К. Жаңабеков Г. К. Жаңабекова Жануарлар морфологиясы жəне латын терминологиясы


 — сурет. Көкбауырдың құрылысы (Элленбергер жəне Траутман бойынша)



бет536/607
Дата30.12.2023
өлшемі3,09 Mb.
#145123
1   ...   532   533   534   535   536   537   538   539   ...   607
Байланысты:
Морфология-emirsaba.org

199 — сурет. Көкбауырдың құрылысы (Элленбергер жəне Траутман бойынша). 
а — көкбауыр қапшығы, 6 — перделіктер (трабекулалар), в — перделік артериясы, 
г — перделік венасы, д — лимфа түйіншесінің акшыл орталығы, е – орталык
артерия, ж — қызыл жұмсак (пульпа), з — тамырлы перделік қынап. 
Көкбауырдың ақ жұмсағы пішіні дөңгелек немесе сопақ келген ақшыл-

сұр түсті, орталық артерияның сыртын коршай орналаскан ұсақ лимфа


түйіншелерінің жиынтығы. Лимфа түйіншелері лимфа түйінінің аттас 
түйіншелеріне сəйкес келеді. Орта есеппен ақжумсактың үлесіне жануарлар
көкбауырларының 1/5 бөлігі, яғни 20% -ы тиеді. 
Лимфа түйіншесін орталық артерия адвентициясында, оны айнала
орналаскан Т — жəне В — лимфоциттер, плазмоциттер, макрофагтар 
құрайды. Түйіншені сыртынан жалпақ пішінді ретикулоциттер қаптап
жатады. Орталық артерия лимфа түйіншесінің орталығынан тыс, бір шетіне 
жақындау орналасады. Лимфа түйіншесі бір-бірінен анық ажыратылатын
төрт аймақтан тұрады. Олар: 1) периартериальды аймақ немесе Т — аймақ; 2) 
көбею орталығы; 3) жапқыш (мантий) аймағы; 4) жиекті (маргинальды)
аймақ.

Периартериальды аймақ орталық артерияның сыртқы қабығы
адвентицияда ораналасады. Ол Т — лимфоциттерден жəне саусақша өсінділі 
макрофагтардан құралған. Тимусқа тəуелді периартериальды аймақта
эффекторлы Т — лимфоциттер көбейіп жетіледі. 


Көбею орталығы лимфа түйінінің ақшыл орталығына сəйкес. Бұл
орталықты В — лимфоциттер, плазмоциттер жəне макрофагтар құрайды. 

455



Жапқыш аймағы бір-бірімен тығыз орналаскан эффекторлы кіші В — 
лимфоциттерден, аздаған Т — лимфоциттерден, плазмоциттерден терден
жəне макрофагтардан құралған. Бұл аймақ алдыңғы екі аймақты төж тəрізді 
сыртынан қаптап жатады.

Жиекті аймақақ жəне қызыл жұмсақтар шекарасында орналасады. Ені
100 мкм. Бұл аймақты Т жəне В лимфоциттер мен макрофагтар құрайды. В 
— лимфоциттер тиісті антигенге байланысты мамандана көбейіқ,
антиденелер 
түзетін
плазмоциттерге 
айналып,
көкбауырдың 
қызыл
жұмсағына өтеді. Жиекті аймақты сыртынан қабырғасында саңылау тəрізді 

тесіктері бар қойнауша (синусоидты) қан капиллярлары қоршап жатады.


Көкбауырдың қызыл жұмсағы ретикулалы ұлпадан жəне онда 
орналасқан қан жасушалары мен қойнауша қан тамырларынан құралған,
Қызыл жұмсақтың вена қойнаулары аралығындағы бөліктерін көкбауыр 




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   532   533   534   535   536   537   538   539   ...   607




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет