собой 

распределенные  ресурсы  подразделений  предприятий.Корпоративные  сети 

для  повышения  эффективности  деятельности  предприятий  или  организаций 

все  более  интегрируются  с  с  Интернет,  используют  открытые  сети  для 

передачи 

корпоративной 

информации, 

обеспечивают 

доступ 

к 

корпоративным  ресурсам  индивидуальным  пользователям  практически  из 

любого места в любое время. 

При  использовании  открытых  сетей  возникают  угрозы  безопасности 

двух основных типов: 

•  несанкционированный  доступ  злоумышленника  к  внутренним 

ресурсам корпоративной сети; 

•  несанкционированный  доступ  злоумышленника  к  корпоративным 

данным в процессе их передачи по открытымканалам. 

На

рх

оз

 У

ни

ве

рс

ит

ет

і

66 

 

Использование  открытых  сетей  в  построении  современных 

корпоративных 

системах 

требует 

решить 

задачу 

защищенности 

корпоративных информационных потоков  от различного рода  сетевых  атак, 

обеспечив  доступность  информации  сотрудникам  предприятия  не  нарушая 

конфиденциальность  и  целостность  информационных  ресурсов.  Решение 

данной  бизнес-  задачи  чаще  всего  достигается  с  помощью  использования 

технологий создания виртуальных защищенных сетей. 

VPN(англ.Virtual  Private  Network—  виртуальная  частная  сеть, 

VirtualProtectedNetwork—виртуальная  защищенная    сеть)—  обобщѐнное 

название 

технологий, 

позволяющих 

использовать 

открытые 

телекоммуникационные  сети,  обеспечив  при  этом  конфиденциальность  и 

целостность передаваемых потоков данных [1].  

Основная  идея  виртуальных  сетейVPN  заключается  в  создании 

виртуального 

защищенногоканала 

для 

обеспечения 

защищенности  

информации,  передаваемой  через  открытые  сети.Причем  доступ  к  этому 

виртуальному  каналу  должен  быть  закрыт  всем  возможным  внешним 

пользователям. Конфиденциальность и целостность корпоративного трафика 

достигается с посредством применения протоколов туннелирования и таких 

средств,  как  шифрование,  аутентификация,  технологии  открытых  ключей, 

средства  для  защиты  от  повторов  и  изменений  передаваемых  сообщений  и 

др. 

Конечные  точки  виртуального  защищенногоканалааутентифицируют 

друг  друга  с  помощью  цифровых  сертификатов  либопосредством  заранее 

переданных 

по 

защищенных 

ключей.Впоследствии 

вся 

переданнаяинформацияобрабатывается посредством криптосистем, исключая 

возможность  дешифровки  или  подмены  за  любой  разумныйпромежуток 

времени [2].  

Предприятия, использующие  VPN,получают  значительную экономию 

финансовых  средств,  т.к.  в  этом  случае  нет  необходимости  в  создании  или 

аренде  дорогих  выделенных  каналов  связи  для  создания  собственных 

корпоративных  сетей.  Причем  стоимость  трафика  по  цене  доступа  в 

Интернет. 

Помимо экономии финансовых средств использование VPN позволяет 

самой сети справляться с увеличением рабочей нагрузки при ее расширении, 

обеспечивает простоту  изменения конфигурации  сети и  «прозрачность» для 

пользователей  и  приложений.  VPN  обеспечивают  полную  географическую 

независимость,  т.е.  подключиться  можно  практически  из  любого  места 

планеты.  Развертывание  и  внедрение  VPN  не  требуют  значительного 

времени и трудозатрат. 

VPN  обеспечивают  конфиденциальность  и  целостность  передаваемых 

данных,  защиту  от  несанкционированного  доступа,  идентификацию  и 

аутентификацию  пользователей,  контроль  доступа  ксеть,  сокрытие 

внутренней  структуры  корпоративной  сети,  а  также  централизованное 

управление корпоративной политикой безопасности. 

На

рх

оз

 У

ни

ве

рс

ит

ет

і

67 

 

Различают такие виды виртуальных частных сетей как Интранет VPN, 

VPN удаленного доступа, клиент- сервер VPN и экстранет VPN. 

Интранет VPN объединяет в единую защищенную корпоративную сеть 

несколько  удаленных  друг  от  друга  филиалов  одного  предприятия  с 

помощью  открытых  каналов  связи.  VPN  удаленного  доступа  обеспечивает 

защищенное  взаимодействие  удаленного  пользователя  с  офисом.  Причем 

подключение 

к 

корпоративным 

ресурсам 

возможно 

посредством 

беспроводных устройств связи, мобильного компьютера, либо стационарных 

модем-  компьютера.  клиент-  сервер  VPN  связывает  между  собой  узлы 

корпоративной  сети.  Экстранет  VPN  связывает  предприятие  с  деловыми 

партнерами и клиентами. 

Построение  корпоративных  сетей  на  базе  технологии  VPN  позволяет 

безопасно  использовать  открытые  каналы  связи  для  подключения 

распределенных  офисов  и  удаленных  сотрудников,  идентификацию, 

аутентификацию  и  авторизацию  пользователей,  доступ  к  распределенным 

корпоративным ресурсам, для проведения безопасных видеоконференций  и 

IP- телефонии и многое другое.  

 

Литература: 

1.

 

https://ru.wikipedia.org/wiki/VPN 

2.

 

http://www.rusdoc.ru/material/net/racebook.shtml 

 

Қысқаша тҥйіндеме 

Интеграция  ақпараттық  технологиялар,  біртұтас  желілік  кеңістікті 

анықтайды  үрдістері  нарығын  қорғау  құралдары.Кӛпшілігі  корпоративтік 

желі  базасында  құрылады  қызметтерді  жергілікті  телекоммуникациялық 

компания.Пайдалану ашық байланыс арналарын айтарлықтай оңай.Бірақ бұл 

ретте  міндеті  туындайды  қорғауды  қамтамасыз  ету  берілетін  ақпарат,  әр 

түрлі желілік шабуылдар. 

Шешімдердің  бірі,  міндеттері  құпиялылығын  қамтамасыз  ету  және 

целосности 

берілетін 

ақпаратты 

пайдалану 

болып 

табылады 

тұжырымдамасын  VPN(англ.VirtualPrivateNetwork  —  виртуалдыжекежелі, 

VirtualProtectedNetwork  —  виртуалдықорғалғанжелі).  VPN  пайдаланады 

ашық телекоммуникациялық желілер беру үшін корпоративтік ақпарат.  

Негізгі  идеясы-виртуалды  желілер  құру  болып  табылады  виртуалды 

қорғалған  арна  қорғалуын  қамтамасыз  ету  үшін  берілетін  ақпараттың  ашық 

желілер арқылы. 

Әріқолжеткізуосывиртуалдыканалжабықболуытиісбарлықықтималішкі

жәнесыртқыпайдаланушыларға. 

Құпиялылығынжәнетұтастығынкорпоративтіктрафикқоларқылыхаттамалары

нқолданужәнеосындайқұралдары, 

шифрлау, 

аутентификация, 

технологияашықкілттер, 

құралдарқорғауүшінӛзгерістерменберілетінхабарларжәнет.б. 

На

рх

оз

 У

ни

ве

рс

ит

ет

і

68 

 

Кәсіпорын  пайдаланатын  VPN  алады  едәуір  қаржы  қаражатын 

үнемдеуді,  т.  б.  бұл  жағдайда  қажеті  жоқ  құру  немесе  жалдау  қымбат 

бӛлінген  байланыс  арналарын  құру  үшін  меншікті  корпоративті  желілер. 

__Басқа  қаржы  қаражатын  үнемдеу  пайдалану  VPN  желісінің  ең  күресу 

ұлғайта  отырып,  жұмыс  жүктемесі  кезінде  оны  кеңейту  қамтамасыз  етеді, 

қарапайымдылығы  ӛзгерістер  конфигурация  желісін  және  "ашықтығы" 

қолданушылар мен қосымшалар. 

 

Краткое резюме 

Интеграция  информационных  технологий  в  единое  сетевое 

пространство  определяет  тенденции  рынка  средств  защиты.  Большинство 

корпоративных 

сетей 

строятся 

на 

базе 

услуг 

местных 

телекоммуникационных  компаний.  Использование  открытых  каналов  связи 

значительно  проще.  Но  при  этом  возникает  задача  обеспечения  защиты 

передаваемой информации от разных сетевых атак.  

Одним  из  решений  задачи  обеспечения  конфиденциальности  и 

целосности  передаваемой  информации  является  использование  концепции 

VPN(англ.Virtual 

Private 

Network— 

виртуальная 

частная 

сеть, 

VirtualProtectedNetwork—виртуальная  защищенная    сеть).  VPN  используют 

открытые  телекоммуникационные  сети  для  передачи  корпоративной 

информации.  

Основная  идея  виртуальных  сетей  заключается  в  создании 

виртуального 

защищенногоканала 

для 

обеспечения 

защищенности  

информации,  передаваемой  через  открытые  сети.Причем  доступ  к  этому 

виртуальному  каналу  должен  быть  закрыт  всем  возможным  внешним 

пользователям. Конфиденциальность и целостность корпоративного трафика 

достигается с посредством применения протоколов туннелирования и таких 

средств,  как  шифрование,  аутентификация,  технологии  открытых  ключей, 

средства  для  защиты  от  повторов  и  изменений  передаваемых  сообщений  и 

др. 

Предприятия, использующие  VPN,получают  значительную экономию 

финансовых  средств,  т.к.  в  этом  случае  нет  необходимости  в  создании  или 

аренде  дорогих  выделенных  каналов  связи  для  создания  собственных 

корпоративных сетей.  

Помимо экономии финансовых средств использование VPN позволяет 

самой сети справляться с увеличением рабочей нагрузки при ее расширении, 

обеспечивает простоту  изменения конфигурации  сети и  «прозрачность» для 

пользователей и приложений. 

 

Executive summary 

The  integration  of  information  technology  into  a  single  network  space 

determines  the  trend  of  market  protection.  Most  corporate  networks  are  based  on 

the  services  of  local  telecommunication  companies.  The  use  of  open  channels  of 

На

рх

оз

 У

ни

ве

рс

ит

ет

і

69 

 

communication much easier. But this raises the task of ensuring the protection of 

information transmitted from various network attacks. 

One  solution  to  the  problem  of  confidentiality  and  integrity  of  transmitted 

information is to use a VPN concept (Eng Virtual Private Network -. VPN, Virtual 

Protected  Network  -  a  virtual  secure  network).  VPN  using  public 

telecommunications networks for the transmission of corporate information. 

The basic idea of virtual networks is to create a virtual encrypted channel for 

data protection transmitted through open networks. Moreover, access to the virtual 

channel must be closed to all possible external users. Confidentiality and integrity 

of  corporate  traffic  is  achieved  through  the  use  of  tunneling  protocols  and  tools, 

such  as  encryption,  authentication,  public  key  technology,  the  means  to  protect 

against repetition and modifications and other messages transmitted. 

Enterprises using the VPN, receive considerable financial savings, as In this 

case,  there  is  no  need  to  build  or  lease  expensive  dedicated  communication 

channels to create their own corporate networks. 

In addition to the financial savings the use of VPN allows the network itself 

to cope with the increased workload during its expansion, provides ease of network 

configuration changes and "transparency" to users and applications. 

 

ОӘК 004.056.5 

 

Г.А.Мадьярова 

п.ғ.к., АЭСА профессоры 

Б.Қ.Молдабеков 

Қаз ҰАУ аға оқытушы 

 

ИНТЕРНЕТТЕ АҚПАРАТТЫ ТАРАТУ ПАРАМЕТРЛЕРІН ТАЛДАУ 

 

Тҥйінді сӛздер: Интернет, портал, контент 

Ключевые слова:Интернет, портал, контент 

Keywords:Internet, portal, content 

 

Интернетте  ақпаратты  тарату  параметрлерін  талдау  үшін,  ең  алдымен 

порталдардың  негізгі  сиапаттамаларын  анықтап,  қолданыстағы  бірқатар 

порталдарға талдау жасау керек.   

Сонымен,  ізделінетін  ақпаратты  және  осы  құрылымның  негізгі 

сипаттамаларын  алу  үшін,  «портал»  ұғымының  анықтамасынан  шыға 

отырып,  кіру  нүктесі  ретінде  порталдарға  ұсынылатын  келесі  талаптарды 

бӛліп алуға болады: 

−

 

сансыз кӛп пайдаланушыларға қызмет кӛрсету; 

−

 

ақпараттың кең спектрі; 

−

 

негізгі желілік форматтарды қолдау; 

−

 

тұлғаландырудың кең мүмкіндіктері; 

На

рх

оз

 У

ни

ве

рс

ит

ет

і

70 

 

−

 

әр 

түрлі 

ақпараттық 

ресурстардың 

(құрылымдалған, 

құрылымдалмаған,  деректер  туралы  деректердің)  кӛздері  ретінде 

пайдаланылатын  қолайлы  және  тиімді  іздестіру  тетіктерін  іске  асыру, 

алынған Деректердің дұрыстығы мен толықтығын бағалау; 

−

 

қауіпсіздікті  қамтамасыз  етудің  бағдарламалық  және  физикалық 

тәсілдерін  (түпнұсқалығын  тағайындау,  қатынас  құруды  басқару, 

Деректердің  құпиялығы  мен  бүтін  мәнділігін  және  т.б.)  пайдаланып 

сақталынатын ақпаратты қорғауды қамтамасыз ету; 

−

 

кіріктіру  –  біртұтас  интерфейс  арқылы  пайдаланушылардың  барлық 

қосымша  бағдарламалармен  және  ақпараттық  ресурстармен  ӛзара 

әрекеттестік мүмкіндіктерін қамтамасыз ету; 

−

 

сақталынатын ақпаратты санаттарға бӛлу – санаттарға жіктеу, дербес 

іздестірудің  нәтижелерін  санаттарға  жіктеудің  автоматтандырылған  іс-

әрекеттері; 

−

 

парасаттық талдау қосымшалары – білімдерді басқару жүйесі [1]. 

Порталдың  негізгі  құндылығы  оны  «контенттер»  деп  аталатын 

ақпараттық  толтырылуымен  анықталады.Бұл  ұғымға,  басқаша  айтқанда, 

порталға  орналастырылған  ақпаратқа  қатыстының  барлығы,  оның 

ақпараттық ресурстары кіреді. 

Кез келген порталдың мақсаты – бұл ең алдымен нақты пайдаланушыға 

оған  қажетті  ақпаратты  ең  аз  уақыт  ішінде  және  маңызды  емес 

материалдарды  қосымша  шығынсыз  қарап  шығуды,  әр  түрлі  интерфейстер 

арасындағы ауыстырып қосуларды және т.б. ұсыну. 

Портал  құрылысының  түйінді  ұғымдарының бірі  бола отырып,  контент 

қатысушыны  порталға  «байлайтын»  құлшыныстың  негізгі  құралы  болып 

табылады,  сондықтан  әлдеқашан  бар  құрылымдардың  арасынан  оны  тиімді 

түрде  бӛліп  алатын  белгілі  бір  қасиеттерге  ие  болуы,  атап  айтқанда 

құрылымдалған,  жедел  жаңартылатын,  иетерактивті,  жария  және  т.б. 

болуытиіс.Сонымен, контентті дұрыс таңдау және басшылық жасау тұтастай 

порталдың табысты жұмыс істеуін анықтайды. 

Порталда  контенттің  ұсынылуы  мен  таралуын  анықтайтын  негізгі 

формалардың  бірі  тұлғаландыру  болып  саналады  –  пайдаланушыны  тіркеу 

жүйесі.Тұлғаландыру  кӛбінесе  Web-серверлерде  пайдаланылады.  Ол  үшін 

ақпаратты  сүзгілеу  мен  пайдаланушының  жұмыстарын  талдау  тетіктері 

пайдаланылады,  олардың  кӛмегімен  оны  қызықтыра  алатын  сол  саланы 

анықтай алады [1].  

Порталдарды  салыстыра  отырып,  ондағы  ақпараттардың  кӛрсетілуі, 

іздеу  жүйелері,  сілтемелердің  орналасуы,    яғни  бағдарламалаудың 

кретерийлерін анықтадық (кесте 1). 

Кесте  1  –  Порталдардың  бағдарламалау  кретерий  бойынша 

сипаттамалары 

№   Критерий және оның сипаттамасы 

1.

 

 

Порталды  қолдану  ыңғайлылығы  (usability).  Тиімділігі  (Порталда 

пайдаланушының  шешетін  міндеттері).  Ӛнімділігі  (Оларды  шешу 

На

рх

оз

 У

ни

ве

рс

ит

ет

і

71 

 

жылдамдығы). 

Қанағаттанарлығы 

(Пайдаланушының 

жалпы 

мәселелерін    қанағаттандырылуы).  Сайттың  басқа  платформалар  мен 

браузерлерде  жұмыс  жасауы.    «Баспаға  шығару»  (құжаттар  үшін) 

мүмкіндігінің  қарастырылуы.  IE,  Mozilla  FireFox,  Opera,  Амиго  сияқты 

танымаал браузерлерде дұрыс бейнеленуі та; 

2.

 

 

Порталдың навигациясы. Іздеу жүйесінен ауысу, порталдың адресі, ішкі 

парақтарға сілтеме, OR-code, логотипі, парақтардың тақырыбы, жылдам 

«үйге  қайту»  ,  мену  бӛілімін  ерекшелеу,  авторландыру  және  тіркеу 

формалары,  сайттың  түрін  толық  немесе  бӛлігін    авторландырылыуна 

тіркелуне  байланысты  ӛзгерту  мүмкіндігі,  қоржынға/еке  кабинетке 

сілтеме, категориялар анонстары (дашбордтар), меню, галерея, тізімдер; 

3.

 

 

Дизайнның  ыңғайлылығы.  Порталдағы  бейнелердің  дұрыс  кӛрсетілуі. 

Экраннның  800х600,  1024×768,  сонымен  бірге    1680×1050  пикселдік 

айқындылықтарына сәйкес дұрыс масштабталуы; 

4.

 

 

Іздеу  жүйелері.  Порталдың  іздеу  жүйелерінен  кӛрінуі.  Порталдың 

картасы  және  іздеу  формасы.  Осы  мүмкіндіктері  сайттың  ең  кӛрінетін 

жерінде  орналасып,  пайдалануға  қолайлы  болуы  тиіс.  Деректер  базасы 

бойынша  іздеу  жүйесінің  болуы  және  онымен  жұмыс  жасау 

қолайлылығы. Сайт тты іздеудің ыңғайлы болуы; 

5.

 

 

Кері  байланыс.  Интерактивтілік.  Сайт  авторлары  жӛнінде  ақпараттың 

болуы  (қызметі,  статуысы,  кәсіби  мамандандырылуы).  Кеңесші  немесе  

web-шебермен  жедел  кері  байланыс  мүмкіндігінің  болуы  (e-mail, 

телефон,  факс).  Авторлық  құқық  жӛнінде  ақпараттың  болуы.  

Пайдаланушыны қызықтыратын сұрақтарды қою және оған жедел жауап 

алу мүмкіндігі, форум және қонақ ретінде кіру мүмкіндігінің болуы; 

6.

 

 

Жылдамдығы.Сайт  жұмысының  жылдамдығы.  Сайт  парақтарының 

жүктелу жылдамдығы. Ақпаратты, соның ішінле флэш- , бейне- , аудио- 

файлдарды  кӛшіріп алу жылдамдығы; 

7.

