Катон-Верстка-01. indd


ЖАҚЫПБАЙ – ж.а., Қатонқарағай а.о. Кісі атына байланысты  қойылған атау. М.:Қозыбайдың жайлауы болған [145]. ЖАЛ



Pdf көрінісі
бет84/305
Дата08.11.2022
өлшемі2,93 Mb.
#48337
1   ...   80   81   82   83   84   85   86   87   ...   305
ЖАҚЫПБАЙ – ж.а., Қатонқарағай а.о. Кісі атына байланысты 
қойылған атау. М.:Қозыбайдың жайлауы болған [145].
ЖАЛ – ж.а., Өрел а.о. Аттың жалы сынды болып көрінетін, 
шабылмай қалған шала жер мағынасында қолданылады. Мұндағы 
«Жал» сөзі бірнеше мағынада қолданылады. М.1. Жал – ұзына бойы 
енсіз келген көлбеу қырат, жер бедерінің бір түрі, қысқа сілемі, жон-
жота, адыр. М. 2. Жал – айдалмай, шабылмай қалған шала жер [47, 
622 б.]. М.: Сарысазға жақын орналасқандықтан қойылған атау [109].
ЖАЛАҚ – ж.а., Алтынбел а.о. Жердің ерекшелігіне байланысты 
ащы, сортаң жер болғандықтан қойылған атау. Мұндағы «Жалақ» сөзі 
– ащылы сортаң жер мағынасын береді [47, 624 б.]. М.: Жері ащы 
болған. Ірі қара тұзды жерді жалай берген соң, жалақ деп аталып 
кеткен [115].
ЖАЛАҚТЫ КҮҢГЕЙ – тау, Өрел а.о. Сортаң жердің күнгей бетіне 
байланысты қойылған атау. М.1. Жалақ (ты-қосымша ) – ащы, сортаң 
жер [47,624 б.]. М.2. Күңгей – күннің шуағы мол түсетін жер [50,624б.]. 
М.: Ақтүйеден кейін тұр. Малдардың табиғи түрде жалайтын тас-
топырақтары бар. Сондықтан Жалақты Күңгей аталып кеткен [100].


107
ЖАЛАҢАШБЕТ – қырат, Берел а.о. «Жалаңаш» және «бет» 
сөздерінің бірігуі арқылы жасалған атау. Тау беткейінде ағаш, бұта 
өспесе, тасты, жартасты болса, қойылатын атау. М.2. Шаянбайдың 
«Жалаңашбет» аталатын түстік жақ қыратында жылан көп 
дегендері рас боп шықты. Қорым тастардың әр тұсында күнге 
қыздырынып, жыбырлаған жыландарды біз де көрдік [6, 65б.].
ЖАЛБЫЗДЫ – бұлақ, Өрел а.о. Жалбыз көп өсетін жер 
болғандықтан қойылған атау. Мұндағы «Жалбыз» сөзі – сыздауыт 
жерлерде өсетін хош иісті өсімдік мағынасын береді [6, 639б.]. -ды 
қосымшасы үстеме мағынаны білдіреді. М.2. Жанғалидың Жалбызды 
бұлағының дәл түбінен совхоз осы күзде «кәрелен күпке» салып 
тастаған болатын [8,319б.]. М.3. Мұқыр ауылының терістік тұсында 
жылап аққан жалғыз бұлақ бар. Ол бұлақты мұқырлықтар бүгінде 
«Жалбызды бұлақ» деп атасады. Кейбіреулер оны «Жанғалидың 
бұлағы» деп те айтып жүр. Ал, турасында ол бұлақтың ежелгі 
аты – «Әулиебұлақ» деседі. Ертеректе, мынау іргедегі Мұқыр ғана 
емес, төмендегі Аршаты мен Өрелдің елі де осы бұлақты әулие 
тұтып, зиярат қылып, басына түнеп кетеді екен. Баяғыда осы 
бұлақтың қайнарында мыңжылдық мәуелі балғарағай ағашы болған 
екен. Бұлаққа келушілер оның салбыраған бұтақтарына арулап 
ақ байлап, балқарағайды да қасиет тұтқан көрінеді. Жарықтық, 
ол балөқарағай бүгінде атымен жоқ: ескіліктің сарқыншағымен 
күрескен отызыншы жылдардың жалын жүрек жастары отынға 
кесіп әкетіпті [8, 129б.]. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   80   81   82   83   84   85   86   87   ...   305




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет