ОСУЩЕСТВЛЯЕТСЯ НАД ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬ-

6. КӘСІПКЕРЛІКТІҢ ЗАҢДЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ / ЮРИДИЧЕСКИЕ АСПЕКТЫ  ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА  
КƏСІПКЕРЛІКТІҢ ЖЕДЕЛ КУРСЫ
90
 
Законодательство  Республики  Казахстан  о  контро-
ле  и  надзоре,  а  значит,  и  все  контрольно-надзорные 
действия  уполномоченных  должностных  лиц,  основы-
ваются на Конституции Республики Казахстан. Государ-
ственным  органам  запрещается  принимать  подзакон-
ные  нормативные  правовые  акты  по  вопросам  поряд-
ка проведения проверок субъектов частного предпри-
нимательства, за исключением нормативных правовых 
актов, предусмотренных законами.
 
Обратим  внимание,  что  Закон  Республики  Казах-
стан от 6 января 2011 года № 377-IV «О государствен-
ном контроле и надзоре в Республике Казахстан» сей-
час различает понятия контроля и надзора. 
 
Контроль  от  надзора  отличается  тем,  что  при  над-
зоре  применяются  меры  оперативного  реагирования 
(предусмотренные законами Республики Казахстан спо-
собы  воздействия  на  проверяемых  субъектов  в  целях 
предотвращения наступления общественно-опасных по-
следствий, применяемые в ходе осуществления и по ре-
зультатам проверки), а при контроле — не применяются.
 
Надзор заключается в том, что  уполномоченные го-
сударственные органы имеют право применять по отно-
шению  к  проверяемому  субъекту  правоограничитель-
ные меры оперативного реагирования без возбуждения 
административного производства. Что это значит? 
 
Это значит, если деятельность, товар (работа, услуга)  
проверяемого  субъекта  представляют  непосредствен-
ную  угрозу  конституционным  правам,  свободам  и  за-
конным  интересам  физических  и  юридических  лиц, 
жизни  и  здоровью  людей,  окружающей  среде,  нацио-
нальной безопасности Республики Казахстан, то прове-
ряющие лица обязаны принять ряд мер запретительно-
ограничительного характера в отношении проверяемо-
го субъекта в случаях и в порядке, определяемых зако-
нами Республики Казахстан, и об этом они обязаны уве-
домить прокурора.
эпидемиологиялық  әл-ауқаты  саласындағы  тексерулер 
үшін) және т.б. тұрады. 
 
Құқық  қорғау  органдары  бақылау  және  (немесе)  
қадағалау  шараларын  төмендегі  жағдайда  ғана 
өткізеді!!!:
•  Жедел-іздестіру қызметінің барысында;
•  Қылмыстық іздестіру; 
•  Əкімшілік іс өндірісінде;
•  Құқық қорғау органдары жүргізетін реттеу қызметін  
 
жүзе асыру кезінде; 
•  Қазақстан Республикасы ЗАҢДАРЫНДА қарастырыл-
ған басқа да жағдайларда.
Қазақстан  Республикасы  мемлекеттік  бақылау  және 
қадағалау  туралы  заңнамасы,  сондай-ақ  барлық 
уәкілетті  лауазымды  тұлғалардың  бақылау-қадағалау 
әрекеттері  Қазақстан  Республикасының  Конститу-
циясына  негізделеді.  Мемлекеттік  органдарға,  заңда 
қарастырылған  нормативтік-құқықтық  актілерден  басқа, 
заңнан туындайтын жеке кәсіпкерлік субъектілеріне тек-
серу  жүргізу  тәртібіне  қатысты  нормативтік  -  құқықтық 
актілерді шығаруға тыйым салынады. 
 
6  қаңтар  2011  жылғы    №377-  IV  «Қазақстан 
Республикасындағы 
мемлекеттік 
бақылау 
және 
қадағалау  туралы»  Қазақстан  Республикасы  заңына  на-
зар аударыңыз, қазіргі уақытта бақылау және қадағалау 
ұғымдары әртүрлі талқыланады.
 
Бақылау  қадағалауға  қарағанда  ерекшеленеді, 
қадағалауда  жедел  әрекет  ету  (тексеру  жүргізу  бары-
сында  және  нәтижесінде  Қазақстан  Рес¬публикасының 
заңдарында қарастырылған қоғамға қауіпті зардапты бол-
дырмау мақсатында тексерілетін субъектілерге ықпал ету 
тәсілдері) шарасы, ал бақылауда — ол қолданылмайды. 
 
Қадағалау  уәкілетті  мемлекеттік  органның  әкімшілік 
іс  жүргізуді  қозғамастан,  жедел  ден  қоюдың  құқық 
шектейтін  шараларын  қолдануы  болып  табылады.  Оны 
қалай түсінуге болады?
Кесте 16 – Әртүрлі бақылау түрлерінің сипаттамасы 
Таблица 16.   Характеристики различных видов контроля
Атауы 
Наименование
Тексеру субъектісі
Субъект проверки
Тексеру мәні
Предмет проверки
Тексеру барысы
Ход проверки
Шаралар 
Меры
Мемлекеттік 
органдардың 
қызметін бақылау 
контроль деятельность 
государственного  
органа
Тексерілетін 
субъектісін бақылау 
және тексеру 
по проверке и наблюде-
нию за проверяемыми 
субъектами
Қазақстан Республи-
касы заңнамасында 
белгіленген 
қызметке қойылатын 
талаптарға сәйкестігі
на предмет соответ-
ствия их деятельности 
требованиям, установ-
ленным законодательст-
вом Республики  
Казахстан
Жүргізу барысында 
және нәтижесінде
в ходе осуществления и 
по результатам которой
Жедел әрекет етпеу, 
құқықты шектеу ша-
ралары қолданылуы 
мүмкін 
могут применяться 
меры правоограни-
чительного характера 
без оперативного  
реагирования
Мемлекеттік 
органның қызметін 
қадағалау
надзор деятельность  
государственного 
 органа
Тексерілетін 
субъектісін бақылау 
және тексеру 
по проверке и  
наблюдению за  
соблюдением  
проверяемыми  
субъектами
Қазақстан Республи-
касы заңнамасының 
талаптар
требований законода-
тельства Республики  
Казахстан
Жүргізу барысында 
және нәтижесінде
в ходе осуществле-ния 
и по результатам кото-
рой
құқықты шектеу, 
соның ішінде жедел 
әрекет ету шаралары 
қолданылуы мүмкін 
могут применяться 
меры правоограни-
чительного характера, в 
том числе оперативного 
реагирования

6. КӘСІПКЕРЛІКТІҢ ЗАҢДЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ / ЮРИДИЧЕСКИЕ АСПЕКТЫ  ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА  
ЭКСПРЕСС-КУРС ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА 
91
При этом надо понимать, что для разных форм прове-
рок существуют разные этапы их проведения:
 
1.  Посещение проверяемого субъекта должностным  
 
лицом государственного органа.
 
2.  Запроса  необходимой  информации,  касающей- 
 
ся  предмета  проверки,  за  исключением  истребо- 
 
вания  необходимой  информации  при  проведении  
 
иных форм контроля.
 
3.  Вызова проверяемого субъекта с целью получе- 
 
ния  информации  о  соблюдении  им  требований,  
 
установленных  законодательством  Республики  Ка- 
 
захстан. 
 
Плановые  и  внеплановые  проверки  могут  прово-
диться  в  отношении  нескольких  субъектов  частного 
предпринимательства одновременно только по соблю-
дению требований налогового законодательства Респу-
блики Казахстан по вопросам:
 
1)  постановки на регистрационный учет в налоговых 
 
органах;
 
2)  наличия контрольно-кассовых машин;
 
3)  наличия  и  подлинности  акцизных  и  учетно-конт- 
 
Яғни,  бұл  дегеніміз  жедел  ден  қоюдың  құқық 
шектейтін  шаралары  Қазақстан  Рес¬публикасының 
заңдарымен  көзделеді  және  мемлекеттік  орган-
дар,  егер  тексерілетін  субъектінің  қызметі,  тауарла-
ры  (жұмыстары,  көр¬сетілетін  қызметтері)  жеке  және 
заңды  тұлғалардың  конституциялық  құқықтарына, 
бостандықтарына және заңды мүдделеріне, адамдардың 
өмірі  мен  денсаулығына,  қоршаған  ортаға,  Қазақстан 
Республикасының  ұлттық  қауіпсіздігіне  тікелей  қатер 
төндірген  жағдайда  қолданады,  онда  тексеруші  тұл-
ғалар  Қазақстан  Республикасының  заңдарында  белгі- 
ленген тәртіпте және жағдайда тексерілетін субъектіге 
қатысты  бірқатар  тыйым  салу-шектеу  шараларын 
қолдануға  міндетті  және  бұл  туралы  прокурорға 
хабарлауға міндетті.  
 
Сонымен  қатар  әртүрлі  тексеру  нысандарын  өткізу 
кезеңдері  да  түрлі  болатындығын  есте  ұстаған  дұрыс 
(сурет 15).
 
1)  тексерілетін  субъектіге  мемлекеттік  органның  
 
лауазымды тұлғасының келуі;
 
2) басқа да бақылау және қадағалау нысанын жүргізу  
 
Сурет 9. Бақылау түрлері
 
Рисунок 9. Виды контроля
КОНТРОЛЬ
Сыртқы
 
Внешний
Ішкі
 
Внутренний
Мемлекеттік органдар қабылдаған 
шешімді, сондай-ақ Қазақстан Республи-
касы заңнамасы талаптарын құрылымдық 
және аумақтық бөлімшелердің, 
ведомстваға қарасты мемлекеттік орган-
дар мен ұйымдардың орындауына бақылау  
жасайтын мемлекеттік орган 
 
Контроль, осуществляемый государственным  
органом за исполнением его структурными и 
территориальными подразделениями, подведом-
ственными государственными органами и орга-
низациями принятых государственным органом 
решений, а также требований законодательства 
Республики Казахстан.
Тексеру жүргізу тәртібі «Қазақстан 
Республикасындағы мемлекеттік бақылау 
және қадағалау туралы» заңның 8-бабына 
сәйкес анықталады.
 
Порядок проведения определяется статьей 8  
Закона «О государственном контроле и надзоре 
в Республике Казахстан».
Тексерілетін жеке кәсіпкерлік 
субъектілерінің қызметін тексеру және 
қадағалау бойынша бақылау және 
қадағалау органы жүргізетін бақылау.
 
Контроль, осуществляемый органом контроля и 
надзора по проверке и наблюдению за деятель-
ностью проверяемых субъектов частного пред-
принимательства.
Тексеру жүргізу тәртібі «Қазақстан 
Республикасындағы мемлекеттік бақылау 
және қадағалау туралы» заңның 10-бабы-
на және 2-бөліміне сәйкес анықталады.
 
Порядок проведения определяется статьей 10 и 
главой 2 Закона «О государственном контроле и 
надзоре в Республике Казахстан».

6. КӘСІПКЕРЛІКТІҢ ЗАҢДЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ / ЮРИДИЧЕСКИЕ АСПЕКТЫ  ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА  
КƏСІПКЕРЛІКТІҢ ЖЕДЕЛ КУРСЫ
92
 
рольных  марок,  наличия  разового  талона,  наличия  
 
лицензии,  разрешения  на  отпуск  этилового  спирта,  
 
патента, регистрационной карточки, указанной в статье 
 
574 Налогового кодекса Республики Казахстан.
 
