Жібек Жолы түркілермен ислам, будда, манихейлік, несториандық ілімдердің қалыптасуына ықпал етті.
Ресми жазуы соғды кейін руна жазуы.(6-7 ғғ)
Руна геометриялық белгілерден құрылып, 37 немесе 38 әріптен тұрған, оның соғды әліппесінен айырмашылығы ағаш пен тасқа жазуға қолайлылығымен ерекшелінеді.
Б.з.д ІІ ғ. Жібек Жолы Еуропа мен Азияны жалғады.
6 ғ. Бастап Қазақстан жерінен екі бағытта өтті.
1) Қытай – Шығыс Түркістан-Қашқар-Жетісу-Азия.
2) Сырдария-Арал-Батыс елдері.
Ескерткіштер: Орхон-енесей, Қорқыт, Алаша хан, Яссауи т.б.
Орта ғасырдағы түркі ойшылдары:
Әбу Насыр ибн Мұхаммед ибн Тархан ибн Узлак әл-Фараби ат-Түрік (870-950).
160 астам трактаттары бар;
“Ғылымдардың шығуы”, “Азаматтық ой”, Китаб аль-музык аль-кабир“, “Қайырымды қала”, “Адасқан қала тұрғындары”, “Риторика” т.б.
Әл-Фарабидің осы еңбектері арқылы ортағасырлық ғылым қалыптасты, оның ықпалымен Ибн Руштің, Ибн Синаның, Омар Хайямның, Роджер Бэконның, Леонардо да Винчидің және өзге де ойшылдардың дүниетанымы қалыптасты.
Жүсіп Баласағұн - Құтатғу білік” немесе “Қайырымды білім” идеялдық қоғамның нормаларын, тап өкілдерінің мінез-құлық ережелері онда – Күнту патша, Айтуды, Өгділміш бейнесі. Білім – билеушігеде, халыққада қол жетімді болу керек идеясы.
Жүсіп Баласағұн - Құтатғу білік” немесе “Қайырымды білім” идеялдық қоғамның нормаларын, тап өкілдерінің мінез-құлық ережелері онда – Күнту патша, Айтуды, Өгділміш бейнесі. Білім – билеушігеде, халыққада қол жетімді болу керек идеясы.
Махмуд Қашқари (1029-1101)"Түркі тілдерінің сөздігі" («Диуани лұғат ат-түрк»).
Кітапта ежелгі зороастрийлік-шамандық дүниеге көзқараспен қатар жаңа идеология - исламның элементтері мен оның бір тармағы суфизм туралы да айтылған.
Түркі суфизмінің негізін қалаушы, ойшыл ақын Қожа Ахмет Яссауи.
Түркі суфизмінің негізін қалаушы, ойшыл ақын Қожа Ахмет Яссауи.
"Диуан-и хикмет" исламның негізгі ережелері мен қағидалары баяндалады.
Төрт ұстанымды: "Шариат" - ислам дінінің заңдары, дәстүрі, салт- дәстүрі, "Тарихат" - суфизм идеясы, "Хакихат" - құдайға құлшылық ету, бірігу. "Мағрифат" - дінді танып-білу. Яссауидің пікірінше, шариатсыз, тарихатсыз, мағрифатсыз хакихат жоқ.
Алла атын түркілер “Тәңір” деген сөзімен қолданды.
