Искакова Ш. Г
жүктеу/скачать 1,32 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Ағылшын тілі
| сөздегі дауыстының өзгеруі арқылы жасалады, ал қазақ тілінде бұндай
құбылыс болмайды: a man — ер адам men - ер адамдар a woman - əйел women - əйелдер a foot - аяқ feet - аяқтар a tooth - тіс teeth - тістер д) ағылшын тілінде егер зат есім f əрпіне жəне fe əріп тіркесіне аяқталса, оған -s/-es жалғаулары жалғанып, f пен fe v-ra өзгереді, ал қазақ тілінде мұндай ереже болмайды: a leaf - жапыракleaves - жапырақтар a knife - пышақ knives - пышақтар Ескерту. Кейбір зат есімдер f пен fe əріп тіркесіне аякталғанымен, тек -s жалғауы жалғанып, |s] болып оқылады: roof - шатьір, үйдің төбесі roofs - шатырлар, үйлердің тобесі handkerchief - бет орамал handkerchiefs - бет орамалдар е) ағылшын тілінде егер жекеше түрдегі зат есімдер о əрпіне аяқталса, оның көпше түрі екі жолмен жасалады: 1) егер о əрпінің алдында дауыссыз дыбыс тұрса, онда зат есімге -es жалғауы жалғанады: tomoto - қызанақ tomatoes - қызанақтар potato - картоп potatoes - картоптар hero - батыр heroes - батырлар 2) кейде о əрпінің алдында дауысты тұрса, онда зат есімге -s жалғауы жалғанады: radio - радио radios - радиолар studio - студия studios - студиялар zoo - хайуанаттар паркі zoos - хайуанаттар парктері ж) ағылшын тілінде кейбір грек жəне латын тілдерінен енген зат есімдер сол тілдегі көпше түрі Н сақтайды: analysis - талдау analyses - талдау basis - негіз bases - негіз criterion - белгі criteria - белгілер з) ағылшын тілінде кейбір зат есімдер тек көпше түрде қолданылады да, қазақ тіліне жекеше түрдегі зат есім ретінде аударылады: trousers - шалбар socks - шұлық scissors - қайшы spectacles - көз əйнек goods - тауар spirits - көңіл күй clothes - киім savings - жинақталған қор и) ағылшын, қазақ тілдерінде кейбір зат есімдер тек жекеше түрде қолданылады, əдетте, олар саналмайтын зат есімдер болып табылады: advice - ақыл, кеңес alphabet - əліпби information - хабар bedding - төсек-орын 15 weather - ауа райы clothing - киім knowledge - білім furniture - жиһаз air - ауа luggage - жүк hair — шаш scenery — көрініс tea - шай paper - қағаз freedom - бостандық sleep - ұйқы anger - ашу help - көмек football - футбол time - уақыт health - денсаулық hope - үміт к) ағылшын жəне қазақ тілдерінде кейбір зат есімдер жекеше жəне көпше түрінде бірдей тұлғада қолданылады: a deer - бұғы three deer - үш бұғы a fish - балық five fish - бес балық a sheep - қой four sheep - төрт қой an offspring - ұрпақ many offspring - көп ұрпақ a Swiss - швед ten Swiss - он швед a Chinese - қытай many Chinese - көп қытай a means - қаражат, тəсіл a lot of means - көп қаражат, көп тəсіл. Қазақ тілінде бұндай құбылыс көптік мағынаның синтаксистік тəсіл арқылы берілуі, яғни көптік мағынаның сөз тіркесі арқылы қолданылуы болып табылады. Енді ағылшын жəне қазақ тіліндегі зат есімнің көпше түрінің жасалуының кейбір ерекшеліктеріне көңіл бөлейік. Төмендегі мысалдардан екі тілдегі көптік жалғаулы зат есімдердің дыбыс үндестігінің кейбір ұксастықтарын байқауымызга болады: а)егер ағылшын тілінде сөз дауысты жəне ұяң дауыссыздарға аяқталса, онда -s жалғауы ұяң болып оқылады. Ал қазақ тілінде сөз дауыстыға, ұяң дауыссыздарға аяқталса, онда көптік -лар/-лер/-дар/-дер жалғанады. Ағылшын тілі жүктеу/скачать 1,32 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|