 

 

Қосымша  функциялар.Flash  intro  болуы,  заставкаларды  жүктеу 

мүмкіндігінің  қарастырылуы.  Метадеректердің  (meta,  description, 

author, date…) 

қолданылуы.    Техникалық  және  программалық 

жаңалықтардың қолданылуы, плагиндердің қол жетімділігі. Егер сайтта 

ӛте  кӛп  ақпараттар  орналасқан  болса,  оларды  іздеу  және  сұрыптау 

жүйесінің қарастырылуы; 

8.

 

 

Сілтеме.Құрамдастырылған  менюдің  болуы  (сайттың  әрбір  парағында 

болатын  меню)  және  сайттың  барлық  парақтарында  негізгі  бетке 

сілтеменің болуы; 

9.

 

 

Арнайы қатынас құру. Мүмкіндігі шектеулі азаматтардың жұмыс жасау 

мүмкіндігінің  болуы,  кӛзі  кӛрмейтін,  құлағы  естимейтін  және 

физикалық  мүмкіндігі  шектеулі  адамдар  үшін  арнайы  қатынас  құру 

мүмкіндіктерінің қарастырылуы; 

10.

 

 

Ақпарат.  Анағұрлым  маңызды  ақпаратты  графикалық  ерекшелеу. 

Суреттердің альтернативтік мәтіндік сипаттамалармен (alt)   қамтамасыз 

етілуі. 

Сайтағы 

ақпараттардың 

иерархиялық 

құрылымдануы. 

На

рх

оз

 У

ни

ве

рс

ит

ет

і

72 

 

«Жаңалықтар»  парағының  болуы  (тақырыбы,  анағұрлым  жаңа 

құжаттарға гиперсілтемелер). Сайттағы ақпараттардың ӛзектілігі (сайтта 

жаңа ақпараттардың болуы) және оның жаңартылу жиілігі; 

 

Сайттарды  безендірустильдерін  мынадай  бірнеше  топқа  жіктеуге 

болады: 

–

 

Конструктивтік.  Сайттың  түстік  гаммасы  анағұрлым  жинақты  болады, 

негізінен әртүрлі реңктердің элементтерін активті бір түске үйлестіру арқылы 

жасалады.  Стиль  элементтері  ӛз  негізінде  геометриялық  форманы  қамтиды. 

Фотографиялар кӛбінесе екі түсті немесе сұр тондарға стильденеді. 

–

 

Стильдік.  Сайт  қожайынының  фирманың  визуалды  стиліне  ыңғайланады. 

Кӛп жағдайда сайтқа арнайы стиль жасалады. Логотиптер, қаріптер, фотолар 

визуалды фирмалық стильге сәйкестендіріліп жасалады.  

–

 

Кӛркемдік. Коллаждар, екрпінді түстерді нақты кӛңіл күйлік фондарды құру 

үшін,  стандартты  емес  қаріптерды,  еркін  құрылымдық  схемаларды 

пайдаланып, шығармашылық еңбектерді жұмсау. 

–

 

Мәтіндік.  Беттеу  элементтерінің  кӛмегімен  құрылған  дизайн.  Ерекше  кӛңіл 

тақырыптар,  тақырыпшалар,  қаріптер  ӛлшемдері,  мәтіндік  блоктар  мен 

сызғыштардың орналасуына бӛлінеді [2]. 

Ақпаратты ұйымдастыру әдістері 

Сайтта ақпаратты ұйымдастырудың мынадай әдістерін ерекшелеп ӛтуге 

болады: 

−

 

сызықтық;  

−

 

иерархиялық;  

−

 

контекстік-тәуелді;  

−

 

аралас [3].  

Интернеттегі  ақпараттың  сапасын  бағалау,  яғни  қандай  сайттардың 

жақсы  немесе  жаман,  ыңғайлы  немесе  ыңғайсыз  екендігін  анықтау  үішін 

бірнеше  кретерийлерді  кӛрсеттік.  Дегенмен,  файлдың  кӛлемі,  жұмыс 

жасамайтын  сілтемелер,  грамматикалық  қателер,  түкке  тұрғысыз  парақтар 

т.с.с. бірнеше объективті сипаттамаларды да атап ӛтуге болады.  

Интернетте  ақпаратты  таратуды  салыстыру  кретерийлері  келесі  тізім 

бойынша 

жүзеге 

асырылды:қарапайымдылығы;ыңғайлылығы;түсініктілігі;мазмұны;ақпаратты

ң сенімділігі;ӛңделуі;пайдалылығы [4]. 

Сонымен  порталдардың  бірнеше  әр  түрлі  топтастырылуын  атап  ӛтуге 

болады. 

Контентіне және берілетін қызметіне қарай:  

−

 

ақпараттық портал – мұндай порталдың негізгі мақсаты ақпарат беру; 

−

 

бірлесіп  жұмыс  істеуге  арналған  портал  –  мұндай  портал  негізінен 

адамдардың  ӛзара  әрекеттестігін  және  компьютерлік  технологияларды 

үйымдастыруға бағдарланған; 

−

 

сараптама  порталы  –  адамдардың  тәжірибелері  мен  мүдделері 

негізінде  олардың  бірлесіп  жұмыс  істеуін  ұйымдастырумен  айналысады 

На

рх

оз

 У

ни

ве

рс

ит

ет

і

73 

 

(пайдаланушылардың  ӛзара  әрекеттестіктен  алынған  білім  деңгейлеріне 

сараптама жүргізеді); 

−

 

білімдер  порталы  жоғарыда  аталған  типтердің  ӛзіне  тән  үйлесімдері 

болып  саналады,  одан  басқа  қызмет  кӛрсету  саласындағы  мұндай  порталды 

қамтамасыз  ету,  уақыттың  белгілі  бір  мезетінде  әрбір  пайдаланушы 

орындайтын  нақты  жұмысты  ескеріп,  тұлғаландырылған  ақпаратты  жеткізу 

мүмкіндігін қамтамасыз ету кіреді. 

Контенттінің  әр түрлі жоспарлығына байланысты ажыратады:  

−

 

горизонталь  порталдар  –  әр  түрлі  тақырып  бойынша  қызметтер  жинағын 

ұсынатын жалпы сипаттағы порталдар (Rambler, Yahoo және т.б.);  

−

 

тік порталдар – нақты тақырыптарға арналған және оның ауқымында белгілі 

бір қызметтерді ұсынатын порталдар [5]. 

Барлық  порталдар  қолдайтын  және  ӛзі  ортақ  тұғыр  болып  табылатын 

қызметтер қосымша бағдарламалар мен ӛте әр түрлі кӛздерден келіп түсетін 

ақпаратты  аса  тиімді  басқару  үшін  негіз  болып  саналады,  қызметкерлердің 

жүктемелері мен әкімшілік шығынды азайтады.  

Қорыта  келгенде,  білім  беру  мекемелерінің  компьютерлік  техникамен 

және  телеқатынастық  инфрақұрылыммен  жабдықтандырылу  дәрежесінің  әр 

түрлілігін ескере отырып, білімдік орта, оның ішінде аймақтағы, әр түрлі оқу 

мекемелері үшін, олардың  жабдықтандырылу дәрежесіне тәуелсіз, іс жүзінде 

тең  мүмкіндіктер  беруі  тиіс.  Одан  басқа,  оқу  мекемелерінің  профессор-

оқытушылық, 

педагогтық 

және 

әкімшілік 

құрамының 

жұмысын 

ұйымдастыру  сезімдік  түсінікті  интерфейспен  жасақталуы  және  осы  орта 

арқылы  ӛздерінің  кәсіптік  міндеттерін  жүзеге  асыру  үшін  терең  арнайы 

дайындықты талап етпеуі  тиіс. 

 

жүктеу/скачать 8,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: