3 б) L типті кальций арналарын блоктайтын құралдар (кальций антагонистері, баяу кальций каналдарының блокаторлары; IV топ) Кальций иондары жүрек-тамыр жүйесінің қызметін реттеуде маңызды рөл атқарады. Жүректің белсенділігі мен қан тамырларының тонусы көбінесе кальций иондарының алмасуына, атап айтқанда олардың жасушадан тыс және жасушаішілік таралуына байланысты екені белгілі. Сондықтан кальций иондарының кинетикасын басқару мүмкіндігі үлкен қызығушылық тудырады. Осындай жолдардың бірі-кальций арналарын бұғаттау. Соңғы уақытта көптеген кальций арналарын блокаторлар құрылды және медициналық тәжірибеде кеңінен қолданылады.
Химиялық құрылымға сүйене отырып, L типті кальций каналдарының блокаторлары келесі топтарға бөлінеді: дифенилалкиламиндер (верапамил); бензотиазепиндер (дилтиазем); дигидропиридиндер (нифедипин, исрадипин, никардипин, нимодипин, амлодипин); дифенилпиперазиндер (циннаризин, флунаризин). Айқын аритмияға қарсы белсенділігі бар (IV топ) кальций өзекшелерінің блокаторларына верапамил (изоптин, финоптин), дилтиазем (кардил) және басқа да бірқатар препараттар жатады. Олар сондай - ақ коронарлық жеткіліксіздікте, ал дилтиазем-артериялық гипертензияда да тиімді.
Кальций өзекшелерінің блокаторларының негізгі әрекеті кальций тогының тежелуінен көрінеді (жасушадан тыс кальций иондарының жасушаға енуін қиындатады). Нәтижесінде өткізгіштіктің тежелуі және қарыншалық түйінде тиімді рефрактерлік кезеңнің жоғарылауы байқалады (препараттар Пуркинье талшықтарына аз әсер етеді). Осы әсердің арқасында кальций арналарының блокаторлары жүрек қарыншаларына тым жоғары жиілікті ынталандырудың түсуіне жол бермейді, бұл олардың қызметін қалыпқа келтіреді. Бұлшықет жасушаларына кальций иондарының тогының бәсеңдеуі миокардтың жиырылуының төмендеуінде және коронарлық тамырлардың кеңеюінде де көрінеді (аз дәрежеде-перифериялық тамырлар).
Аритмияда кеңінен қолданылатын препараттардың қатарына верапамил жатады. Жағымсыз әсерлері болуы мүмкін (гипотензия, жүрек жеткіліксіздігінің күшеюі, атриовентрикулярлық блокада, жүрек айну, құсу, бас айналу, аллергиялық реакциялар).
Аритмияға қарсы белсенділігі бар кальций арналарының блокаторларына дилтиазем да жатады. Дилтиаземнің жанама әсерлеріне бас ауруы, бас айналу, жүрек соғысы, тахикардия, әлсіздік, бұлшықет спазмы, ісіну және т. б. жатады.
