3.1 Электр қозғалқыш таңдау
Дипломдық жұмыстың бұл бөлімінде жонғыш станоктың көлденең беріліс кезіндегі электржетегінің электрқозғалтқышы таңдалады. Беріліс жетегі үшін электрқозғалтқыштың қуатын таңдау жетектің механикалық сипаттамаларының көрсеткіштері, жұмыс істеу циклының ерекшеліктері негізінде орындалады.
3.1кесте - Станоктың негізгі техникалық көрсеткіштері мен сипаттамалары
№
|
Параметрлер атауы, өлшем бірлігі
|
Параметр
|
|
|
Өлшемі
|
1
|
Станокта өңделетін дайындама көрсеткіштері
|
|
1.1
|
Станинаға орнатылатын бұйымның ең үлкен
|
500
|
|
диаметрі, мм
|
|
1.2
|
Центрде орнатылатын бұйымның ең үлкен
|
900
|
|
ұзындығы, мм
|
|
1.3
|
Суппортта өңделетін бұйымның ең үлкен диаметрі,
|
200
|
|
мм кем емес
|
|
2
|
Станоктың негізгі және қосымша қозғалысының
|
|
|
көрсеткіштері
|
|
2.1
|
Шпиндельдің жылдамдық саны: тура айналу және
|
3 3
|
|
кері айналу
|
|
2.2
|
Шпиндель жиіліктерінің шегі, мин-1
|
20-2500
|
2.3
|
Кесілетін бұрандалардың шектік қадамдары,мм
|
5-7
|
3
|
Шпиндельді қысқыш
|
|
3.1
|
Морзе конусы бар шпинделідегі центр
|
6 по ГОСТ 13214
|
3.2
|
Фланецті шпиндельдің ұшы
|
6К ГОСТ 12593
|
3.3
|
Шпиндельдегі цилиндрлік саңылаудың диаметрі,
|
55
|
|
мм
|
|
3.4
|
Шпиндельді фланцтың диаметрі, мм
|
170
|
4
|
Суппортты топтама
|
|
4.1
|
Суппорттың ең көп жүрісі кем емес, мм:
|
|
|
X осі бойынша
|
210
|
|
Z осі бойынша
|
905
|
4.2
|
Орын ауыстыру дискреттілігі, мм:
|
|
|
X осі бойынша
|
0,001
|
|
Z осі бойынша
|
0,001
|
27
3.1 кестенің жалғасы
4.3
|
Жылдам орын ауыстыруларының
|
максималды
|
|
|
жылдамдығы,мм/мин:
|
|
1500
|
|
бойлық
|
|
7500
|
|
көлденең
|
|
|
|
Жұмыстық жіберудегі минималды жылдамдық,
|
|
4.4
|
мм/мин:
|
|
10
|
|
бойлық
|
|
5
|
|
көлденең
|
|
|
4.5
|
Жұмыстық жіберудегі ұсынбалы
|
минималды
|
|
|
жылдамдық мм/мин:
|
|
2000
|
|
бойлық
|
|
1000
|
|
көлденең
|
|
|
4.6
|
Суппорт массасы, кг
|
|
160
|
|
|
|
4.7
|
Орын ауыстыру бағытындағы үдеу, м/с2
|
0,8
|
|
бойлық
|
|
1
|
|
|
|
|
көлденең
|
|
|
5
|
Станоктың күштік сипаттама көрсеткіштері
|
|
5.1
|
Шпиндельдегі ең үлкен айналдырушы момент, Нм
|
800
|
5.2
|
Көлденең жіберудегі ең үлкен күш, Н
|
|
8000
|
5.3
|
Бойлық жіберудегі ең үлкен күш,Н
|
|
10000
|
6
|
Электр қондырғының сипаттамасы
|
|
|
6.1
|
Желіні қоректендірітін ток тегі
|
|
Үшфазалы
|
|
|
|
айнымалы
|
6.2
|
Ток жиілігі, Гц
|
|
50
|
6.3
|
Кернеу, В
|
|
380
|
6.4
|
Басқару тізбегінің кернеуі, В
|
|
110 и 22
|
6.5
|
Жергілікті жарықтандыру тізбегінің кернеуі, В
|
24
|
6.6
|
Басты қозғалыс жетегінің қуаты, кВт
|
|
11
|
6.7
|
Бойлық орын ауыстыру жетегінің қуаты, кВт
|
2,2
|
6.8
|
Көлденең орын ауыстыру жетегінің қуаты, кВт
|
0,27
|
7
|
Станоктың масса және габарит көрсеткіштері
|
|
|
|
|
7.1
|
Станоктың габаритті өлшемдері, мм, кем емес:
|
|
|
ұзындық
|
|
3200
|
|
ені
|
|
1600
|
|
биіктігі
|
|
2100
|
7.2
|
Станок массасы, кг
|
|
4000
|
28
Берілгені:
Суппорттың беріліс жұмысының минималды және максималды жылдамдықтары:
vП.MIN 5 минмм 8,33 105 мс , vП.MАА 1000 минмм 0,017 мс .
Суппорттың жылдам орын ауыстыруларының максималды жылдамдығы:
vБ.MIN 7500 минмм 0,125 мс .
3. Суппорт массасы:
mСУП 160кг.
4. Жүріс бұрамасының қадамы:
tш 5мм
Көлденең орын ауыстыру бағытындағы суппорттың үдеуі:
6.
3.2 Механизмнің кинематикалық сұлбасын талдау
16К20 модельді жонғыш бұрама станоктың көлденең беріліс кезіндегі жетек механизімінің кинематикалық сұлбасы 3.1суретте көрсетілген
Сурет 3.1 – механизмнің кинематикалық сұлбасы
АҚ - асинхронды қозғалтқыш; ОМ - орындаушы механизм; М – муфта; КД - күй (қалып) датчигі;
Берілген сұлбада электржетектің механикалық бөлігі әр түрлі жылдамдықта айналмалы және ілгерлемелі қозғалатын бір бірімен байланысқан массалар жүйесін көрсетеді. Электр қозғалтқыш білігін иілгіш
29
3.3 Механизмнің диаграммасын тұрғызу
муфта көмегімен редуктормен немесе орындаушы механизммен біріктіреді. Мұндай біріктіру олардың қатысты ығысуын береді, жетектің тежелуі мен іске қосылуы кезінде айналмалы моменттің өзгеру амплитудасын төмендетеді, жүріс бұрамасының электрқозғалтқыш әсерінен қызып кетуден сақтандырады, жетектегі тербелісті азайтады.
Электржетектің механикалық бөлігінің қозғалысын талдау үшін шынайы кинематикалық сұлбадан есептікке өту арқылы орындалады, қозғалатын элементтердің массасы мен инерция моменттері онымен қоса осы элементтерге әсер ететін күштер мен моменттер сәйкестендірілген жылдамдықтағы эквивалентті көрсеткіштермен ауыстырылады. Әдетте есептік сұлбаларға өту процессін келтірілген деп айтады.
Берілген механикалық сұлба әр түрлі жылдамдықта қозғалатын байланысқан массалар жүйесін береді. Мұндай жүйедегі механикалық байланысты қатты деп қабылдасақ, механизмнің механикалық сұлбасын бірмассалы модель түрінде қарастыруға болады:
Cурет 3.2 - электржетектің механикалық моделі
Бұранда сомын типі үшін келтірілген радиус есептейміз:
-
|
|
|
|
l
|
|
tш
|
|
5
|
0,8 103 м
|
|
|
2
|
2 3,14
|
|
|
|
|
|
Механизмнің инерция моментін келесідей анықталады:
J МЕХ mСУП 2 160 0,8 10 3 2 10,24 10 5 кг м2
(3.1)
(3.2)
механикалық сипаттамасы мен жүктеме
Станоктың электр қондырғыларының сипаттау реті бұдан былай келесідей: станоктың тағайындалуы және электр қондырғының негізгі элементтерінің тізімі көрсетіледі, содан кейін жұмыс сұлбасы сипатталады, қорғаныс пен бұғаттау түрлерін көрсету, жөндеуді сипаттайды. Біздің механизмнің технологиялық процесстерін талдағаннан соң былай қортындылауға болады: жүктеме моменті тұрақты, сәйкесінше қозғалтқыштың айналу жиілігі өзгергенде, жүктеме өзгермейді:
30
Cурет3.3 - механизмнің механикалық сипаттамасы Келесі жұмыс режимдерімен қамтылсақ:
Максималды жылдамдықпен қозғалып бастапқы қалыптан дайындаманы өңдеу жеріне дейін;
Дайындаманы жұмыстық жылдамдықпен өңдеу;
Қозғалтқышты реверстеу, максималды жылдамдықтағы қозғалысты бастапқы қалыпқа алып келу;
Тоқтату, қарапайым қозғалтқышты 5 секунд ішінде, суппорттың
қозғалысы көлденең бағытта, егер аспап ауыстыру қажет болғанда. Бөлщекті өндеу кезіңде әр учаскінің уақытын есептейміз.Максималды жылдамдықта суппортың жүрген жолын шамамен l1 55мм
Бөлшекке дейінгі кескіштің жылдам жүру уақыты:
-
t1
|
l1
|
|
0,055
|
0,44c,
|
vБ .MAX
|
0,125
|
|
|
(3.3)
|
|
|
|
Дайындаманың кесілген технологиялық уақыты:
-
t2
|
l2
|
|
0,08
|
4,7c,
|
vП
|
0,017
|
|
|
(3.4)
|
|
|
|
мұндағы l2- дайындаманың кесілген ұзындығы, l2=0,08мм.
Жылдам орын ауыстыру жылдамдығымен суппортың бастапқы қалыпқа келу уақыты:
-
t3
|
l1 l2
|
|
0,055 0,08
|
1,08c
|
vM
|
0,125
|
|
|
(3.5)
|
|
|
|
Кідіріс уақыты: t4 1с
Дайындаманы өңдеудегі жұмыс уақытының қосындысы:
31
t p t1 t2 t3 0,44 4,7 1,08 6,22c
Циклдық уақыттың қосындысы:
tц t1 t2 t3 t4 0,44 4,7 1,08 1 7,22c
Осыдан қосылу ұзақтығы:
-
ПВ tц 100%
|
6,22
|
100% 86%
|
7,22
|
t р
|
(3.6)
|
|
ПВ=86%>70% екені есептеу нәтижелерінен көрініп тұр. Сондықтан кідіріс уақыты қозғалтқыштың суып кетуіне еш әсер етпейді.Ол ауыспалы жүктемесі бар созылмалы жұмыс режимі болып табылады.
Келтірілген жону режиміне сай жүктеме есептеулерін жүргіземіз. Бұл процессте алғашқы жазбалық жону , максималды жұмыстық жылдамдық пен максималды терең кесу негізінде деп қарастырамыз. Өңделетін
дайындаманың материалы құрастырылымды
|
|
|
көміртекті болат. Кескішті
|
тілімшесі қатты Т5K10 маркалы
|
балқымадан
|
|
|
|
жасалған келесі параметрлері
|
бойынша таңдаймыз:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
жоспардағы басты бұрыш , φ=500;
|
|
|
|
|
|
|
|
жоспардағы қосымша бұрыш , φ1=150;
|
|
|
|
|
|
|
|
алдыңғы бұрыш , φ2=150;
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
артқы бұрыш , φ1=120;
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
кескіш тұрақтылығы , Т=60мин;
|
|
|
|
|
|
|
|
кесу тереңдігі , t=14мм;
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
жіберу , s=0,5мм/айн;
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Бөлшектің сызбасы 3.4 суретте көрсетілген:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ø10
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ø36
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7
|
|
|
|
|
|
|
7
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
42
|
|
|
|
|
|
|
|
|
42
|
|
|
|
42
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
140
Сурет 3.4 - Бөлшек сызбасы
Кесу жылдамдығын келесі формула бойынша есептейік:
-
vZ
|
|
Cv
|
Kv .
|
T m t x s y
|
|
(3.6)
|
|
|
|
|
|
32
|
|
3.2 кесте – кесу жылдамдығын анықтау коэффиценттері
-
Кесу
|
режимінің
|
Сv
|
T
|
T
|
S
|
m
|
X
|
y
|
Kv
|
коэффициенті
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Алғашқы нұсқалық
|
280
|
60
|
14
|
0,5
|
0,3
|
0,15
|
0,9
|
0,65
|
Жону
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Таза нұсқалық
|
320
|
60
|
14
|
0,1
|
0,2
|
0,15
|
0,45
|
1,15
|
Жону
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
мұндағы Сν – бұл коэффицент өңделетін материал мен өңдеу түріне және кескіш типіне байланысты;
T – кескіш тұрақтылығы,мин;
m, y – өңделетін материалдың құрамына байланысты дәреже көрсеткіштері;
Kν – дайындама материалының әсері КМν=1, бетінің жағайы КПν=1, аспап материалы КИν=0,65 коэффиценттерінің көбейтіндісі:
K KM K П K И 11 0,65 0,65
(3.6) формуласына мәліметтерді қоямыз:
-
vZ
|
|
|
|
280
|
|
|
0,65 67,
|
м
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0,3
|
14
|
0,15
|
0,5
|
0,9
|
мин
|
|
60
|
|
|
|
|
Шпиндельдің айналу жылдамдығы:
-
n
|
1000 Z
|
|
1000 67
|
356,
|
айн
|
|
|
|
ш
|
d
|
|
60
|
|
мин
|
|
|
|
Беріліс жылдамдығын есептейміз:
vП s nш 0,5 356 178, минмм
Суппортқа жылдам жеткізіп салу кезінде пайда болатын статикалық күш:
(3.7)
(3.8)
FCT mСУП g тр. кач ,
(3.9)
мұндағы µ тр.кач – томалақтату үйкеліс коэффиценті, µ тр.кач=(0,05-0,15).
FCT 160 9,8 0,15 235,2, Н
Онда статикалық момент:
МCT FCT
(3.10)
МCT 235,2 0,8 103 0,18Н м
33
Кесу кезіндегі беріліс күшінің қосындысын анықтау үшін , кесу күшінің құраушыларын есептейміз FY, FZ:
ν
t
Fx
Fy
Fz S
Сурет 3.5 - Кесу күшінің құраушылары
мұндағы S ––жіберу, яғни бұйымның бір айналудағы кескіштің орын ауыстыруы.
t өлшемі –– кесу тереңдігі
|
F
|
9,81С
|
р
|
t x s y
|
vn K
|
p
|
|
|
|
|
|
|
Y
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(3.11)
|
3.3 кесте - Жону режимдері үшін түзету коэффиценттері
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Кесу
|
режимінің
|
Сp
|
|
t
|
|
s
|
|
x
|
y
|
n
|
Kp
|
|
коэффициенті
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
FX үшін жону
|
|
|
175
|
14
|
|
0,5
|
0,75
|
0,63
|
0
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
FZ үшін жону
|
|
|
368
|
|
14
|
|
0,5
|
0,5
|
0,75
|
0
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
мұндағы Ср – өңделетін материал, кескіш типі мен өңдеу түріне байланысты коэффицент;
х, y, n – дәреже көрсеткіштері, өңделетін материалдың құрамына
байланысты;
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kp –
|
түзету коэффиценті,
|
кесудің
|
фактілік
|
шарттарын ескеретін
|
коэффиценттер
|
көбейтіндісі.
|
|
|
B
|
0
|
|
750
|
0
|
( B 750МПа болттар
|
K MP
|
|
|
|
|
|
|
1
|
|
|
|
|
|
|
750
|
|
|
750
|
|
|
үшін), өңделетін материалдың сапа коэффиценті, болатты өңдеу кезінде аспаптың кесу бөлігін ің геометриялық параметрлері кесу күштерінің құраушыларына әсерін ескеретін коэффиценттер:
КφР=1 , КγР=1 , КλР=1,
К р КМР КР КР КР 1111 1.
Нәтижелерді формуласына қойып келесі мәнді аламыз:
34
FY 9,81175 140,75 0,50,63 670 1 8028, Н
FZ кесу күшінің құраушыcын есептейміз :
FZ 9,81С р t x s y vn K p
(3.12)
Алынған мәндерді (3.12) формулаға коямыз:
FZ 9,81 368 140,5 0,50,75 670 1 8031, Н
Қозғалатын бөліктерді ескере отырып кесу кезіндегі беріліс күшінің қосындысы:
FП Fz FY GСУП f ,
(3.13)
Үйкеліс коэффиценті, f 0,05 0,15
FП (8031 8028 160 9,81) 0,05 881,43, Н
Көлденең беріліс үшін моментті есептейік:
М с FП ,
(3.14)
Мс 881,43 0,8 103 0,7, Н м
Механизмнің жылдамдық пен жүктеме диаграммалары 3.6 суретте көрсетілген:
Сурет 3.6 –Механизмнің жылдамдықты диаграммасы
35
Сурет 3.7 - Механизнің жүктеме диаграммасы
Қуат бойынша алдын ала таңдалған қозғалтқыш.
Кесу күші мен жылдамдығы белгілі болған жағдайда кесу қуатын келесі формуламен анықтауға болады , Вт:
-
Р
|
|
|
Fz vz
|
|
8031 67
|
8967, Вт
|
|
z
|
|
|
|
|
60
|
60
|
|
|
|
|
|
(3.15)
|
|
|
|
|
|
|
|
мұндағы Pz - кесу қуатының (0,1-1%) беріліс қуаты құрағандықтан:
РП 0,01 Рz 0,018967 90, Вт.
(3.16)
Қозғалтқышты кескішке керекті қуатты ескере отырып таңдалынады. Бұл жағдайда электр қозғалтқыштың статикалық қуаты, Вт, келесі формуламен анықталады:
-
мұндағы k-қуат бойынша запас коэффиценті, k=1,3; ηп – механикалық берілістің ПӘК-і, ηп=0,75.
Рс 1,3 90 156, Вт. 0,75
36
3.4 Қозғалтқыштың номиналды жылдамдығы мен типтік өлшемін есептеу
Бірфазалы реттеу кезінде максималды жылдамдық ретінде қозғалтқыштың номиналды жылдамдығын аламыз. Максималды жылдамдыққа суппорттың жылдам орын ауыстыруға арналған жылдамдығы сәйкес келеді νБ.МАХ=0,125м/с. Енді суппорттың жылдам орын ауыстыруына арналған жылдамдық сәйкес қозғалтқыштың айналу жылдамдығын табамыз:
-
|
|
|
vБ.МАХ
|
|
0,125
|
157, рад с
|
0
|
|
|
|
|
|
0,8 10
|
3
|
(3.18)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Осыған орай қозғалтқыштың айналу жылдамдығына келесі номиналды айналу жиілігі сәйкес келеді:
n 30 30 157 1500, айн мин 3,14
Алынған мәндер бойынша Рс=156Вт және n=1500айн/мин жиілікті реттелетін электр жетектері үшін 4А қозғалтқыштар сериясынан қозғалтқыш таңдаймыз . PЭГ≥РД шарты бойынша қозғалтқыш таңдаймыз, бұл шартты қанағаттандыратын 4АА63А4У3 асинхронды қозғалтқыштың техникалық берілгендері келесідей:
3.4 кесте - 4АА63А4У3 асинхронды қозғалтқыштың техникалық мәліметтері
Рном,
|
Sном,
|
|
ηном,
|
|
|
сosφном,
|
|
М МАХ
|
|
|
М П
|
|
I П
|
|
Jд,
|
|
кВт
|
%
|
|
%
|
|
|
|
%
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
М ном
|
|
|
М ном
|
|
I но м
|
|
кг∙м2
|
|
Синхронная частота вращения 1500 айн/мин
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0,25
|
8
|
|
68
|
|
|
|
0,65
|
|
2,2
|
|
2
|
|
5
|
|
1, 2 103
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Номиналды айналу жылдамдығын есептейміз:
|
|
|
|
|
|
|
|
n
|
|
3,14 1500(1 0,08)
|
144,4, рад с
|
|
|
|
|
|
|
30
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
30
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(3.19)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Қозғалтқыштың номиналды моменті:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
М
|
|
|
Рном
|
|
250
|
1,73, Н м
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ном
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ном
|
144,4
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(3.20)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
37
Таңдалған қозғалтқыштың механикалық сипаттамасын тұрғызу. Қозғалтқыштың максималды моменті:
ММАХ К1 Мном ,
МАХ 2,2 1,73 3,80, Н м
Жүргізіп жіберу моментінің мәні:
П 2 1,73 3,46, Н м
Критикалық сырғанау:
SKP SH ( K1 K12 1)
SKP 0,08 (2,2 ,2 2 1) 0,156
Механикалық сипаттаманың теңдеуі келесі түрде болады:
-
М
|
|
2 М MAX
|
, Н м
|
|
|
|
|
S
|
|
Sкр
|
|
|
|
Sкр
|
S
|
|
|
|
Бұрыштық жылдамдық, рад/с:
0 (1 S)
мұндағы 0 n0 - идеалды бос жүріс жылдамдығы, рад/с:
30
0 3,14 1500 157, рад / с 30
(3.21)
(3.22)
(3.23)
(3.24)
(3.25)
3.5 кесте – қозғалтқыштың механикалық сипаттамасының
S
|
0
|
0,05
|
0,075
|
0,1
|
0,156
|
0,17
|
|
|
|
|
|
|
|
M, Нм
|
0
|
2,28
|
3,06
|
3,57
|
3,80
|
3,73
|
|
|
|
|
|
|
|
,
|
157
|
149,15
|
145,22
|
141,3
|
132,5
|
133,31
|
рад/с
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
38
Сурет 3.8 - Қысқа тұйықталған роторлы асинхронды қозғалтқыштың механикалық сипаттамасы
Достарыңызбен бөлісу: |