Предметом  проверки  является  соблюдение  прове-
ряемыми субъектами требований, установленных зако-
нодательством Республики Казахстан.
 
Плановые и внеплановые проверки подразделяются на: 
 
1) комплексные проверки;
 
2) тематические проверки.
 
Есть  и  иные  формы  контроля  и  надзора,  которые 
должны  проводиться  уполномоченными  органами  ис-
ключительно  по принципу необходимости и достаточ-
ности и без посещения Вас — предпринимателей и Ва-
ших  объектов,  используемых  для  предприниматель-
ства. Однако и здесь есть исключения. Это случаи:
 
1.  установленные  налоговым  законодательством  
 
Республики  Казахстан  (смотри  Налоговый  Кодекс  
 
Республики Казахстан);
 
2.  если  посещение  связано  с  получением  разре- 
 
шительных документов, то есть по Вашему заявлению  
 
для  исследований  и  передачи  Вам  разрешений  на  
 
определенные  виды  деятельности  (но  в  этом  случае  
 
обязательно  уведомлением  органов  правовой  стати- 
 
стики по месту нахождения объекта (субъекта) за сут- 
 
ки до его посещения);
 
3.  проведения  инспектирования  строительно- 
 
монтажных  работ  (если  они  ведутся)  на  соответ- 
 
ствие требованиям, предъявляемым к возведению и  
 
изменению  несущих  и  ограждающих  конструкций  
 
зданий и сооружений;
 
4. контроля соблюдения размеров предельно допу- 
 
стимых  розничных  цен  на  социально  значимые  
 
продовольственные  товары.  При  этом  социально  
 
значимые продовольственные товары — это продо- 
 
вольственные  товары,  предусматривающие  удо- 
 
влетворение  потребностей  организма  человека  
 
в  основных  пищевых  веществах  и  энергии  для  
 
сохранения  активной  и  здоровой  жизни,  перечень  
 
которых утверждается Правительством Республики  
 
Казахстан. 
 
кезінде 
қажетті 
ақпараттарды 
талап 
ету  
 
жағдайларынан  басқа,  тексеруге  мәніне  қатысты  
 
қажетті ақпаратты сұрау;
 
3)  Тексерілетін  субъектіні  Қазақстан  Республикасы  
 
заңнамасында  және  Қазақстан  Республикасы  
 
Үкіметінің  қаулысында  белгіленген  талаптарды  
 
сақтауы туралы ақпаратты алу мақсатында шақыру.
 
Жоспарлы  және  жоспардан  тыс  тексерулер  Қазақ-
стан Республикасы салық заңының талаптарын сақтай 
отыра,  жеке  кәсіпкерліктің  бірнеше  субъектілеріне 
қатысты бір уақытта жүргізілуі мүмкін:
 
1)  салық органдарында тіркеуге қою;
 
2)  бақылау-кассалық машинасының болуы;
 
3)  акциздік  және  есепті-бақылау  маркаларының  
 
түпнұсқасы және болуы, біржолғы талонның болуы,  
 
этил  спиртін  босатуға  лицензия,  рұқсаттың  болуы,  
 
патент,  Қазақстан  Республикасы  Салық  Кодекісінің  
 
574  бабында  көрсетілген  тіркеу  карточкасының  
 
болуы. 
 
Тексерудің  мәні  тексеру  жүргізетін  субъектілерінің 
Қазақстан  Республикасы  заңының  талаптарының  сақ-
тауы болып табылады. 
 
Жоспарлы  және  жоспардан  тыс  тексерулер  былай 
бөлінеді:
 
1) кешенді тексерулер;
 
2) тақырыптық тексерулер.
 
Сіздің  кәсіпкерлікті  жүргізу  үшін  пайдаланатын 
нысандарыңызды  —  Сізді  келмей  және  қажеттілік  пен 
жеткіліктілік  қағидасы  бойынша  уәкілетті  органдар 
жүргізуге  міндетті  басқа  да  бақылау  және  қадағалау 
нысандары бар. Бірақ, бұл жерде де ерекшелік бар. Ол 
мыналар: 
 
1.  Қазақстан  Республикасы  салық  заңнамасымен  
 
белгіленген  (Қазақстан  Республикасы  салық  
 
кодексін қараңыз);
 
2. егер келу рұқсат қағаздарын алумен байланысты, 
 
яғни  Сіздің  өтінішіңіз  бойынша  зерттеу  және  сізге  
 
белгілі кәсіп түріне рұқсат беру үшін болса  (бірақ,  
 
бұл  жағдайда  тек  қана  нысанның  (субъект)  
 
орналасқан  жеріндегі  құқықтық  статистика  орган- 
 
дарын келетін уақыттан бір тәулік бұрын хабардар  
 
ету керек);
 
3. салмақ түсетін және қоршайтын ғимараттар мен  
 
құрылыстарды өзгерту және қайта салуға қойылатын  
 
талаптарға  сәйкес  құрылыстық-құрастыру  жұмыс- 
 
тарын (егер олар жүргізіліп жатқан болса) тексеру;
 
4.  Əлеуметті  маңызды  азық-түлік  тауарларының  
 
бөлшектік бағаларының шекті мөлшерінің сақталуын  
 
бақылау.  Сондай-ақ  әлеуметті  маңызды  азық-түлік  
 
тауарлары  дегеніміз,  адам  ағзасындағы  негізгі  
 
тағамдық  заттарға  қажеттілігін  қанағаттандыруға  
 
арналған  және  белсенді  әрі  салауатты  өмір  салты  
 
үшін  энергия  беретін  тауарлар,  оның  тізбесі  
 
Қазақстан Республикасы Үкіметімен бекітіледі. 

6. КӘСІПКЕРЛІКТІҢ ЗАҢДЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ / ЮРИДИЧЕСКИЕ АСПЕКТЫ  ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА  
ЭКСПРЕСС-КУРС ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА 
93
 
Сурет 10. Бақылау және қадағалау нысаны
 
Рисунок 10. Формы контроля и надзора
БАҚЫЛАУ ЖӘНЕ ҚАДАҒАЛАУ
 КОНТРОЛЬ И НАДЗОР
тексеру нысанында 
в форме проверки
Қазақстан Республикасы Салық 
кодексінде басқа жағдайлар 
қарастырылмаған болса, ескерту-алдын 
алу сипатындағы нысандарда
 
В иной форме, носящей предупредительно-
профилактический характер, если иное не 
предусмотрено Налоговым кодексом 
Республики Казахстан
Тексерілетін субъектіне алдын ала хабар-
ламасы талап етілмейді
 
не требуется предварительное уведомление про-
веряемого субъекта 
Құқықтық статистика және арнай есеп 
бойынша уәкілетті органда тіркеу талап 
етілмейді
 
не требуется  регистрация в уполномоченном 
органе по правовой статистике 
и специальным учетам
Тексерілетін субъектіне алдын ала хабар-
ламасы талап етіледі (кейбір жағдайда)
 
требуется предварительное уведомление (в ряде 
случаев) проверяемого субъекта 
Құқықтық статистика және арнай есеп 
бойынша уәкілетті органда тіркеу талап 
етіледі 
требуется  регистрация в уполномоченном
 органе по правовой статистике 
и специальным учетам
 
Сурет 11. Тексеру нысандары
 
Рисунок 11. Формы проверок
ТЕКСЕРУ НЫСАНЫ
ПРОВЕРКА В ФОРМЕ
1. тексерілетін субъектіге мемлекеттік 
органның лауазымды тұлғасының келуі 
1. посещения проверяемого субъекта должност-
ным лицом государственного органа
3. Тексерілетін субъектіні Қазақстан Республикасы заңнамасында 
белгіленген талаптарды сақтауы туралы ақпаратты алу 
мақсатында шақыру 
3. вызова проверяемого субъекта с целью получения информации 
о соблюдении им требований, установленных законодательством 
Республики Казахстан 
2. басқа да бақылау және қадағалау ныса-
нын жүргізу кезінде қажетті ақпараттарды 
талап ету жағдайларынан басқа, тексеруге 
мәніне қатысты қажетті ақпаратты сұрау
 
2. запроса необходимой информации, касающей-
ся предмета проверки, за исключением истребо-
вания необходимой информации при проведении 
иных форм контроля и надзора

6. КӘСІПКЕРЛІКТІҢ ЗАҢДЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ / ЮРИДИЧЕСКИЕ АСПЕКТЫ  ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА  
КƏСІПКЕРЛІКТІҢ ЖЕДЕЛ КУРСЫ
94
 
КТО И КАК ЧАСТО МОЖЕТ ПРОВОДИТЬ  
 
ПРОВЕРКИ?
 
Периодичность  проведения  плановых  проверок  
зависит от степени риска с учетом значимости субъекта 
с точки зрения тяжести последствий, отраслевой стати-
стики нарушений законов Республики Казахстан, а так-
же результатов внеплановых проверок:
•  одного раза в год — при высокой степени риска;
•  одного раза в три года — при средней степени риска;
•  одного раза в пять лет — при незначительной сте- 
 
пени риска.
 
Для  проверки  соблюдения  требований  законов 
Республики  Казахстан  и  постановлений  Правитель-
ства  Республики  Казахстан  в  области  санитарно-
эпидемиологического надзора, ветеринарии, карантина 
и защиты растений, семеноводства, зернового и хлоп-
кового  рынка  периодичность  проведения  плановых 
проверок не должна быть чаще:
 
1) в области ветеринарии, карантина и защиты рас- 
 
тений, семеноводства, зернового и хлопкового рынка:
 
•  одного раза в полгода — при высокой степени риска; 
 
•  одного раза в год — при средней степени риска;
 
•  одного  раза  в  три  года  —  при  незначительной  
 
 
степени риска;
 
2)  в  области  санитарно-эпидемиологического  
 
контроля:
 
•  одного раза в месяц — при высокой степени риска;
 
•  одного раза в квартал — при средней степени риска; 
 
•  одного раза в год — при незначительной степени  
 
 
риска.
 
Предлагаем  Вам  не  бояться  проверок,  а  наиболее 
точно понимать кто, когда и с какой целью имеет пра-
во приходить к Вам с проверкой. Зная о целях и нормах, 
Вы всегда сможете оградить себя от неправомерных дей-
ствий со стороны проверяющего.
 
Проверка  проводится  на  основании  акта  о  назна-
чении проверки государственным органом. Это обяза-
тельный  документ,  который  Вам  должен  вручить  под 
роспись уполномоченный  проверяющий. Акт о назна-
чении проверки, за исключением встречных проверок, 
осуществляемых органами налоговой службы, в обяза-
тельном порядке регистрируется в органе по правовой 
статистике  в  порядке,  установленном  законодатель-
ством Республики Казахстан.
 
В акте о назначении проверки указываются:
 
1)  номер и дата акта;
 
2)  наименование государственного органа;
 
3)  фамилия, имя, отчество (при его наличии) и долж- 
 
ность лица (лиц), уполномоченного на проведение  
 
проверки;
 
4)  наименование проверяемого субъекта частного  
 
предпринимательства  или  фамилия,  имя,  отчество  
 
(при его наличии) индивидуального предпринимателя,  
 
в  отношении  которого  назначено  проведение  про- 
 
верки,  его  местонахождения,  идентификационный  
 
номер, участок территории;
 
5)  предмет назначенной проверки;
 
6)  срок проведения проверки;

жүктеу/скачать 3,25 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: