Жалпы психология

Екіншіден, ойдьщ үшқырлығы біліміне, логикалық 
формаларды меңгеру дөрежесіне, ойлау қызметінің 
жаттығуларына, ойлау дағдыларының даму дәрежесіне 
байланысты.
Үшіншіден, ойдың үшкырлығы жоғарыдага жағдайлармен 
қатар шешуге тиісті міндетгердің сипатына, мазмүнына және 
қиындық дәрежесіне байланысты.
Ойлаудың күрделі үрдістері. Кейде адам бірнеше жылдар 
бойы сарылады. Мысалы, И.П. Павлов шартты рефлексті 
алу үшін 20 жылдан астам уақытын ғылыми-зерттеу 
жүмысына арнады. Көптеген үлы адамдар, ғүлама галымдар, 
Ньютон, Павлов ойларының үшқырлығымен ерекшеленеді.
Психологияда
төмендегідей қарапайым жэне шартгы түрде 
ойлаудың түрлерін жіктеу кездеседі: көрнекілік - әрекеггік, 
кернекілік — бейнелік, дерексіз (теориялық) ойлау.
Көрнекілік-әрекеттік ойлау. Тарихи даму барысында 
адамдар аддында түрған міндетгер алғашында практикалык 
іс-әрекет түрінде танылып, кейін одан теориялық іс-әрекет 
бөлініп шықты. Мысалы, алғашында адамдар жер боліктерін 
өлшеуді практикалык, түрде үйренді (қадамдармен жөне т.б.). 
Содан кейін осы практикалық іс-өрекет пен жинақталған 
білімдердің негізінде бірте-бірте жеке теориялык, ғылым — 
геометрия қалыптасты жэне дамыды. Практикалык және 
теориялық іс-ерекет бір-бірімен өзара тығыз байланысты.
Практикалык, іс-ерекеттің дамуы нэтижесінде одан өз 
алдына дербес теориялық ойлау әрекеті бөлініп шықты.
Тек адамзаттық тарихи дамуында ғана емес, әрбір бала 
психикасыньщ даму үрдісівде осы практикалык іс-әрекетген 
гөрі алғашында баланың ойлау орекеті дамыды.
Мектепалды жас кезеңінде (3 жаска дейін) ойлау непзшен 
көрнекілік-әрекеттік. Бала қабылданатын заттар мен 
қүбылыстарды талдайды және жинақтайды, ол қольшен 
өртүрлі орекет жасайды. Бүл кезеңдегі балалар ез 
ойыншықтарын тас-талқан қылып бүзып, қайта бірікгіреді. 
Алғашқы кезде бала тікелей затпен әрекет ете отырып, 
міндеттерді шешеді. Бірте-бірте күрделі іс-орекеттерді, 
күрделі ойлау міндетгерін шеше бастайды. Мысалы, балалар 
енді күрделі практикалы к іс-әрекеттерді 

жүктеу/скачать 11,67 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: