К. Жаңабеков Г. К. Жаңабекова Жануарлар морфологиясы жəне латын терминологиясы



бет424/607
Дата30.12.2023
өлшемі3,09 Mb.
#145123
1   ...   420   421   422   423   424   425   426   427   ...   607
Базофилді аденоциттердің үлес саны 5-10% -ға тең. Гипофиздің
алдыңғы бөлігі жасушаларының ішіндегі ең ірі эидокриноциттері. Базофилді 
аденоциттер гонадотропоциттер жəне тиретропоциттер болып екі топқа
бөлінеді. 
Гонадотролоцитгер гликопротеидті көкшіл дəншелерінің мөлшері 200-
300 нм. Гонадотропоцит цитоплазмасьшың орталығында орналасқан кең 
қуысты Гольдж кешені ядро жəне басқа органеллаларды жасушаның шетіне
ығыстырып 
шығарып
тұрады.

Гонадотропоциттер


фолликудды 
жандандырғыш (ФЖГ) жəне лютеиндеуші (ЛГ) гормондар бөледі. ФЖГ
жыныс бездеріндегі (ен, жұмыртқалык) аталық жəне аналықжыныс 
жасушаларыньщ дамуын, аналықжыныс мүшелеріндегі секрет бөлуді
реттейді. ЛГ жұмыртқалыктағы сары дененің өсіп жетілуін жəне ендегі 
паренхимааралық (интерстициялык) эндокриноцитгердің дамуын реттейді.
Тиретропоцитгер пішіні бұрышты келген базофилді аденоциттер. 
Олардьщ дəншелерінің мөлшері 80-150 нм. Тиретропоциттер қалқанша
бездің қызметін күшейтетін тиретроптық гормон (111) бөледі. 


Аденогилофиздің аралық жəне төмпектік бөліктерінің кұрылысы
ұқсас. Цитоплазмасы солгын базофилді боялған көпбұрышты аденоциттер 
(меланотропоцитер) гликопротеидті дəншелерінің мөлшері 200-300 нм.
Аралық бөлікті бірнеше қатарда орналасқан меланотропоциттер құрайды. 
Олар организмдегі пигменттік алмасуды реттейтін меланотроптық гормон
(МТГ) жəне майдың алмасуына ықпал жасайтын липотроптық гормон (ЛТГ) 
бөледі.
Аденогипофиздің қызметін гипоталамустың ортаңғы жəне артқы бөлімі 
ядролары нейроциттерінің нейрогормондары реттейді. Сондықтан, бұлар
тыгыз қызметтік байланыста болып, гипоталамо-аденогипофиздік жүйені 
құрайды.


363
Гипофиздің артқы болігі нейрогипофиз — деп аталады. Нейрогипофиз 


эпендимоциттерден жетілген жүйкелік глия жасушалары питуицитерден


кұралған. Олар осінділі, не ұршық тəрізді жасушалар. Питуициттердің 
осінділері қан капиллярлары қабырғаларымен тығыз жанасып жатады.
Гипоталамустың 
алдыңғы
супраоптикалық 
жəне
паравентрикулалық 

ядролары нейроциттерінің аксондарынан түзілген жүйке талшықтары


нейрогипофизге еніп, қан капиллярлары қабыргаларымен тығыз жанасьш 
жататын соңғы жүйке ұштарымен (терминалдармен) аяқталады. Оларды
жинактагыш денешіктер (Херринг денешіктері) — дейді. Гипоталамус 
нейроциттерінде түзілген вазопрессин жəне окситоцин гормондары ұсақ
тамшылар түрінде жүйке талшықтары бойымен жылжи ағып, соңғы 
жинақгағыш денешіктерде жиналып, керекті мəлшерде қанга отіп отырады.
Нейрогипофиз бен гипоталамустың алдыңғы бөлімі гипоталамо-нейро-




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   420   421   422   423   424   425   426   427   ...   607




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет