КУЛЬТУРОЛОГИЧЕСКАЯ ПОДГОТОВКА ПЕДАГОГОВ ПО ДОШКОЛЬНОМУ

45 Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінің
 Хабаршысы № 4(40), 2012 
 
 
сущности, 
интегрирует 
различные 
виды 
искусства, 
является 
фактором 
общечеловеческой культуры, сохраняя при этом характерные особенности, связанные с 
историей, жизнью, опытом, языком, традициями, культурой и религией народа. 
Особое значение использования народного декоративно-прикладного искусства в 
воспитании 
молодежи 
придавали 
казахские 
просветители 
(Ч.Валиханов, 
И.Алтынсарин, А.Кунанбаев). Они подчеркивали важность  и необходимость изучения 
народного наследия. Особый интерес вызывает  учение Абая Кунанбаева о развитии  у 
подрастающего  поколения    нравственных  качеств,  душевных  способностей,  которые 
очень  разнообразны  и  многообразны  и  формируются  в  процессе  непосредственного 
восприятия  произведений,  выполненных  народными  мастерами  и  собственной 
творческой деятельности. 
О своеобразии казахского народного искусства, в частности декоративного, много 
писали  ученые,  историки,  этнографы,  фольклористы,  географы  (Г.Н.Потанин, 
В.В.Радлов, Д.Л.Иванов, Х.Маргулан, У.Джанибеков, К.Ибраева и др.). 
Современное осмысление духовного наследия казахов показывает, что оно тесно 
связано  с  многовековой  историей,  жизнью,  бытом  и  культурой  народа.  Веками 
кочевавший  народ,  живший  одной  жизнью  с  природой,  из  поколения  в  поколение 
вырабатывал удивительно тонкое восприятие окружающего мира, развивал понимание 
связи формы и декора вещей с их назначением. 
Обращенность  казахского  народного  искусства  к  человеку  и  воздействие  его  на 
интеллектуальную  и  эмоционально-чувственные  сферы,  раскрывают  большие 
возможности для его использования в системе образования. 
Педагогическая  ценность  казахского  народного  искусства  в  формировании 
духовной  культуры  нашла  отражение  в  трудах  отечественных  педагогов  (Балтабаева 
М.Х.,  Узакбаевой С.А., Кожахметовой К.Ж., Альмухамбетова Б.А. и др.). 
Они  отмечают,  что  казахское  народное  декоративно-прикладное  искусство 
отражает художественные традиции народа, сохраняет историческую память, развивает 
общую  память  и  эстетическое  восприятие  окружающего  мира,  воспитывает 
художественный  вкус,  потребности  ориентироваться  на    непроходящие  духовные 
ценности. 
Важная  роль  в  ознакомлении  студентов    казахским  декоративно-прикладным 
искусством  принадлежит  таким  учебным  дисциплинам,  как  «История  Казахстана», 
«Культурология»,  «Этнопедагогика»  и  особенно  курсу  «Теория  и  методика 
изобразительного искусства». 
На лекционных занятиях данного курса у студентов формируются представления 
о своеобразии казахского народного искусства, истории его возникновения и развития, 
традиционных ремеслах и символическом значении орнаментальных композиций. 
В  процессе  лабораторных  занятий  большое  внимание  уделяется  знакомству  с 
традиционным  видом  жилища  кочевого  народа  -  юртой,  ее  убранством.  Студенты 
учатся  технике  изготовления  предметов  быта  (корпеше  -  коврик,  кошма  -  войлочный 
ковер  и  т.д.),  элементов  казахского  национального  костюма  (саукеле  -  праздничный 
женский  головной  убор,  такия  -  молодежный  женский  головной  убор,  камзол  - 
безрукавая женская одежда украшенная орнаментом, чапан - мужской халат и т.д.). 
Декоративно-прикладное искусство не есть что-то изолированное, особое в жизни 
казахского  народа.  Оно  тесно  сочеталось  с  музыкой  и  фольклором,  так  как  многие 
трудовые 
процессы 
сопровождались 
шутками, 
прибаутками, 
пословицами, 
поговорками  прославляющими  старание  и  мастерство  («Владеющий  искусством 
бессмертен»,  «Имя  мастера  его  творения  выдают»,  «Приятен  ребенок  владеющий 
искусством»  и  др.).  Поэтому  подлинное  чувство  уважения  к  казахскому  народному 
искусству  нельзя  сформировать,  если  студентов  не  приобщать  к  фольклору, 
выразительности языка, нравам и традициям народа. 

Казахский государственный женский педагогический университет.Вестник№ 4(40),2012. 
46 
 
 
Особое значение уделяется знакомству с  казахским орнаментальным искусством. 
Богатство  и  разнообразие  природы  обуславливали  оригинальность  и  самобытность, 
удивительную  яркость  казахских  орнаментов,  которые  практически  все  в  прошлом 
«читались».  
Прообразами  для  построения  собственной  системы  казахского  орнаментального 
искусства, несомненно, служили предметы и явления окружающего мира, соединенные 
порой с магическими обрядовыми знаками, трансформированными творческой мыслью 
многих  поколений  («четыре  стороны  света»,  «солярный  круг»,  «рога  барана», 
«верблюжий  глаз»,  «след  животного»  и  др.).  Стилизованными  космогоническими, 
зооморфными,  растительными  и  геометрическими  орнаментами  украшались 
музыкальные инструменты, ювелирные украшения, мечети и мавзолеи, ковры, одежда 
и  др.  В  настоящее  время  казахские  орнаменты  нашли  широкое  применение  в 
оформлении архитектурных комплексов, интерьеров квартир, современной одежде. 
Культурологическая 
подготовка 
студентов 
включает 
широкий 
спектр 
деятельности  по  развитию  разнообразных  интересов,  склонностей,  духовных 
потребностей.  Культура  личности  не  отделима  от  ее  творчества,  поэтому  в 
культурологической  подготовке  будущих  педагогов  большое  место  занимает  их 
разнообразная творческая деятельность. 
Практическое  овладение  умениями  и  навыками  культуры  осуществляется  на 
основе подготовки рефератов на темы:  «Казахское декоративно-прикладное искусство 
в    современных  квартирах»,  «Народное  искусство  в  нашей  жизни»,  изготовления 
предметов быта в технике «курак» (лоскутного шитья), а так же талисманов, сувениров,  
мягкой игрушки, эскизов детской одежды.  
Особый  интерес  у  студентов  вызывает  посещение  дома  моды  «Сымбат»,  где 
представлены  коллекции  современной  молодежной  одежды  с  использованием 
элементов и орнаментальных мотивов казахского национального костюма. 
Организуются  экскурсии  в  Республиканский  краеведческий  музей  и  музей 
искусств имени Абылхана Кастеева на выставки народного творчества. 
Во  время  прохождения  педагогической  практики  в  дошкольных  учреждениях 
студенты  привлекаются  к  подготовке  и  проведению  народного  праздника  «Наурыз», 
оформлению игровой зоны, передающей облик юрты с ее традиционными предметами 
быта, изготовлению наглядных пособий. 
Все  выше  изложенное  убедительно  доказывает,  что  приобщение  студентов  к 
казахскому  народному  декоративно-прикладному  искусству  в  значительной  мере 
способствует: 
- повышению уровня общей культуры; 
- формированию целостного представления о культуре казахского народа; 
- развивает эстетическое восприятие народного искусства; 
- формированию потребности в творческой самореализации; 
Формированию компетентностного  подхода к профессиональной подготовке. 
 
СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ 
1.Государственная  Программа  Республики  Казахстан    «Культурное  наследие». 
Алматы.-2003. 
2.Хмель Н.В. Педагогическая культура и педагогическое мастерство. Алма-Ата., - 
1974. 
3.Антология  педагогической  мысли  Казахстана.  Сост.:  К.Б.  Жарикбаев,  Калиев 
С.К..Алматы.,- 1995. 
4.Маргулан А.Х. Казахское народное искусство. Т.3., Алма-Ата.,-2004. 
 

47 Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінің
 Хабаршысы № 4(40), 2012 
 
 
ТҮЙІНДЕМЕ 
Мақалада  мектепке  дейінгі  білім  кадрларын  даярлаудың  жолдары  туралы 
айтылады  
SUMMARY 
A  critical  aspect  of  the  educational  system  of  the  University  is  the  cultural  training  of 
the  teacher  for  preschool  education.  Culture  contributes  greatly  to  the  Kazakh  National 
decorative applied art. 
 
 
 
МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙІНГІ БАЛАНЫҢ ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС МӘДЕНИЕТІН 
ҚАЛЫПТАСТЫРУ 
 
Мендаяхова Қ.М. - п.ғ.д.профессор (ҚазмемқызПУ) 
 
Адамдар  арасындағы  қарым-қатынас  байланысы,  қарым-қатынас  мәдениеті, 
қарым-қатынас  тәрбиесі,  қарым-қатынас  әдебі,  қарым-қатынас  ӛркениеттілігі  сияқты 
сӛздерді  күнделікті  ӛмір  барысында  айтып  та,  естіп  те,  ӛз  тәжірибемізде  қолданып  та 
жүрміз. Дегенмен олардың функционалдық мазмұнына мән бере бермейміз. 
Мәдениет  -  тарихи  дамып  келген,  күрделі  және  кӛп  қырлы  қоғамдық  құбылыс, 
шынайылықты  жетілдіру  тәсілі,  құндылықты  тудырушы,  материалдық  және  рухани 
іскерлікте  адамның  шығармашылық  әлеуетін  орнатушы  болып  табылады.  Бұл  тек 
пәндер мен құндылықтардың жиынтығы емес, сонымен қатар адамның мүмкіншіліктері 
мен қасиеттерінің ашылуы. 
Мектепке  дейінгі  топ  -  адамдардың  әлеуметтік  ұйымдасуының  алғашқы 
табалдырығы.  Сонымен,  қарым-қатынассыз  адамның  психикасы  қалыптаспайды,  бала 
қоршаған  ортаны  қабылдай  алмайды.  Бала  қарым-қатынас  түрлерін  дамытып, 
басқалармен  қарым-қатынасқа  түскеннен  кейін  барып  баланың  қарым-қатынас 
мәдениетінің  негізі  қаланады.  А.Н.Леонтьев    А.В.Петровский    және т.б.  ғалымдардың 
зерттеулерінде  қарым-қатынасты  дамытатын  шарттар  кӛрсетілген.  Мектеп  жасына 
дейінгі  балалар  осындай  қарым-қатынасты  ересектерден  талап  етеді  және  сұрайды. 
Сонымен  бірге  ересектер  тарапынан  болатын  түрге  бағалау  мектепке  дейінгі  балалар 
үшін  нақты  емес,  керісінше  жанама  баға  беру  балалардың  іс-әрекеттерін  дамытуға 
кӛмектеседі.  Қатынасты  ұйымдастырғанда  бағалау  ерекше  сипатқа  ие  болуы  тиіс. 
Біздің  кӛзқарасымызша,  бағалау  ақпараттың  бӛлігін  ӛзіне  жинауы  мүмкін.  Олар: 
баланың қарым-қатынас тәсілдерін тез ӛзгерте алуы; қатынасқа түсушіні тыңдап, оған 
жауап қату, ымдар, ишаралар, келісімге келу мүмкіндігі, ӛз ойын айта алу. 
Келесі  шарт  –  бұл  баланың  ересектермен  және  құрдастарымен  қарым-қатынаста 
әр  түрлі  орындарды  иеленуі,  басымдылығы:  бала  әріптес  "үстінде"  –  бала  "тәуелді"- 
бала  әріптеспен  "тең  деңгейде".  Егер  бала  тұрақты  ересектікке  ұмтылса,  онда  ол 
біртіндеп  ересектің  орнын  ала  бастайды.  Бала  ересектердің  талаптарымен  жүріп,  оған 
тәуелді  болмайды,  бірақ  ересектердің  іс-әрекетінің  аумағында  болып,  адамзат 
қатынысының  ішінде  болады.  Қарым-қатынас  үрдісінде  ересек  адам  балаға  ӛз  ісін 
сезінуге, түсінуге мүмкіндік береді. 
Мектеп  жасына  дейінгі  баланың  туылуынан  бастап  алты-жеті  жасқа  дейін 
ересектермен  қарым-қатынастың  тӛрт  формасы  алмасады:  оқиғалы  жеке  (екі  ай  мен 
алты ай), оқиғалы іскерлік (алты ай мен үш жас), оқиғалы емес танымдық (үш жас пен 
бес  жас),  оқиғалы  емес  жеке  (бес  жас  пен  жеті    жас).  Бұл  пішіндердің  алмасуы 
балалардың  ересектермен  қарым-қатынасынас  қажеттіліктерінің  мазмұнының 
ӛзгеруімен  орын  алады.  Жаңа  қарым-қатынасқа  қажет  қажеттіліктердің  пайда  болуы 
соған  дейінгі  қажеттіліктерді  алып  тастамай,  керісінше  солардың  үстіне  қосылады. 
Алдында болған қажеттіліктермен қосылып, бірегей мазмұн құрады. Бірақ балалардың 

Казахский государственный женский педагогический университет.Вестник№ 4(40),2012. 
48 
 
 
қарым-қатынасы тек ересектермен қатынаспен шектелмейді. Баланың басқа балаларға 
талпынатын кезі болады. Зерттеулер бойынша баланың құрдастарымен қатынасы оның 
қарым-қатынас  іс-әрекетінде  ӛмірінің  үшінші  жылында  кӛрініс  табады.  Бұған  дейін 
бала  басқа  нәрселерге,  ойыншыққа,  қызықтырған  заттарға  жалпы  жаны  жоқ  заттарға 
қатынасқан. 
Мектеп  жасына  дейінгі  балалардың  құрдастармен  қарым-қатынасының  ӛзгеше 
ерекшеліктерін  бӛліп кӛрсетсек: 
-  ашық  эмоционалды:  құрдастармен  әңгімелесу  кезінде  дауыс  ырғағы  еркін 
шығады; 
-  балалардың  сӛйлеу  үлгілерінің  болмауы:    қатал  ережелер  мен  заңдардың 
болмауы, айтылудың нақты ережелеріне бағытталуы; 
-  жауапты  сӛздерді  басым  сӛздердің  жеңуі:  ересек  пен  құрдасының  әңгімесін 
тыңдап қоймай, ӛз сӛйлеу шеберлігінде қолдана білу; 
-  қарым-қатынас  ӛзінің  берілуімен,  қызметімен  бай:  баланың  серіктеске 
қатынасының  кӛп  түрлілігі;  бала  ересекпен  қатынаста  ӛз  іс-әрекетіне  баға  алғысы 
келеді  немесе  жаңа  ақпарат  күтеді;  ӛзінің  кӛңіл-күйін  тек  сӛзбен  ғана  емес,  сонымен 
бірге вербалды емес құралдарды да қолдануы. 
Ӛмірінің  бесінші  жылы  қоршаған  орта  әрекетін,  мінез-құлығын,  эмоциясын 
адекватты  қабылдауға  және  оны  жеке  тілектері  мен  қажеттіліктеріне  қатысты, 
қабылдаған  рӛліне  қарай  ойында  әрекет  ету  тілегіне  байланысты.  Бес  жасында 
құрдастармен  қарым-қатынас  әлеуметтік  бағытқа  қатысты  (ӛзіне  және  басқаларға). 
Ӛзіне  назар  аудартуға  тырысу  барысында  ӛзара  әрекеттестік  жеке  артықшылықтарын 
анықтауға және жеке сұранысы мен қызығушылықтарын ойын барысында бірлестіктің 
қызығушылығына  қарсы  қанағаттандыруға  бағытталған.  Бұл,  бағыттың  басқа 
әрекеттестіктер  мен  қатынастардан  үстем  болуы  жеке  сұранысы  мен  құрдастарының 
сұраныстарын  ескере  отырып  құрылуы.  Үлкенмен  әңгімелесе  отырып  бала  нақты 
жағдайдың  шегінен  шығуды  үйренеді,  қоршаған  ортамен  танысады,  ӛзінің  «Менін» 
таниды  және  оны  қалыптастырады.  Бірақ  құрдастарымен  танымдық  және  рухани 
тақырыптарды  талқылау  ерекше  орынға  ие  –  жеке  беделін  қалыптастыру,  ӛз  білімін 
кӛрсету, ӛзінің қарым-қатынас қабілеттілігін айқын кӛрсету.  
Баланың  қарым-қатынас  мәдениетін  қалыптастыруда  арнайы  коммуникативтік 
кедергілер туындауы мүмкін. Олар әлеуметтік және психологиялық ерекшеліктерге ие. 
Кедергілер  қарым-қатынас  жағдайын  түсінбеушіліктен  туындауы  мүмкін.  Олар 
объективтік әлеуметтік себептерден, серіктестердің коммуникациясы бойынша әртүрлі 
әлеуметтік  топтарға  қатыстылығына  байланысты  туындайды.  Коммуникация  ӛзара 
қарым-қатынастың  бір  тарабы  екендігін  ғана  кӛрсетеді.  Басқа  жағынан  тоқталатын 
болсақ,  коммуникация  барысындағы  кедергілер  психологиялық  ерекшеліктерге  ие, 
яғни  ол  қарым-қатынасқа  түсушілердің  жеке  психологиялық  ерекшеліктерінің 
нәтижесінде  немесе  қарым-қатынасқа  түсушілер  арасында  ерекше  психологиялық 
қатынастардың  туындауы  нәтижесінде:  бір-бірін  жақтырмауы,  бір-біріне  сенбеуі 
нәтижесінен туындауы мүмкін.  
Қатынас барысында педагогтың әлеуметтік қызыметі де қолданысқа түседі – яғни 
мәдени  мұраға,  ұрпақтардың  қоғамдық  тәжірибесіне  ортақтасу.  Осының  барысында 
педагог балаға ӛзін-ӛзі танытуға, қарым-қатынасты құндылықтармен толықтыруға және 
серіктесіне  деген  эмоционалды-тұлғалық  қатынастарын  және  қарым-қатынас 
нысандарын  меңгеруге  кӛмектеседі.  Бұл  үрдісте  тәрбиеші  келесі  ұстанымдарды 
қолдануы тиіс: 
-тәрбиеленуші тұлғасының қалыптасуы мен дамуына ықпал ету; 
-«жанымда емес және қажет емес, керісінше бірге» ұстанымына бағытталу; 
-ӛзінің  балаға  деген  үміті  мен  талаптарын  оның  жеке  тұлғалық  дамуының 
мүмкіндіктерімен үйлестіру; 

49 Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінің
 Хабаршысы № 4(40), 2012 
 
 
-қарым-қатынасқа  түсу  тәсілдерін  қолдану:  түсіністік,  тану  және  басқаны 
қабылдау; 
Қарым-қатынас  мәдениеті  психикалық  сапалар  мен  қабілеттердің  қалыптасуын 
болжайды: 
- назар аудару кӛлемі, назар аудара білу, назардың тұрақтылығы; 
-  байқампаздық  –  жады,  басқа  адамдарға  жүгіну,-  бұл  олармен  сәтті  қарым-
қатынасқа түсу шарты; 
-  адамның  ойлауы  –  бұл  адамның  іс-әрекетін  сараптау  және  олардың  себептерін 
байқау қабілеті, олар осының барлығына басшылық етеді; 
- интуиция – басқа адамның ерекшеліктерін негізсіз тани білу қабілеті; 
-  эмпатия  –  ӛзіңді  басқа  адамның  орнына  қойып  әлемге  және  болып  жатқанның 
бәріне соның кӛзімен қарауға мүмкіндік береді. 
Мектеп  жасына  дейінгі  балалардың  қарым-қатынасқа  түсуінің  ӛзіндік 
ерекшеліктері  сӛйлемді  меңгеру  мен  эмоциялық  күйін  білдіретін  әрекет  пен  ым-
ишараны  меңгеруден,  кӛмек  сұрауына  және  қажеттіліктерін  қанағаттандыруға 
байланысты.  Ым-ишараларға  мақсатты  вокализация  ықпал  етеді.  Олар  тілдік  қарым-
қатынастың алдын алады. Осының барысында бала ересектерге қарағанда құрдастарын 
жеңіл түсінеді. Ол бала мәдениетінің ерекшелігі болып табылады.  
Мектепке  дейінгі  кезеңде  балалар  ересек  адамдармен  кезекпен  сӛйлеседі.  Бірақ 
олардың  әңгімесі  әдеттегідей  қысқа  болады.  Шамамен  балалардың  үш  жасында  басқа 
бала  не  істеді  немесе  не  айтты  деген  сұрақтар  туындайды,  бұлар  естігенін  анықтауға 
деген  ұмтылысынан  туындайды.  Балалар  ұдайы  ым-ишарасымен  басқалар  туралы 
кездейсоқ  сұрақтарды  бере  алады,  олар  оны  әңгімелесу  үшін  қолдану  және  оның 
айтайын  деп  жатқан  нәрсесіне  дайындауы  үшін  жүзеге  асырады.  Балалар  ойын  мен 
әңгімелесу барысында  сұрақтар ғана қоймай,  сонымен қатар бір-біріне ӛтініш  айта да 
біледі. 
Балалар  тӛрт  жасында  әңгімелесушінің  сұраныстарына  сәйкес  әңгімені  қолдауға 
бейімделеді  және  оны  реттеу  қабілеті  арта  түседі.  Тӛрт  жасар  балалар  екі  жасар 
балалармен  әңгімелесу  барысында  барынша  қысқа  және  қарапайым  сӛйлемдерді 
қолданады. Тӛрт жастан үлкен балалар кӛбіне ӛзінің ӛтінішін жанама түрде жеткізеді. 
Мектеп  жасына  дейінгі  балалардың  қарым-қатынас  мәдениетінің  дамуы  олардың 
сӛйлеу  қабілетінің  дамуына  тікелей  байланысты  және  сӛйлесудің  осы  айғағын  тәрбие 
беру  үрдісінде  ескермеуге  болмайды.  Коммуникация  үрдісі  қабылдау  барысында 
бағыттаушы  және  ұйымдастырушы  рӛл  атқаратын  сӛйлемдік  қарым-қатынас 
мотивтеріне  қарай  құрылады,  олар  сонымен  қатар  белгілі  қарым-қатынас  әдістерін, 
қабілеттер мен дағдыларды меңгеру мен ӛңдеуге тікелей қатысты. Қарым-қатынастың 
аспаптық компоненті ақпарат берудің мазмұны мен нысанын анықтайды, ол вербальді 
емес  және  сӛйлесу  құралдарымен  қарым-қатынастың  мақсаттарына  жету  үшін 
қолданылады. 
Мектеп жасына дейінгі балалардың қарым-қатынас мәдениетін қалыптастырудың 
ерекшеліктері мынадай: 
1.
 
Сӛздерді  орынды қолданып, дыбыстарды ажырата отырып мәнерлеп оқудың 
түрлі тәсілдерін пайдаланады. 
2.
 
Антоним,  синоним  және  кӛп  мағыналы  сӛздерді  түсініп,  сӛйлеу  барысында 
қолдана алады. 
3.
 
Түрлі  сӛз  таптарын,  эпитеттер  мен  теңеулерді  қолданып,  монолог  жасай 
біледі. 
4.
 
Оқиғаларды  құрастырады,  ауыспалы  және  астарлы  мағыналы  ойларды 
түсініп, оларды қолдана біледі; 
5.
 
Кітапқа қызығушылық білдіреді, ӛлеңдерді мәнерлеп жатқа айта алады. 
6.
 
Дауысты және дауыссыз дыбыстарды дұрыс айтады. 
7.
 
Мәдени дағдыларды меңгерген. 

Казахский государственный женский педагогический университет.Вестник№ 4(40),2012. 
50 
 
 
8.
 
Түрлі  оқиғаларды  айтуды,  ертегілер,  ойынға  ӛлең  ұйқастары  мен  сӛздер 
құрастыруға қызығушылық білдіреді. 
9.
 
Суреттерге сүйеніп (шағын мазмұны) ертегі, әңгімелерді айта алады. 
10.
 
Кӛрнекі  ұсынылған  жағдайларға  сүйенбей  сӛздіктерді  қолданады,  сӛйлеу 
барысында етістіктерді жиі қолданады. 
Жеке  тұлға  қасиеттерінің  негізінде  қарым-қатынас  сапалары  қоршаған  ортаға, 
адамгершілікке,  әлеуметтік  құбылыстарға  дайындығына,  басқа  адамдарға  сенім  арта 
білуіне  коммуникациялық  бағыт  барысында  анықталады.  Қарым-қатынас  сапалары 
тұтынушылық салада тілдік қызметті дамыту  үшін негізгі құрал ретінде қолданылады 
және  олардың  ересектермен,  құрдастарымен  қарым-қатынасқа  түсу  барысында 
танымдық үрдістері дамиды.  
 
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 
1.Мектеп  жасына  дейінгі  балалардың  мемлекеттік  міндетті  білім  беру 
стандартының жобасы. – Астана, 2006. 
24.Лисина М.И. Общение и речь. Развитие речи у детей в общение со взрослыми. 
Москва, 1985, 140 с. 
3..Шерьязданова Х.Т. Учите детей общению, Алматы: Рауан, 1992, 108 с 
4.Ауталипова  У.И.  Психолого-педагогические  основы  взаим  оотношений  детей 
дошкольного возраста в семье. Дисс. канд. псих.наук, 23.00.03: - Алматы, 1999. 
 
РЕЗЮМЕ 
В  статье  рассматривается  вопросы  формирования  культуры  общения  детей 
дошкольного возраста. 
 
SUMMARY 
This  article  discusses  the  issues  of  creating  a  culture  of  communication,  children  of 
preschool age. 
 
 

жүктеу/скачать 1,06 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: