Жансүгіров атындағы жму хабаршысы №1 / 2015

     
 
 
47 
 
І.Жансүгіров атындағы  ЖМУ  ХАБАРШЫСЫ   № 1  / 2015     
 
использование  мультимедиа  и  т.д.  Изменилась,  как  личность,  изменилось  мое 
мировоззрение,  узнала  опыт  других  стран  по  этой  проблеме,  появилось  желание 
применить элементы в школе где я работаю.  Наравне с этим пришло понятие того, 
что школе где я работаю и мне, как руководителю, нужны кардинальные перемены. 
До сегодняшнего дня работа шла по методу «кнута и пряника», потому что это был 
единственный  метод,  который  многих  только  и  стимулировал.  В  последние  годы 
наблюдается  тенденция  -  оценивать  работу  школ  по  результатам  Единого 
национального  тестирования.  Многих  работников  образования  это  не  устраивает, 
надеюсь  в  будущем  изменится  такая  оценка  знаний  и  достижений.  Благодаря 
данным  TALIS,  я  обнаружила  проблемы  в  себе  как  руководитель,  внутри  школы, 
коллектива.  С  целью  определить  фокус  развития  школы,  на  основании 
анкетирования,  планируется  отправить  на  уровневые  курсы  большее  количество 
учителей нашей школы, так как из коллектива школы курсы прошел один учитель. 
Наравне с этим, проводить работу по развитию профессионального роста учителей с 
помощью  сетевых  сообществ.    Требование  сегодняшнего  времени  -  создание 
сетевых сообществ в школе, эти малые группы будут обучать тех, кто не владеет или 
мало владеет ИКТ, не владеет новыми подходами в обучении, не может найти свое 
место  в  коллективе.  Во  время  первой  практики,  мною  было  создано  сетевое 
сообщество с лицеем №20, города Талдыкорган. Мы с командой развития посетили 
Lesson  Study,  участвовали  в  коучинге,  на  тему:  «Критическое  мышление».  Наша 
команда  развития  убедилась,  что  нововведения  происходят  повсеместно.  Они  на 
практике  увидели,  как  работают  другие  учителя.  Эта  встреча  повлияла  на 
определение приоритетов развития учителей нашей школы.  
Развивать  профессиональный  рост  учителей  можно  и  с  помощью  
распределенного  лидерства,  в  процессе  которого  каждый  учитель  будет  принимать 
активное  участие  в  жизни  школы  [1].    При  распределенном  лидерстве  работа  идёт 
легче  и  плодотворнее.  Те  знания  и  умения,  которые  я  приобрела  на  аудиторных 
занятиях  по  распределенному  лидерству,  обязательно  будут  применяться  мной  в 
развитии  профессионального  роста  учителей.  Нам  предстоит  огромная  работа  не 
только  обучать,  но  и  постараться  привлечь  всех  педагогов  коллектива  школы  в 
процесс  овладения  профессиональными  навыками,  участвуя  в  коучингах.  Это 
становится еще одним из приоритетов профессионального развития учителей.  
И в связи с этим, требуется провести менторинг, воплотить все нововведения. 
Создав  команду  развития  во  время  первой  практики,  я  нашла  настоящих 
единомышленников, которые постараются взять менторство над остальными. Меня 
вдохновило то, что им не безразличны ученики, небезразлична судьба всей школы, 
которые хотят расти профессионально и быть востребованными в будущем. Изучая 
опыт работы школ в других странах, для меня было открытием, что даже в сельской 
местности или в неблагополучных районах, в таких как, например -  Сантьяго, Чили 
-  данная  школа  находится  в  самом  неблагополучном  районе,  она  была  создана  для 
«трудных  студентов».  Правительство  страны  поставило  условие,  чтобы  студенты 
делали  все  сами.  И  после  проведенного  референдума,  это  учебное  заведение  стало 
маленькой  страной  внутри  страны.  Здесь  появилось  свое  правительство,  своя 
конституция,  своя  полиция,  свой  банк,  свои  дисциплинарные  заседания,  и  т.д. 
Студентам  дают  возможность  методом  конструктивного  подхода,  самостоятельно 
решать  свои  потребности  и  проблемы  [2].  Удивляет  то,  что  эта  школа,  благодаря 
видеоиграм, мотивируют всех студентов, на обучение. Через игры создают реальный 
мир,  который  расширяют  диапазон  навыков  студентов.  На  данный  момент  -  эта 
школа  является  одной  из  образцовых  школ  страны.  Выходит,  что  можно  внести 
преобразования,  главное  нужна  цель,  а  цель  во  всем  мире  одна  -  благополучие  
наших детей. 

     
 
 
48 
 
І.Жансүгіров атындағы  ЖМУ  ХАБАРШЫСЫ   № 1  / 2015     
 
У  нас  есть  для  этого  ресурсы,  т.е.  это  молодые  учителя  и  учителя  которые 
готовы  к  новым  изменениям.  Новая  программа  предполагает  создание 
коллаборативной  обстановки,  возможно  молодым  специалистам  как  раз  этого  и  не 
хватает.  Наше  маленькое  село  находится  вдалеке  от  шумных  городов,  и  я 
предполагаю,  что  молодым  специалистам  нравится  встречаться  друг  с  другом  в 
неформальной  обстановке,  а  еще  при  этом  обучаться,  делиться  с  другими, 
самореализоваться, ездить в другие школы, с которыми создали сетевые сообщества, 
общаться  по  интернету  -  все  это  способствует  внедрению  новой  программы. 
Применив распределенное лидерство в коллективе, учителя поймут, что все равны, и 
все смогут  сообща работать.  Уже не будет такого, что одна группа людей «тянет» 
основную  работу.  Прежде  всего,  нам  нужно  научиться  доверять  другим,  и  только 
после  этого  ждать  от  других  доверия.  Без  доверия  работы  на  должном  уровне  не 
будет. А распределенное лидерство центр всего доверия [3]. 
«Под лежачий камень вода не течет» надо двигаться вперед, надо заниматься 
самообразованием, так как впереди нас ожидает переход на 12-летнее образование. 
Новая  программа,  как  нельзя  вовремя  начинает  действовать  на  всех  уровнях 
образования.  Методом  убеждения  и  собственным  примером,  я  думаю,  что  смогла 
убедить  команду  развития.  Впереди  предстоит  работа  не  только  по  обучению 
учителей на курсах, но и систематическая работа по проведению обучения не только 
в реальности, но и дистанционно. Надеемся апробировать на нашей школе, с целью 
мотивировать учителей на самообразование. Также планируется привлечь родителей 
к совместной работе - эта та сила, которая в состоянии помочь школе: в организации 
мероприятий  в  школе,  в  классе,  организации  летнего  отдыха,  ремонт  школы, 
обсуждение  проблем.  Среди  родителей  учеников  есть  хорошие  специалисты: 
музыканты,  инженеры,  военные.  У  нас  один  ребенок,  одна  цель  -  воспитать 
хорошего гражданина нашей Родины. 
 
ЛИТЕРАТУРА 
1.
 
Раздаточный  материал  для  руководителей  UNIVERSITY  OF    CAMBRIDGE 
Faculty of Education, Астана, 2013 
2.
 
610 schools for the 21 st century, Астана, 2014 
3.
 
Руководство  2  уровня  UNIVERSITY  OF      CAMBRIDGE  Faculty  of  Education, 
Астана, 2013 
 
 
ӘӨЖ   159.9 
 
ФРЭНСИС СКОТТ ФИЦДЖЕРАЛЬДЫҢ «ҰЛЫ ГЭТСБИ» 
РОМАНЫНДАҒЫ КӨРКЕМ МӘТІНІНДЕ ЭМОЦИЯЛАРДЫҢ 
ЛИНГВИСТИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ДЕҢГЕЙЛЕРІНЕ ОРТАҚ 
МІНЕЗДЕМЕ 
 
Кабылова М.С.,  Онғарбаева С.С. 
І.Жансүгіров атындағы Жетісу мемлекеттік университеті, Талдықорған қ., 
madina.3024@ mail. ru. 
 
Бұл мақалада Фрэнсис Скотт Фицджеральдың «Ұлы Гэтсби» романындағы 
көркем 
мәтінінде 
эмоциялардың 
лингвистикалық 
және 
психологиялық 
деңгейлеріннің  мінездемесі  баяндалады.  Эмоцияның  көркем  мәтінде  берілу 
тәсілдерін кешенді түрде зерттеудің ұсынылуы болып табылады.   

     
 
 
49 
 
І.Жансүгіров атындағы  ЖМУ  ХАБАРШЫСЫ   № 1  / 2015     
 
В  статье  рассматриваются  о  сюжете    художественного  романа  Фрэнсис 
Скотт Фицджеральда «Великий  Гэтсби» в котором описываются лингвистические 
и  психологические  уровни  эмоций.  Вхудожественном  произведении  восполняются  в 
полной мере способы иследования проявления эмоций. 
The  article  discusses  about  the  plot  of  the  novel  by  Francis  Scott  Fitzgerald  "The 
Great Gatsby" which describes the linguistic and psychological levels of emotions. In this 
work completed in full the methods of the study of human emotion. 
Кілттік сөздер: эмоция,  ым-ишара, мимика, пантомимика қарым-қатынас. 
 
Тіл  –  ғасырлар  жемісі,  халық  мұрасы,  ұлттық  құбылыс.  Бір  тіл  –  бір  ұлт.  Кез 
келген халықтың ойлау ерекшелігі оның ұлттық тілінде көрініс табады,  халық даналығы, 
дүниетаным  көзқарасы  тілінде  түйінделеді.  Тіл  ғылымы  соның  ішінде  ағылшын  тіліде   
психологиямен    тығыз  байланысты.  Олай  дейтін  себебіміз,  психология  түйсік  пен 
қабылдауды,  ес  пен  ойды,  сезім  мен  эмоцияны,  зейінді  зерттейді.  Ал  бұлардың  сөйлеу 
процесіне  тікелей қатысы бар екені баршаға аян. Өйткені, біреудің айтқанын қабылдау, 
оны  ұғыну  процесі  болмаса,  қарым-қатынас  жасау,  пікір  алысу  да  болмаған  болар  еді. 
Адам  сөз  арқылы  белгілі  бір  затты  атап  қана  қоймай,  сонымен  бірге,  сол  затқа,  іске, 
құбылысқа  өзінің  қатынасы  мен  оған  қалай  қарайтындығын  эмоция  арқылы  білдіреді. 
Яғни  тіл  ойды,  тікелей  адамдармен  қарым-қатынасқа  түсу  әрекетін  білдірудің  ғана 
құралы емес, сезімді де білдірудің құралы. Адамдар арасындағы тілдік қарым - қатынаста  
эмоцияның  болуы,  олардың  бір-бірін  жақсы  түсінісуіне  себтігін  тигізеді.  Бұл  мақалада 
атақты,  қайта  қайталанбас    XX-шы  ғасырдың  америка  әдебиетінің  классигі  Фрэнсис 
Скотт  Фицджеральдың    1925  жылы  жарық  көрген,  әлем  оқырмандарының  ыстық 
ықыласына  бөленген  «Ұлы  Гэтсби»  атты      романындағы  эмоцияның  көркем  мәтінде 
берілу  тәсілдерін  кешенді  түрде      ұсынылуы  болып  табылады.  Роман  мәтініндегі  
эмоциялы  сөйлемді  талдамас  бұрын,    алдымен  эмоцияның    адам  өміріне  қаншалықты 
психологиялық маңызды орын алатын саралауымыз керек.   
Эмоция – бұл адамның айналадағы өмір шындығына  және өз басына деген өзіндік 
қарым - қатынасы. Эмоциялық құбылыстардың табиғатын түсіндіру ерте кезден бастап, 
әр  уақытта    да  ойшылдар  мен  ғалымдарды  қызықтырған.  Ежелгі  философтар,  мысалы, 
эмоциялық  үрдістер  мен  құбылыстарды  танымның  ерекше  түрі  ретінде  қарастырған. 
Адамның  өміріндегі  эмоцияның  мәні  мен  маңызын  түсіндірген  алғашқы    табиғат 
зерттеушісі  Ч.  Дарвиннің  теориясы  болған.  Ол  «Өмірді  эмоциясыз  сезіну  мүмкін  емес. 
Эмоция  -  эволюциялық  процессте  пайда  болған  құрал»-  деп  атап  көрсеткен  болатын. 
[2,313]  Бұл  тұжырымдама  бойынша,  сыртқы  эмоциялық  экспрессия    көп  жағдайда  туа 
біткен  болып  табылады  және  адам  өмірінде  бейімдеушілік,  биологиялық  қызметін 
орындайды.  Эмоцияға  көңіл-күй,  сезім,  күйзеліс,  әуесқойлық,  күтпеген  жағдайлар 
жатады.    Бұлар  «таза»  эмоция    деп  аталады.  Олар  барлық  психикалық  және  адам 
күйлерінің   қатарында кездеседі. 
Эмоциялар  әлемі  өте  күрделі  де  алуан  түрлі.  Оның  құрылысының  нәзіктігі  мен 
көрінісінің сан қырлылығын көп жағдайда адамның өзіде аңғара бермейді. Бастан кешкен 
сезімдердің  психикалық  талдауының  қиындығы  оның  жеке  адамның  таным  әрекеті 
немесе  ерік  белсенділігіне  тәуелді  екендігімен  түсіндіріледі.  Өз  сезіміңді,  тебіреніс  – 
толғанысыңды сөзбен білдірудің қиын екендігі әркімге де аян. Адамның эмоциялары мен 
сезімдері  мимикалық  (бет  бұлшық  етерінің  қимылдауы,  ымдаулары),  пантомимикалық 
(дене  бұлшық  еттерінің  қимылы)  сияқты  мәнді  қимылдармен  жүзеге  асады.  Бұлар 
адамдардың    сұхбаттасу  әрекеттерін  атқарады,    яғни  сөйлеп  тұрған  адамның  жағдайы 
және  оған  деген  көзқарасы,  нақты  осы  кезде  не  болып  жатқаны  туралы  адамға 
мәліметтерді  хабарлайды,  сондай-ақ  әсер  ету  функциясы  эмоциялық  айқынды 
қозғалыстарды  қабылдайтын  субъектіге  анық  бір  әсер  етеді.  Адам  психикасының 
күрделігі  сонша,  мәнді  қимылдарға  қарап  оның  толғаныс  –  тебіреністері  жайлы  анық 

     
 
 
50 
 
І.Жансүгіров атындағы  ЖМУ  ХАБАРШЫСЫ   № 1  / 2015     
 
пікірге  келе  қою  қиын.  Адам  есейіп,  сезімі  нәзіктене    және  байи  түскен  сайын,  оның 
көрініс беруіде құбылып, күрделене түседі.    
Ф.  И.  Шаляпиннің  мысалы  бойынша,  шетелге  бірінші  рет  саяхат  жасағанда 
ағылшын  тілін  білмейтін  Федор  Иванович  «бірде  мейрамханада  қатар  стөлде  отырған 
көршілері  ағылшындарға  ағылшын  тілінің  ырғағын  ыммен  келтіріп  «  Great!(қошемет 
сөзін)»  айтады,  бірақ  мұның  ағылшын  тілінде  сөйлескенге  ұқсауы  және  биік  шляпалы 
Шаляпиннің  айбарлы  келбетінің  сенімді  әсер  еткені  сонша,  ағылшындар  оны  түсініп, 
өздерінің  отандасы  екен  деп  қабылдағандай  ыммен  стакан  соғыстырады.  [2,272]  Бұл 
жерден эмоцияның қарым - қатынастағы эмоциялық күй түрінде пайда болуын көреміз. 
Әңгімеге араласқан адам әңгімелесушіге эмоцияның  ыңғайына икемделгенін көреміз.   
Адамның эмоционалды-суреттеу қимылдары – ым-ишара, мимика, пантомимика 
қарым-қатынас құралы қызметін атқарады, яғни сөйлеушінің жағдайы және оның дәл осы 
уақытта болып жатқан жағдайға көзқарасы жайлы ақпарат береді. Сонымен қатар, ықпал 
ету қызметін атқарады -  эмоционалды-суреттеу қимылды қабылдаушы субьекті болып 
табылатын  адамға  ықпал  етеді.  Мұндай  қимылдарды  қабылдаушының  түсінуі  оның 
қатынас орын алып отырған контекске сәйкес қозғалуы негізінде жүзеге асады.   
Адамның  айқын  қимылдары  тілмен  шебер  сараланды,  оның  көмегімен  тіршілік 
иелері  өздерінің  жағдайы  және  айналада  болып  жатқан  оқиғалар  туралы  ақпаратпен 
алмасты. Бұл эмоцияның экспрессивті және коммуникативті қызметі. Олар таным үрдісін 
реттеуші маңызды фактор болып табылады.  
Эмоциялар  ішкі  тіл  қызметін,  субьектіге  болып  жатқан  оқиғаның  өзінің 
қажеттіліктіктеріне қарай маңыздылығын білдіретін дабыл жүйесі  ретінде қабылданады. 
Эмоция адам әрекетінде оның барысын және нәтижесін бағалау қызметін атқарады. Олар 
әрекетті «ынталандыра және бағыттай» отырып, оны ұйымдастырады.  
Өз  кезінде  П.К.Анохин  эмоцияның  мобилизациялық,  интегративті-қорғаныштық 
маңызы  туралы  айтып  кеткен  болатын.  Ол:  «Эмоциялар  барлық  ағза  қызметінің  дереу 
түсіндіре  отырып  (біртұтас,  бірігу),  ең  алдымен  пайдалы  немесе  зияндының  ағзаға 
әсерінің  абсолютті  дабылы  бола  алады,  көп  жағдайда  ағза  әсерді  өршітпеу  жолдарын 
анықтап және жауап ретінде реакциясының нақты механизмдерін анықтауынан да бұрын 
болады»  -  деп  айтқан  болатын.[1,23]  Дер  кезінде  туындаған  эмоцияның  көмегімен  ағза 
қоршаған орта жағдайына тиімді бейімделе алады. Ол сыртқы әсердің түрін, формасын 
және тағы басқа жекелеген нақты параметрлерін анықтамастан-ақ оған тез және өте үлкен 
жылдамдықпен жауап қата алады.   
Адам басынан кешіретін негізгі эмоционалдық күйлер эмоция, сезім және аффект 
болып  бөлінеді.  Эмоциялар  мен  сезімдер  қажеттілікерді  қанағаттандыруға  бағытталған, 
идеаторлық сипатқа ие болып табылады.Эмоциялар мен сезімдер адам үшін дәл қазіргі 
уақыттағы қажеттілік тұрғысынан өзекті болып табылатын  жағдаяттың мәнін, оның алда 
тұрған қимыл немесе әрекетті қанағаттандыру үшін маңызын ашып көрсетеді.[25,90]  
Эмоциялар  шынайы  және  елестетілген  жағдайларға  байланысты  туындауы 
мүмкін. Адамдар оларды сезімдер сияқты  өзіндік ішкі күйініштері ретінде қабылдайды, 
олар да басқа адамдарға беріледі, өзгелердің аяушылығын тудырады. Егер адам өз сезімін 
жасыра  алатын  болса,  эмоциялар  салыстырмалы  түрде  сыртқы  мінез-құлықта  әлсіз 
байқалады,  кейде  өзге  тұлғаларға  байқалмайды.  Олар  белгілі  бір  қылықпен  қатарласа 
келетіндіктен, әрдайым түсіне бермейміз, дегенмен біз анықтағанымыздай барлық мінез-
құлық  қажеттіліктерді  қанағаттандыруға  бағытталғандықтан  эмоциямен  тікелей 
байланысты.  Адамның  эмоционалды  тәжірибесінің  шегі  оның  жеке  күйініштеріне 
қарағанда әлдеқайда кең. Ал адам сезімі керісінше, сырттай байқала бермейді.  
Эмоциялар  мен  сезімдер  –  тұлғалық  факторды    қалыптастырушы.  Олар  адамды 
әлеуметтік-психологиялық  тұрғыдан  сипаттайды.  Эмоционалдық  үрдістердің  жеке 
тұлғалық  маңызына    назар  аудара  отырып,  В.К.Вилюнас:  «Эмоционалды  оқиғалар 
әртүрлі жағдайларға жаңа эмоционалдық қатынасты қалыптастыруы мүмкін... Ұнату-жек 

     
 
 
51 
 
І.Жансүгіров атындағы  ЖМУ  ХАБАРШЫСЫ   № 1  / 2015     
 
көру  (өшпенділік)  нысаны  субьекті  қанағаттану  не  қанағаттанбау  себебі  деп  танитын 
нәрселердің  барлығы  болады»  деп  жазған.  [14,89]  Эмоциялар,  әдетте  уәжді  жүзеге 
асырады  және  оған  субьекті  әрекетінің  барабарлығын  тиімді  бағалайды.  Олар  
рефлексияның  емес  қалыптасқан  қарым-қатынастар  күйінішінің  тікелей  бейнесі. 
Эмоциялар  әлі  болмаған,  бұрын  басынан  кешкен  жағдайлармен  байланысты  немесе 
елестеткен жағдайлар мен оқиғаларды таңдана
 
ете алады. 
Ал сезімдер заттық сипатқа ие, белгілі бір нысан  туралы идея немесе елестетумен 
байланыстырылады.  Сезімнің  тағы  бір  ерекшелігі  олардың  үнемі  жетілдірілуінде,  олар 
дами  келе,  тікелей  сезімдерден  бастап,  рухани  құндылықтар  мен  мұраттарға  қатысты 
жоғары сезімдерге дейінгі деңгейлер қатарын жасайды.  
Сезімдер тарихи сипатқа ие. Олар әр халықта әртүрлі болуы мүмкін және бір ұлт 
пен  мәдениетке  жататын  адамдарда  әр  алуан  тарихи  дәуірлерде  түрліше  бейнеленуі 
мүмкін.  Адамның  жеке  дамуында  сезімдер  маңызды  әлеуметтендіруші  рөл  атқарады. 
Олар  жеке  тұлғаны,  әсіресе,  оның  уәждік  саласын  қалыптастыруда  маңызды  фактор 
болады. Жағымды эмоционалды күй арқылы сезімнің түрлері байқалады және адамның 
мүдделері мен қажеттіліктері бекиді.  
Ф.С.Фицджеральдың  «Ұлы Гетсби»  романында   эмоциялы  көңіл  – күйді талдай 
отырып,     ағылшын тілінде берілу жолдарын қарастырамыз.  
1.- “Suppose you met somebody just as careless as you self”. – “I hope I never will”, she 
answered. “I hate careless people. That’s why I like you”. 
 –  “Сізге  өзіңіз  сияқты  ұқыпсыз  адам  тап  болса  ше?”  –  «Тап  болмас  деп 
үміттенемін», - деді ол. «Ұқыпсыз адамдарды жеккөремін. Міне, сондықтан да сіз маған 
ұнайсыз». 
Берілген мысалда лексикалық деңгейде «to like» және «ұнату» сөздері сәйкес келіп 
тұр. Автор бұл етістікті қыз балаға жас жігітті ұнататынын, тіпті оған ғашық екендігін, 
сол сезімді білдіру сәтін суреттеу үшін пайдаланған. Демек, аталған лексикалық бірлікті   
«қуаныш» эмоциясын жеткізу үшін таңдап алуын көрсетіп отыр.  
2. “The old Metro pole”. 
 – «Ескі Метрополь». 
Бұл жағдайда лексикалық тұрғыда  «old»  және  «ескі»  сөздерінің  «жақсы  таныс», 
«өте  жағымды»,  «жайлы»  деген  мағынада  қолданылып,  сәйкес  келіп  тұрғандығын 
байқаймыз. Бұл сын есім сондай-ақ еркелету мәнін де күшейте түседі: «өте жақсы таныс», 
«ең сүйікті», яғни оқырманның «Метрополь» дәмханасына деген ыстық ілтипатын, жақсы 
көзқарасын тудырады. Автор бұл құрылымды шығарманың кейіпкерлеріне бұл орынның 
қаншалықты  қымбат  екендігін,  олардың  бұрынғы  басынан  кешірген  уақыттарын, 
олардың  жастық  дәуренін  және  «Метропольдің»  адамға  лық  толы  болатын  кезін 
қайтарып алғысы келетіндігін жеткізу мақсатында қолданған.   
Әдеби шығармаға жасалған талдау   лексикалық бірліктің тағы бірі   
3. «I love New York on summer afternoon when everyone’s away. There’s something 
very  sensuous  about  it  –  overripe,  as  if  all  sorts  of  funny  fruits  were  going  to  fall  into  your 
hands». 
 – «Нью Йорктің жазын, әсіресе, түстен кейін, ол бос болған кезін ұнатамын. Онда 
сезімтал  бірнәрсе  бар.  Қолыңды  созсаң  болғаны-ақ,  таңғажайып  жемістер  үзіліп  түсе 
беретіндей». 
Мысалда  көрініп  тұрғандай,  автор  кейіпкердің  сезімін  табиғатты  суреттеу  және 
салыстыру арқылы беруге тырысқан.  
4.‘To like’ 
“I like to come,”- Lucille said. - «Маған осы жер ұнайды »,- деп   Люсиль айтты. 
Бұл мысалда қыз бұл жердің  қолайлығын және жақсы екендігін   көтеріңкі көңіл 
күймен хабарлайды, яғни бұл жерде өз ойын қабылдап отырған   адресат адамға  тағы да 

     
 
 
52 
 
І.Жансүгіров атындағы  ЖМУ  ХАБАРШЫСЫ   № 1  / 2015     
 
бiр  рет  мұнда  келгiсi  келетіндігін  бiлдiрередi.  Демек,  to  like  етiстiгі  осы  ұсыныста 
экспрессиялылықтың бiрiншi дәрежесiндегі  қуаныш эмоциясын көрсетіп тұр. 
  5.  ‘Good’ 
-“Did you have a nice ride?” 
-“Very good roads around here”. 
-« Жақсы жол  жүріп келдіңдер ме?» 
-« Ия, мұнда жолдар жақсы екен ». 
‘Good’ сөзі бұл жерде  сын есiм болып қолданылып тұр,  бірақ бұл мысалда, ‘good’  
сөзі  сәтті сапар болғанын көрсетсе, ал екінші жағынан бұл  жолмен  жүргізуші көлікті 
жүргізу кезінде еш қандай да  кедергісіз   ләззат алатынын  білдіреді. Яғни бұл жерде  оң 
эмоцияны    сынап  көрсетіп  тұр.    Автор    өз  ойын  айтқанда  қаhарман  күйiн  келтiріп, 
экспрессиялылықтың бiрiншi дәрежесiндегі  қуаныш эмоциясын көрсетіп тұр. 
          6.  ‘To love’ 
-“Come along”, he said but- to her only. 
-” I mean it”, she insisted.  
-I’d love to have you. Lots of room. 
Тек сол қызға ғана назар аудара отырып. -«Жүр кеттік» деді ол,- 
-«Жоқ,  шыныменде» деді қыз,-ұсынылған ұсыныстан бас тарта.  Егер сен келіссең 
жақсы болар еді, орын бәрімізге де жетеді» - деді жігіт.  
Бұл сөйлемде “ to love”, етістігі қуаныш белгісін  білдіре қоймай,   сонымен қатар 
қыздың серуендеуге келісім беруі  жігіт үшін жағымды жаңалық боларын білдірер  еді. 

жүктеу/скачать 3,66 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: